| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / อปทาน-อฎฺฐกถา • Apadāna-aṭṭhakathā |
๕. รํสิสญฺญกเตฺถรอปทานวณฺณนา
5. Raṃsisaññakattheraapadānavaṇṇanā
ปพฺพเต หิมวนฺตมฺหีติอาทิกํ อายสฺมโต รํสิสญฺญกเตฺถรสฺส อปทานํฯ อยมฺปิ ปุริมพุเทฺธสุ กตาธิกาโร เตสุ เตสุ ภเวสุ วิวฎฺฎูปนิสฺสยานิ ปุญฺญานิ อุปจินโนฺต วิปสฺสิสฺส ภควโต กาเล กุลเคเห นิพฺพโตฺต วุทฺธิมนฺวาย ฆราวาสํ สณฺฐเปตฺวา กาเมสุ อาทีนวํ ทิสฺวา ฆราวาสํ ปหาย ตาปสปพฺพชฺชํ ปพฺพชิตฺวา อชินจมฺมธโร หิมวนฺตมฺหิ วาสํ กเปฺปสิฯ ตสฺมิํ สมเย วิปสฺสี ภควา หิมวนฺตมคมาสิฯ อถ โส ตาปโส ตมุปคตํ ภควนฺตํ ทิสฺวา ตสฺส ภควโต สรีรโต นิกฺขนฺตฉพฺพณฺณพุทฺธรํสีสุ ปสีทิตฺวา อญฺชลิํ ปคฺคยฺห ปญฺจเงฺคน นมกฺการมกาสิฯ โส เตเนว ปุเญฺญน อิโต จุโต ตุสิตาทีสุ ทิพฺพสมฺปตฺติโย อนุภวิตฺวา อปรภาเค มนุสฺสสมฺปตฺติโย จ อนุภวิตฺวา อิมสฺมิํ พุทฺธุปฺปาเท กุลเคเห นิพฺพโตฺต วุทฺธิมนฺวาย ฆราวาสํ สณฺฐเปตฺวา ตตฺถาทีนวํ ทิสฺวา เคหํ ปหาย ปพฺพชิตฺวา นจิรเสฺสว อรหา อโหสิฯ
Pabbate himavantamhītiādikaṃ āyasmato raṃsisaññakattherassa apadānaṃ. Ayampi purimabuddhesu katādhikāro tesu tesu bhavesu vivaṭṭūpanissayāni puññāni upacinanto vipassissa bhagavato kāle kulagehe nibbatto vuddhimanvāya gharāvāsaṃ saṇṭhapetvā kāmesu ādīnavaṃ disvā gharāvāsaṃ pahāya tāpasapabbajjaṃ pabbajitvā ajinacammadharo himavantamhi vāsaṃ kappesi. Tasmiṃ samaye vipassī bhagavā himavantamagamāsi. Atha so tāpaso tamupagataṃ bhagavantaṃ disvā tassa bhagavato sarīrato nikkhantachabbaṇṇabuddharaṃsīsu pasīditvā añjaliṃ paggayha pañcaṅgena namakkāramakāsi. So teneva puññena ito cuto tusitādīsu dibbasampattiyo anubhavitvā aparabhāge manussasampattiyo ca anubhavitvā imasmiṃ buddhuppāde kulagehe nibbatto vuddhimanvāya gharāvāsaṃ saṇṭhapetvā tatthādīnavaṃ disvā gehaṃ pahāya pabbajitvā nacirasseva arahā ahosi.
๓๐. โส อปรภาเค อตฺตโน ปุพฺพกมฺมํ สริตฺวา โสมนสฺสชาโต ปุพฺพจริตาปทานํ ปกาเสโนฺต ปพฺพเต หิมวนฺตมฺหีติอาทิมาหฯ ตตฺถ ปพฺพเตติ ปกาเรน พฺรูหติ วเฑฺฒตีติ ปพฺพโต, หิโม อสฺส อตฺถีติ หิมวโนฺต, หิมวโนฺต จ โส ปพฺพโต จาติ หิมวนฺตปพฺพโตฯ หิมวนฺตปพฺพเตติ วตฺตเพฺพ คาถาวจนสุขตฺถํ ‘‘ปพฺพเต หิมวนฺตมฺหี’’ติ วุตฺตํฯ ตสฺมิํ หิมวนฺตมฺหิ ปพฺพเต วาสํ กเปฺปสิํ ปุเร อหนฺติ สมฺพโนฺธฯ เสสํ สพฺพตฺถ นยานุสาเรน อุตฺตานเมวาติฯ
30. So aparabhāge attano pubbakammaṃ saritvā somanassajāto pubbacaritāpadānaṃ pakāsento pabbate himavantamhītiādimāha. Tattha pabbateti pakārena brūhati vaḍḍhetīti pabbato, himo assa atthīti himavanto, himavanto ca so pabbato cāti himavantapabbato. Himavantapabbateti vattabbe gāthāvacanasukhatthaṃ ‘‘pabbate himavantamhī’’ti vuttaṃ. Tasmiṃ himavantamhi pabbate vāsaṃ kappesiṃ pure ahanti sambandho. Sesaṃ sabbattha nayānusārena uttānamevāti.
รํสิสญฺญกเตฺถรอปทานวณฺณนา สมตฺตาฯ
Raṃsisaññakattheraapadānavaṇṇanā samattā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / ขุทฺทกนิกาย • Khuddakanikāya / อปทานปาฬิ • Apadānapāḷi / ๕. รํสิสญฺญกเตฺถรอปทานํ • 5. Raṃsisaññakattheraapadānaṃ
