| Tipiṭaka / Tipiṭaka (English) / Majjhima Nikāya, English translation |
Show IAST transliterationමජ්ඣිම නිකාය 24
The Middle-Length Suttas Collection 24
රථවිනීතසුත්ත
Prepared Chariots
ඒවං මේ සුතං—ඒකං සමයං භගවා රාජගහේ විහරති වේළුවනේ කලන්දකනිවාපේ.
So I have heard. At one time the Buddha was staying near Rājagaha, in the Bamboo Grove, the squirrels’ feeding ground.
අථ ඛෝ සම්බහුලා ජාතිභූමකා භික්ඛූ ජාතිභූමියං වස්සංවුට්ඨා යේන භගවා තේනුපසඞ්කමිංසු; උපසඞ්කමිත්වා භගවන්තං අභිවාදේත්වා ඒකමන්තං නිසීදිංසු. ඒකමන්තං නිසින්නේ ඛෝ තේ භික්ඛූ භගවා ඒතදවෝච:
Then several bhikkhus who had completed the rainy season residence in their native land went to the Buddha, bowed, and sat down to one side. The Buddha said to them:
“කෝ නු ඛෝ, භික්ඛවේ, ජාතිභූමියං ජාතිභූමකානං භික්ඛූනං සබ්‍රහ්මචාරීනං ඒවං සම්භාවිතෝ: ‘අත්තනා ච අප්පිච්ඡෝ අප්පිච්ඡකථඤ්ච භික්ඛූනං කත්තා, අත්තනා ච සන්තුට්ඨෝ සන්තුට්ඨිකථඤ්ච භික්ඛූනං කත්තා, අත්තනා ච පවිවිත්තෝ පවිවේකකථඤ්ච භික්ඛූනං කත්තා, අත්තනා ච අසංසට්ඨෝ අසංසග්ගකථඤ්ච භික්ඛූනං කත්තා, අත්තනා ච ආරද්ධවීරියෝ වීරියාරම්භකථඤ්ච භික්ඛූනං කත්තා, අත්තනා ච සීලසම්පන්නෝ සීලසම්පදාකථඤ්ච භික්ඛූනං කත්තා, අත්තනා ච සමාධිසම්පන්නෝ සමාධිසම්පදාකථඤ්ච භික්ඛූනං කත්තා, අත්තනා ච පඤ්ඤාසම්පන්නෝ පඤ්ඤාසම්පදාකථඤ්ච භික්ඛූනං කත්තා, අත්තනා ච විමුත්තිසම්පන්නෝ විමුත්තිසම්පදාකථඤ්ච භික්ඛූනං කත්තා, අත්තනා ච විමුත්තිඤාණදස්සනසම්පන්නෝ විමුත්තිඤාණදස්සනසම්පදාකථඤ්ච භික්ඛූනං කත්තා, ඕවාදකෝ විඤ්ඤාපකෝ සන්දස්සකෝ සමාදපකෝ සමුත්තේජකෝ සම්පහංසකෝ සබ්‍රහ්මචාරීනන්(අ)”ති?
“In your native land, bhikkhus, which of the native bhikkhus is esteemed in this way: ‘Personally having few wishes, they speak to the bhikkhus on having few wishes. Personally having contentment, seclusion, aloofness, energy, ethics, immersion, wisdom, freedom, and the knowledge and vision of freedom, they speak to the bhikkhus on all these things. They’re an adviser and instructor, one who educates, encourages, fires up, and inspires their spiritual companions.’”
“පුණ්ණෝ නාම, භන්තේ, ආයස්මා මන්තාණිපුත්තෝ ජාතිභූමියං ජාතිභූමකානං භික්ඛූනං සබ්‍රහ්මචාරීනං ඒවං සම්භාවිතෝ: ‘අත්තනා ච අප්පිච්ඡෝ අප්පිච්ඡකථඤ්ච භික්ඛූනං කත්තා, අත්තනා ච සන්තුට්ඨෝ …පේ… ඕවාදකෝ විඤ්ඤාපකෝ සන්දස්සකෝ සමාදපකෝ සමුත්තේජකෝ සම්පහංසකෝ සබ්‍රහ්මචාරීනන්(අ)”ති.
“Puṇṇa son of Mantāṇī, sir, is esteemed in this way in our native land.”
