| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / සාරත්‌ථදීපනී-ටීකා • Sāratthadīpanī-ṭīkā |
2. රතනසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා
2. Ratanasikkhāpadavaṇṇanā
502. දුතියෙ මහාලතං නාමාති පතිකුලං ගච්‌ඡන්‌තියා කිර තස්‌සා පිතා මහාලතාපිළන්‌ධනං නාම කාරාපෙසි. තස්‌මිං පිළන්‌ධනෙ චතස්‌සො වජිරනාළියො තත්‌ථ තත්‌ථ අප්‌පෙතබ්‌බට්‌ඨානෙ අප්‌පනවසෙන විනියොගං අගමංසු, මුත්‌තානං එකාදස නාළියො, පවාළස්‌ස ද්‌වාවීසති නාළියො, මණීනං තෙත්‌තිංස නාළියො. ඉති එතෙහි ච අඤ්‌ඤෙහි ච වෙළුරියලොහිතඞ්‌කමසාරගල්‌ලාදීහි සත්‌තවණ්‌ණෙහි ච රතනෙහි නිට්‌ඨානං අගමාසි . තං සීසෙ පටිමුක්‌කං යාව පාදපිට්‌ඨියා භස්‌සති, පඤ්‌චන්‌නං හත්‌ථීනං බලං ධාරයමානාව ඉත්‌ථී නං ධාරෙතුං සක්‌කොති. තං සන්‌ධායෙතං වුත්‌තං.
502. Dutiye mahālataṃ nāmāti patikulaṃ gacchantiyā kira tassā pitā mahālatāpiḷandhanaṃ nāma kārāpesi. Tasmiṃ piḷandhane catasso vajiranāḷiyo tattha tattha appetabbaṭṭhāne appanavasena viniyogaṃ agamaṃsu, muttānaṃ ekādasa nāḷiyo, pavāḷassa dvāvīsati nāḷiyo, maṇīnaṃ tettiṃsa nāḷiyo. Iti etehi ca aññehi ca veḷuriyalohitaṅkamasāragallādīhi sattavaṇṇehi ca ratanehi niṭṭhānaṃ agamāsi . Taṃ sīse paṭimukkaṃ yāva pādapiṭṭhiyā bhassati, pañcannaṃ hatthīnaṃ balaṃ dhārayamānāva itthī naṃ dhāretuṃ sakkoti. Taṃ sandhāyetaṃ vuttaṃ.
506. ආවසථස්‌ස පන සුප්‌පපාතො වා මුසලපාතො වා උපචාරො නාමාති යොජෙතබ්‌බං. ආවසථොති චෙත්‌ථ අන්‌තොආරාමෙ වා හොතු අඤ්‌ඤත්‌ථ වා, අත්‌තනො වසනට්‌ඨානං වුච්‌චති. ඡන්‌දෙනපි භයෙනපීති වඩ්‌ඪකීආදීසු ඡන්‌දෙන, රාජවල්‌ලභෙසු භයෙන. තමෙව භික්‌ඛුං ආසඞ්‌කන්‌තීති විස්‌සරිත්‌වා ගමනකාලෙ අත්‌තනො පච්‌ඡතො අඤ්‌ඤස්‌සාභාවා ආසඞ්‌කන්‌ති. පතිරූපං නාම රතනසම්‌මතෙ පංසුකූලග්‌ගහණං වා රතනෙ නිරුස්‌සුක්‌කගමනං වා. යදි හි තං රතනසම්‌මතං ආමාසං චෙ, ‘‘නත්‌ථි එතස්‌ස සාමී’’ති පංසුකූලං ගහෙස්‌සති. අනාමාසං චෙ, ‘‘නත්‌ථි එතස්‌ස සාමී’’ති පංසුකූලඡින්‌නපලිබොධො නිරපෙක්‌ඛො ගමිස්‌සති. සමාදපෙත්‌වාති අඤ්‌ඤං සමාදපෙත්‌වා, ‘‘උද්‌දිස්‌ස අරියා තිට්‌ඨන්‌ති, එසා අරියානයාචනා’’ති (ජා. 1.7.59) වුත්‌තනයෙන යාචිත්‌වාති අත්‌ථො. සෙසමෙත්‌ථ උත්‌තානමෙව. අනනුඤ්‌ඤාතකරණං, පරසන්‌තකතා, විස්‌සාසග්‌ගාහපංසුකූලසඤ්‌ඤානං අභාවො, උග්‌ගහණං වා උග්‌ගහාපනං වාති ඉමානි පනෙත්‌ථ චත්‌තාරි අඞ්‌ගානි.
506. Āvasathassa pana suppapāto vā musalapāto vā upacāro nāmāti yojetabbaṃ. Āvasathoti cettha antoārāme vā hotu aññattha vā, attano vasanaṭṭhānaṃ vuccati. Chandenapi bhayenapīti vaḍḍhakīādīsu chandena, rājavallabhesu bhayena. Tameva bhikkhuṃ āsaṅkantīti vissaritvā gamanakāle attano pacchato aññassābhāvā āsaṅkanti. Patirūpaṃ nāma ratanasammate paṃsukūlaggahaṇaṃ vā ratane nirussukkagamanaṃ vā. Yadi hi taṃ ratanasammataṃ āmāsaṃ ce, ‘‘natthi etassa sāmī’’ti paṃsukūlaṃ gahessati. Anāmāsaṃ ce, ‘‘natthi etassa sāmī’’ti paṃsukūlachinnapalibodho nirapekkho gamissati. Samādapetvāti aññaṃ samādapetvā, ‘‘uddissa ariyā tiṭṭhanti, esā ariyānayācanā’’ti (jā. 1.7.59) vuttanayena yācitvāti attho. Sesamettha uttānameva. Ananuññātakaraṇaṃ, parasantakatā, vissāsaggāhapaṃsukūlasaññānaṃ abhāvo, uggahaṇaṃ vā uggahāpanaṃ vāti imāni panettha cattāri aṅgāni.
රතනසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Ratanasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / විනයපිටක • Vinayapiṭaka / මහාවිභඞ්‌ග • Mahāvibhaṅga / 9. රතනවග්‌ගො • 9. Ratanavaggo
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / විනයපිටක (අට්‌ඨකථා) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / මහාවිභඞ්‌ග-අට්‌ඨකථා • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / 2. රතනසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා • 2. Ratanasikkhāpadavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / වජිරබුද්‌ධි-ටීකා • Vajirabuddhi-ṭīkā / 2. රතනසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා • 2. Ratanasikkhāpadavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / විමතිවිනොදනී-ටීකා • Vimativinodanī-ṭīkā / 2. රතනසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා • 2. Ratanasikkhāpadavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / පාචිත්‍යාදියොජනාපාළි • Pācityādiyojanāpāḷi / 2. රතනසික්‌ඛාපදං • 2. Ratanasikkhāpadaṃ
