Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / థేరగాథా-అట్ఠకథా • Theragāthā-aṭṭhakathā

    ౫. రమణీయవిహారిత్థేరగాథావణ్ణనా

    5. Ramaṇīyavihārittheragāthāvaṇṇanā

    యథాపి భద్దో ఆజఞ్ఞోతి ఆయస్మతో రమణీయవిహారిత్థేరస్స గాథా. కా ఉప్పత్తి? సోపి పురిమబుద్ధేసు కతాధికారో తత్థ తత్థ పుఞ్ఞాని ఉపచినన్తో ఇతో ఏకనవుతే కప్పే విపస్సిం భగవన్తం దిస్వా పసన్నమానసో పఞ్చపతిట్ఠితేన వన్దిత్వా కోరణ్డపుప్ఫేహి పూజం అకాసి. సో తేన పుఞ్ఞకమ్మేన దేవేసు నిబ్బత్తిత్వా అపరాపరం పుఞ్ఞాని కత్వా దేవమనుస్సేసు సంసరన్తో ఇమస్మిం బుద్ధుప్పాదే రాజగహే అఞ్ఞతరస్స సేట్ఠిస్స పుత్తో హుత్వా నిబ్బత్తో యోబ్బనమదేన కామేసు ముచ్ఛం ఆపన్నో విహరతి. సో ఏకదివసం అఞ్ఞతరం పారదారికం రాజపురిసేహి వివిధా కమ్మకారణా కరీయమానం దిస్వా సంవేగజాతో సత్థు సన్తికే ధమ్మం సుత్వా పబ్బజి. పబ్బజితో చ రాగచరితతాయ నిచ్చకాలం సుసమ్మట్ఠం పరివేణం సూపట్ఠితం పానీయపరిభోజనీయం సుపఞ్ఞతం మఞ్చపీఠం కత్వా విహరతి. తేన సో రమణీయవిహారీత్వేవ పఞ్ఞాయిత్థ.

    Yathāpibhaddo ājaññoti āyasmato ramaṇīyavihārittherassa gāthā. Kā uppatti? Sopi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha puññāni upacinanto ito ekanavute kappe vipassiṃ bhagavantaṃ disvā pasannamānaso pañcapatiṭṭhitena vanditvā koraṇḍapupphehi pūjaṃ akāsi. So tena puññakammena devesu nibbattitvā aparāparaṃ puññāni katvā devamanussesu saṃsaranto imasmiṃ buddhuppāde rājagahe aññatarassa seṭṭhissa putto hutvā nibbatto yobbanamadena kāmesu mucchaṃ āpanno viharati. So ekadivasaṃ aññataraṃ pāradārikaṃ rājapurisehi vividhā kammakāraṇā karīyamānaṃ disvā saṃvegajāto satthu santike dhammaṃ sutvā pabbaji. Pabbajito ca rāgacaritatāya niccakālaṃ susammaṭṭhaṃ pariveṇaṃ sūpaṭṭhitaṃ pānīyaparibhojanīyaṃ supaññataṃ mañcapīṭhaṃ katvā viharati. Tena so ramaṇīyavihārītveva paññāyittha.