තේන ඛෝ පන සමයේන ආයස්මා සාරිපුත්තෝ භගවතෝ අවිදූරේ නිසින්නෝ හෝති. අථ ඛෝ ආයස්මතෝ සාරිපුත්තස්ස ඒතදහෝසි:
Now at that time Venerable Sāriputta was meditating not far from the Buddha. Then he thought:
“ලාභා ආයස්මතෝ පුණ්ණස්ස මන්තාණිපුත්තස්ස, සුලද්ධලාභා ආයස්මතෝ පුණ්ණස්ස මන්තාණිපුත්තස්ස, යස්ස විඤ්ඤූ සබ්‍රහ්මචාරී සත්ථු සම්මුඛා අනුමස්ස අනුමස්ස වණ්ණං භාසන්ති, තඤ්ච සත්ථා අබ්භනුමෝදති. අප්පේව නාම මයම්පි කදාචි කරහචි ආයස්මතා පුණ්ණේන මන්තාණිපුත්තේන සද්ධිං සමාගච්ඡේය්‍යාම, අප්පේව නාම සියා කෝචිදේව කථාසල්ලාපෝ”ති.
“Puṇṇa son of Mantāṇī is fortunate, so very fortunate, in that his sensible spiritual companions praise him point by point in the presence of the Teacher, and that the Teacher seconds that appreciation. Hopefully, some time or other I’ll get to meet Venerable Puṇṇa, and we can have a discussion.”
අථ ඛෝ භගවා රාජගහේ යථාභිරන්තං විහරිත්වා යේන සාවත්ථි තේන චාරිකං පක්කාමි. අනුපුබ්බේන චාරිකං චරමානෝ යේන සාවත්ථි තදවසරි. තත්‍ර සුදං භගවා සාවත්ථියං විහරති ජේතවනේ අනාථපිණ්ඩිකස්ස ආරාමේ. අස්සෝසි ඛෝ ආයස්මා පුණ්ණෝ මන්තාණිපුත්තෝ: “භගවා කිර සාවත්ථිං අනුප්පත්තෝ; සාවත්ථියං විහරති ජේතවනේ අනාථපිණ්ඩිකස්ස ආරාමේ”ති.
When the Buddha had stayed in Rājagaha as long as he pleased, he set out for Sāvatthī. Traveling stage by stage, he arrived at Sāvatthī, where he stayed in Jeta’s Grove, Anāthapiṇḍika’s monastery. Puṇṇa heard that the Buddha had arrived at Sāvatthī.
අථ ඛෝ ආයස්මා පුණ්ණෝ මන්තාණිපුත්තෝ සේනාසනං සංසාමේත්වා පත්තචීවරමාදාය යේන සාවත්ථි තේන චාරිකං පක්කාමි. අනුපුබ්බේන චාරිකං චරමානෝ යේන සාවත්ථි ජේතවනං අනාථපිණ්ඩිකස්ස ආරාමෝ යේන භගවා තේනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා භගවන්තං අභිවාදේත්වා ඒකමන්තං නිසීදි. ඒකමන්තං නිසින්නං ඛෝ ආයස්මන්තං පුණ්ණං මන්තාණිපුත්තං භගවා ධම්මියා කථාය සන්දස්සේසි සමාදපේසි සමුත්තේජේසි සම්පහංසේසි. අථ ඛෝ ආයස්මා පුණ්ණෝ මන්තාණිපුත්තෝ භගවතා ධම්මියා කථාය සන්දස්සිතෝ සමාදපිතෝ සමුත්තේජිතෝ සම්පහංසිතෝ භගවතෝ භාසිතං අභිනන්දිත්වා අනුමෝදිත්වා උට්ඨායාසනා භගවන්තං අභිවාදේත්වා පදක්ඛිණං කත්වා යේන අන්ධවනං තේනුපසඞ්කමි දිවාවිහාරාය.
Then he set his lodgings in order and, taking his bowl and robe, set out for Sāvatthī. Eventually he came to Sāvatthī and Jeta’s Grove. He went up to the Buddha, bowed, and sat down to one side. The Buddha educated, encouraged, fired up, and inspired him with a Dhamma talk. Then, having approved and agreed with what the Buddha said, Puṇṇa got up from his seat, bowed, and respectfully circled the Buddha, keeping him on his right. Then he went to the Dark Forest for the day’s meditation.
අථ ඛෝ අඤ්ඤතරෝ භික්ඛු යේනායස්මා සාරිපුත්තෝ තේනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා ආයස්මන්තං සාරිපුත්තං ඒතදවෝච: “යස්ස ඛෝ ත්වං, ආවුසෝ සාරිපුත්ත, පුණ්ණස්ස නාම භික්ඛුනෝ මන්තාණිපුත්තස්ස අභිණ්හං කිත්තයමානෝ අහෝසි, සෝ භගවතා ධම්මියා කථාය සන්දස්සිතෝ සමාදපිතෝ සමුත්තේජිතෝ සම්පහංසිතෝ භගවතෝ භාසිතං අභිනන්දිත්වා අනුමෝදිත්වා උට්ඨායාසනා භගවන්තං අභිවාදේත්වා පදක්ඛිණං කත්වා යේන අන්ධවනං තේන පක්කන්තෝ දිවාවිහාරායා”ති.
