| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਪਾਚਿਤ੍ਯਾਦਿਯੋਜਨਾਪਾਲ਼ਿ • Pācityādiyojanāpāḷi |
੨. ਰਤਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ
2. Ratanasikkhāpadaṃ
੫੦੨. ਦੁਤਿਯੇ ਪਮੁਸ੍ਸਿਤ੍વਾਤਿ ਸਤਿવਿਪ੍ਪવਾਸੇਨ ਪਮੁਸ੍ਸਿਤ੍વਾ। ਪੁਣ੍ਣਪਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਤੁਟ੍ਠਿਦਾਯਂ। ਤਞ੍ਹਿ ਮਨੋਰਥਪੁਣ੍ਣੇਨ ਪਤ੍ਤਬ੍ਬਭਾਗਤ੍ਤਾ ‘‘ਪੁਣ੍ਣਪਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ। ਤਸ੍ਸ ਸਰੂਪਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ વੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਸਤਤੋ ਪਞ੍ਚ ਕਹਾਪਣਾ’’ਤਿ। ਇਧ ਪਨ ਕਹਾਪਣਾਨਂ ਪਞ੍ਚਸਤਤ੍ਤਾ ਪਞ੍ਚવੀਸਕਹਾਪਣਾ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਾ। ਆਭਰਣਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਅਲਙ੍ਕਾਰਸਦ੍ਦੇਨ ਪਰਿਯਾਯਭਾવਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ વੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਅਲਙ੍ਕਾਰ’’ਨ੍ਤਿ। ‘‘ਮਹਾਲਤਂ ਨਾਮਾ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਨ ਯੋ વਾ ਸੋ વਾ ਅਲਙ੍ਕਾਰੋ, ਅਥ ਖੋ વਿਸੇਸਾਲਙ੍ਕਾਰੋਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਮਹਨ੍ਤਾਨਿ ਮਾਲਾਕਮ੍ਮਲਤਾਕਮ੍ਮਾਨਿ ਏਤ੍ਥਾਤਿ ਮਹਾਲਤਾ। ਲਤਾਗਹਣੇਨ ਹਿ ਮਾਲਾਪਿ ਗਹਿਤਾ। ਨવਹਿ ਕੋਟੀਹਿ ਅਗ੍ਘਂ ਇਮਸ੍ਸਾਤਿ ਨવਕੋਟਿਅਗ੍ਘਨਕਂ, ਨવਕੋਟਿਸਙ੍ਖਾਤਂ ਅਗ੍ਘਂ ਅਰਹਤੀਤਿ વਾ ਨવਕੋਟਿਅਗ੍ਘਨਕਂ।
502. Dutiye pamussitvāti sativippavāsena pamussitvā. Puṇṇapattanti tuṭṭhidāyaṃ. Tañhi manorathapuṇṇena pattabbabhāgattā ‘‘puṇṇapatta’’nti vuccati. Tassa sarūpaṃ dassetuṃ vuttaṃ ‘‘satato pañca kahāpaṇā’’ti. Idha pana kahāpaṇānaṃ pañcasatattā pañcavīsakahāpaṇā adhippetā. Ābharaṇasaddassa alaṅkārasaddena pariyāyabhāvaṃ dassetuṃ vuttaṃ ‘‘alaṅkāra’’nti. ‘‘Mahālataṃ nāmā’’ti iminā na yo vā so vā alaṅkāro, atha kho visesālaṅkāroti dasseti. Mahantāni mālākammalatākammāni etthāti mahālatā. Latāgahaṇena hi mālāpi gahitā. Navahi koṭīhi agghaṃ imassāti navakoṭiagghanakaṃ, navakoṭisaṅkhātaṃ agghaṃ arahatīti vā navakoṭiagghanakaṃ.
੫੦੪. ਅਨ੍ਤੇ ਸਮੀਪੇ વਸਨਸੀਲਤ੍ਤਾ ਪਰਿਚਾਰਿਕੋ ‘‘ਅਨ੍ਤੇવਾਸੀ’’ਤਿ વੁਚ੍ਚਤੀਤਿ ਆਹ ‘‘ਪਰਿਚਾਰਿਕੋ’’ਤਿ।
