| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
೧೨. ರಾಸಿಯಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
12. Rāsiyasuttavaṇṇanā
೩೬೪. ರಾಸಿಂ ಕತ್ವಾ ಮಾರಪಾಸವಸೇನ, ತತ್ರಾಪಿ ಅನ್ತರಭೇದೇನ ವಿಭಜಿತ್ವಾ ಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬಪಞ್ಹೇ ಏಕತೋ ರಾಸಿಂ ಕತ್ವಾ। ತಪನಂ ಅತ್ತಪರಿತಾಪನಂ ತಪೋ, ಸೋ ಏತಸ್ಸ ಅತ್ಥೀತಿ ತಪಸ್ಸೀ, ತಂ ತಪಸ್ಸಿಂ। ಸೋ ಪನ ತಂ ತಪಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಠಿತೋ ನಾಮ ಹೋತೀತಿ ವುತ್ತಂ ‘‘ತಪನಿಸ್ಸಿತಕ’’ನ್ತಿ। ಸೋ ಪನ ಅನೇಕಾಕಾರಭೇದೇನ ಲೂಖಂ ಫರುಸಂ ಜೀವನಸೀಲತ್ತಾ ಲೂಖಜೀವೀ ನಾಮ। ತೇನಾಹ ‘‘ಲೂಖಜೀವಿಕ’’ನ್ತಿ। ಮಜ್ಝಿಮಾಯ ಪಟಿಪತ್ತಿಯಾ ಉಪ್ಪಥಭಾವೇನ ಅವನಿಯಾ ಗನ್ಧಬ್ಬಾತಿ ಅನ್ತಾ, ತತೋ ಏವ ಲಾಮಕತ್ತಾ ಅನ್ತಾ। ಲಾಮಕಮ್ಪಿ ‘‘ಅನ್ತೋ’’ತಿ ವುಚ್ಚತಿ ‘‘ಅನ್ತಮಿದಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಜೀವಿಕಾನಂ (ಇತಿವು॰ ೯೧; ಸಂ॰ ನಿ॰ ೩.೮೦), ಏಕೋ ಅನ್ತೋ’’ತಿ ಏವಮಾದೀಸು (ಸಂ॰ ನಿ॰ ೨.೧೫; ೩.೯೦)। ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ಪನ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಆಧಾರಭಾವಂ ಉರೀಕತ್ವಾ ‘‘ಕೋಟ್ಠಾಸಾ’’ತಿ ವುತ್ತಂ। ಹೀನೋ ಗಾಮೋತಿ ಪಾಳಿ। ಗಾಮ-ಸದ್ದೋ ಹೀನಪರಿಯಾಯೋತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೇನಾಹ ‘‘ಗಾಮ್ಮೋ’’ತಿ। ಗಾಮೇ ಭವೋತಿ ಗಾಮ್ಮೋ। ಗಾಮ-ಸದ್ದೋ ಚೇತ್ಥ ಗಾಮವಾಸಿವಿಸಯೋ ‘‘ಗಾಮೋ ಆಗತೋ’’ತಿಆದೀಸು ವಿಯ। ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ಪನ ‘‘ಗಾಮವಾಸೀನಂ ಧಮ್ಮೋ’’ತಿ ವುತ್ತಂ, ತೇಸಂ ಚಾರಿತ್ತನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ಅತ್ತ-ಸದ್ದೋ ಇಧ ಸರೀರಪರಿಯಾಯೋ ‘‘ಅತ್ತನ್ತಪೋ’’ತಿಆದೀಸು ವಿಯಾತಿ ಆಹ ‘‘ಸರೀರದುಕ್ಖಕರಣನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ’’ತಿ।
364.Rāsiṃ katvā mārapāsavasena, tatrāpi antarabhedena vibhajitvā pucchitabbapañhe ekato rāsiṃ katvā. Tapanaṃ attaparitāpanaṃ tapo, so etassa atthīti tapassī, taṃ tapassiṃ. So pana taṃ tapaṃ nissāya ṭhito nāma hotīti vuttaṃ ‘‘tapanissitaka’’nti. So pana anekākārabhedena lūkhaṃ pharusaṃ jīvanasīlattā lūkhajīvī nāma. Tenāha ‘‘lūkhajīvika’’nti. Majjhimāya paṭipattiyā uppathabhāvena avaniyā gandhabbāti antā, tato eva lāmakattā antā. Lāmakampi ‘‘anto’’ti vuccati ‘‘antamidaṃ, bhikkhave, jīvikānaṃ (itivu. 