Then a certain bhikkhu went up to Venerable Sāriputta, and said to him, “Friend Sāriputta, the bhikkhu named Puṇṇa, of whom you have often spoken so highly, after being inspired by a talk of the Buddha’s, left for the Dark Forest for the day’s meditation.”
අථ ඛෝ ආයස්මා සාරිපුත්තෝ තරමානරූපෝ නිසීදනං ආදාය ආයස්මන්තං පුණ්ණං මන්තාණිපුත්තං පිට්ඨිතෝ පිට්ඨිතෝ අනුබන්ධි සීසානුලෝකී. අථ ඛෝ ආයස්මා පුණ්ණෝ මන්තාණිපුත්තෝ අන්ධවනං අජ්ඣෝගාහේත්වා අඤ්ඤතරස්මිං රුක්ඛමූලේ දිවාවිහාරං නිසීදි. ආයස්මාපි ඛෝ සාරිපුත්තෝ අන්ධවනං අජ්ඣෝගාහේත්වා අඤ්ඤතරස්මිං රුක්ඛමූලේ දිවාවිහාරං නිසීදි.
Sāriputta quickly grabbed his sitting cloth and followed behind Puṇṇa, keeping sight of his head. Puṇṇa plunged deep into the Dark Forest and sat at the root of a tree for the day’s meditation. And Sāriputta did likewise.
අථ ඛෝ ආයස්මා සාරිපුත්තෝ සායන්හසමයං පටිසල්ලානා වුට්ඨිතෝ යේනායස්මා පුණ්ණෝ මන්තාණිපුත්තෝ තේනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා ආයස්මතා පුණ්ණේන මන්තාණිපුත්තේන සද්ධිං සම්මෝදි. සම්මෝදනීයං කථං සාරණීයං වීතිසාරේත්වා ඒකමන්තං නිසීදි. ඒකමන්තං නිසින්නෝ ඛෝ ආයස්මා සාරිපුත්තෝ ආයස්මන්තං පුණ්ණං මන්තාණිපුත්තං ඒතදවෝච:
Then in the late afternoon, Sāriputta came out of retreat, went to Puṇṇa, and exchanged greetings with him. When the greetings and polite conversation were over, he sat down to one side and said to Puṇṇa:
“භගවති නෝ, ආවුසෝ, බ්‍රහ්මචරියං වුස්සතී”ති?
“Friend, is our spiritual life lived under the Buddha?”
“ඒවමාවුසෝ”ති.
“Yes, friend.”
“කිං නු ඛෝ, ආවුසෝ, සීලවිසුද්ධත්ථං භගවති බ්‍රහ්මචරියං වුස්සතී”ති?
“Is the spiritual life lived under the Buddha for the sake of purification of ethics?”
“නෝ හිදං, ආවුසෝ”.
“Certainly not.”
“කිං පනාවුසෝ, චිත්තවිසුද්ධත්ථං භගවති බ්‍රහ්මචරියං වුස්සතී”ති?
“Then is the spiritual life lived under the Buddha for the sake of purification of mind?”
“නෝ හිදං, ආවුසෝ”.
“Certainly not.”
“කිං නු ඛෝ, ආවුසෝ, දිට්ඨිවිසුද්ධත්ථං භගවති බ්‍රහ්මචරියං වුස්සතී”ති?
“Is the spiritual life lived under the Buddha for the sake of purification of view?”
“නෝ හිදං, ආවුසෝ”.
“Certainly not.”
“කිං පනාවුසෝ, කඞ්ඛාවිතරණවිසුද්ධත්ථං භගවති බ්‍රහ්මචරියං වුස්සතී”ති?
“Then is the spiritual life lived under the Buddha for the sake of purification through overcoming doubt?”
“නෝ හිදං, ආවුසෝ”.
“Certainly not.”
“කිං නු ඛෝ, ආවුසෝ, මග්ගාමග්ගඤාණදස්සනවිසුද්ධත්ථං භගවති බ්‍රහ්මචරියං වුස්සතී”ති?
“Is the spiritual life lived under the Buddha for the sake of purification of knowledge and vision of the variety of paths?”
“නෝ හිදං, ආවුසෝ”.
“Certainly not.”
“කිං පනාවුසෝ, පටිපදාඤාණදස්සනවිසුද්ධත්ථං භගවති බ්‍රහ්මචරියං වුස්සතී”ති?
“Then is the spiritual life lived under the Buddha for the sake of purification of knowledge and vision of the practice?”
“නෝ හිදං, ආවුසෝ”.
“Certainly not.”
“කිං නු ඛෝ, ආවුසෝ, ඤාණදස්සනවිසුද්ධත්ථං භගවති බ්‍රහ්මචරියං වුස්සතී”ති?
“Is the spiritual life lived under the Buddha for the sake of purification of knowledge and vision?”