504. Ante samīpe vasanasīlattā paricāriko ‘‘antevāsī’’ti vuccatīti āha ‘‘paricāriko’’ti.
੫੦੬. ਦ੍વੇ ਲੇਡ੍ਡੁਪਾਤਾਤਿ ਥਾਮਮਜ੍ਝਿਮਸ੍ਸ ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਦ੍વੇ ਲੇਡ੍ਡੁਪਾਤਾ। ਸਙ੍ਘ…ਪੇ॰… ਨવਕਮ੍ਮਾਨਂ ਅਤ੍ਥਾਯ ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਸ੍ਸ વਾ ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਾਪੇਨ੍ਤਸ੍ਸ વਾ ਦੁਕ੍ਕਟਨ੍ਤਿ ਯੋਜਨਾ। ਅવਸੇਸਨ੍ਤਿ ਜਾਤਰੂਪਰਜਤਤੋ ਅવਸੇਸਂ। ਮਾਤੁਕਣ੍ਣਪਿਲ਼ਨ੍ਧਨਤਾਲਪਣ੍ਣਮ੍ਪੀਤਿ ਮਾਤੁਯਾ ਕਣ੍ਣੇ ਪਿਲ਼ਨ੍ਧਿਤਤਾਲਪਣ੍ਣਮ੍ਪਿ, ਪਟਿਸਾਮੇਨ੍ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ।
506.Dve leḍḍupātāti thāmamajjhimassa purisassa dve leḍḍupātā. Saṅgha…pe… navakammānaṃ atthāya uggaṇhantassa vā uggaṇhāpentassa vā dukkaṭanti yojanā. Avasesanti jātarūparajatato avasesaṃ. Mātukaṇṇapiḷandhanatālapaṇṇampīti mātuyā kaṇṇe piḷandhitatālapaṇṇampi, paṭisāmentassāti sambandho.
‘‘ਕਪ੍ਪਿਯਭਣ੍ਡਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਅਕਪ੍ਪਿਯਭਣ੍ਡਂ ਨ વਟ੍ਟਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਇਦਨ੍ਤਿ ਭਣ੍ਡਂ। ਪਲਿਬੋਧੋ ਨਾਮਾਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਲਿਬੋਧੋ ਨਾਮ। ਛਨ੍ਦੇਨਪੀਤਿ વਡ੍ਢਕੀਆਦੀਨਂ ਛਨ੍ਦਹੇਤੁਨਾਪਿ। ਭਯੇਨਪੀਤਿ ਰਾਜવਲ੍ਲਭਾਨਂ ਭਯਹੇਤੁਨਾਪਿ। ਬਲਕ੍ਕਾਰੇਨਾਤਿ ਕਰਣਂ ਕਾਰੋ, ਬਲੇਨ ਕਾਰੋ ਬਲਕ੍ਕਾਰੋ, ਤੇਨ, ਬਲਕ੍ਕਾਰੋ ਹੁਤ੍વਾ ਪਾਤੇਤ੍વਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।
‘‘Kappiyabhaṇḍaṃ hotī’’ti iminā akappiyabhaṇḍaṃ na vaṭṭatīti dasseti. Idanti bhaṇḍaṃ. Palibodhonāmāti attano palibodho nāma. Chandenapīti vaḍḍhakīādīnaṃ chandahetunāpi. Bhayenapīti rājavallabhānaṃ bhayahetunāpi. Balakkārenāti karaṇaṃ kāro, balena kāro balakkāro, tena, balakkāro hutvā pātetvāti attho.
ਤਤ੍ਥਾਤਿ ਮਹਾਰਾਮੇ। ਯਤ੍ਥਾਤਿ ਯਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ, ਸਙ੍ਕਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਮਹਾਜਨਸਞ੍ਚਰਣਟ੍ਠਾਨੇਸੂਤਿ ਬਹੂਨਂ ਜਨਾਨਂ ਸਞ੍ਚਰਣਸਙ੍ਖਾਤੇਸੁ ਠਾਨੇਸੁ। ਨਗਹੇਤਬ੍ਬਸ੍ਸ ਹੇਤੁਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ વੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਪਲਿਬੋਧੋ ਨ ਹੋਤੀ’’ਤਿ। ਯਸ੍ਮਾ ਪਲਿਬੋਧੋ ਨ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਨ ਗਹੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ। ਏਕੋਤਿ ਏਕੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਪਸ੍ਸਤੀਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਓਕ੍ਕਮ੍ਮਾਤਿ ਓਕ੍ਕਮਿਤ੍વਾ।
Tatthāti mahārāme. Yatthāti yasmiṃ ṭhāne, saṅkā uppajjatīti sambandho. Mahājanasañcaraṇaṭṭhānesūti bahūnaṃ janānaṃ sañcaraṇasaṅkhātesu ṭhānesu. Nagahetabbassa hetuṃ dassetuṃ vuttaṃ ‘‘palibodho na hotī’’ti. Yasmā palibodho na hoti, tasmā na gahetabbanti adhippāyo. Ekoti eko bhikkhu passatīti sambandho. Okkammāti okkamitvā.
