Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / బుద్ధవంసపాళి • Buddhavaṃsapāḷi

    నమో తస్స భగవతో అరహతో సమ్మాసమ్బుద్ధస్స

    Namo tassa bhagavato arahato sammāsambuddhassa

    ఖుద్దకనికాయే

    Khuddakanikāye

    బుద్ధవంసపాళి

    Buddhavaṃsapāḷi

    ౧. రతనచఙ్కమనకణ్డం

    1. Ratanacaṅkamanakaṇḍaṃ

    .

    1.

    బ్రహ్మా చ లోకాధిపతీ సహమ్పతీ 1, కతఞ్జలీ అనధివరం అయాచథ;

    Brahmā ca lokādhipatī sahampatī 2, katañjalī anadhivaraṃ ayācatha;

    ‘‘సన్తీధ సత్తాప్పరజక్ఖజాతికా, దేసేహి ధమ్మం అనుకమ్పిమం పజం’’.

    ‘‘Santīdha sattāpparajakkhajātikā, desehi dhammaṃ anukampimaṃ pajaṃ’’.

    .

    2.

    సమ్పన్నవిజ్జాచరణస్స తాదినో, జుతిన్ధరస్సన్తిమదేహధారినో;

    Sampannavijjācaraṇassa tādino, jutindharassantimadehadhārino;

    తథాగతస్సప్పటిపుగ్గలస్స, ఉప్పజ్జి కారుఞ్ఞతా సబ్బసత్తే.

    Tathāgatassappaṭipuggalassa, uppajji kāruññatā sabbasatte.

    .

    3.

    ‘‘న హేతే జానన్తి సదేవమానుసా, బుద్ధో అయం కీదిసకో నరుత్తమో;

    ‘‘Na hete jānanti sadevamānusā, buddho ayaṃ kīdisako naruttamo;

    ఇద్ధిబలం పఞ్ఞాబలఞ్చ కీదిసం, బుద్ధబలం లోకహితస్స కీదిసం.

    Iddhibalaṃ paññābalañca kīdisaṃ, buddhabalaṃ lokahitassa kīdisaṃ.

    .

    4.

    ‘‘న హేతే జానన్తి సదేవమానుసా, బుద్ధో అయం ఏదిసకో నరుత్తమో;

    ‘‘Na hete jānanti sadevamānusā, buddho ayaṃ edisako naruttamo;

    ఇద్ధిబలం పఞ్ఞాబలఞ్చ ఏదిసం, బుద్ధబలం లోకహితస్స ఏదిసం.

    Iddhibalaṃ paññābalañca edisaṃ, buddhabalaṃ lokahitassa edisaṃ.

    .

    5.

    ‘‘హన్దాహం దస్సయిస్సామి, బుద్ధబలమనుత్తరం;

    ‘‘Handāhaṃ dassayissāmi, buddhabalamanuttaraṃ;

    చఙ్కమం మాపయిస్సామి, నభే రతనమణ్డితం’’.

    Caṅkamaṃ māpayissāmi, nabhe ratanamaṇḍitaṃ’’.

    .

    6.

    భుమ్మా మహారాజికా తావతింసా, యామా చ దేవా తుసితా చ నిమ్మితా;

    Bhummā mahārājikā tāvatiṃsā, yāmā ca devā tusitā ca nimmitā;

    పరనిమ్మితా యేపి చ బ్రహ్మకాయికా, ఆనన్దితా విపులమకంసు ఘోసం.

    Paranimmitā yepi ca brahmakāyikā, ānanditā vipulamakaṃsu ghosaṃ.

    .

    7.

    ఓభాసితా చ పథవీ సదేవకా, పుథూ చ లోకన్తరికా అసంవుతా;

    Obhāsitā ca pathavī sadevakā, puthū ca lokantarikā asaṃvutā;

    తమో చ తిబ్బో విహతో తదా అహు, దిస్వాన అచ్ఛేరకం పాటిహీరం.

    Tamo ca tibbo vihato tadā ahu, disvāna accherakaṃ pāṭihīraṃ.

    .

    8.

    సదేవగన్ధబ్బమనుస్సరక్ఖసే, ఆభా ఉళారా విపులా అజాయథ;

    Sadevagandhabbamanussarakkhase, ābhā uḷārā vipulā ajāyatha;

    ఇమస్మిం లోకే పరస్మిఞ్చోభయస్మిం 3, అధో చ ఉద్ధం తిరియఞ్చ విత్థతం.

    Imasmiṃ loke parasmiñcobhayasmiṃ 4, adho ca uddhaṃ tiriyañca vitthataṃ.

    .

    9.

