Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / ဝိမာနဝတ္ထုပာဠိ • Vimānavatthupāḷi |
၁၂. ရဇ္ဇုမာလာဝိမာနဝတ္ထု
12. Rajjumālāvimānavatthu
၈၂၆.
826.
‘‘အဘိက္ကန္တေန ဝဏ္ဏေန၊ ယာ တ္ဝံ တိဋ္ဌသိ ဒေဝတေ။
‘‘Abhikkantena vaṇṇena, yā tvaṃ tiṭṭhasi devate;
ဟတ္ထပာဒေ စ ဝိဂ္ဂယ္ဟ၊ နစ္စသိ သုပ္ပဝာဒိတေ။
Hatthapāde ca viggayha, naccasi suppavādite.
၈၂၇.
827.
‘‘တသ္သာ တေ နစ္စမာနာယ၊ အင္ဂမင္ဂေဟိ သဗ္ဗသော။
‘‘Tassā te naccamānāya, aṅgamaṅgehi sabbaso;
ဒိဗ္ဗာ သဒ္ဒာ နိစ္ဆရန္တိ၊ သဝနီယာ မနောရမာ။
Dibbā saddā niccharanti, savanīyā manoramā.
၈၂၈.
828.
‘‘တသ္သာ တေ နစ္စမာနာယ၊ အင္ဂမင္ဂေဟိ သဗ္ဗသော။
‘‘Tassā te naccamānāya, aṅgamaṅgehi sabbaso;
ဒိဗ္ဗာ ဂန္ဓာ ပဝာယန္တိ၊ သုစိဂန္ဓာ မနောရမာ။
Dibbā gandhā pavāyanti, sucigandhā manoramā.
၈၂၉.
829.
‘‘ဝိဝတ္တမာနာ ကာယေန၊ ယာ ဝေဏီသု ပိဠန္ဓနာ။
‘‘Vivattamānā kāyena, yā veṇīsu piḷandhanā;
တေသံ သုယ္ယတိ နိဂ္ဃောသော၊ တုရိယေ ပဉ္စင္ဂိကေ ယထာ။
Tesaṃ suyyati nigghoso, turiye pañcaṅgike yathā.
၈၃၀.
830.
‘‘ဝဋံသကာ ဝာတဓုတာ၊ ဝာတေန သမ္ပကမ္ပိတာ။
‘‘Vaṭaṃsakā vātadhutā, vātena sampakampitā;
တေသံ သုယ္ယတိ နိဂ္ဃောသော၊ တုရိယေ ပဉ္စင္ဂိကေ ယထာ။
Tesaṃ suyyati nigghoso, turiye pañcaṅgike yathā.
၈၃၁.
831.
‘‘ယာပိ တေ သိရသ္မိံ မာလာ၊ သုစိဂန္ဓာ မနောရမာ။
‘‘Yāpi te sirasmiṃ mālā, sucigandhā manoramā;
ဝာတိ ဂန္ဓော ဒိသာ သဗ္ဗာ၊ ရုက္ခော မဉ္ဇူသကော ယထာ။
Vāti gandho disā sabbā, rukkho mañjūsako yathā.
၈၃၂.
832.
‘‘ဃာယသေ တံ သုစိဂန္ဓံ၊ ရူပံ ပသ္သသိ အမာနုသံ။
‘‘Ghāyase taṃ sucigandhaṃ, rūpaṃ passasi amānusaṃ;
ဒေဝတေ ပုစ္ဆိတာစိက္ခ၊ ကိသ္သ ကမ္မသ္သိဒံ ဖလ’’န္တိ။
Devate pucchitācikkha, kissa kammassidaṃ phala’’nti.
၈၃၃.
833.
‘‘ဒာသီ အဟံ ပုရေ အာသိံ၊ ဂယာယံ ဗ္ရာဟ္မဏသ္သဟံ။
‘‘Dāsī ahaṃ pure āsiṃ, gayāyaṃ brāhmaṇassahaṃ;
၈၃၄.
834.
၈၃၅.
835.
‘‘ဝိပထေ ကုဋံ နိက္ခိပိတ္ဝာ၊ ဝနသဏ္ဍံ ဥပာဂမိံ။
‘‘Vipathe kuṭaṃ nikkhipitvā, vanasaṇḍaṃ upāgamiṃ;
၈၃၆.
836.
‘‘ဒဠ္ဟံ ပာသံ ကရိတ္ဝာန၊ အာသုမ္ဘိတ္ဝာန ပာဒပေ။
‘‘Daḷhaṃ pāsaṃ karitvāna, āsumbhitvāna pādape;
တတော ဒိသာ ဝိလောကေသိံ၊ကော နု ခော ဝနမသ္သိတော။
Tato disā vilokesiṃ,ko nu kho vanamassito.
၈၃၇.
837.
‘‘တတ္ထဒ္ဒသာသိံ သမ္ဗုဒ္ဓံ၊ သဗ္ဗလောကဟိတံ မုနိံ။
‘‘Tatthaddasāsiṃ sambuddhaṃ, sabbalokahitaṃ muniṃ;
နိသိန္နံ ရုက္ခမူလသ္မိံ၊ ဈာယန္တံ အကုတောဘယံ။
Nisinnaṃ rukkhamūlasmiṃ, jhāyantaṃ akutobhayaṃ.
