Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / વਿਮਾਨવਤ੍ਥੁਪਾਲ਼ਿ • Vimānavatthupāḷi |
੧੨. ਰਜ੍ਜੁਮਾਲਾવਿਮਾਨવਤ੍ਥੁ
12. Rajjumālāvimānavatthu
੮੨੬.
826.
‘‘ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤੇਨ વਣ੍ਣੇਨ, ਯਾ ਤ੍વਂ ਤਿਟ੍ਠਸਿ ਦੇવਤੇ।
‘‘Abhikkantena vaṇṇena, yā tvaṃ tiṭṭhasi devate;
ਹਤ੍ਥਪਾਦੇ ਚ વਿਗ੍ਗਯ੍ਹ, ਨਚ੍ਚਸਿ ਸੁਪ੍ਪવਾਦਿਤੇ॥
Hatthapāde ca viggayha, naccasi suppavādite.
੮੨੭.
827.
‘‘ਤਸ੍ਸਾ ਤੇ ਨਚ੍ਚਮਾਨਾਯ, ਅਙ੍ਗਮਙ੍ਗੇਹਿ ਸਬ੍ਬਸੋ।
‘‘Tassā te naccamānāya, aṅgamaṅgehi sabbaso;
ਦਿਬ੍ਬਾ ਸਦ੍ਦਾ ਨਿਚ੍ਛਰਨ੍ਤਿ, ਸવਨੀਯਾ ਮਨੋਰਮਾ॥
Dibbā saddā niccharanti, savanīyā manoramā.
੮੨੮.
828.
‘‘ਤਸ੍ਸਾ ਤੇ ਨਚ੍ਚਮਾਨਾਯ, ਅਙ੍ਗਮਙ੍ਗੇਹਿ ਸਬ੍ਬਸੋ।
‘‘Tassā te naccamānāya, aṅgamaṅgehi sabbaso;
ਦਿਬ੍ਬਾ ਗਨ੍ਧਾ ਪવਾਯਨ੍ਤਿ, ਸੁਚਿਗਨ੍ਧਾ ਮਨੋਰਮਾ॥
Dibbā gandhā pavāyanti, sucigandhā manoramā.
੮੨੯.
829.
‘‘વਿવਤ੍ਤਮਾਨਾ ਕਾਯੇਨ, ਯਾ વੇਣੀਸੁ ਪਿਲ਼ਨ੍ਧਨਾ।
‘‘Vivattamānā kāyena, yā veṇīsu piḷandhanā;
ਤੇਸਂ ਸੁਯ੍ਯਤਿ ਨਿਗ੍ਘੋਸੋ, ਤੁਰਿਯੇ ਪਞ੍ਚਙ੍ਗਿਕੇ ਯਥਾ॥
Tesaṃ suyyati nigghoso, turiye pañcaṅgike yathā.
੮੩੦.
830.
‘‘વਟਂਸਕਾ વਾਤਧੁਤਾ, વਾਤੇਨ ਸਮ੍ਪਕਮ੍ਪਿਤਾ।
‘‘Vaṭaṃsakā vātadhutā, vātena sampakampitā;
ਤੇਸਂ ਸੁਯ੍ਯਤਿ ਨਿਗ੍ਘੋਸੋ, ਤੁਰਿਯੇ ਪਞ੍ਚਙ੍ਗਿਕੇ ਯਥਾ॥
Tesaṃ suyyati nigghoso, turiye pañcaṅgike yathā.
੮੩੧.
831.
‘‘ਯਾਪਿ ਤੇ ਸਿਰਸ੍ਮਿਂ ਮਾਲਾ, ਸੁਚਿਗਨ੍ਧਾ ਮਨੋਰਮਾ।
‘‘Yāpi te sirasmiṃ mālā, sucigandhā manoramā;
વਾਤਿ ਗਨ੍ਧੋ ਦਿਸਾ ਸਬ੍ਬਾ, ਰੁਕ੍ਖੋ ਮਞ੍ਜੂਸਕੋ ਯਥਾ॥
Vāti gandho disā sabbā, rukkho mañjūsako yathā.
੮੩੨.
832.
‘‘ਘਾਯਸੇ ਤਂ ਸੁਚਿਗਨ੍ਧਂ, ਰੂਪਂ ਪਸ੍ਸਸਿ ਅਮਾਨੁਸਂ।
‘‘Ghāyase taṃ sucigandhaṃ, rūpaṃ passasi amānusaṃ;
ਦੇવਤੇ ਪੁਚ੍ਛਿਤਾਚਿਕ੍ਖ, ਕਿਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸਿਦਂ ਫਲ’’ਨ੍ਤਿ॥
Devate pucchitācikkha, kissa kammassidaṃ phala’’nti.
੮੩੩.
833.
‘‘ਦਾਸੀ ਅਹਂ ਪੁਰੇ ਆਸਿਂ, ਗਯਾਯਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸਹਂ।
‘‘Dāsī ahaṃ pure āsiṃ, gayāyaṃ brāhmaṇassahaṃ;
੮੩੪.
834.
੮੩੫.
835.
‘‘વਿਪਥੇ ਕੁਟਂ ਨਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍વਾ, વਨਸਣ੍ਡਂ ਉਪਾਗਮਿਂ।
‘‘Vipathe kuṭaṃ nikkhipitvā, vanasaṇḍaṃ upāgamiṃ;
੮੩੬.
836.
‘‘ਦਲ਼੍ਹਂ ਪਾਸਂ ਕਰਿਤ੍વਾਨ, ਆਸੁਮ੍ਭਿਤ੍વਾਨ ਪਾਦਪੇ।
‘‘Daḷhaṃ pāsaṃ karitvāna, āsumbhitvāna pādape;
ਤਤੋ ਦਿਸਾ વਿਲੋਕੇਸਿਂ,ਕੋ ਨੁ ਖੋ વਨਮਸ੍ਸਿਤੋ॥
Tato disā vilokesiṃ,ko nu kho vanamassito.
੮੩੭.
837.
‘‘ਤਤ੍ਥਦ੍ਦਸਾਸਿਂ ਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਂ, ਸਬ੍ਬਲੋਕਹਿਤਂ ਮੁਨਿਂ।
‘‘Tatthaddasāsiṃ sambuddhaṃ, sabbalokahitaṃ muniṃ;
ਨਿਸਿਨ੍ਨਂ ਰੁਕ੍ਖਮੂਲਸ੍ਮਿਂ, ਝਾਯਨ੍ਤਂ ਅਕੁਤੋਭਯਂ॥
Nisinnaṃ rukkhamūlasmiṃ, jhāyantaṃ akutobhayaṃ.
੮੩੮.
838.
‘‘ਤਸ੍ਸਾ ਮੇ ਅਹੁ ਸਂવੇਗੋ, ਅਬ੍ਭੁਤੋ ਲੋਮਹਂਸਨੋ।
‘‘Tassā me ahu saṃvego, abbhuto lomahaṃsano;
ਕੋ ਨੁ ਖੋ વਨਮਸ੍ਸਿਤੋ, ਮਨੁਸ੍ਸੋ ਉਦਾਹੁ ਦੇવਤਾ॥
Ko nu kho vanamassito, manusso udāhu devatā.
੮੩੯.
839.
‘‘ਪਾਸਾਦਿਕਂ ਪਸਾਦਨੀਯਂ, વਨਾ ਨਿਬ੍ਬਨਮਾਗਤਂ।
‘‘Pāsādikaṃ pasādanīyaṃ, vanā nibbanamāgataṃ;
ਦਿਸ੍વਾ ਮਨੋ ਮੇ ਪਸੀਦਿ, ਨਾਯਂ ਯਾਦਿਸਕੀਦਿਸੋ॥
Disvā mano me pasīdi, nāyaṃ yādisakīdiso.
੮੪੦.
840.
‘‘ਗੁਤ੍ਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੋ ਝਾਨਰਤੋ, ਅਬਹਿਗ੍ਗਤਮਾਨਸੋ।
‘‘Guttindriyo jhānarato, abahiggatamānaso;
੮੪੧.
841.
‘‘ਭਯਭੇਰવੋ ਦੁਰਾਸਦੋ, ਸੀਹੋવ ਗੁਹਮਸ੍ਸਿਤੋ।
‘‘Bhayabheravo durāsado, sīhova guhamassito;
ਦੁਲ੍ਲਭਾਯਂ ਦਸ੍ਸਨਾਯ, ਪੁਪ੍ਫਂ ਓਦੁਮ੍ਬਰਂ ਯਥਾ॥
Dullabhāyaṃ dassanāya, pupphaṃ odumbaraṃ yathā.
੮੪੨.
842.
‘‘ਸੋ ਮਂ ਮੁਦੂਹਿ વਾਚਾਹਿ, ਆਲਪਿਤ੍વਾ ਤਥਾਗਤੋ।
‘‘So maṃ mudūhi vācāhi, ālapitvā tathāgato;
ਰਜ੍ਜੁਮਾਲੇਤਿ ਮਂવੋਚ, ਸਰਣਂ ਗਚ੍ਛ ਤਥਾਗਤਂ॥
Rajjumāleti maṃvoca, saraṇaṃ gaccha tathāgataṃ.
੮੪੩.
843.
‘‘ਤਾਹਂ ਗਿਰਂ ਸੁਣਿਤ੍વਾਨ, ਨੇਲਂ ਅਤ੍ਥવਤਿਂ ਸੁਚਿਂ।
‘‘Tāhaṃ giraṃ suṇitvāna, nelaṃ atthavatiṃ suciṃ;
ਸਣ੍ਹਂ ਮੁਦੁਞ੍ਚ વਗ੍ਗੁਞ੍ਚ, ਸਬ੍ਬਸੋਕਾਪਨੂਦਨਂ॥
Saṇhaṃ muduñca vagguñca, sabbasokāpanūdanaṃ.
੮੪੪.
844.
‘‘ਕਲ੍ਲਚਿਤ੍ਤਞ੍ਚ ਮਂ ਞਤ੍વਾ, ਪਸਨ੍ਨਂ ਸੁਦ੍ਧਮਾਨਸਂ।
‘‘Kallacittañca maṃ ñatvā, pasannaṃ suddhamānasaṃ;
ਹਿਤੋ ਸਬ੍ਬਸ੍ਸ ਲੋਕਸ੍ਸ, ਅਨੁਸਾਸਿ ਤਥਾਗਤੋ॥
Hito sabbassa lokassa, anusāsi tathāgato.
੮੪੫.
845.
‘‘ਇਦਂ ਦੁਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਮਂવੋਚ, ਅਯਂ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਸਮ੍ਭવੋ।
‘‘Idaṃ dukkhanti maṃvoca, ayaṃ dukkhassa sambhavo;
੮੪੬.
846.
‘‘ਅਨੁਕਮ੍ਪਕਸ੍ਸ ਕੁਸਲਸ੍ਸ, ਓવਾਦਮ੍ਹਿ ਅਹਂ ਠਿਤਾ।
‘‘Anukampakassa kusalassa, ovādamhi ahaṃ ṭhitā;
ਅਜ੍ਝਗਾ ਅਮਤਂ ਸਨ੍ਤਿਂ, ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਪਦਮਚ੍ਚੁਤਂ॥
Ajjhagā amataṃ santiṃ, nibbānaṃ padamaccutaṃ.
੮੪੭.
847.
‘‘ਸਾਹਂ ਅવਟ੍ਠਿਤਾਪੇਮਾ, ਦਸ੍ਸਨੇ ਅવਿਕਮ੍ਪਿਨੀ।
‘‘Sāhaṃ avaṭṭhitāpemā, dassane avikampinī;
ਮੂਲਜਾਤਾਯ ਸਦ੍ਧਾਯ, ਧੀਤਾ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਓਰਸਾ॥
Mūlajātāya saddhāya, dhītā buddhassa orasā.
੮੪੮.
848.
‘‘ਸਾਹਂ ਰਮਾਮਿ ਕੀਲ਼ਾਮਿ, ਮੋਦਾਮਿ ਅਕੁਤੋਭਯਾ।
‘‘Sāhaṃ ramāmi kīḷāmi, modāmi akutobhayā;
ਦਿਬ੍ਬਮਾਲਂ ਧਾਰਯਾਮਿ, ਪਿવਾਮਿ ਮਧੁਮਦ੍ਦવਂ॥
Dibbamālaṃ dhārayāmi, pivāmi madhumaddavaṃ.
੮੪੯.
849.
‘‘ਸਟ੍ਠਿਤੁਰਿਯਸਹਸ੍ਸਾਨਿ, ਪਟਿਬੋਧਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ ਮੇ।
‘‘Saṭṭhituriyasahassāni, paṭibodhaṃ karonti me;
ਆਲ਼ਮ੍ਬੋ ਗਗ੍ਗਰੋ ਭੀਮੋ, ਸਾਧੁવਾਦੀ ਚ ਸਂਸਯੋ॥
Āḷambo gaggaro bhīmo, sādhuvādī ca saṃsayo.
੮੫੦.
850.
‘‘ਪੋਕ੍ਖਰੋ ਚ ਸੁਫਸ੍ਸੋ ਚ, વੀਣਾਮੋਕ੍ਖਾ ਚ ਨਾਰਿਯੋ।
‘‘Pokkharo ca suphasso ca, vīṇāmokkhā ca nāriyo;
ਨਨ੍ਦਾ ਚੇવ ਸੁਨਨ੍ਦਾ ਚ, ਸੋਣਦਿਨ੍ਨਾ ਸੁਚਿਮ੍ਹਿਤਾ॥
Nandā ceva sunandā ca, soṇadinnā sucimhitā.
੮੫੧.
851.
੮੫੨.
852.
‘‘ਏਤਾ ਚਞ੍ਞਾ ਚ ਸੇਯ੍ਯਾਸੇ, ਅਚ੍ਛਰਾਨਂ ਪਬੋਧਿਕਾ।
‘‘Etā caññā ca seyyāse, accharānaṃ pabodhikā;
ਤਾ ਮਂ ਕਾਲੇਨੁਪਾਗਨ੍ਤ੍વਾ, ਅਭਿਭਾਸਨ੍ਤਿ ਦੇવਤਾ॥
Tā maṃ kālenupāgantvā, abhibhāsanti devatā.
੮੫੩.
853.
‘‘ਹਨ੍ਦ ਨਚ੍ਚਾਮ ਗਾਯਾਮ, ਹਨ੍ਦ ਤਂ ਰਮਯਾਮਸੇ।
‘‘Handa naccāma gāyāma, handa taṃ ramayāmase;
ਨਯਿਦਂ ਅਕਤਪੁਞ੍ਞਾਨਂ, ਕਤਪੁਞ੍ਞਾਨਮੇવਿਦਂ॥
Nayidaṃ akatapuññānaṃ, katapuññānamevidaṃ.
੮੫੪.
854.
‘‘ਅਸੋਕਂ ਨਨ੍ਦਨਂ ਰਮ੍ਮਂ, ਤਿਦਸਾਨਂ ਮਹਾવਨਂ।
‘‘Asokaṃ nandanaṃ rammaṃ, tidasānaṃ mahāvanaṃ;
ਸੁਖਂ ਅਕਤਪੁਞ੍ਞਾਨਂ, ਇਧ ਨਤ੍ਥਿ ਪਰਤ੍ਥ ਚ॥
Sukhaṃ akatapuññānaṃ, idha natthi parattha ca.
੮੫੫.
855.
‘‘ਸੁਖਞ੍ਚ ਕਤਪੁਞ੍ਞਾਨਂ, ਇਧ ਚੇવ ਪਰਤ੍ਥ ਚ।
‘‘Sukhañca katapuññānaṃ, idha ceva parattha ca;
ਤੇਸਂ ਸਹਬ੍ਯਕਾਮਾਨਂ, ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਕੁਸਲਂ ਬਹੁਂ।
Tesaṃ sahabyakāmānaṃ, kattabbaṃ kusalaṃ bahuṃ;
ਕਤਪੁਞ੍ਞਾ ਹਿ ਮੋਦਨ੍ਤਿ, ਸਗ੍ਗੇ ਭੋਗਸਮਙ੍ਗਿਨੋ॥
Katapuññā hi modanti, sagge bhogasamaṅgino.
੮੫੬.
856.
‘‘ਬਹੂਨਂ વਤ ਅਤ੍ਥਾਯ, ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਤਥਾਗਤਾ।
‘‘Bahūnaṃ vata atthāya, uppajjanti tathāgatā;
ਦਕ੍ਖਿਣੇਯ੍ਯਾ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ, ਪੁਞ੍ਞਖੇਤ੍ਤਾਨਮਾਕਰਾ।
Dakkhiṇeyyā manussānaṃ, puññakhettānamākarā;
ਯਤ੍ਥ ਕਾਰਂ ਕਰਿਤ੍વਾਨ, ਸਗ੍ਗੇ ਮੋਦਨ੍ਤਿ ਦਾਯਕਾ’’ਤਿ॥
Yattha kāraṃ karitvāna, sagge modanti dāyakā’’ti.
ਰਜ੍ਜੁਮਾਲਾવਿਮਾਨਂ ਦ੍વਾਦਸਮਂ।
Rajjumālāvimānaṃ dvādasamaṃ.
ਮਞ੍ਜਿਟ੍ਠਕવਗ੍ਗੋ ਚਤੁਤ੍ਥੋ ਨਿਟ੍ਠਿਤੋ।
Mañjiṭṭhakavaggo catuttho niṭṭhito.
ਤਸ੍ਸੁਦ੍ਦਾਨਂ –
Tassuddānaṃ –
ਮਞ੍ਜਿਟ੍ਠਾ ਪਭਸ੍ਸਰਾ ਨਾਗਾ, ਅਲੋਮਾਕਞ੍ਜਿਕਦਾਯਿਕਾ।
Mañjiṭṭhā pabhassarā nāgā, alomākañjikadāyikā;
વਿਹਾਰਚਤੁਰਿਤ੍ਥਮ੍ਬਾ, ਪੀਤਾ ਉਚ੍ਛੁવਨ੍ਦਨਰਜ੍ਜੁਮਾਲਾ ਚ।
Vihāracaturitthambā, pītā ucchuvandanarajjumālā ca;
વਗ੍ਗੋ ਤੇਨ ਪવੁਚ੍ਚਤੀਤਿ॥
Vaggo tena pavuccatīti.
ਇਤ੍ਥਿવਿਮਾਨਂ ਸਮਤ੍ਤਂ।
Itthivimānaṃ samattaṃ.
Footnotes:
Related texts:
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / વਿਮਾਨવਤ੍ਥੁ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Vimānavatthu-aṭṭhakathā / ੧੨. ਰਜ੍ਜੁਮਾਲਾવਿਮਾਨવਣ੍ਣਨਾ • 12. Rajjumālāvimānavaṇṇanā