    సత్తుత్తమో అనధివరో వినాయకో, సత్థా అహూ దేవమనుస్సపూజితో;

    Sattuttamo anadhivaro vināyako, satthā ahū devamanussapūjito;

    మహానుభావో సతపుఞ్ఞలక్ఖణో, దస్సేసి అచ్ఛేరకం పాటిహీరం.

    Mahānubhāvo satapuññalakkhaṇo, dassesi accherakaṃ pāṭihīraṃ.

    ౧౦.

    10.

    సో యాచితో దేవవరేన చక్ఖుమా, అత్థం సమేక్ఖిత్వా తదా నరుత్తమో;

    So yācito devavarena cakkhumā, atthaṃ samekkhitvā tadā naruttamo;

    చఙ్కమం 5 మాపయి లోకనాయకో, సునిట్ఠితం సబ్బరతననిమ్మితం.

    Caṅkamaṃ 6 māpayi lokanāyako, suniṭṭhitaṃ sabbaratananimmitaṃ.

    ౧౧.

    11.

    ఇద్ధీ చ ఆదేసనానుసాసనీ, తిపాటిహీరే భగవా వసీ అహు;

    Iddhī ca ādesanānusāsanī, tipāṭihīre bhagavā vasī ahu;

    చఙ్కమం మాపయి లోకనాయకో, సునిట్ఠితం సబ్బరతననిమ్మితం.

    Caṅkamaṃ māpayi lokanāyako, suniṭṭhitaṃ sabbaratananimmitaṃ.

    ౧౨.

    12.

    దససహస్సీలోకధాతుయా, సినేరుపబ్బతుత్తమే;

    Dasasahassīlokadhātuyā, sinerupabbatuttame;

    థమ్భేవ దస్సేసి పటిపాటియా, చఙ్కమే రతనామయే.

    Thambheva dassesi paṭipāṭiyā, caṅkame ratanāmaye.

    ౧౩.

    13.

    దససహస్సీ అతిక్కమ్మ, చఙ్కమం మాపయీ జినో;

    Dasasahassī atikkamma, caṅkamaṃ māpayī jino;

    సబ్బసోణ్ణమయా పస్సే, చఙ్కమే రతనామయే.

    Sabbasoṇṇamayā passe, caṅkame ratanāmaye.

    ౧౪.

    14.

    తులాసఙ్ఘాటానువగ్గా , సోవణ్ణఫలకత్థతా;

    Tulāsaṅghāṭānuvaggā , sovaṇṇaphalakatthatā;

    వేదికా సబ్బసోవణ్ణా, దుభతో పస్సేసు నిమ్మితా.

    Vedikā sabbasovaṇṇā, dubhato passesu nimmitā.

    ౧౫.

    15.

    మణిముత్తావాలుకాకిణ్ణా, నిమ్మితో రతనామయో;

    Maṇimuttāvālukākiṇṇā, nimmito ratanāmayo;

    ఓభాసేతి దిసా సబ్బా, సతరంసీవ ఉగ్గతో.

    Obhāseti disā sabbā, sataraṃsīva uggato.

    ౧౬.

    16.

    తస్మిం చఙ్కమనే ధీరో, ద్వత్తింసవరలక్ఖణో;

    Tasmiṃ caṅkamane dhīro, dvattiṃsavaralakkhaṇo;

    విరోచమానో సమ్బుద్ధో, చఙ్కమే చఙ్కమీ జినో.

    Virocamāno sambuddho, caṅkame caṅkamī jino.

    ౧౭.

    17.

    దిబ్బం మన్దారవం పుప్ఫం, పదుమం పారిఛత్తకం;

    Dibbaṃ mandāravaṃ pupphaṃ, padumaṃ pārichattakaṃ;

    చఙ్కమనే ఓకిరన్తి, సబ్బే దేవా సమాగతా.

    Caṅkamane okiranti, sabbe devā samāgatā.

    ౧౮.

    18.

    పస్సన్తి తం దేవసఙ్ఘా, దససహస్సీ పమోదితా;

    Passanti taṃ devasaṅghā, dasasahassī pamoditā;

    నమస్సమానా నిపతన్తి, తుట్ఠహట్ఠా పమోదితా.

    Namassamānā nipatanti, tuṭṭhahaṭṭhā pamoditā.

    ౧౯.

    19.

    తావతింసా చ యామా చ, తుసితా చాపి దేవతా;

    Tāvatiṃsā ca yāmā ca, tusitā cāpi devatā;

    నిమ్మానరతినో దేవా, యే దేవా వసవత్తినో;

    Nimmānaratino devā, ye devā vasavattino;

    ఉదగ్గచిత్తా సుమనా, పస్సన్తి లోకనాయకం.

    Udaggacittā sumanā, passanti lokanāyakaṃ.

    ౨౦.

    20.