91; saṃ. ni. 3.80), eko anto’’ti evamādīsu (saṃ. ni. 2.15; 3.90). Aṭṭhakathāyaṃ pana aññamaññaādhārabhāvaṃ urīkatvā ‘‘koṭṭhāsā’’ti vuttaṃ. Hīno gāmoti pāḷi. Gāma-saddo hīnapariyāyoti adhippāyenāha ‘‘gāmmo’’ti. Gāme bhavoti gāmmo. Gāma-saddo cettha gāmavāsivisayo ‘‘gāmo āgato’’tiādīsu viya. Aṭṭhakathāyaṃ pana ‘‘gāmavāsīnaṃ dhammo’’ti vuttaṃ, tesaṃ cārittanti attho. Atta-saddo idha sarīrapariyāyo ‘‘attantapo’’tiādīsu viyāti āha ‘‘sarīradukkhakaraṇanti attho’’ti.
ಏತ್ಥಾತಿ ಏತಸ್ಮಿಂ ತಪನಿಸ್ಸಿತಗರಹಿತಬ್ಬಪದೇ ಕಸ್ಮಾ ಅನ್ತದ್ವಯಮಜ್ಝಿಮಪಟಿಪದಾಗಹಣಂ? ಅತ್ತಕಿಲಮಥಾನುಯೋಗೋ ತಾವ ಗಯ್ಹತು ಇದಮತ್ಥಿತಾಯಾತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ। ಕಾಮಭೋಗೀತಪನಿಸ್ಸಿತಕನಿಜ್ಜರವತ್ಥೂನಂ ದಸ್ಸನೇ ಯಥಾಧಿಪ್ಪೇತಸ್ಸ ಅತ್ಥಸ್ಸ ವಿಭಜಿತ್ವಾ ಕಥನಂ ಸಮ್ಭವತೀತಿ ತೇ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಅಧಿಪ್ಪೇತತ್ಥೋ ಕಥಿತೋ।
Etthāti etasmiṃ tapanissitagarahitabbapade kasmā antadvayamajjhimapaṭipadāgahaṇaṃ? Attakilamathānuyogo tāva gayhatu idamatthitāyāti adhippāyo. Kāmabhogītapanissitakanijjaravatthūnaṃ dassane yathādhippetassa atthassa vibhajitvā kathanaṃ sambhavatīti te dassetvā adhippetattho kathito.
ತಮತ್ಥನ್ತಿ ಯೋ ‘‘ಕಾಮಭೋಗೀತಪನಿಸ್ಸಿತಕೇಸು ಗರಹಿತಬ್ಬೇಯೇವ ಗರಹತಿ, ಪಸಂಸಿತಬ್ಬೇಯೇವ ಚ ಪಸಂಸತೀ’’ತಿ ವುತ್ತೋ ಅತ್ಥೋ, ತಮತ್ಥಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ। ಸಾಹಸಿಕಕಮ್ಮೇನಾತಿ ಅಯುತ್ತೇನ ಕಮ್ಮೇನ। ಧಮ್ಮೇನ ಚ ಅಧಮ್ಮೇನ ಚಾತಿ ಧಮ್ಮಿಕೇನ ಅಧಮ್ಮಿಕೇನ ಚ। ಅಯೋನಿಸೋ ಪವತ್ತಂ ಬಾಹಿರಕಂ ಸನ್ಧಾಯ ಚೋದಕೋ ‘‘ಕಥ’’ನ್ತಿಆದಿಮಾಹ। ಇತರೋ ನಯಿದಂ ತಾದಿಸಂ ಅತ್ತಪರಿತಾಪನಂ ಅಧಿಪ್ಪೇತಂ, ಅಥ ಖೋ ಯೋನಿಸೋ ಪವತ್ತಂ ಸಾಸನಿಕಮೇವಾತಿ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ‘‘ಚತುರಙ್ಗವೀರಿಯವಸೇನ ಚಾ’’ತಿ ಆಹ। ತತ್ಥ ‘‘ಕಾಮಂ ತಚೋ ಚ ನ್ಹಾರು ಚ ಅಟ್ಠಿ ಚ ಅವಸಿಸ್ಸತೂ’’ತಿಆದಿನಾ (ಮ॰ ನಿ॰ ೨.