    సో రాగుస్సన్నతాయ అయోనిసో మనసి కరిత్వా సఞ్చేతనికం సుక్కవిస్సట్ఠిఆపత్తిం ఆపజ్జిత్వా, ‘‘ధిరత్థు, మం ఏవంభూతో సద్ధాదేయ్యం భుఞ్జేయ్య’’న్తి విప్పటిసారీ హుత్వా ‘‘విబ్భమిస్సామీ’’తి గచ్ఛన్తో అన్తరామగ్గే రుక్ఖమూలే నిసీది, తేన చ మగ్గేన సకటేసు గచ్ఛన్తేసు ఏకో సకటయుత్తో గోణో పరిస్సమన్తో విసమట్ఠానే ఖలిత్వా పతి, తం సాకటికా యుగతో ముఞ్చిత్వా తిణోదకం దత్వా పరిస్సమం వినోదేత్వా పునపి ధురే యోజేత్వా అగమంసు. థేరో తం దిస్వా – ‘‘యథాయం గోణో సకిం ఖలిత్వాపి ఉట్ఠాయ సకిం ధురం వహతి, ఏవం మయాపి కిలేసవసేన సకిం ఖలితేనాపి వుట్ఠాయ సమణధమ్మం కాతుం వట్టతీ’’తి యోనిసో ఉమ్ముజ్జన్తో నివత్తిత్వా ఉపాలిత్థేరస్స అత్తనో పవత్తిం ఆచిక్ఖిత్వా తేన వుత్తవిధినా ఆపత్తితో వుట్ఠహిత్వా సీలం పాకతికం కత్వా విపస్సనం పట్ఠపేత్వా నచిరస్సేవ అరహత్తం పాపుణి. తేన వుత్తం అపదానే (అప॰ థేర ౧.౨౧.౩౫-౩౯) –

    So rāgussannatāya ayoniso manasi karitvā sañcetanikaṃ sukkavissaṭṭhiāpattiṃ āpajjitvā, ‘‘dhiratthu, maṃ evaṃbhūto saddhādeyyaṃ bhuñjeyya’’nti vippaṭisārī hutvā ‘‘vibbhamissāmī’’ti gacchanto antarāmagge rukkhamūle nisīdi, tena ca maggena sakaṭesu gacchantesu eko sakaṭayutto goṇo parissamanto visamaṭṭhāne khalitvā pati, taṃ sākaṭikā yugato muñcitvā tiṇodakaṃ datvā parissamaṃ vinodetvā punapi dhure yojetvā agamaṃsu. Thero taṃ disvā – ‘‘yathāyaṃ goṇo sakiṃ khalitvāpi uṭṭhāya sakiṃ dhuraṃ vahati, evaṃ mayāpi kilesavasena sakiṃ khalitenāpi vuṭṭhāya samaṇadhammaṃ kātuṃ vaṭṭatī’’ti yoniso ummujjanto nivattitvā upālittherassa attano pavattiṃ ācikkhitvā tena vuttavidhinā āpattito vuṭṭhahitvā sīlaṃ pākatikaṃ katvā vipassanaṃ paṭṭhapetvā nacirasseva arahattaṃ pāpuṇi. Tena vuttaṃ apadāne (apa. thera 1.21.35-39) –

    ‘‘అక్కన్తఞ్చ పదం దిస్వా, చక్కాలఙ్కారభూసితం;

    ‘‘Akkantañca padaṃ disvā, cakkālaṅkārabhūsitaṃ;

    పదేనానుపదం యన్తో, విపస్సిస్స మహేసినో.

    Padenānupadaṃ yanto, vipassissa mahesino.

    ‘‘కోరణ్డం పుప్ఫితం దిస్వా, సమూలం పూజితం మయా;

    ‘‘Koraṇḍaṃ pupphitaṃ disvā, samūlaṃ pūjitaṃ mayā;

    హట్ఠో హట్ఠేన చిత్తేన, అవన్దిం పదముత్తమం.

    Haṭṭho haṭṭhena cittena, avandiṃ padamuttamaṃ.

    ‘‘ఏకనవుతితో కప్పే, యం పుప్ఫమభిపూజయిం;

    ‘‘Ekanavutito kappe, yaṃ pupphamabhipūjayiṃ;

    దుగ్గతిం నాభిజానామి, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.

    Duggatiṃ nābhijānāmi, buddhapūjāyidaṃ phalaṃ.

    ‘‘సత్తపఞ్ఞాసకప్పమ్హి, ఏకో వీతమలో అహుం;

    ‘‘Sattapaññāsakappamhi, eko vītamalo ahuṃ;

    సత్తరతనసమ్పన్నో, చక్కవత్తీ మహబ్బలో.