    సదేవగన్ధబ్బమనుస్సరక్ఖసా, నాగా సుపణ్ణా అథ వాపి కిన్నరా;

    Sadevagandhabbamanussarakkhasā, nāgā supaṇṇā atha vāpi kinnarā;

    పస్సన్తి తం లోకహితానుకమ్పకం, నభేవ అచ్చుగ్గతచన్దమణ్డలం.

    Passanti taṃ lokahitānukampakaṃ, nabheva accuggatacandamaṇḍalaṃ.

    ౨౧.

    21.

    ఆభస్సరా సుభకిణ్హా, వేహప్ఫలా అకనిట్ఠా చ దేవతా;

    Ābhassarā subhakiṇhā, vehapphalā akaniṭṭhā ca devatā;

    సుసుద్ధసుక్కవత్థవసనా, తిట్ఠన్తి పఞ్జలీకతా.

    Susuddhasukkavatthavasanā, tiṭṭhanti pañjalīkatā.

    ౨౨.

    22.

    ముఞ్చన్తి పుప్ఫం పన పఞ్చవణ్ణికం, మన్దారవం చన్దనచుణ్ణమిస్సితం;

    Muñcanti pupphaṃ pana pañcavaṇṇikaṃ, mandāravaṃ candanacuṇṇamissitaṃ;

    భమేన్తి చేలాని చ అమ్బరే తదా, ‘‘అహో జినో లోకహితానుకమ్పకో.

    Bhamenti celāni ca ambare tadā, ‘‘aho jino lokahitānukampako.

    ౨౩.

    23.

    ‘‘తువం సత్థా చ కేతూ చ, ధజో యూపో చ పాణినం;

    ‘‘Tuvaṃ satthā ca ketū ca, dhajo yūpo ca pāṇinaṃ;

    పరాయనో పతిట్ఠా చ, దీపో చ ద్విపదుత్తమో 7.

    Parāyano patiṭṭhā ca, dīpo ca dvipaduttamo 8.

    ౨౪.

    24.

    ‘‘దససహస్సీలోకధాతుయా, దేవతాయో మహిద్ధికా;

    ‘‘Dasasahassīlokadhātuyā, devatāyo mahiddhikā;

    పరివారేత్వా నమస్సన్తి, తుట్ఠహట్ఠా పమోదితా.

    Parivāretvā namassanti, tuṭṭhahaṭṭhā pamoditā.

    ౨౫.

    25.

    ‘‘దేవతా దేవకఞ్ఞా చ, పసన్నా తుట్ఠమానసా;

    ‘‘Devatā devakaññā ca, pasannā tuṭṭhamānasā;

    పఞ్చవణ్ణికపుప్ఫేహి, పూజయన్తి నరాసభం.

    Pañcavaṇṇikapupphehi, pūjayanti narāsabhaṃ.

    ౨౬.

    26.

    ‘‘పస్సన్తి తం దేవసఙ్ఘా, పసన్నా తుట్ఠమానసా;

    ‘‘Passanti taṃ devasaṅghā, pasannā tuṭṭhamānasā;

    పఞ్చవణ్ణికపుప్ఫేహి, పూజయన్తి నరాసభం.

    Pañcavaṇṇikapupphehi, pūjayanti narāsabhaṃ.

    ౨౭.

    27.

    ‘‘అహో అచ్ఛరియం లోకే, అబ్భుతం లోమహంసనం;

    ‘‘Aho acchariyaṃ loke, abbhutaṃ lomahaṃsanaṃ;

    న మేదిసం భూతపుబ్బం, అచ్ఛేరం లోమహంసనం’’.

    Na medisaṃ bhūtapubbaṃ, accheraṃ lomahaṃsanaṃ’’.

    ౨౮.

    28.

    సకసకమ్హి భవనే, నిసీదిత్వాన దేవతా;

    Sakasakamhi bhavane, nisīditvāna devatā;

    హసన్తి తా మహాహసితం, దిస్వానచ్ఛేరకం నభే.

    Hasanti tā mahāhasitaṃ, disvānaccherakaṃ nabhe.

    ౨౯.

    29.

    ఆకాసట్ఠా చ భూమట్ఠా, తిణపన్థనివాసినో;

    Ākāsaṭṭhā ca bhūmaṭṭhā, tiṇapanthanivāsino;

    కతఞ్జలీ నమస్సన్తి, తుట్ఠహట్ఠా పమోదితా.

    Katañjalī namassanti, tuṭṭhahaṭṭhā pamoditā.

    ౩౦.

    30.

    యేపి దీఘాయుకా నాగా, పుఞ్ఞవన్తో మహిద్ధికా;

    Yepi dīghāyukā nāgā, puññavanto mahiddhikā;

    పమోదితా నమస్సన్తి, పూజయన్తి నరుత్తమం.

    Pamoditā namassanti, pūjayanti naruttamaṃ.

    ౩౧.

