| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਮਹਾવਿਭਙ੍ਗ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā |
੨. ਰਤਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ
2. Ratanasikkhāpadavaṇṇanā
੫੦੨-੩. ਦੁਤਿਯੇ – વਿਸ੍ਸਰਿਤ੍વਾਤਿ ਪਮੁਸ੍ਸਿਤ੍વਾ। ਪੁਣ੍ਣਪਤ੍ਤਂ ਨਾਮ ਸਤਤੋ ਪਞ੍ਚ ਕਹਾਪਣਾ। ਕ੍ਯਾਹਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਕਿਂ ਅਹਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮਿ। ਆਭਰਣਂ ਓਮੁਞ੍ਚਿਤ੍વਾਤਿ ਮਹਾਲਤਂ ਨਾਮ ਨવਕੋਟਿਅਗ੍ਘਨਕਂ ਅਲਙ੍ਕਾਰਂ ਅਪਨੇਤ੍વਾ।
502-3. Dutiye – vissaritvāti pamussitvā. Puṇṇapattaṃ nāma satato pañca kahāpaṇā. Kyāhaṃ karissāmīti kiṃ ahaṃ karissāmi. Ābharaṇaṃ omuñcitvāti mahālataṃ nāma navakoṭiagghanakaṃ alaṅkāraṃ apanetvā.
੫੦੪. ਅਨ੍ਤੇવਾਸੀਤਿ ਪਰਿਚਾਰਕੋ।
504.Antevāsīti paricārako.
੫੦੬. ਅਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਉਪਚਾਰੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਉਪਚਾਰੋ ਨਾਮ ਆਰਾਮਸ੍ਸ ਦ੍વੇ ਲੇਡ੍ਡੁਪਾਤਾ – ‘‘ਆવਸਥਸ੍ਸ ਪਨ ਸੁਪ੍ਪਪਾਤੋ વਾ ਮੁਸਲਪਾਤੋ વਾ’’ਤਿ ਮਹਾਪਚ੍ਚਰਿਯਂ વੁਤ੍ਤਂ। ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ ਆਪਤ੍ਤਿ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਸ੍ਸਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਜਾਤਰੂਪਰਜਤਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਥਾਯ ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਸ੍ਸ વਾ ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਾਪੇਨ੍ਤਸ੍ਸ વਾ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਂ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਂ, ਸਙ੍ਘਗਣਪੁਗ੍ਗਲਚੇਤਿਯਨવਕਮ੍ਮਾਨਂ ਅਤ੍ਥਾਯ ਦੁਕ੍ਕਟਂ, ਅવਸੇਸਂ ਮੁਤ੍ਤਾਦਿਰਤਨਂ ਅਤ੍ਤਨੋ વਾ ਸਙ੍ਘਾਦੀਨਂ વਾ ਅਤ੍ਥਾਯ ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਸ੍ਸ વਾ ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਾਪੇਨ੍ਤਸ੍ਸ વਾ ਦੁਕ੍ਕਟਂ। ਕਪ੍ਪਿਯવਤ੍ਥੁ વਾ ਅਕਪ੍ਪਿਯવਤ੍ਥੁ વਾ ਹੋਤੁ, ਅਨ੍ਤਮਸੋ ਮਾਤੁ ਕਣ੍ਣਪਿਲ਼ਨ੍ਧਨਤਾਲ਼ਪਣ੍ਣਮ੍ਪਿ ਗਿਹਿਸਨ੍ਤਕਂ ਭਣ੍ਡਾਗਾਰਿਕਸੀਸੇਨ ਪਟਿਸਾਮੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਮੇવ।
506.Aparikkhittassa upacāroti ettha upacāro nāma ārāmassa dve leḍḍupātā – ‘‘āvasathassa pana suppapāto vā musalapāto vā’’ti mahāpaccariyaṃ vuttaṃ. Uggaṇhāti āpatti pācittiyassāti ettha jātarūparajataṃ attano atthāya uggaṇhantassa vā uggaṇhāpentassa vā nissaggiyaṃ pācittiyaṃ, saṅghagaṇapuggalacetiyanavakammānaṃ atthāya dukkaṭaṃ, avasesaṃ muttādiratanaṃ attano vā saṅghādīnaṃ vā atthāya uggaṇhantassa vā uggaṇhāpentassa vā dukkaṭaṃ. Kappiyavatthu vā akappiyavatthu vā hotu, antamaso mātu kaṇṇapiḷandhanatāḷapaṇṇampi gihisantakaṃ bhaṇḍāgārikasīsena paṭisāmentassa pācittiyameva.