ਰੂਪਸਦ੍ਦੋ ਭਣ੍ਡਪਰਿਯਾਯੋਤਿ ਆਹ ‘‘ਭਣ੍ਡ’’ਨ੍ਤਿ। ਭਣ੍ਡਂ ਰੂਪਂ ਨਾਮਾਤਿ ਯੋਜਨਾ। ਭਣ੍ਡਿਕਨ੍ਤਿ ਭਣ੍ਡੇਨ ਨਿਯੁਤ੍ਤਂ ਪੁਟਕਂ। ਗਣੇਤ੍વਾਤਿ ਗਣਨਂ ਕਤ੍વਾ। ਨਿਮਿਤ੍ਤਨ੍ਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਇਤਿਸਦ੍ਦੋ ਨਾਮਪਰਿਯਾਯੋ। ਲਞ੍ਛਨਾਦਿ ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਨਾਮਾਤਿ ਹਿ ਯੋਜਨਾ। ਲਞ੍ਛਨਾਦੀਤਿ ਆਦਿਸਦ੍ਦੇਨ ਨੀਲਪਿਲੋਤਿਕਾਦਯੋ ਸਙ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ। ਲਾਖਾਯਾਤਿ ਜਤੁਨਾ।
Rūpasaddo bhaṇḍapariyāyoti āha ‘‘bhaṇḍa’’nti. Bhaṇḍaṃ rūpaṃ nāmāti yojanā. Bhaṇḍikanti bhaṇḍena niyuttaṃ puṭakaṃ. Gaṇetvāti gaṇanaṃ katvā. Nimittantīti ettha itisaddo nāmapariyāyo. Lañchanādi nimittaṃ nāmāti hi yojanā. Lañchanādīti ādisaddena nīlapilotikādayo saṅgaṇhāti. Lākhāyāti jatunā.
ਪਤਿਰੂਪਾ ਨਾਮ ਇਧ ਲਜ੍ਜਿਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਕਾਤਿ ਆਹ ‘‘ਲਜ੍ਜਿਨੋ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਕਾ’’ਤਿ। ਥਾવਰਨ੍ਤਿ ਜਙ੍ਗਮਾ ਅਞ੍ਞਂ ਥਾવਰਂ। ਅਦ੍ਧੁਨੋਤਿ ਕਾਲਸ੍ਸ। ਸਮਾਦਪੇਤ੍વਾਤਿ ਅਞ੍ਞੇ ਸਮਾਦਪੇਤ੍વਾ। ਉਦ੍ਦਿਸ੍ਸ ਅਰਿਯਾ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ, ਏਸਾ ਅਰਿਯਾਨ ਯਾਚਨਾ’’ਤਿ (ਜਾ॰ ੧.੭.੫੯) વੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਯਾਚਿਤ੍વਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।
Patirūpā nāma idha lajjikukkuccakāti āha ‘‘lajjino kukkuccakā’’ti. Thāvaranti jaṅgamā aññaṃ thāvaraṃ. Addhunoti kālassa. Samādapetvāti aññe samādapetvā. Uddissa ariyā tiṭṭhanti, esā ariyāna yācanā’’ti (jā. 1.7.59) vuttanayena yācitvāti attho.
੫੦੭. ਰਤਨਸਮ੍ਮਤਨ੍ਤਿ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਉਪਭੋਗਪਰਿਭੋਗਨ੍ਤਿ। ਦੁਤਿਯਂ।
507.Ratanasammatanti manussānaṃ upabhogaparibhoganti. Dutiyaṃ.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / વਿਨਯਪਿਟਕ • Vinayapiṭaka / ਮਹਾવਿਭਙ੍ਗ • Mahāvibhaṅga / ੯. ਰਤਨવਗ੍ਗੋ • 9. Ratanavaggo
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਮਹਾવਿਭਙ੍ਗ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ੨. ਰਤਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ • 2. Ratanasikkhāpadavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨੀ-ਟੀਕਾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ੨. ਰਤਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ • 2. Ratanasikkhāpadavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿ-ਟੀਕਾ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ੨. ਰਤਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ • 2. Ratanasikkhāpadavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વਿਮਤਿવਿਨੋਦਨੀ-ਟੀਕਾ • Vimativinodanī-ṭīkā / ੨. ਰਤਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ • 2. Ratanasikkhāpadavaṇṇanā