    31.

    సఙ్గీతియో పవత్తేన్తి, అమ్బరే అనిలఞ్జసే;

    Saṅgītiyo pavattenti, ambare anilañjase;

    చమ్మనద్ధాని వాదేన్తి, దిస్వానచ్ఛేరకం నభే.

    Cammanaddhāni vādenti, disvānaccherakaṃ nabhe.

    ౩౨.

    32.

    సఙ్ఖా చ పణవా చేవ, అథోపి డిణ్డిమా 9 బహూ;

    Saṅkhā ca paṇavā ceva, athopi ḍiṇḍimā 10 bahū;

    అన్తలిక్ఖస్మిం వజ్జన్తి, దిస్వానచ్ఛేరకం నభే.

    Antalikkhasmiṃ vajjanti, disvānaccherakaṃ nabhe.

    ౩౩.

    33.

    అబ్భుతో వత నో అజ్జ, ఉప్పజ్జి లోమహంసనో;

    Abbhuto vata no ajja, uppajji lomahaṃsano;

    ధువమత్థసిద్ధిం లభామ, ఖణో నో పటిపాదితో.

    Dhuvamatthasiddhiṃ labhāma, khaṇo no paṭipādito.

    ౩౪.

    34.

    బుద్ధోతి తేసం సుత్వాన, పీతి ఉప్పజ్జి తావదే;

    Buddhoti tesaṃ sutvāna, pīti uppajji tāvade;

    బుద్ధో బుద్ధోతి కథయన్తా, తిట్ఠన్తి పఞ్జలీకతా.

    Buddho buddhoti kathayantā, tiṭṭhanti pañjalīkatā.

    ౩౫.

    35.

    హిఙ్కారా సాధుకారా చ 11, ఉక్కుట్ఠి సమ్పహంసనం 12;

    Hiṅkārā sādhukārā ca 13, ukkuṭṭhi sampahaṃsanaṃ 14;

    పజా చ వివిధా గగనే, వత్తేన్తి పఞ్జలీకతా.

    Pajā ca vividhā gagane, vattenti pañjalīkatā.

    ౩౬.

    36.

    గాయన్తి సేళేన్తి చ వాదయన్తి చ, భుజాని పోథేన్తి చ నచ్చయన్తి చ;

    Gāyanti seḷenti ca vādayanti ca, bhujāni pothenti ca naccayanti ca;

    ముఞ్చన్తి పుప్ఫం పన పఞ్చవణ్ణికం, మన్దారవం చన్దనచుణ్ణమిస్సితం.

    Muñcanti pupphaṃ pana pañcavaṇṇikaṃ, mandāravaṃ candanacuṇṇamissitaṃ.

    ౩౭.

    37.

    ‘‘యథా తుయ్హం మహావీర, పాదేసు చక్కలక్ఖణం;

    ‘‘Yathā tuyhaṃ mahāvīra, pādesu cakkalakkhaṇaṃ;

    ధజవజిరపటాకా, వడ్ఢమానఙ్కుసాచితం.

    Dhajavajirapaṭākā, vaḍḍhamānaṅkusācitaṃ.

    ౩౮.

    38.

    ‘‘రూపే సీలే సమాధిమ్హి, పఞ్ఞాయ చ అసాదిసో;

    ‘‘Rūpe sīle samādhimhi, paññāya ca asādiso;

    విముత్తియా అసమసమో, ధమ్మచక్కప్పవత్తనే.

    Vimuttiyā asamasamo, dhammacakkappavattane.

    ౩౯.

    39.

    ‘‘దసనాగబలం కాయే, తుయ్హం పాకతికం బలం;

    ‘‘Dasanāgabalaṃ kāye, tuyhaṃ pākatikaṃ balaṃ;

    ఇద్ధిబలేన అసమో, ధమ్మచక్కప్పవత్తనే.

    Iddhibalena asamo, dhammacakkappavattane.

    ౪౦.

    40.

    ‘‘ఏవం సబ్బగుణూపేతం, సబ్బఙ్గసముపాగతం;

    ‘‘Evaṃ sabbaguṇūpetaṃ, sabbaṅgasamupāgataṃ;

    మహామునిం కారుణికం, లోకనాథం నమస్సథ.

    Mahāmuniṃ kāruṇikaṃ, lokanāthaṃ namassatha.

    ౪౧.

    41.

    ‘‘అభివాదనం థోమనఞ్చ, వన్దనఞ్చ పసంసనం;

    ‘‘Abhivādanaṃ thomanañca, vandanañca pasaṃsanaṃ;

    నమస్సనఞ్చ పూజఞ్చ, సబ్బం అరహసీ తువం.

    Namassanañca pūjañca, sabbaṃ arahasī tuvaṃ.

    ౪౨.

    42.