၈၃၈.
838.
‘‘တသ္သာ မေ အဟု သံဝေဂော၊ အဗ္ဘုတော လောမဟံသနော။
‘‘Tassā me ahu saṃvego, abbhuto lomahaṃsano;
ကော နု ခော ဝနမသ္သိတော၊ မနုသ္သော ဥဒာဟု ဒေဝတာ။
Ko nu kho vanamassito, manusso udāhu devatā.
၈၃၉.
839.
‘‘ပာသာဒိကံ ပသာဒနီယံ၊ ဝနာ နိဗ္ဗနမာဂတံ။
‘‘Pāsādikaṃ pasādanīyaṃ, vanā nibbanamāgataṃ;
ဒိသ္ဝာ မနော မေ ပသီဒိ၊ နာယံ ယာဒိသကီဒိသော။
Disvā mano me pasīdi, nāyaṃ yādisakīdiso.
၈၄၀.
840.
‘‘ဂုတ္တိန္ဒ္ရိယော ဈာနရတော၊ အဗဟိဂ္ဂတမာနသော။
‘‘Guttindriyo jhānarato, abahiggatamānaso;
၈၄၁.
841.
‘‘ဘယဘေရဝော ဒုရာသဒော၊ သီဟောဝ ဂုဟမသ္သိတော။
‘‘Bhayabheravo durāsado, sīhova guhamassito;
ဒုလ္လဘာယံ ဒသ္သနာယ၊ ပုပ္ဖံ ဩဒုမ္ဗရံ ယထာ။
Dullabhāyaṃ dassanāya, pupphaṃ odumbaraṃ yathā.
၈၄၂.
842.
‘‘သော မံ မုဒူဟိ ဝာစာဟိ၊ အာလပိတ္ဝာ တထာဂတော။
‘‘So maṃ mudūhi vācāhi, ālapitvā tathāgato;
ရဇ္ဇုမာလေတိ မံဝောစ၊ သရဏံ ဂစ္ဆ တထာဂတံ။
Rajjumāleti maṃvoca, saraṇaṃ gaccha tathāgataṃ.
၈၄၃.
843.
‘‘တာဟံ ဂိရံ သုဏိတ္ဝာန၊ နေလံ အတ္ထဝတိံ သုစိံ။
‘‘Tāhaṃ giraṃ suṇitvāna, nelaṃ atthavatiṃ suciṃ;
သဏ္ဟံ မုဒုဉ္စ ဝဂ္ဂုဉ္စ၊ သဗ္ဗသောကာပနူဒနံ။
Saṇhaṃ muduñca vagguñca, sabbasokāpanūdanaṃ.
၈၄၄.
844.
‘‘ကလ္လစိတ္တဉ္စ မံ ဉတ္ဝာ၊ ပသန္နံ သုဒ္ဓမာနသံ။
‘‘Kallacittañca maṃ ñatvā, pasannaṃ suddhamānasaṃ;
ဟိတော သဗ္ဗသ္သ လောကသ္သ၊ အနုသာသိ တထာဂတော။
Hito sabbassa lokassa, anusāsi tathāgato.
၈၄၅.
845.
‘‘ဣဒံ ဒုက္ခန္တိ မံဝောစ၊ အယံ ဒုက္ခသ္သ သမ္ဘဝော။
‘‘Idaṃ dukkhanti maṃvoca, ayaṃ dukkhassa sambhavo;
၈၄၆.
846.
‘‘အနုကမ္ပကသ္သ ကုသလသ္သ၊ ဩဝာဒမ္ဟိ အဟံ ဌိတာ။
‘‘Anukampakassa kusalassa, ovādamhi ahaṃ ṭhitā;
အဇ္ဈဂာ အမတံ သန္တိံ၊ နိဗ္ဗာနံ ပဒမစ္စုတံ။
Ajjhagā amataṃ santiṃ, nibbānaṃ padamaccutaṃ.
၈၄၇.
847.
‘‘သာဟံ အဝဋ္ဌိတာပေမာ၊ ဒသ္သနေ အဝိကမ္ပိနီ။
‘‘Sāhaṃ avaṭṭhitāpemā, dassane avikampinī;
မူလဇာတာယ သဒ္ဓာယ၊ ဓီတာ ဗုဒ္ဓသ္သ ဩရသာ။
Mūlajātāya saddhāya, dhītā buddhassa orasā.
၈၄၈.
848.
‘‘သာဟံ ရမာမိ ကီဠာမိ၊ မောဒာမိ အကုတောဘယာ။
‘‘Sāhaṃ ramāmi kīḷāmi, modāmi akutobhayā;
ဒိဗ္ဗမာလံ ဓာရယာမိ၊ ပိဝာမိ မဓုမဒ္ဒဝံ။
Dibbamālaṃ dhārayāmi, pivāmi madhumaddavaṃ.
၈၄၉.
849.