    Sattaratanasampanno, cakkavattī mahabbalo.

    ‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే॰… కతం బుద్ధస్స సాసన’’న్తి.

    ‘‘Kilesā jhāpitā mayhaṃ…pe… kataṃ buddhassa sāsana’’nti.

    అరహత్తం పన పత్వా విముత్తిసుఖం అనుభవన్తో అత్తనో పుబ్బభాగపటిపత్తియా సద్ధిం అరియధమ్మాధిగమనదీపనిం ‘‘యథాపి భద్దో ఆజఞ్ఞో, ఖలిత్వా పతితిట్ఠతీ’’తి గాథం అభాసి.

    Arahattaṃ pana patvā vimuttisukhaṃ anubhavanto attano pubbabhāgapaṭipattiyā saddhiṃ ariyadhammādhigamanadīpaniṃ ‘‘yathāpi bhaddo ājañño, khalitvā patitiṭṭhatī’’ti gāthaṃ abhāsi.

    ౪౫. తత్థ ఖలిత్వాతి పక్ఖలిత్వా. పతితిట్ఠతీతి పతిట్ఠహతి, పునదేవ యథాఠానే తిట్ఠతి. ఏవన్తి యథా భద్దో ఉసభాజానీయో భారం వహన్తో పరిస్సమప్పత్తో విసమట్ఠానం ఆగమ్మ ఏకవారం పక్ఖలిత్వా పతితో న తత్తకేన ధురం ఛడ్డేతి, థామజవపరక్కమసమ్పన్నతాయ పన ఖలిత్వాపి పతితిట్ఠతి, అత్తనో సభావేనేవ ఠత్వా భారం వహతి, ఏవం కిలేసపరిస్సమప్పత్తో కిరియాపరాధేన ఖలిత్వా తం ఖలితం థామవీరియసమ్పత్తితాయ పటిపాకతికం కత్వా మగ్గసమ్మాదిట్ఠియా దస్సనసమ్పన్నం, తతో ఏవ సమ్మాసమ్బుద్ధస్స సవనన్తే అరియాయ జాతియా జాతతాయ సావకం, తస్స ఉరే వాయామజనితాభిజాతితాయ ఓరసం పుత్తం భద్దాజానీయసదిసకిచ్చతాయ ఆజానీయన్తి చ మం ధారేథ ఉపధారేథాతి అత్థో.

    45. Tattha khalitvāti pakkhalitvā. Patitiṭṭhatīti patiṭṭhahati, punadeva yathāṭhāne tiṭṭhati. Evanti yathā bhaddo usabhājānīyo bhāraṃ vahanto parissamappatto visamaṭṭhānaṃ āgamma ekavāraṃ pakkhalitvā patito na tattakena dhuraṃ chaḍḍeti, thāmajavaparakkamasampannatāya pana khalitvāpi patitiṭṭhati, attano sabhāveneva ṭhatvā bhāraṃ vahati, evaṃ kilesaparissamappatto kiriyāparādhena khalitvā taṃ khalitaṃ thāmavīriyasampattitāya paṭipākatikaṃ katvā maggasammādiṭṭhiyā dassanasampannaṃ, tato eva sammāsambuddhassa savanante ariyāya jātiyā jātatāya sāvakaṃ, tassa ure vāyāmajanitābhijātitāya orasaṃ puttaṃ bhaddājānīyasadisakiccatāya ājānīyanti ca maṃ dhāretha upadhārethāti attho.

    రమణీయవిహారిత్థేరగాథావణ్ణనా నిట్ఠితా.

    Ramaṇīyavihārittheragāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / సుత్తపిటక • Suttapiṭaka / ఖుద్దకనికాయ • Khuddakanikāya / థేరగాథాపాళి • Theragāthāpāḷi / ౫. రమణీయవిహారిత్థేరగాథా • 5. Ramaṇīyavihārittheragāthā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact