| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಪಾಚಿತ್ಯಾದಿಯೋಜನಾಪಾಳಿ • Pācityādiyojanāpāḷi |
೨. ರತನಸಿಕ್ಖಾಪದಂ
2. Ratanasikkhāpadaṃ
೫೦೨. ದುತಿಯೇ ಪಮುಸ್ಸಿತ್ವಾತಿ ಸತಿವಿಪ್ಪವಾಸೇನ ಪಮುಸ್ಸಿತ್ವಾ। ಪುಣ್ಣಪತ್ತನ್ತಿ ತುಟ್ಠಿದಾಯಂ। ತಞ್ಹಿ ಮನೋರಥಪುಣ್ಣೇನ ಪತ್ತಬ್ಬಭಾಗತ್ತಾ ‘‘ಪುಣ್ಣಪತ್ತ’’ನ್ತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ತಸ್ಸ ಸರೂಪಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ವುತ್ತಂ ‘‘ಸತತೋ ಪಞ್ಚ ಕಹಾಪಣಾ’’ತಿ। ಇಧ ಪನ ಕಹಾಪಣಾನಂ ಪಞ್ಚಸತತ್ತಾ ಪಞ್ಚವೀಸಕಹಾಪಣಾ ಅಧಿಪ್ಪೇತಾ। ಆಭರಣಸದ್ದಸ್ಸ ಅಲಙ್ಕಾರಸದ್ದೇನ ಪರಿಯಾಯಭಾವಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ವುತ್ತಂ ‘‘ಅಲಙ್ಕಾರ’’ನ್ತಿ। ‘‘ಮಹಾಲತಂ ನಾಮಾ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ನ ಯೋ ವಾ ಸೋ ವಾ ಅಲಙ್ಕಾರೋ, ಅಥ ಖೋ ವಿಸೇಸಾಲಙ್ಕಾರೋತಿ ದಸ್ಸೇತಿ। ಮಹನ್ತಾನಿ ಮಾಲಾಕಮ್ಮಲತಾಕಮ್ಮಾನಿ ಏತ್ಥಾತಿ ಮಹಾಲತಾ। ಲತಾಗಹಣೇನ ಹಿ ಮಾಲಾಪಿ ಗಹಿತಾ। ನವಹಿ ಕೋಟೀಹಿ ಅಗ್ಘಂ ಇಮಸ್ಸಾತಿ ನವಕೋಟಿಅಗ್ಘನಕಂ, ನವಕೋಟಿಸಙ್ಖಾತಂ ಅಗ್ಘಂ ಅರಹತೀತಿ ವಾ ನವಕೋಟಿಅಗ್ಘನಕಂ।
502. Dutiye pamussitvāti sativippavāsena pamussitvā. Puṇṇapattanti tuṭṭhidāyaṃ. Tañhi manorathapuṇṇena pattabbabhāgattā ‘‘puṇṇapatta’’nti vuccati. Tassa sarūpaṃ dassetuṃ vuttaṃ ‘‘satato pañca kahāpaṇā’’ti. Idha pana kahāpaṇānaṃ pañcasatattā pañcavīsakahāpaṇā adhippetā. Ābharaṇasaddassa alaṅkārasaddena pariyāyabhāvaṃ dassetuṃ vuttaṃ ‘‘alaṅkāra’’nti. ‘‘Mahālataṃ nāmā’’ti iminā na yo vā so vā alaṅkāro, atha kho visesālaṅkāroti dasseti. Mahantāni mālākammalatākammāni etthāti mahālatā. Latāgahaṇena hi mālāpi gahitā. Navahi koṭīhi agghaṃ imassāti navakoṭiagghanakaṃ, navakoṭisaṅkhātaṃ agghaṃ arahatīti vā navakoṭiagghanakaṃ.
೫೦೪. ಅನ್ತೇ ಸಮೀಪೇ ವಸನಸೀಲತ್ತಾ ಪರಿಚಾರಿಕೋ ‘‘ಅನ್ತೇವಾಸೀ’’ತಿ ವುಚ್ಚತೀತಿ ಆಹ ‘‘ಪರಿಚಾರಿಕೋ’’ತಿ।
504. Ante samīpe vasanasīlattā paricāriko ‘‘antevāsī’’ti vuccatīti āha ‘‘paricāriko’’ti.
೫೦೬. ದ್ವೇ ಲೇಡ್ಡುಪಾತಾತಿ ಥಾಮಮಜ್ಝಿಮಸ್ಸ ಪುರಿಸಸ್ಸ ದ್ವೇ ಲೇಡ್ಡುಪಾತಾ। ಸಙ್ಘ…ಪೇ॰… ನವಕಮ್ಮಾನಂ ಅತ್ಥಾಯ ಉಗ್ಗಣ್ಹನ್ತಸ್ಸ ವಾ ಉಗ್ಗಣ್ಹಾಪೇನ್ತಸ್ಸ ವಾ ದುಕ್ಕಟನ್ತಿ ಯೋಜನಾ। ಅವಸೇಸನ್ತಿ ಜಾತರೂಪರಜತತೋ ಅವಸೇಸಂ। ಮಾತುಕಣ್ಣಪಿಳನ್ಧನತಾಲಪಣ್ಣಮ್ಪೀತಿ ಮಾತುಯಾ ಕಣ್ಣೇ ಪಿಳನ್ಧಿತತಾಲಪಣ್ಣಮ್ಪಿ, ಪಟಿಸಾಮೇನ್ತಸ್ಸಾತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ।
506.Dve leḍḍupātāti thāmamajjhimassa purisassa dve leḍḍupātā. Saṅgha…pe… navakammānaṃ atthāya uggaṇhantassa vā uggaṇhāpentassa vā dukkaṭanti yojanā. Avasesanti jātarūparajatato avasesaṃ. Mātukaṇṇapiḷandhanatālapaṇṇampīti mātuyā kaṇṇe piḷandhitatālapaṇṇampi, paṭisāmentassāti sambandho.
‘‘ಕಪ್ಪಿಯಭಣ್ಡಂ ಹೋತೀ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ಅಕಪ್ಪಿಯಭಣ್ಡಂ ನ ವಟ್ಟತೀತಿ ದಸ್ಸೇತಿ। ಇದನ್ತಿ ಭಣ್ಡಂ। ಪಲಿಬೋಧೋ ನಾಮಾತಿ ಅತ್ತನೋ ಪಲಿಬೋಧೋ ನಾಮ। ಛನ್ದೇನಪೀತಿ ವಡ್ಢಕೀಆದೀನಂ ಛನ್ದಹೇತುನಾಪಿ। ಭಯೇನಪೀತಿ ರಾಜವಲ್ಲಭಾನಂ ಭಯಹೇತುನಾಪಿ। ಬಲಕ್ಕಾರೇನಾತಿ ಕರಣಂ ಕಾರೋ, ಬಲೇನ ಕಾರೋ ಬಲಕ್ಕಾರೋ, ತೇನ, ಬಲಕ್ಕಾರೋ ಹುತ್ವಾ ಪಾತೇತ್ವಾತಿ ಅತ್ಥೋ।
‘‘Kappiyabhaṇḍaṃ hotī’’ti iminā akappiyabhaṇḍaṃ na vaṭṭatīti dasseti. Idanti bhaṇḍaṃ. Palibodhonāmāti attano palibodho nāma. Chandenapīti vaḍḍhakīādīnaṃ chandahetunāpi. Bhayenapīti rājavallabhānaṃ bhayahetunāpi. Balakkārenāti karaṇaṃ kāro, balena kāro balakkāro, tena, balakkāro hutvā pātetvāti attho.
ತತ್ಥಾತಿ ಮಹಾರಾಮೇ। ಯತ್ಥಾತಿ ಯಸ್ಮಿಂ ಠಾನೇ, ಸಙ್ಕಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜತೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಮಹಾಜನಸಞ್ಚರಣಟ್ಠಾನೇಸೂತಿ ಬಹೂನಂ ಜನಾನಂ ಸಞ್ಚರಣಸಙ್ಖಾತೇಸು ಠಾನೇಸು। ನಗಹೇತಬ್ಬಸ್ಸ ಹೇತುಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ವುತ್ತಂ ‘‘ಪಲಿಬೋಧೋ ನ ಹೋತೀ’’ತಿ। ಯಸ್ಮಾ ಪಲಿಬೋಧೋ ನ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಾ ನ ಗಹೇತಬ್ಬನ್ತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ। ಏಕೋತಿ ಏಕೋ ಭಿಕ್ಖು ಪಸ್ಸತೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಓಕ್ಕಮ್ಮಾತಿ ಓಕ್ಕಮಿತ್ವಾ।
Tatthāti mahārāme. Yatthāti yasmiṃ ṭhāne, saṅkā uppajjatīti sambandho. Mahājanasañcaraṇaṭṭhānesūti bahūnaṃ janānaṃ sañcaraṇasaṅkhātesu ṭhānesu. Nagahetabbassa hetuṃ dassetuṃ vuttaṃ ‘‘palibodho na hotī’’ti. Yasmā palibodho na hoti, tasmā na gahetabbanti adhippāyo. Ekoti eko bhikkhu passatīti sambandho. Okkammāti okkamitvā.
ರೂಪಸದ್ದೋ ಭಣ್ಡಪರಿಯಾಯೋತಿ ಆಹ ‘‘ಭಣ್ಡ’’ನ್ತಿ। ಭಣ್ಡಂ ರೂಪಂ ನಾಮಾತಿ ಯೋಜನಾ। ಭಣ್ಡಿಕನ್ತಿ ಭಣ್ಡೇನ ನಿಯುತ್ತಂ ಪುಟಕಂ। ಗಣೇತ್ವಾತಿ ಗಣನಂ ಕತ್ವಾ। ನಿಮಿತ್ತನ್ತೀತಿ ಏತ್ಥ ಇತಿಸದ್ದೋ ನಾಮಪರಿಯಾಯೋ। ಲಞ್ಛನಾದಿ ನಿಮಿತ್ತಂ ನಾಮಾತಿ ಹಿ ಯೋಜನಾ। ಲಞ್ಛನಾದೀತಿ ಆದಿಸದ್ದೇನ ನೀಲಪಿಲೋತಿಕಾದಯೋ ಸಙ್ಗಣ್ಹಾತಿ। ಲಾಖಾಯಾತಿ ಜತುನಾ।
Rūpasaddo bhaṇḍapariyāyoti āha ‘‘bhaṇḍa’’nti. Bhaṇḍaṃ rūpaṃ nāmāti yojanā. Bhaṇḍikanti bhaṇḍena niyuttaṃ puṭakaṃ. Gaṇetvāti gaṇanaṃ katvā. Nimittantīti ettha itisaddo nāmapariyāyo. Lañchanādi nimittaṃ nāmāti hi yojanā. Lañchanādīti ādisaddena nīlapilotikādayo saṅgaṇhāti. Lākhāyāti jatunā.
ಪತಿರೂಪಾ ನಾಮ ಇಧ ಲಜ್ಜಿಕುಕ್ಕುಚ್ಚಕಾತಿ ಆಹ ‘‘ಲಜ್ಜಿನೋ ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಕಾ’’ತಿ। ಥಾವರನ್ತಿ ಜಙ್ಗಮಾ ಅಞ್ಞಂ ಥಾವರಂ। ಅದ್ಧುನೋತಿ ಕಾಲಸ್ಸ। ಸಮಾದಪೇತ್ವಾತಿ ಅಞ್ಞೇ ಸಮಾದಪೇತ್ವಾ। ಉದ್ದಿಸ್ಸ ಅರಿಯಾ ತಿಟ್ಠನ್ತಿ, ಏಸಾ ಅರಿಯಾನ ಯಾಚನಾ’’ತಿ (ಜಾ॰ ೧.೭.೫೯) ವುತ್ತನಯೇನ ಯಾಚಿತ್ವಾತಿ ಅತ್ಥೋ।
Patirūpā nāma idha lajjikukkuccakāti āha ‘‘lajjino kukkuccakā’’ti. Thāvaranti jaṅgamā aññaṃ thāvaraṃ. Addhunoti kālassa. Samādapetvāti aññe samādapetvā. Uddissa ariyā tiṭṭhanti, esā ariyāna yācanā’’ti (jā. 1.7.59) vuttanayena yācitvāti attho.
೫೦೭. ರತನಸಮ್ಮತನ್ತಿ ಮನುಸ್ಸಾನಂ ಉಪಭೋಗಪರಿಭೋಗನ್ತಿ। ದುತಿಯಂ।
507.Ratanasammatanti manussānaṃ upabhogaparibhoganti. Dutiyaṃ.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ವಿನಯಪಿಟಕ • Vinayapiṭaka / ಮಹಾವಿಭಙ್ಗ • Mahāvibhaṅga / ೯. ರತನವಗ್ಗೋ • 9. Ratanavaggo
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಮಹಾವಿಭಙ್ಗ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ೨. ರತನಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ • 2. Ratanasikkhāpadavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ಸಾರತ್ಥದೀಪನೀ-ಟೀಕಾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ೨. ರತನಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ • 2. Ratanasikkhāpadavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ವಜಿರಬುದ್ಧಿ-ಟೀಕಾ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ೨. ರತನಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ • 2. Ratanasikkhāpadavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ವಿಮತಿವಿನೋದನೀ-ಟೀಕಾ • Vimativinodanī-ṭīkā / ೨. ರತನಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ • 2. Ratanasikkhāpadavaṇṇanā