‘‘သဋ္ဌိတုရိယသဟသ္သာနိ၊ ပဋိဗောဓံ ကရောန္တိ မေ။
‘‘Saṭṭhituriyasahassāni, paṭibodhaṃ karonti me;
အာဠမ္ဗော ဂဂ္ဂရော ဘီမော၊ သာဓုဝာဒီ စ သံသယော။
Āḷambo gaggaro bhīmo, sādhuvādī ca saṃsayo.
၈၅၀.
850.
‘‘ပောက္ခရော စ သုဖသ္သော စ၊ ဝီဏာမောက္ခာ စ နာရိယော။
‘‘Pokkharo ca suphasso ca, vīṇāmokkhā ca nāriyo;
နန္ဒာ စေဝ သုနန္ဒာ စ၊ သောဏဒိန္နာ သုစိမ္ဟိတာ။
Nandā ceva sunandā ca, soṇadinnā sucimhitā.
၈၅၁.
851.
၈၅၂.
852.
‘‘ဧတာ စညာ စ သေယ္ယာသေ၊ အစ္ဆရာနံ ပဗောဓိကာ။
‘‘Etā caññā ca seyyāse, accharānaṃ pabodhikā;
တာ မံ ကာလေနုပာဂန္တ္ဝာ၊ အဘိဘာသန္တိ ဒေဝတာ။
Tā maṃ kālenupāgantvā, abhibhāsanti devatā.
၈၅၃.
853.
‘‘ဟန္ဒ နစ္စာမ ဂာယာမ၊ ဟန္ဒ တံ ရမယာမသေ။
‘‘Handa naccāma gāyāma, handa taṃ ramayāmase;
နယိဒံ အကတပုညာနံ၊ ကတပုညာနမေဝိဒံ။
Nayidaṃ akatapuññānaṃ, katapuññānamevidaṃ.
၈၅၄.
854.
‘‘အသောကံ နန္ဒနံ ရမ္မံ၊ တိဒသာနံ မဟာဝနံ။
‘‘Asokaṃ nandanaṃ rammaṃ, tidasānaṃ mahāvanaṃ;
သုခံ အကတပုညာနံ၊ ဣဓ နတ္ထိ ပရတ္ထ စ။
Sukhaṃ akatapuññānaṃ, idha natthi parattha ca.
၈၅၅.
855.
‘‘သုခဉ္စ ကတပုညာနံ၊ ဣဓ စေဝ ပရတ္ထ စ။
‘‘Sukhañca katapuññānaṃ, idha ceva parattha ca;
တေသံ သဟဗ္ယကာမာနံ၊ ကတ္တဗ္ဗံ ကုသလံ ဗဟုံ။
Tesaṃ sahabyakāmānaṃ, kattabbaṃ kusalaṃ bahuṃ;
ကတပုညာ ဟိ မောဒန္တိ၊ သဂ္ဂေ ဘောဂသမင္ဂိနော။
Katapuññā hi modanti, sagge bhogasamaṅgino.
၈၅၆.
856.
‘‘ဗဟူနံ ဝတ အတ္ထာယ၊ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ တထာဂတာ။
‘‘Bahūnaṃ vata atthāya, uppajjanti tathāgatā;
ဒက္ခိဏေယ္ယာ မနုသ္သာနံ၊ ပုညခေတ္တာနမာကရာ။
Dakkhiṇeyyā manussānaṃ, puññakhettānamākarā;
ယတ္ထ ကာရံ ကရိတ္ဝာန၊ သဂ္ဂေ မောဒန္တိ ဒာယကာ’’တိ။
Yattha kāraṃ karitvāna, sagge modanti dāyakā’’ti.
ရဇ္ဇုမာလာဝိမာနံ ဒ္ဝာဒသမံ။
Rajjumālāvimānaṃ dvādasamaṃ.
မဉ္ဇိဋ္ဌကဝဂ္ဂော စတုတ္ထော နိဋ္ဌိတော။
Mañjiṭṭhakavaggo catuttho niṭṭhito.
တသ္သုဒ္ဒာနံ –
Tassuddānaṃ –
မဉ္ဇိဋ္ဌာ ပဘသ္သရာ နာဂာ၊ အလောမာကဉ္ဇိကဒာယိကာ။
Mañjiṭṭhā pabhassarā nāgā, alomākañjikadāyikā;
ဝိဟာရစတုရိတ္ထမ္ဗာ၊ ပီတာ ဥစ္ဆုဝန္ဒနရဇ္ဇုမာလာ စ။
Vihāracaturitthambā, pītā ucchuvandanarajjumālā ca;
ဝဂ္ဂော တေန ပဝုစ္စတီတိ။
Vaggo tena pavuccatīti.
ဣတ္ထိဝိမာနံ သမတ္တံ။
Itthivimānaṃ samattaṃ.
Footnotes:
Related texts:
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / သုတ္တပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ခုဒ္ဒကနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / ဝိမာနဝတ္ထု-အဋ္ဌကထာ • Vimānavatthu-aṭṭhakathā / ၁၂. ရဇ္ဇုမာလာဝိမာနဝဏ္ဏနာ • 12. Rajjumālāvimānavaṇṇanā