    ‘‘యే కేచి లోకే వన్దనేయ్యా, వన్దనం అరహన్తి యే;

    ‘‘Ye keci loke vandaneyyā, vandanaṃ arahanti ye;

    సబ్బసేట్ఠో మహావీర, సదిసో తే న విజ్జతి.

    Sabbaseṭṭho mahāvīra, sadiso te na vijjati.

    ౪౩.

    43.

    ‘‘సారిపుత్తో మహాపఞ్ఞో, సమాధిజ్ఝానకోవిదో;

    ‘‘Sāriputto mahāpañño, samādhijjhānakovido;

    గిజ్ఝకూటే ఠితోయేవ, పస్సతి లోకనాయకం.

    Gijjhakūṭe ṭhitoyeva, passati lokanāyakaṃ.

    ౪౪.

    44.

    ‘‘సుఫుల్లం సాలరాజంవ, చన్దంవ గగనే యథా;

    ‘‘Suphullaṃ sālarājaṃva, candaṃva gagane yathā;

    మజ్ఝన్హికేవ 15 సూరియం, ఓలోకేసి నరాసభం.

    Majjhanhikeva 16 sūriyaṃ, olokesi narāsabhaṃ.

    ౪౫.

    45.

    ‘‘జలన్తం దీపరుక్ఖంవ, తరుణసూరియంవ ఉగ్గతం;

    ‘‘Jalantaṃ dīparukkhaṃva, taruṇasūriyaṃva uggataṃ;

    బ్యామప్పభానురఞ్జితం, ధీరం పస్సతి లోకనాయకం.

    Byāmappabhānurañjitaṃ, dhīraṃ passati lokanāyakaṃ.

    ౪౬.

    46.

    ‘‘పఞ్చన్నం భిక్ఖుసతానం, కతకిచ్చాన తాదినం;

    ‘‘Pañcannaṃ bhikkhusatānaṃ, katakiccāna tādinaṃ;

    ఖీణాసవానం విమలానం, ఖణేన సన్నిపాతయి.

    Khīṇāsavānaṃ vimalānaṃ, khaṇena sannipātayi.

    ౪౭.

    47.

    ‘‘లోకప్పసాదనం నామ, పాటిహీరం నిదస్సయి;

    ‘‘Lokappasādanaṃ nāma, pāṭihīraṃ nidassayi;

    అమ్హేపి తత్థ గన్త్వాన, వన్దిస్సామ మయం జినం.

    Amhepi tattha gantvāna, vandissāma mayaṃ jinaṃ.

    ౪౮.

    48.

    ‘‘ఏథ సబ్బే గమిస్సామ, పుచ్ఛిస్సామ మయం జినం;

    ‘‘Etha sabbe gamissāma, pucchissāma mayaṃ jinaṃ;

    కఙ్ఖం వినోదయిస్సామ, పస్సిత్వా లోకనాయకం’’.

    Kaṅkhaṃ vinodayissāma, passitvā lokanāyakaṃ’’.

    ౪౯.

    49.

    సాధూతి తే పటిస్సుత్వా, నిపకా సంవుతిన్ద్రియా;

    Sādhūti te paṭissutvā, nipakā saṃvutindriyā;

    పత్తచీవరమాదాయ, తరమానా ఉపాగముం.

    Pattacīvaramādāya, taramānā upāgamuṃ.

    ౫౦.

    50.

    ఖీణాసవేహి విమలేహి, దన్తేహి ఉత్తమే దమే;

    Khīṇāsavehi vimalehi, dantehi uttame dame;

    సారిపుత్తో మహాపఞ్ఞో, ఇద్ధియా ఉపసఙ్కమి.

    Sāriputto mahāpañño, iddhiyā upasaṅkami.

    ౫౧.

    51.

    తేహి భిక్ఖూహి పరివుతో, సారిపుత్తో మహాగణీ;

    Tehi bhikkhūhi parivuto, sāriputto mahāgaṇī;

    లళన్తో దేవోవ గగనే, ఇద్ధియా ఉపసఙ్కమి.

    Laḷanto devova gagane, iddhiyā upasaṅkami.

    ౫౨.

    52.

    ఉక్కాసితఞ్చ ఖిపితం 17, అజ్ఝుపేక్ఖియ సుబ్బతా;

    Ukkāsitañca khipitaṃ 18, ajjhupekkhiya subbatā;

    సగారవా సప్పతిస్సా, సమ్బుద్ధం ఉపసఙ్కముం.

    Sagāravā sappatissā, sambuddhaṃ upasaṅkamuṃ.

    ౫౩.

    53.

    ఉపసఙ్కమిత్వా పస్సన్తి, సయమ్భుం లోకనాయకం;

    Upasaṅkamitvā passanti, sayambhuṃ lokanāyakaṃ;

    నభే అచ్చుగ్గతం ధీరం, చన్దంవ గగనే యథా.