೧೮೪; ಸಂ॰ ನಿ॰ ೨.೨೨.೨೩೭; ಅ॰ ನಿ॰ ೨.೫) ನಯೇನ ವುತ್ತಾ ಸರೀರೇನಿರಪೇಕ್ಖವಿಪಸ್ಸನಾಯ ಉಸ್ಸುಕ್ಕಾಪನವಸೇನ ಪವತ್ತಾ ವೀರಿಯಭಾವನಾ ‘‘ಚತುರಙ್ಗವೀರಿಯವಸೇನಾ’’ತಿ ವುತ್ತಾ। ತಥಾ ಅಬ್ಭೋಕಾಸಿಕನೇಸಜ್ಜಿಕತಪಾದಿನಿಸ್ಸಿತಾವ ಕಿಲೇಸನಿಮ್ಮಥನಯೋಗ್ಯಾ ವೀರಿಯಭಾವನಾ ‘‘ಧುತಙ್ಗವಸೇನ ಚಾ’’ತಿ ವುತ್ತಾತಿ। ಅರಿಯಮಗ್ಗೇನ ನಿಸ್ಸೇಸಕಿಲೇಸಾನಂ ಪಜಹನಾ ನಿಜ್ಜರಾ। ಸಾ ಚ ಅತ್ತಪಚ್ಚಕ್ಖತಾಯ ಸನ್ದಿಟ್ಠಿಕಾ ತಿಣ್ಣಂ ಮೂಲಕಿಲೇಸಾನಂ ಪಜಹನೇನ ‘‘ತಿಸ್ಸೋ’’ತಿ ಚ ವುತ್ತಾ। ತೇನಾಹ ‘‘ಏಕೋಪೀ’’ತಿಆದಿ।
Tamatthanti yo ‘‘kāmabhogītapanissitakesu garahitabbeyeva garahati, pasaṃsitabbeyeva ca pasaṃsatī’’ti vutto attho, tamatthaṃ pakāsento. Sāhasikakammenāti ayuttena kammena. Dhammena ca adhammena cāti dhammikena adhammikena ca. Ayoniso pavattaṃ bāhirakaṃ sandhāya codako ‘‘katha’’ntiādimāha. Itaro nayidaṃ tādisaṃ attaparitāpanaṃ adhippetaṃ, atha kho yoniso pavattaṃ sāsanikamevāti dassento ‘‘caturaṅgavīriyavasena cā’’ti āha. Tattha ‘‘kāmaṃ taco ca nhāru ca aṭṭhi ca avasissatū’’tiādinā (ma. ni. 2.184; saṃ. ni. 2.22.237; a. ni. 2.5) nayena vuttā sarīrenirapekkhavipassanāya ussukkāpanavasena pavattā vīriyabhāvanā ‘‘caturaṅgavīriyavasenā’’ti vuttā. Tathā abbhokāsikanesajjikatapādinissitāva kilesanimmathanayogyā vīriyabhāvanā ‘‘dhutaṅgavasena cā’’ti vuttāti. Ariyamaggena nissesakilesānaṃ pajahanā nijjarā. Sā ca attapaccakkhatāya sandiṭṭhikā tiṇṇaṃ mūlakilesānaṃ pajahanena ‘‘tisso’’ti ca vuttā. Tenāha ‘‘ekopī’’tiādi.
ರಾಸಿಯಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Rāsiyasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ • Saṃyuttanikāya / ೧೨. ರಾಸಿಯಸುತ್ತಂ • 12. Rāsiyasuttaṃ
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ೧೨. ರಾಸಿಯಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 12. Rāsiyasuttavaṇṇanā