“නෝ හිදං, ආවුසෝ”.
“Certainly not.”
“‘කිං නු ඛෝ, ආවුසෝ, සීලවිසුද්ධත්ථං භගවති බ්‍රහ්මචරියං වුස්සතී(අ)ති ඉති පුට්ඨෝ සමානෝ ‘නෝ හිදං, ආවුසෝ(අ)ති වදේසි. ‘කිං පනාවුසෝ, චිත්තවිසුද්ධත්ථං භගවති බ්‍රහ්මචරියං වුස්සතී(අ)ති ඉති පුට්ඨෝ සමානෝ ‘නෝ හිදං, ආවුසෝ(අ)ති වදේසි. ‘කිං නු ඛෝ, ආවුසෝ, දිට්ඨිවිසුද්ධත්ථං …පේ… කඞ්ඛාවිතරණවිසුද්ධත්ථං …පේ… මග්ගාමග්ගඤාණදස්සනවිසුද්ධත්ථං …පේ… පටිපදාඤාණදස්සනවිසුද්ධත්ථං …පේ… කිං නු ඛෝ, ආවුසෝ, ඤාණදස්සනවිසුද්ධත්ථං භගවති බ්‍රහ්මචරියං වුස්සතී(අ)ති ඉති පුට්ඨෝ සමානෝ ‘නෝ හිදං ආවුසෝ(අ)ති වදේසි. කිමත්ථං චරහාවුසෝ, භගවති බ්‍රහ්මචරියං වුස්සතී”ති?
“When asked each of these questions, you answered, ‘Certainly not.’ Then what exactly is the purpose of leading the spiritual life under the Buddha?”
“අනුපාදාපරිනිබ්බානත්ථං ඛෝ, ආවුසෝ, භගවති බ්‍රහ්මචරියං වුස්සතී”ති.
“The purpose of leading the spiritual life under the Buddha is Nibbana by not grasping.”
“කිං නු ඛෝ, ආවුසෝ, සීලවිසුද්ධි අනුපාදාපරිනිබ්බානන්”ති?
“Friend, is purification of ethics Nibbana by not grasping?”
“නෝ හිදං, ආවුසෝ”.
“Certainly not.”
“කිං පනාවුසෝ, චිත්තවිසුද්ධි අනුපාදාපරිනිබ්බානන්”ති?
“නෝ හිදං, ආවුසෝ”.
“කිං නු ඛෝ, ආවුසෝ, දිට්ඨිවිසුද්ධි අනුපාදාපරිනිබ්බානන්”ති?
“නෝ හිදං, ආවුසෝ”.
“කිං පනාවුසෝ, කඞ්ඛාවිතරණවිසුද්ධි අනුපාදාපරිනිබ්බානන්”ති?
“නෝ හිදං, ආවුසෝ”.
“කිං නු ඛෝ, ආවුසෝ, මග්ගාමග්ගඤාණදස්සනවිසුද්ධි අනුපාදාපරිනිබ්බානන්”ති?
“නෝ හිදං, ආවුසෝ”.
“කිං පනාවුසෝ, පටිපදාඤාණදස්සනවිසුද්ධි අනුපාදාපරිනිබ්බානන්”ති?
“නෝ හිදං, ආවුසෝ”.
“කිං නු ඛෝ, ආවුසෝ, ඤාණදස්සනවිසුද්ධි අනුපාදාපරිනිබ්බානන්”ති?
“Is purification of knowledge and vision Nibbana by not grasping?”
“නෝ හිදං, ආවුසෝ”.
“Certainly not.”
“කිං පනාවුසෝ, අඤ්ඤත්‍ර ඉමේහි ධම්මේහි අනුපාදාපරිනිබ්බානන්”ති?
“Then is Nibbana by not grasping something apart from these things?”
“නෝ හිදං, ආවුසෝ”.
“Certainly not.”
“‘කිං නු ඛෝ, ආවුසෝ, සීලවිසුද්ධි අනුපාදාපරිනිබ්බානන්(අ)ති ඉති පුට්ඨෝ සමානෝ ‘නෝ හිදං, ආවුසෝ(අ)ති වදේසි. ‘කිං පනාවුසෝ, චිත්තවිසුද්ධි අනුපාදාපරිනිබ්බානන්(අ)ති ඉති පුට්ඨෝ සමානෝ ‘නෝ හිදං, ආවුසෝ(අ)ති වදේසි. ‘කිං නු ඛෝ, ආවුසෝ, දිට්ඨිවිසුද්ධි අනුපාදාපරිනිබ්බානන්(අ)ති …පේ… කඞ්ඛාවිතරණවිසුද්ධි … මග්ගාමග්ගඤාණදස්සනවිසුද්ධි … පටිපදාඤාණදස්සනවිසුද්ධි … ‘කිං නු ඛෝ, ආවුසෝ, ඤාණදස්සනවිසුද්ධි අනුපාදාපරිනිබ්බානන්(අ)ති ඉති පුට්ඨෝ සමානෝ ‘නෝ හිදං, ආවුසෝ(අ)ති වදේසි. ‘කිං පනාවුසෝ, අඤ්ඤත්‍ර ඉමේහි ධම්මේහි අනුපාදාපරිනිබ්බානන්(අ)ති ඉති පුට්ඨෝ සමානෝ ‘නෝ හිදං, ආවුසෝ(අ)ති වදේසි. යථාකථං පනාවුසෝ, ඉමස්ස භාසිතස්ස අත්ථෝ දට්ඨබ්බෝ”ති?