ਸਚੇ ਪਨ ਮਾਤਾਪਿਤੂਨਂ ਸਨ੍ਤਕਂ ਅવਸ੍ਸਂ ਪਟਿਸਾਮੇਤਬ੍ਬਂ ਕਪ੍ਪਿਯਭਣ੍ਡਂ ਹੋਤਿ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਥਾਯ ਗਹੇਤ੍વਾ ਪਟਿਸਾਮੇਤਬ੍ਬਂ। ‘‘ਇਦਂ ਪਟਿਸਾਮੇਤ੍વਾ ਦੇਹੀ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤੇ ਪਨ ‘‘ਨ વਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿਤਬ੍ਬਂ। ਸਚੇ ‘‘ਪਟਿਸਾਮੇਹੀ’’ਤਿ ਪਾਤੇਤ੍વਾ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਪਲਿਬੋਧੋ ਨਾਮ ਹੋਤਿ, ਪਟਿਸਾਮੇਤੁਂ વਟ੍ਟਤਿ। વਿਹਾਰੇ ਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤਾ વਡ੍ਢਕੀਆਦਯੋ વਾ ਰਾਜવਲ੍ਲਭਾ વਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਉਪਕਰਣਭਣ੍ਡਂ વਾ ਸਯਨਭਣ੍ਡਂ વਾ ‘‘ਪਟਿਸਾਮੇਤ੍વਾ ਦੇਥਾ’’ਤਿ વਦਨ੍ਤਿ, ਛਨ੍ਦੇਨਪਿ ਭਯੇਨਪਿ ਨ ਕਾਤਬ੍ਬਮੇવ, ਗੁਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨਂ ਪਨ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ વਟ੍ਟਤਿ। ਬਲਕ੍ਕਾਰੇਨ ਪਾਤੇਤ੍વਾ ਗਤੇਸੁ ਚ ਪਟਿਸਾਮੇਤੁਂ વਟ੍ਟਤਿ।
Sace pana mātāpitūnaṃ santakaṃ avassaṃ paṭisāmetabbaṃ kappiyabhaṇḍaṃ hoti, attano atthāya gahetvā paṭisāmetabbaṃ. ‘‘Idaṃ paṭisāmetvā dehī’’ti vutte pana ‘‘na vaṭṭatī’’ti paṭikkhipitabbaṃ. Sace ‘‘paṭisāmehī’’ti pātetvā gacchanti, palibodho nāma hoti, paṭisāmetuṃ vaṭṭati. Vihāre kammaṃ karontā vaḍḍhakīādayo vā rājavallabhā vā attano upakaraṇabhaṇḍaṃ vā sayanabhaṇḍaṃ vā ‘‘paṭisāmetvā dethā’’ti vadanti, chandenapi bhayenapi na kātabbameva, guttaṭṭhānaṃ pana dassetuṃ vaṭṭati. Balakkārena pātetvā gatesu ca paṭisāmetuṃ vaṭṭati.
ਅਜ੍ਝਾਰਾਮੇ વਾ ਅਜ੍ਝਾવਸਥੇ વਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਸਚੇ ਮਹਾવਿਹਾਰਸਦਿਸੋ ਮਹਾਰਾਮੋ ਹੋਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਪਾਕਾਰਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤੇ ਪਰਿવੇਣੇ ਯਤ੍ਥ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ વਾ ਸਾਮਣੇਰੇਹਿ વਾ ਗਹਿਤਂ ਭવਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਸਙ੍ਕਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਾਦਿਸੇ ਏવ ਠਾਨੇ ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਿਤ੍વਾ વਾ ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਾਪੇਤ੍વਾ વਾ ਠਪੇਤਬ੍ਬਂ। ਮਹਾਬੋਧਿਦ੍વਾਰਕੋਟ੍ਠਕਅਮ੍ਬਙ੍ਗਣਸਦਿਸੇਸੁ ਪਨ ਮਹਾਜਨਸਞ੍ਚਰਣਟ੍ਠਾਨੇਸੁ ਨ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ, ਪਲਿਬੋਧੋ ਨ ਹੋਤਿ। ਕੁਰੁਨ੍ਦਿਯਂ ਪਨ વੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਏਕੋ ਮਗ੍ਗਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਨਿਮਨੁਸ੍ਸਟ੍ਠਾਨੇ ਕਿਞ੍ਚਿ ਭਣ੍ਡਂ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਆਕਿਣ੍ਣਮਨੁਸ੍ਸੇਪਿ ਜਾਤੇ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਤਮੇવ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਆਸਙ੍ਕਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਮਗ੍ਗਾ ਓਕ੍ਕਮ੍ਮ ਨਿਸੀਦਿਤਬ੍ਬਂ। ਸਾਮਿਕੇਸੁ ਆਗਤੇਸੁ ਤਂ ਆਚਿਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਂ। ਸਚੇ ਸਾਮਿਕੇ ਨ ਪਸ੍ਸਤਿ ਪਤਿਰੂਪਂ ਕਰਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ।
Ajjhārāme vā ajjhāvasathe vāti ettha sace mahāvihārasadiso mahārāmo hoti, tattha pākāraparikkhitte pariveṇe yattha bhikkhūhi vā sāmaṇerehi vā gahitaṃ bhavissatīti saṅkā uppajjati, tādise eva ṭhāne uggaṇhitvā vā uggaṇhāpetvā vā ṭhapetabbaṃ. Mahābodhidvārakoṭṭhakaambaṅgaṇasadisesu pana mahājanasañcaraṇaṭṭhānesu na gahetabbaṃ, palibodho na hoti. Kurundiyaṃ pana vuttaṃ ‘‘eko maggaṃ gacchanto nimanussaṭṭhāne kiñci bhaṇḍaṃ passati, ākiṇṇamanussepi jāte manussā tameva bhikkhuṃ āsaṅkanti, tasmā maggā okkamma nisīditabbaṃ. Sāmikesu āgatesu taṃ ācikkhitabbaṃ. Sace sāmike na passati patirūpaṃ karissatī’’ti.
ਰੂਪੇਨ વਾ ਨਿਮਿਤ੍ਤੇਨ વਾ ਸਞ੍ਞਾਣਂ ਕਤ੍વਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਰੂਪਂ ਨਾਮ ਅਨ੍ਤੋਭਣ੍ਡਿਕਾਯ ਭਣ੍ਡਂ; ਤਸ੍ਮਾ ਭਣ੍ਡਿਕਂ ਮੁਞ੍ਚਿਤ੍વਾ ਗਣੇਤ੍વਾ ਏਤ੍ਤਕਾ ਕਹਾਪਣਾ વਾ ਜਾਤਰੂਪਰਜਤਂ વਾਤਿ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤਬ੍ਬਂ। ਨਿਮਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਲਞ੍ਛਨਾਦਿ; ਤਸ੍ਮਾ ਲਞ੍ਛਿਤਾਯ ਭਣ੍ਡਿਕਾਯ ਮਤ੍ਤਿਕਾਲਞ੍ਛਨਨ੍ਤਿ વਾ ਲਾਖਾਲਞ੍ਛਨਨ੍ਤਿ વਾ ਨੀਲਪਿਲੋਤਿਕਾਯ ਭਣ੍ਡਿਕਾ ਕਤਾਤਿ વਾ ਸੇਤਪਿਲੋਤਿਕਾਯ ਕਤਾਤਿ વਾ ਏવਮਾਦਿ ਸਬ੍ਬਂ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤਬ੍ਬਂ।
Rūpena vā nimittena vā saññāṇaṃ katvāti ettha rūpaṃ nāma antobhaṇḍikāya bhaṇḍaṃ; tasmā bhaṇḍikaṃ muñcitvā gaṇetvā ettakā kahāpaṇā vā jātarūparajataṃ vāti sallakkhetabbaṃ. Nimittanti lañchanādi; tasmā lañchitāya bhaṇḍikāya mattikālañchananti vā lākhālañchananti vā nīlapilotikāya bhaṇḍikā katāti vā setapilotikāya katāti vā evamādi sabbaṃ sallakkhetabbaṃ.