    Nabhe accuggataṃ dhīraṃ, candaṃva gagane yathā.

    ౫౪.

    54.

    జలన్తం దీపరుక్ఖంవ, విజ్జుంవ గగనే యథా;

    Jalantaṃ dīparukkhaṃva, vijjuṃva gagane yathā;

    మజ్ఝన్హికేవ సూరియం, పస్సన్తి లోకనాయకం.

    Majjhanhikeva sūriyaṃ, passanti lokanāyakaṃ.

    ౫౫.

    55.

    పఞ్చభిక్ఖుసతా సబ్బే, పస్సన్తి లోకనాయకం;

    Pañcabhikkhusatā sabbe, passanti lokanāyakaṃ;

    రహదమివ విప్పసన్నం, సుఫుల్లం పదుమం యథా.

    Rahadamiva vippasannaṃ, suphullaṃ padumaṃ yathā.

    ౫౬.

    56.

    అఞ్జలిం పగ్గహేత్వాన, తుట్ఠహట్ఠా పమోదితా;

    Añjaliṃ paggahetvāna, tuṭṭhahaṭṭhā pamoditā;

    నమస్సమానా నిపతన్తి, సత్థునో చక్కలక్ఖణే.

    Namassamānā nipatanti, satthuno cakkalakkhaṇe.

    ౫౭.

    57.

    సారిపుత్తో మహాపఞ్ఞో, కోరణ్డసమసాదిసో;

    Sāriputto mahāpañño, koraṇḍasamasādiso;

    సమాధిజ్ఝానకుసలో, వన్దతే లోకనాయకం.

    Samādhijjhānakusalo, vandate lokanāyakaṃ.

    ౫౮.

    58.

    గజ్జితా కాలమేఘోవ, నీలుప్పలసమసాదిసో;

    Gajjitā kālameghova, nīluppalasamasādiso;

    ఇద్ధిబలేన అసమో, మోగ్గల్లానో మహిద్ధికో.

    Iddhibalena asamo, moggallāno mahiddhiko.

    ౫౯.

    59.

    మహాకస్సపోపి చ థేరో, ఉత్తత్తకనకసన్నిభో;

    Mahākassapopi ca thero, uttattakanakasannibho;

    ధుతగుణే అగ్గనిక్ఖిత్తో, థోమితో సత్థువణ్ణితో.

    Dhutaguṇe agganikkhitto, thomito satthuvaṇṇito.

    ౬౦.

    60.

    దిబ్బచక్ఖూనం యో అగ్గో, అనురుద్ధో మహాగణీ;

    Dibbacakkhūnaṃ yo aggo, anuruddho mahāgaṇī;

    ఞాతిసేట్ఠో భగవతో, అవిదూరేవ తిట్ఠతి.

    Ñātiseṭṭho bhagavato, avidūreva tiṭṭhati.

    ౬౧.

    61.

    ఆపత్తిఅనాపత్తియా , సతేకిచ్ఛాయ కోవిదో;

    Āpattianāpattiyā , satekicchāya kovido;

    వినయే అగ్గనిక్ఖిత్తో, ఉపాలి సత్థువణ్ణితో.

    Vinaye agganikkhitto, upāli satthuvaṇṇito.

    ౬౨.

    62.

    సుఖుమనిపుణత్థపటివిద్ధో, కథికానం పవరో గణీ;

    Sukhumanipuṇatthapaṭividdho, kathikānaṃ pavaro gaṇī;

    ఇసి మన్తానియా పుత్తో, పుణ్ణో నామాతి విస్సుతో.

    Isi mantāniyā putto, puṇṇo nāmāti vissuto.

    ౬౩.

    63.

    ఏతేసం చిత్తమఞ్ఞాయ, ఓపమ్మకుసలో ముని;

    Etesaṃ cittamaññāya, opammakusalo muni;

    కఙ్ఖచ్ఛేదో మహావీరో, కథేసి అత్తనో గుణం.

    Kaṅkhacchedo mahāvīro, kathesi attano guṇaṃ.

    ౬౪.

    64.

    ‘‘చత్తారో తే అసఙ్ఖేయ్యా, కోటి యేసం న నాయతి;

    ‘‘Cattāro te asaṅkheyyā, koṭi yesaṃ na nāyati;

    సత్తకాయో చ ఆకాసో, చక్కవాళా చనన్తకా;

    Sattakāyo ca ākāso, cakkavāḷā canantakā;

    బుద్ధఞాణం అప్పమేయ్యం, న సక్కా ఏతే విజానితుం.

    Buddhañāṇaṃ appameyyaṃ, na sakkā ete vijānituṃ.

    ౬౫.

    65.

