| Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / ကင္ခာဝိတရဏီ-အဘိနဝ-ဋီကာ • Kaṅkhāvitaraṇī-abhinava-ṭīkā |
၂. ရတနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
2. Ratanasikkhāpadavaṇṇanā
မုတ္တာဒိဒသဝိဓန္တိ ‘‘မုတ္တာ မဏိ ဝေဠုရိယော သင္ခော သိလာ ပဝာဠံ ရဇတံ ဇာတရူပံ လောဟိတင္ကော မသာရဂလ္လ’’န္တိ (ပာစိ. ၅၀၆) ဒသဝိဓံ ရတနံ။ အဇ္ဈာဝသထေတိ ဂေဟေ။ တေနာဟ ‘‘ပရိက္ခိတ္တသ္သာ’’တိအာဒိ, ပရိက္ခိတ္တသ္သ အာဝသထသ္သာတိ အတ္ထော။ အာဝသထောတိ စေတ္ထ အန္တောဂာမေ နိဝိဋ္ဌဂေဟံ အဓိပ္ပေတံ။ အာရာမေ နိဝိဋ္ဌဂေဟံ ပန အဇ္ဈာရာမဂ္ဂဟဏေနေဝ ဂဟိတံ။ ‘‘အာဝသထောတိ စေတ္ထ အန္တောအာရာမေ ဝာ ဟောတု, အညတ္ထ ဝာ, အတ္တနော ဝသနဋ္ဌာနံ ဝုစ္စတီ’’တိ (သာရတ္ထ. ဋီ. ပာစိတ္တိယ ၃.၅၀၆) ကေစိ။ သဗ္ဗေသမ္ပိ အတ္ထာယ ဒုက္ကဋမေဝာတိ အတ္တနော ဝာ တေသံ သင္ဃာဒီနံ ဝာ အတ္ထာယ ဥဂ္ဂဏ္ဟန္တသ္သ ဝာ ဥဂ္ဂဏ္ဟာပေန္တသ္သ ဝာ ဒုက္ကဋမေဝ။ သစေ ပန မာတာပိတူနံ သန္တကံ အဝသ္သံ ပဋိသာမေတဗ္ဗံ ကပ္ပိယဘဏ္ဍံ ဟောတိ, အတ္တနော အတ္ထာယ ဂဟေတ္ဝာ ပဋိသာမေတဗ္ဗန္တိ အာဟ ‘‘တာဒိသံ ပနာ’’တိအာဒိ။ တာဒိသန္တိ ယံ မာတာပိတူနံ သန္တကံ အဝသ္သံ ပဋိသာမေတဗ္ဗံ ကပ္ပိယဘဏ္ဍံ, တာဒိသံ။ ဆန္ဒေနပိ ဘယေနပီတိ ဝဍ္ဎကိအာဒီသု ဆန္ဒေနပိ, ရာဇဝလ္လဘေသု ဘယေနပိ။
Muttādidasavidhanti ‘‘muttā maṇi veḷuriyo saṅkho silā pavāḷaṃ rajataṃ jātarūpaṃ lohitaṅko masāragalla’’nti (pāci. 506) dasavidhaṃ ratanaṃ. Ajjhāvasatheti gehe. Tenāha ‘‘parikkhittassā’’tiādi, parikkhittassa āvasathassāti attho. Āvasathoti cettha antogāme niviṭṭhagehaṃ adhippetaṃ. Ārāme niviṭṭhagehaṃ pana ajjhārāmaggahaṇeneva gahitaṃ. ‘‘Āvasathoti cettha antoārāme vā hotu, aññattha vā, attano vasanaṭṭhānaṃ vuccatī’’ti (sārattha. ṭī. pācittiya 3.506) keci. Sabbesampi atthāya dukkaṭamevāti attano vā tesaṃ saṅghādīnaṃ vā atthāya uggaṇhantassa vā uggaṇhāpentassa vā dukkaṭameva. Sace pana mātāpitūnaṃ santakaṃ avassaṃ paṭisāmetabbaṃ kappiyabhaṇḍaṃ hoti, attano atthāya gahetvā paṭisāmetabbanti āha ‘‘tādisaṃ panā’’tiādi. Tādisanti yaṃ mātāpitūnaṃ santakaṃ avassaṃ paṭisāmetabbaṃ kappiyabhaṇḍaṃ, tādisaṃ. Chandenapi bhayenapīti vaḍḍhakiādīsu chandenapi, rājavallabhesu bhayenapi.
တာဒိသေ ဌာနေတိ မဟာဝိဟာရသဒိသသ္သ မဟာရာမသ္သ ပာကာရပရိက္ခိတ္တေ ပရိဝေဏေ။ သညာဏံ ကတ္ဝာတိ ‘‘ဧတ္တကာ ကဟာပဏာ’’တိအာဒိနာ ရူပေန ဝာ လဉ္ဆနာဒိနိမိတ္တေန ဝာ သညာဏံ ကတ္ဝာ, သလ္လက္ခေတ္ဝာတိ အတ္ထော။ ပတိရူပာနံ ဘိက္ခူနံ ဟတ္ထေတိ လဇ္ဇီနံ ကုက္ကုစ္စကာနံ ဘိက္ခူနံ ဟတ္ထေ။ လောလဇာတိကာနဉ္ဟိ ဟတ္ထေ ဌပေတုံ န လဗ္ဘတိ။ နေဝ ပက္ကမတီတိ နေဝ တမ္ဟာ အာဝာသာ ပက္ကမတိ။ ‘‘ထာဝရံ သေနာသနံ ဝာ’’တိအာဒိနာ အတ္တနော စီဝရာဒိမူလံ န ကာတဗ္ဗန္တိ (ပာစိ. အဋ္ဌ. ၅၀၆) ဒသ္သေတိ။ တံ ဒသ္သေတ္ဝာတိ ယံ ထာဝရသေနာသနာဒိ ကတံ, တံ ဥပာသက တဝ သန္တကေန ဣဒံ နာမ ကတန္တိ ဧဝံ ဒသ္သေတ္ဝာ။ သမာဒပေတ္ဝာတိ အညံ သမာဒပေတ္ဝာ, ‘‘ဥဒ္ဒိသ္သ အရိယာ တိဋ္ဌန္တိ, ဧသာ အရိယာန ယာစနာ’’တိ ဝုတ္တနယေန ယာစိတ္ဝာတိ အတ္ထော။
Tādise ṭhāneti mahāvihārasadisassa mahārāmassa pākāraparikkhitte pariveṇe. Saññāṇaṃ katvāti ‘‘ettakā kahāpaṇā’’tiādinā rūpena vā lañchanādinimittena vā saññāṇaṃ katvā, sallakkhetvāti attho. Patirūpānaṃ bhikkhūnaṃ hattheti lajjīnaṃ kukkuccakānaṃ bhikkhūnaṃ hatthe. Lolajātikānañhi hatthe ṭhapetuṃ na labbhati. Neva pakkamatīti neva tamhā āvāsā pakkamati. ‘‘Thāvaraṃ senāsanaṃ vā’’tiādinā attano cīvarādimūlaṃ na kātabbanti (pāci. aṭṭha. 506) dasseti. Taṃ dassetvāti yaṃ thāvarasenāsanādi kataṃ, taṃ upāsaka tava santakena idaṃ nāma katanti evaṃ dassetvā. Samādapetvāti aññaṃ samādapetvā, ‘‘uddissa ariyā tiṭṭhanti, esā ariyāna yācanā’’ti vuttanayena yācitvāti attho.
အနုညာတဋ္ဌာနေတိ အဇ္ဈာရာမအဇ္ဈာဝသထေ။ အာမာသန္တိ အာမသိတဗ္ဗဉ္စေဝ ပဋိသာမေတဗ္ဗဉ္စ ဝတ္ထာဒိ။
Anuññātaṭṭhāneti ajjhārāmaajjhāvasathe. Āmāsanti āmasitabbañceva paṭisāmetabbañca vatthādi.
ရတနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
Ratanasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