ਭਿਕ੍ਖੂ ਪਤਿਰੂਪਾਤਿ ਲਜ੍ਜਿਨੋ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਕਾ। ਲੋਲਜਾਤਿਕਾਨਞ੍ਹਿ ਹਤ੍ਥੇ ਠਪੇਤੁਂ ਨ ਲਭਤਿ। ਯੋ ਪਨ ਨੇવ ਤਮ੍ਹਾ ਆવਾਸਾ ਪਕ੍ਕਮਤਿ, ਨ ਸਾਮਿਕੇ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਤੇਨਾਪਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਚੀવਰਾਦਿਮੂਲਂ ਨ ਕਾਤਬ੍ਬਂ; ਥਾવਰਂ ਪਨ ਸੇਨਾਸਨਂ વਾ ਚੇਤਿਯਂ વਾ ਪੋਕ੍ਖਰਣੀ વਾ ਕਾਰੇਤਬ੍ਬਾ। ਸਚੇ ਦੀਘਸ੍ਸ ਅਦ੍ਧੁਨੋ ਅਚ੍ਚਯੇਨ ਸਾਮਿਕੋ ਆਗਚ੍ਛਤਿ, ‘‘ਉਪਾਸਕ ਤવ ਸਨ੍ਤਕੇਨ ਇਦਂ ਨਾਮ ਕਤਂ, ਅਨੁਮੋਦਾਹੀ’’ਤਿ વਤ੍ਤਬ੍ਬੋ। ਸਚੇ ਅਨੁਮੋਦਤਿ, ਇਚ੍ਚੇਤਂ ਕੁਸਲਂ; ਨੋ ਚੇ ਅਨੁਮੋਦਤਿ, ‘‘ਮਮ ਧਨਂ ਦੇਥਾ’’ਤਿ ਚੋਦੇਤਿਯੇવ, ਅਞ੍ਞਂ ਸਮਾਦਪੇਤ੍વਾ ਦਾਤਬ੍ਬਂ।
Bhikkhū patirūpāti lajjino kukkuccakā. Lolajātikānañhi hatthe ṭhapetuṃ na labhati. Yo pana neva tamhā āvāsā pakkamati, na sāmike passati, tenāpi attano cīvarādimūlaṃ na kātabbaṃ; thāvaraṃ pana senāsanaṃ vā cetiyaṃ vā pokkharaṇī vā kāretabbā. Sace dīghassa addhuno accayena sāmiko āgacchati, ‘‘upāsaka tava santakena idaṃ nāma kataṃ, anumodāhī’’ti vattabbo. Sace anumodati, iccetaṃ kusalaṃ; no ce anumodati, ‘‘mama dhanaṃ dethā’’ti codetiyeva, aññaṃ samādapetvā dātabbaṃ.
੫੦੭. ਰਤਨਸਮ੍ਮਤਂ વਿਸ੍ਸਾਸਂ ਗਣ੍ਹਾਤੀਤਿਆਦੀਸੁ ਆਮਾਸਮੇવ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤਂ। ਅਨਾਮਾਸਂ ਨ વਟ੍ਟਤਿਯੇવ। ਸੇਸਮੇਤ੍ਥ ਉਤ੍ਤਾਨਮੇવ। ਛਸਮੁਟ੍ਠਾਨਂ – ਕਿਰਿਯਂ, ਨੋਸਞ੍ਞਾવਿਮੋਕ੍ਖਂ, ਅਚਿਤ੍ਤਕਂ, ਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿવਜ੍ਜਂ, ਕਾਯਕਮ੍ਮਂ, વਚੀਕਮ੍ਮਂ, ਤਿਚਿਤ੍ਤਂ, ਤਿવੇਦਨਨ੍ਤਿ।
507.Ratanasammataṃvissāsaṃ gaṇhātītiādīsu āmāsameva sandhāya vuttaṃ. Anāmāsaṃ na vaṭṭatiyeva. Sesamettha uttānameva. Chasamuṭṭhānaṃ – kiriyaṃ, nosaññāvimokkhaṃ, acittakaṃ, paṇṇattivajjaṃ, kāyakammaṃ, vacīkammaṃ, ticittaṃ, tivedananti.
ਰਤਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਦੁਤਿਯਂ।
Ratanasikkhāpadaṃ dutiyaṃ.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / વਿਨਯਪਿਟਕ • Vinayapiṭaka / ਮਹਾવਿਭਙ੍ਗ • Mahāvibhaṅga / ੯. ਰਤਨવਗ੍ਗੋ • 9. Ratanavaggo
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨੀ-ਟੀਕਾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ੨. ਰਤਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ • 2. Ratanasikkhāpadavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿ-ਟੀਕਾ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ੨. ਰਤਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ • 2. Ratanasikkhāpadavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વਿਮਤਿવਿਨੋਦਨੀ-ਟੀਕਾ • Vimativinodanī-ṭīkā / ੨. ਰਤਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ • 2. Ratanasikkhāpadavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ਪਾਚਿਤ੍ਯਾਦਿਯੋਜਨਾਪਾਲ਼ਿ • Pācityādiyojanāpāḷi / ੨. ਰਤਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ • 2. Ratanasikkhāpadaṃ