“When asked each of these questions, you answered, ‘Certainly not.’ How then should we see the meaning of this statement?”
“සීලවිසුද්ධිඤ්චේ, ආවුසෝ, භගවා අනුපාදාපරිනිබ්බානං පඤ්ඤපේය්‍ය, සෞපාදානංයේව සමානං අනුපාදාපරිනිබ්බානං පඤ්ඤපේය්‍ය. චිත්තවිසුද්ධිඤ්චේ, ආවුසෝ, භගවා අනුපාදාපරිනිබ්බානං පඤ්ඤපේය්‍ය, සෞපාදානංයේව සමානං අනුපාදාපරිනිබ්බානං පඤ්ඤපේය්‍ය. දිට්ඨිවිසුද්ධිඤ්චේ, ආවුසෝ, භගවා අනුපාදාපරිනිබ්බානං පඤ්ඤපේය්‍ය, සෞපාදානංයේව සමානං අනුපාදාපරිනිබ්බානං පඤ්ඤපේය්‍ය. කඞ්ඛාවිතරණවිසුද්ධිඤ්චේ, ආවුසෝ, භගවා අනුපාදාපරිනිබ්බානං පඤ්ඤපේය්‍ය, සෞපාදානංයේව සමානං අනුපාදාපරිනිබ්බානං පඤ්ඤපේය්‍ය. මග්ගාමග්ගඤාණදස්සනවිසුද්ධිඤ්චේ, ආවුසෝ, භගවා අනුපාදාපරිනිබ්බානං පඤ්ඤපේය්‍ය, සෞපාදානංයේව සමානං අනුපාදාපරිනිබ්බානං පඤ්ඤපේය්‍ය. පටිපදාඤාණදස්සනවිසුද්ධිඤ්චේ, ආවුසෝ, භගවා අනුපාදාපරිනිබ්බානං පඤ්ඤපේය්‍ය, සෞපාදානංයේව සමානං අනුපාදාපරිනිබ්බානං පඤ්ඤපේය්‍ය. ඤාණදස්සනවිසුද්ධිඤ්චේ, ආවුසෝ, භගවා අනුපාදාපරිනිබ්බානං පඤ්ඤපේය්‍ය, සෞපාදානංයේව සමානං අනුපාදාපරිනිබ්බානං පඤ්ඤපේය්‍ය. අඤ්ඤත්‍ර චේ, ආවුසෝ, ඉමේහි ධම්මේහි අනුපාදාපරිනිබ්බානං අභවිස්ස, පුථුජ්ජනෝ පරිනිබ්බායේය්‍ය. පුථුජ්ජනෝ හි, ආවුසෝ, අඤ්ඤත්‍ර ඉමේහි ධම්මේහි.
“If the Buddha had declared purification of ethics to be Nibbana by not grasping, he would have declared that which has grasping to be Nibbana by not grasping. … If the Buddha had declared purification of knowledge and vision to be Nibbana by not grasping, he would have declared that which has grasping to be Nibbana by not grasping. But if Nibbana by not grasping was something apart from these things, an ordinary person would become extinguished. For an ordinary person lacks these things.
තේන හාවුසෝ, උපමං තේ කරිස්සාමි; උපමායපිධේකච්චේ විඤ්ඤූ පුරිසා භාසිතස්ස අත්ථං ආජානන්ති.
Well then, friend, I shall give you a simile. For by means of a simile some sensible people understand the meaning of what is said.