    ‘‘కిమేతం అచ్ఛరియం లోకే, యం మే ఇద్ధివికుబ్బనం;

    ‘‘Kimetaṃ acchariyaṃ loke, yaṃ me iddhivikubbanaṃ;

    అఞ్ఞే బహూ అచ్ఛరియా, అబ్భుతా లోమహంసనా.

    Aññe bahū acchariyā, abbhutā lomahaṃsanā.

    ౬౬.

    66.

    ‘‘యదాహం తుసితే కాయే, సన్తుసితో నామహం తదా;

    ‘‘Yadāhaṃ tusite kāye, santusito nāmahaṃ tadā;

    దససహస్సీ సమాగమ్మ, యాచన్తి పఞ్జలీ మమం.

    Dasasahassī samāgamma, yācanti pañjalī mamaṃ.

    ౬౭.

    67.

    ‘‘‘కాలో ఖో తే 19 మహావీర, ఉప్పజ్జ మాతుకుచ్ఛియం;

    ‘‘‘Kālo kho te 20 mahāvīra, uppajja mātukucchiyaṃ;

    సదేవకం తారయన్తో, బుజ్ఝస్సు అమతం పదం’.

    Sadevakaṃ tārayanto, bujjhassu amataṃ padaṃ’.

    ౬౮.

    68.

    ‘‘తుసితా కాయా చవిత్వాన, యదా ఓక్కమి కుచ్ఛియం;

    ‘‘Tusitā kāyā cavitvāna, yadā okkami kucchiyaṃ;

    దససహస్సీలోకధాతు, కమ్పిత్థ ధరణీ తదా.

    Dasasahassīlokadhātu, kampittha dharaṇī tadā.

    ౬౯.

    69.

    ‘‘యదాహం మాతుకుచ్ఛితో, సమ్పజానోవ నిక్ఖమిం;

    ‘‘Yadāhaṃ mātukucchito, sampajānova nikkhamiṃ;

    సాధుకారం పవత్తేన్తి, దససహస్సీ పకమ్పథ.

    Sādhukāraṃ pavattenti, dasasahassī pakampatha.

    ౭౦.

    70.

    ‘‘ఓక్కన్తిం మే సమో నత్థి, జాతితో అభినిక్ఖమే;

    ‘‘Okkantiṃ me samo natthi, jātito abhinikkhame;

    సమ్బోధియం అహం సేట్ఠో, ధమ్మచక్కప్పవత్తనే.

    Sambodhiyaṃ ahaṃ seṭṭho, dhammacakkappavattane.

    ౭౧.

    71.

    ‘‘అహో అచ్ఛరియం లోకే, బుద్ధానం గుణమహన్తతా;

    ‘‘Aho acchariyaṃ loke, buddhānaṃ guṇamahantatā;

    దససహస్సీలోకధాతు, ఛప్పకారం పకమ్పథ;

    Dasasahassīlokadhātu, chappakāraṃ pakampatha;

    ఓభాసో చ మహా ఆసి, అచ్ఛేరం లోమహంసనం’’.

    Obhāso ca mahā āsi, accheraṃ lomahaṃsanaṃ’’.

    ౭౨.

    72.

    భగవా తమ్హి 21 సమయే, లోకజేట్ఠో నరాసభో;

    Bhagavā tamhi 22 samaye, lokajeṭṭho narāsabho;

    సదేవకం దస్సయన్తో, ఇద్ధియా చఙ్కమీ జినో.

    Sadevakaṃ dassayanto, iddhiyā caṅkamī jino.

    ౭౩.

    73.

    చఙ్కమే చఙ్కమన్తోవ, కథేసి లోకనాయకో;

    Caṅkame caṅkamantova, kathesi lokanāyako;

    అన్తరా న నివత్తేతి, చతుహత్థే చఙ్కమే యథా.

    Antarā na nivatteti, catuhatthe caṅkame yathā.

    ౭౪.

    74.

    సారిపుత్తో మహాపఞ్ఞో, సమాధిజ్ఝానకోవిదో;

    Sāriputto mahāpañño, samādhijjhānakovido;

    పఞ్ఞాయ పారమిప్పత్తో, పుచ్ఛతి లోకనాయకం.

    Paññāya pāramippatto, pucchati lokanāyakaṃ.

    ౭౫.

    75.

    ‘‘కీదిసో తే మహావీర, అభినీహారో నరుత్తమ;

    ‘‘Kīdiso te mahāvīra, abhinīhāro naruttama;

    కమ్హి కాలే తయా ధీర, పత్థితా బోధిముత్తమా.

    Kamhi kāle tayā dhīra, patthitā bodhimuttamā.

    ౭౬.

    76.