සේය්‍යථාපි, ආවුසෝ, රඤ්ඤෝ පසේනදිස්ස කෝසලස්ස සාවත්ථියං පටිවසන්තස්ස සාකේතේ කිඤ්චිදේව අච්චායිකං කරණීයං උප්පජ්ජේය්‍ය. තස්ස අන්තරා ච සාවත්ථිං අන්තරා ච සාකේතං සත්ත රථවිනීතානි උපට්ඨපේය්‍යුං. අථ ඛෝ, ආවුසෝ, රාජා පසේනදි කෝසලෝ සාවත්ථියා නික්ඛමිත්වා අන්තේපුරද්වාරා පඨමං රථවිනීතං අභිරුහේය්‍ය, පඨමේන රථවිනීතේන දුතියං රථවිනීතං පාපුණේය්‍ය, පඨමං රථවිනීතං විස්සජ්ජේය්‍ය දුතියං රථවිනීතං අභිරුහේය්‍ය. දුතියේන රථවිනීතේන තතියං රථවිනීතං පාපුණේය්‍ය, දුතියං රථවිනීතං විස්සජ්ජේය්‍ය, තතියං රථවිනීතං අභිරුහේය්‍ය. තතියේන රථවිනීතේන චතුත්ථං රථවිනීතං පාපුණේය්‍ය, තතියං රථවිනීතං විස්සජ්ජේය්‍ය, චතුත්ථං රථවිනීතං අභිරුහේය්‍ය. චතුත්ථේන රථවිනීතේන පඤ්චමං රථවිනීතං පාපුණේය්‍ය, චතුත්ථං රථවිනීතං විස්සජ්ජේය්‍ය, පඤ්චමං රථවිනීතං අභිරුහේය්‍ය. පඤ්චමේන රථවිනීතේන ඡට්ඨං රථවිනීතං පාපුණේය්‍ය, පඤ්චමං රථවිනීතං විස්සජ්ජේය්‍ය, ඡට්ඨං රථවිනීතං අභිරුහේය්‍ය. ඡට්ඨේන රථවිනීතේන සත්තමං රථවිනීතං පාපුණේය්‍ය, ඡට්ඨං රථවිනීතං විස්සජ්ජේය්‍ය, සත්තමං රථවිනීතං අභිරුහේය්‍ය. සත්තමේන රථවිනීතේන සාකේතං අනුපාපුණේය්‍ය අන්තේපුරද්වාරං. තමේනං අන්තේපුරද්වාරගතං සමානං මිත්තාමච්චා ඤාතිසාලෝහිතා ඒවං පුච්ඡේය්‍යුං: ‘ඉමිනා ත්වං, මහාරාජ, රථවිනීතේන සාවත්ථියා සාකේතං අනුප්පත්තෝ අන්තේපුරද්වාරන්(අ)ති? කථං බ්‍යාකරමානෝ නු ඛෝ, ආවුසෝ, රාජා පසේනදි කෝසලෝ සම්මා බ්‍යාකරමානෝ බ්‍යාකරේය්‍යා”ති?
Suppose that, while staying in Sāvatthī, King Pasenadi of Kosala had some urgent business come up in Sāketa. Now, between Sāvatthī and Sāketa seven prepared chariots were stationed ready for him. Then Pasenadi, having departed Sāvatthī, mounted the first prepared chariot by the gate of the royal compound. The first prepared chariot would bring him to the second, where he’d dismount and mount the second chariot. The second prepared chariot would bring him to the third … The third prepared chariot would bring him to the fourth … The fourth prepared chariot would bring him to the fifth … The fifth prepared chariot would bring him to the sixth … The sixth prepared chariot would bring him to the seventh, where he’d dismount and mount the seventh chariot. The seventh prepared chariot would bring him to the gate of the royal compound of Sāketa. And when he was at the gate, friends and colleagues, relatives and kin would ask him: ‘Great king, did you come to Sāketa from Sāvatthī by this prepared chariot?’ If asked this, how should King Pasenadi rightly reply?”
“ඒවං බ්‍යාකරමානෝ ඛෝ, ආවුසෝ, රාජා පසේනදි කෝසලෝ සම්මා බ්‍යාකරමානෝ බ්‍යාකරේය්‍ය: ‘ඉධ මේ සාවත්ථියං පටිවසන්තස්ස සාකේතේ කිඤ්චිදේව අච්චායිකං කරණීයං උප්පජ්ජි. තස්ස මේ අන්තරා ච සාවත්ථිං අන්තරා ච සාකේතං සත්ත රථවිනීතානි උපට්ඨපේසුං. අථ ඛ්වාහං සාවත්ථියා නික්ඛමිත්වා අන්තේපුරද්වාරා පඨමං රථවිනීතං අභිරුහිං. පඨමේන රථවිනීතේන දුතියං රථවිනීතං පාපුණිං, පඨමං රථවිනීතං විස්සජ්ජිං දුතියං රථවිනීතං අභිරුහිං. දුතියේන රථවිනීතේන තතියං රථවිනීතං පාපුණිං, දුතියං රථවිනීතං විස්සජ්ජිං, තතියං රථවිනීතං අභිරුහිං. තතියේන රථවිනීතේන චතුත්ථං රථවිනීතං පාපුණිං, තතියං රථවිනීතං විස්සජ්ජිං, චතුත්ථං රථවිනීතං අභිරුහිං. චතුත්ථේන රථවිනීතේන පඤ්චමං රථවිනීතං පාපුණිං, චතුත්ථං රථවිනීතං විස්සජ්ජිං, පඤ්චමං රථවිනීතං අභිරුහිං. පඤ්චමේන රථවිනීතේන ඡට්ඨං රථවිනීතං පාපුණිං, පඤ්චමං රථවිනීතං විස්සජ්ජිං, ඡට්ඨං රථවිනීතං අභිරුහිං. ඡට්ඨේන රථවිනීතේන සත්තමං රථවිනීතං පාපුණිං, ඡට්ඨං රථවිනීතං විස්සජ්ජිං, සත්තමං රථවිනීතං අභිරුහිං. සත්තමේන රථවිනීතේන සාකේතං අනුප්පත්තෝ අන්තේපුරද්වාරන්(අ)ති. ඒවං බ්‍යාකරමානෝ ඛෝ, ආවුසෝ, රාජා පසේනදි කෝසලෝ සම්මා බ්‍යාකරමානෝ බ්‍යාකරේය්‍යා”ති.
“The king should reply: ‘Well, while staying in Sāvatthī, I had some urgent business come up in Sāketa. Now, between Sāvatthī and Sāketa seven prepared chariots were stationed ready for me. Then, having departed Sāvatthī, I mounted the first prepared chariot by the gate of the royal compound. The first prepared chariot brought me to the second, where I dismounted and mounted the second chariot. … The sixth prepared chariot brought me to the seventh, where I dismounted and mounted the seventh chariot. The seventh prepared chariot brought me to the gate of the royal compound of Sāketa.’ That’s how King Pasenadi should rightly reply.”
“ඒවමේව ඛෝ, ආවුසෝ, සීලවිසුද්ධි යාවදේව චිත්තවිසුද්ධත්ථා, චිත්තවිසුද්ධි යාවදේව දිට්ඨිවිසුද්ධත්ථා, දිට්ඨිවිසුද්ධි යාවදේව කඞ්ඛාවිතරණවිසුද්ධත්ථා, කඞ්ඛාවිතරණවිසුද්ධි යාවදේව මග්ගාමග්ගඤාණදස්සනවිසුද්ධත්ථා, මග්ගාමග්ගඤාණදස්සනවිසුද්ධි යාවදේව පටිපදාඤාණදස්සනවිසුද්ධත්ථා, පටිපදාඤාණදස්සනවිසුද්ධි යාවදේව ඤාණදස්සනවිසුද්ධත්ථා, ඤාණදස්සනවිසුද්ධි යාවදේව අනුපාදාපරිනිබ්බානත්ථා. අනුපාදාපරිනිබ්බානත්ථං ඛෝ, ආවුසෝ, භගවති බ්‍රහ්මචරියං වුස්සතී”ති.
“In the same way, friend, purification of ethics is only for the sake of purification of mind. Purification of mind is only for the sake of purification of view. Purification of view is only for the sake of purification through overcoming doubt. Purification through overcoming doubt is only for the sake of purification of knowledge and vision of the variety of paths. Purification of knowledge and vision of the variety of paths is only for the sake of purification of knowledge and vision of the practice. Purification of knowledge and vision of the practice is only for the sake of purification of knowledge and vision. Purification of knowledge and vision is only for the sake of Nibbana by not grasping. The spiritual life is lived under the Buddha for the sake of Nibbana by not grasping.”
ඒවං වුත්තේ, ආයස්මා සාරිපුත්තෝ ආයස්මන්තං පුණ්ණං මන්තාණිපුත්තං ඒතදවෝච: “කෝනාමෝ ආයස්මා, කථඤ්ච පනායස්මන්තං සබ්‍රහ්මචාරී ජානන්තී”ති?
When he said this, Sāriputta said to Puṇṇa, “What is the venerable’s name? And how are you known among your spiritual companions?”
“පුණ්ණෝති ඛෝ මේ, ආවුසෝ, නාමං; මන්තාණිපුත්තෝති ච පන මං සබ්‍රහ්මචාරී ජානන්තී”ති.
“Friend, my name is Puṇṇa. And I am known as Mantāṇiputta among my spiritual companions.”
“අච්ඡරියං, ආවුසෝ, අබ්භුතං, ආවුසෝ. යථා තං සුතවතා සාවකේන සම්මදේව සත්ථුසාසනං ආජානන්තේන, ඒවමේව ආයස්මතා පුණ්ණේන මන්තාණිපුත්තේන ගම්භීරා ගම්භීරපඤ්හා අනුමස්ස අනුමස්ස බ්‍යාකතා. ලාභා සබ්‍රහ්මචාරීනං, සුලද්ධලාභා සබ්‍රහ්මචාරීනං, යේ ආයස්මන්තං පුණ්ණං මන්තාණිපුත්තං ලභන්ති දස්සනාය, ලභන්ති පයිරූපාසනාය. චේලණ්ඩුකේන චේපි සබ්‍රහ්මචාරී ආයස්මන්තං පුණ්ණං මන්තාණිපුත්තං මුද්ධනා පරිහරන්තා ලභේය්‍යුං දස්සනාය, ලභේය්‍යුං පයිරූපාසනාය, තේසම්පි ලාභා තේසම්පි සුලද්ධං, අම්හාකම්පි ලාභා අම්හාකම්පි සුලද්ධං, යේ මයං ආයස්මන්තං පුණ්ණං මන්තාණිපුත්තං ලභාම දස්සනාය, ලභාම පයිරූපාසනායා”ති.
“It’s incredible, friend, it’s amazing! Venerable Puṇṇa son of Mantāṇī has answered each deep question point by point, as a learned disciple who rightly understands the teacher’s instructions. It is fortunate for his spiritual companions, so very fortunate, that they get to see Venerable Puṇṇa son of Mantāṇī and pay homage to him. Even if they only got to see him and pay respects to him by carrying him around on their heads on a roll of cloth, it would still be very fortunate for them! And it’s fortunate for me, so very fortunate, that I get to see the venerable and pay homage to him.”
ඒවං වුත්තේ, ආයස්මා පුණ්ණෝ මන්තාණිපුත්තෝ ආයස්මන්තං සාරිපුත්තං ඒතදවෝච: “කෝ නාමෝ ආයස්මා, කථඤ්ච පනායස්මන්තං සබ්‍රහ්මචාරී ජානන්තී”ති?
When he said this, Puṇṇa said to Sāriputta, “What is the venerable’s name? And how are you known among your spiritual companions?”
“උපතිස්සෝති ඛෝ මේ, ආවුසෝ, නාමං; සාරිපුත්තෝති ච පන මං සබ්‍රහ්මචාරී ජානන්තී”ති.
“Friend, my name is Upatissa. And I am known as Sāriputta among my spiritual companions.”
“සත්ථුකප්පේන වත කිර, භෝ, සාවකේන සද්ධිං මන්තයමානා න ජානිම්හ: ‘ආයස්මා සාරිපුත්තෝ(අ)ති. සචේ හි මයං ජානේය්‍යාම ‘ආයස්මා සාරිපුත්තෝ(අ)ති, ඒත්තකම්පි නෝ නප්පටිභාසේය්‍ය. අච්ඡරියං, ආවුසෝ, අබ්භුතං, ආවුසෝ. යථා තං සුතවතා සාවකේන සම්මදේව සත්ථුසාසනං ආජානන්තේන, ඒවමේව ආයස්මතා සාරිපුත්තේන ගම්භීරා ගම්භීරපඤ්හා අනුමස්ස අනුමස්ස පුච්ඡිතා. ලාභා සබ්‍රහ්මචාරීනං සුලද්ධලාභා සබ්‍රහ්මචාරීනං, යේ ආයස්මන්තං සාරිපුත්තං ලභන්ති දස්සනාය, ලභන්ති පයිරූපාසනාය. චේලණ්ඩුකේන චේපි සබ්‍රහ්මචාරී ආයස්මන්තං සාරිපුත්තං මුද්ධනා පරිහරන්තා ලභේය්‍යුං දස්සනාය, ලභේය්‍යුං පයිරූපාසනාය, තේසම්පි ලාභා තේසම්පි සුලද්ධං, අම්හාකම්පි ලාභා අම්හාකම්පි සුලද්ධං, යේ මයං ආයස්මන්තං සාරිපුත්තං ලභාම දස්සනාය, ලභාම පයිරූපාසනායා”ති.
“Goodness! I had no idea I was consulting with the Venerable Sāriputta, the disciple who is fit to be compared with the Teacher himself! If I’d known, I wouldn’t have said so much. It’s incredible, friend, it’s amazing! Venerable Sāriputta has asked each deep question point by point, as a learned disciple who rightly understands the teacher’s instructions. It is fortunate for his spiritual companions, so very fortunate, that they get to see Venerable Sāriputta and pay homage to him. Even if they only got to see him and pay respects to him by carrying him around on their heads on a roll of cloth, it would still be very fortunate for them! And it’s fortunate for me, so very fortunate, that I get to see the venerable and pay homage to him.”
ඉතිහ තේ උභෝපි මහානාගා අඤ්ඤමඤ්ඤස්ස සුභාසිතං සමනුමෝදිංසූති.
And so these two spiritual giants agreed with each others’ fine words.
රථවිනීතසුත්තං නිට්ඨිතං චතුත්ථං.
The authoritative text of the Majjhima Nikāya is the Pāli text. The English translation is provided as an aid to the study of the original Pāli text. [CREDITS »]