    ‘‘దానం సీలఞ్చ నేక్ఖమ్మం, పఞ్ఞావీరియఞ్చ కీదిసం;

    ‘‘Dānaṃ sīlañca nekkhammaṃ, paññāvīriyañca kīdisaṃ;

    ఖన్తిసచ్చమధిట్ఠానం, మేత్తుపేక్ఖా చ కీదిసా.

    Khantisaccamadhiṭṭhānaṃ, mettupekkhā ca kīdisā.

    ౭౭.

    77.

    ‘‘దస పారమీ తయా ధీర, కీదిసీ లోకనాయక;

    ‘‘Dasa pāramī tayā dhīra, kīdisī lokanāyaka;

    కథం ఉపపారమీ పుణ్ణా, పరమత్థపారమీ కథం’’.

    Kathaṃ upapāramī puṇṇā, paramatthapāramī kathaṃ’’.

    ౭౮.

    78.

    తస్స పుట్ఠో వియాకాసి, కరవీకమధురగిరో;

    Tassa puṭṭho viyākāsi, karavīkamadhuragiro;

    నిబ్బాపయన్తో హదయం, హాసయన్తో సదేవకం.

    Nibbāpayanto hadayaṃ, hāsayanto sadevakaṃ.

    ౭౯.

    79.

    అతీతబుద్ధానం జినానం దేసితం, నికీలితం 23 బుద్ధపరమ్పరాగతం;

    Atītabuddhānaṃ jinānaṃ desitaṃ, nikīlitaṃ 24 buddhaparamparāgataṃ;

    పుబ్బేనివాసానుగతాయ బుద్ధియా, పకాసయీ లోకహితం సదేవకే.

    Pubbenivāsānugatāya buddhiyā, pakāsayī lokahitaṃ sadevake.

    ౮౦.

    80.

    ‘‘పీతిపామోజ్జజననం, సోకసల్లవినోదనం;

    ‘‘Pītipāmojjajananaṃ, sokasallavinodanaṃ;

    సబ్బసమ్పత్తిపటిలాభం, చిత్తీకత్వా సుణాథ మే.

    Sabbasampattipaṭilābhaṃ, cittīkatvā suṇātha me.

    ౮౧.

    81.

    ‘‘మదనిమ్మదనం సోకనుదం, సంసారపరిమోచనం;

    ‘‘Madanimmadanaṃ sokanudaṃ, saṃsāraparimocanaṃ;

    సబ్బదుక్ఖక్ఖయం మగ్గం, సక్కచ్చం పటిపజ్జథా’’తి.

    Sabbadukkhakkhayaṃ maggaṃ, sakkaccaṃ paṭipajjathā’’ti.

    రతనచఙ్కమనకణ్డో నిట్ఠితో.

    Ratanacaṅkamanakaṇḍo niṭṭhito.







    Footnotes:
    1. సహమ్పతి (స్యా॰ కం॰)
    2. sahampati (syā. kaṃ.)
    3. పరస్మిం చూభయే (స్యా॰ కం॰)
    4. parasmiṃ cūbhaye (syā. kaṃ.)
    5. చఙ్కమం తత్థ (సీ॰)
    6. caṅkamaṃ tattha (sī.)
    7. దిపదుత్తమో (సీ॰ స్యా॰)
    8. dipaduttamo (sī. syā.)
    9. డేణ్డిమా (సీ॰)
    10. ḍeṇḍimā (sī.)
    11. హిఙ్కారం సాధుకారఞ్చ (సీ॰ స్యా॰)
    12. సమ్పసాదనం (సీ॰), సమ్పనాదనం (స్యా॰)
    13. hiṅkāraṃ sādhukārañca (sī. syā.)
    14. sampasādanaṃ (sī.), sampanādanaṃ (syā.)
    15. మజ్ఝన్తికేవ (సబ్బత్థ)
    16. majjhantikeva (sabbattha)
    17. ఉక్కాసితఞ్చ ఖిపితఞ్చ (స్యా॰ అట్ఠ॰)
    18. ukkāsitañca khipitañca (syā. aṭṭha.)
    19. కాలో దేవ (సీ॰), కాలోయం తే (స్యా॰ క॰)
    20. kālo deva (sī.), kāloyaṃ te (syā. ka.)
    21. భగవా చ తమ్హి (సీ॰ స్యా॰ క॰)
    22. bhagavā ca tamhi (sī. syā. ka.)
    23. నికీళితం (క॰)
    24. nikīḷitaṃ (ka.)



    Related texts:



    అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / సుత్తపిటక (అట్ఠకథా) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ఖుద్దకనికాయ (అట్ఠకథా) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / బుద్ధవంస-అట్ఠకథా • Buddhavaṃsa-aṭṭhakathā / ౧. రతనచఙ్కమనకణ్డవణ్ణనా • 1. Ratanacaṅkamanakaṇḍavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact