Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā)

    ೪. ರಥವಿನೀತಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ

    4. Rathavinītasuttavaṇṇanā

    ೨೫೨. ಏವಂ ಮೇ ಸುತನ್ತಿ ರಥವಿನೀತಸುತ್ತಂ। ತತ್ಥ ರಾಜಗಹೇತಿ ಏವಂನಾಮಕೇ ನಗರೇ, ತಞ್ಹಿ ಮನ್ಧಾತುಮಹಾಗೋವಿನ್ದಾದೀಹಿ ಪರಿಗ್ಗಹಿತತ್ತಾ ರಾಜಗಹನ್ತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ಅಞ್ಞೇಪೇತ್ಥ ಪಕಾರೇ ವಣ್ಣಯನ್ತಿ। ಕಿಂ ತೇಹಿ? ನಾಮಮೇತಂ ತಸ್ಸ ನಗರಸ್ಸ। ತಂ ಪನೇತಂ ಬುದ್ಧಕಾಲೇ ಚ ಚಕ್ಕವತ್ತಿಕಾಲೇ ಚ ನಗರಂ ಹೋತಿ, ಸೇಸಕಾಲೇ ಸುಞ್ಞಂ ಹೋತಿ ಯಕ್ಖಪರಿಗ್ಗಹಿತಂ, ತೇಸಂ ವಸನ್ತವನಂ ಹುತ್ವಾ ತಿಟ್ಠತಿ। ವೇಳುವನೇ ಕಲನ್ದಕನಿವಾಪೇತಿ ವೇಳುವನನ್ತಿ ತಸ್ಸ ಉಯ್ಯಾನಸ್ಸ ನಾಮಂ, ತಂ ಕಿರ ವೇಳೂಹಿ ಪರಿಕ್ಖಿತ್ತಂ ಅಹೋಸಿ ಅಟ್ಠಾರಸಹತ್ಥೇನ ಚ ಪಾಕಾರೇನ, ಗೋಪುರಟ್ಟಾಲಕಯುತ್ತಂ ನೀಲೋಭಾಸಂ ಮನೋರಮಂ, ತೇನ ವೇಳುವನನ್ತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ಕಲನ್ದಕಾನಞ್ಚೇತ್ಥ ನಿವಾಪಂ ಅದಂಸು, ತೇನ ಕಲನ್ದಕನಿವಾಪೋತಿ ವುಚ್ಚತಿ।

    252.Evaṃme sutanti rathavinītasuttaṃ. Tattha rājagaheti evaṃnāmake nagare, tañhi mandhātumahāgovindādīhi pariggahitattā rājagahanti vuccati. Aññepettha pakāre vaṇṇayanti. Kiṃ tehi? Nāmametaṃ tassa nagarassa. Taṃ panetaṃ buddhakāle ca cakkavattikāle ca nagaraṃ hoti, sesakāle suññaṃ hoti yakkhapariggahitaṃ, tesaṃ vasantavanaṃ hutvā tiṭṭhati. Veḷuvane kalandakanivāpeti veḷuvananti tassa uyyānassa nāmaṃ, taṃ kira veḷūhi parikkhittaṃ ahosi aṭṭhārasahatthena ca pākārena, gopuraṭṭālakayuttaṃ nīlobhāsaṃ manoramaṃ, tena veḷuvananti vuccati. Kalandakānañcettha nivāpaṃ adaṃsu, tena kalandakanivāpoti vuccati.

    ಪುಬ್ಬೇ ಕಿರ ಅಞ್ಞತರೋ ರಾಜಾ ತತ್ಥ ಉಯ್ಯಾನಕೀಳನತ್ಥಂ ಆಗತೋ ಸುರಾಮದೇನ ಮತ್ತೋ ದಿವಾಸೇಯ್ಯಂ ಉಪಗತೋ ಸುಪಿ। ಪರಿಜನೋಪಿಸ್ಸ, ‘‘ಸುತ್ತೋ ರಾಜಾ’’ತಿ ಪುಪ್ಫಫಲಾದೀಹಿ ಪಲೋಭಿಯಮಾನೋ ಇತೋ ಚಿತೋ ಚ ಪಕ್ಕಾಮಿ, ಅಥ ಸುರಾಗನ್ಧೇನ ಅಞ್ಞತರಸ್ಮಾ ಸುಸಿರರುಕ್ಖಾ ಕಣ್ಹಸಪ್ಪೋ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ರಞ್ಞಾಭಿಮುಖೋ ಆಗಚ್ಛತಿ। ತಂ ದಿಸ್ವಾ ರುಕ್ಖದೇವತಾ, ‘‘ರಞ್ಞೋ ಜೀವಿತಂ ದಮ್ಮೀ’’ತಿ ಕಾಳಕವೇಸೇನ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಕಣ್ಣಮೂಲೇ ಸದ್ದಮಕಾಸಿ। ರಾಜಾ ಪಟಿಬುಜ್ಝಿ, ಕಣ್ಹಸಪ್ಪೋ ನಿವತ್ತೋ। ಸೋ ತಂ ದಿಸ್ವಾ, ‘‘ಇಮಾಯ ಮಮ ಜೀವಿತಂ ದಿನ್ನ’’ನ್ತಿ ಕಾಳಕಾನಂ ತತ್ಥ ನಿವಾಪಂ ಪಟ್ಠಪೇಸಿ, ಅಭಯಘೋಸನಞ್ಚ ಘೋಸಾಪೇಸಿ। ತಸ್ಮಾ ತಂ ತತೋ ಪಭುತಿ ಕಲನ್ದಕನಿವಾಪನ್ತಿ ಸಙ್ಖ್ಯಂ ಗತಂ। ಕಲನ್ದಕಾತಿ ಕಾಳಕಾನಂ ನಾಮಂ।

    Pubbe kira aññataro rājā tattha uyyānakīḷanatthaṃ āgato surāmadena matto divāseyyaṃ upagato supi. Parijanopissa, ‘‘sutto rājā’’ti pupphaphalādīhi palobhiyamāno ito cito ca pakkāmi, atha surāgandhena aññatarasmā susirarukkhā kaṇhasappo nikkhamitvā raññābhimukho āgacchati. Taṃ disvā rukkhadevatā, ‘‘rañño jīvitaṃ dammī’’ti kāḷakavesena āgantvā kaṇṇamūle saddamakāsi. Rājā paṭibujjhi, kaṇhasappo nivatto. So taṃ disvā, ‘‘imāya mama jīvitaṃ dinna’’nti kāḷakānaṃ tattha nivāpaṃ paṭṭhapesi, abhayaghosanañca ghosāpesi. Tasmā taṃ tato pabhuti kalandakanivāpanti saṅkhyaṃ gataṃ. Kalandakāti kāḷakānaṃ nāmaṃ.

    ಜಾತಿಭೂಮಿಕಾತಿ ಜಾತಿಭೂಮಿವಾಸಿನೋ। ತತ್ಥ ಜಾತಿಭೂಮೀತಿ ಜಾತಟ್ಠಾನಂ। ತಂ ಖೋ ಪನೇತಂ ನೇವ ಕೋಸಲಮಹಾರಾಜಾದೀನಂ ನ ಚಙ್ಕೀಬ್ರಾಹಮಣಾದೀನಂ ನ ಸಕ್ಕಸುಯಾಮಸನ್ತುಸಿತಾದೀನಂ ನ ಅಸೀತಿಮಹಾಸಾವಕಾದೀನಂ ನ ಅಞ್ಞೇಸಂ ಸತ್ತಾನಂ ಜಾತಟ್ಠಾನಂ ‘‘ಜಾತಿಭೂಮೀ’’ತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ಯಸ್ಸ ಪನ ಜಾತದಿವಸೇ ದಸಸಹಸ್ಸಿಲೋಕಧಾತು ಏಕದ್ಧಜಮಾಲಾವಿಪ್ಪಕಿಣ್ಣಕುಸುಮವಾಸಚುಣ್ಣಗನ್ಧಸುಗನ್ಧಾ ಸಬ್ಬಪಾಲಿಫುಲ್ಲಮಿವ ನನ್ದನವನಂ ವಿರೋಚಮಾನಾ ಪದುಮಿನಿಪಣ್ಣೇ ಉದಕಬಿನ್ದು ವಿಯ ಅಕಮ್ಪಿತ್ಥ, ಜಚ್ಚನ್ಧಾದೀನಞ್ಚ ರೂಪದಸ್ಸನಾದೀನಿ ಅನೇಕಾನಿ ಪಾಟಿಹಾರಿಯಾನಿ ಪವತ್ತಿಂಸು, ತಸ್ಸ ಸಬ್ಬಞ್ಞುಬೋಧಿಸತ್ತಸ್ಸ ಜಾತಟ್ಠಾನಸಾಕಿಯಜನಪದೋ ಕಪಿಲವತ್ಥಾಹಾರೋ, ಸಾ ‘‘ಜಾತಿಭೂಮೀ’’ತಿ ವುಚ್ಚತಿ।

    Jātibhūmikāti jātibhūmivāsino. Tattha jātibhūmīti jātaṭṭhānaṃ. Taṃ kho panetaṃ neva kosalamahārājādīnaṃ na caṅkībrāhamaṇādīnaṃ na sakkasuyāmasantusitādīnaṃ na asītimahāsāvakādīnaṃ na aññesaṃ sattānaṃ jātaṭṭhānaṃ ‘‘jātibhūmī’’ti vuccati. Yassa pana jātadivase dasasahassilokadhātu ekaddhajamālāvippakiṇṇakusumavāsacuṇṇagandhasugandhā sabbapāliphullamiva nandanavanaṃ virocamānā paduminipaṇṇe udakabindu viya akampittha, jaccandhādīnañca rūpadassanādīni anekāni pāṭihāriyāni pavattiṃsu, tassa sabbaññubodhisattassa jātaṭṭhānasākiyajanapado kapilavatthāhāro, sā ‘‘jātibhūmī’’ti vuccati.

    ಧಮ್ಮಗರುಭಾವವಣ್ಣನಾ

    Dhammagarubhāvavaṇṇanā

    ವಸ್ಸಂವುಟ್ಠಾತಿ ತೇಮಾಸಂ ವಸ್ಸಂವುಟ್ಠಾ ಪವಾರಿತಪವಾರಣಾ ಹುತ್ವಾ। ಭಗವಾ ಏತದವೋಚಾತಿ ‘‘ಕಚ್ಚಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಖಮನೀಯ’’ನ್ತಿಆದೀಹಿ ವಚನೇಹಿ ಆಗನ್ತುಕಪಟಿಸನ್ಥಾರಂ ಕತ್ವಾ ಏತಂ, ‘‘ಕೋ ನು ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ’’ತಿಆದಿವಚನಮವೋಚ। ತೇ ಕಿರ ಭಿಕ್ಖು, – ‘‘ಕಚ್ಚಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಖಮನೀಯಂ ಕಚ್ಚಿ ಯಾಪನೀಯಂ, ಕಚ್ಚಿತ್ಥ ಅಪ್ಪಕಿಲಮಥೇನ ಅದ್ಧಾನಂ ಆಗತಾ, ನ ಚ ಪಿಣ್ಡಕೇನ ಕಿಲಮಿತ್ಥ, ಕುತೋ ಚ ತುಮ್ಹೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಆಗಚ್ಛಥಾ’’ತಿ ಪಟಿಸನ್ಥಾರವಸೇನ ಪುಚ್ಛಿತಾ – ‘‘ಭಗವಾ ಸಾಕಿಯಜನಪದೇ ಕಪಿಲವತ್ಥಾಹಾರತೋ ಜಾತಿಭೂಮಿತೋ ಆಗಚ್ಛಾಮಾ’’ತಿ ಆಹಂಸು। ಅಥ ಭಗವಾ ನೇವ ಸುದ್ಧೋದನಮಹಾರಾಜಸ್ಸ, ನ ಸಕ್ಕೋದನಸ್ಸ, ನ ಸುಕ್ಕೋದನಸ್ಸ, ನ ಧೋತೋದನಸ್ಸ, ನ ಅಮಿತೋದನಸ್ಸ, ನ ಅಮಿತ್ತಾಯ ದೇವಿಯಾ, ನ ಮಹಾಪಜಾಪತಿಯಾ, ನ ಸಕಲಸ್ಸ ಸಾಕಿಯಮಣ್ಡಲಸ್ಸ ಆರೋಗ್ಯಂ ಪುಚ್ಛಿ। ಅಥ ಖೋ ಅತ್ತನಾ ಚ ದಸಕಥಾವತ್ಥುಲಾಭಿಂ ಪರಞ್ಚ ತತ್ಥ ಸಮಾದಪೇತಾರಂ ಪಟಿಪತ್ತಿಸಮ್ಪನ್ನಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಪುಚ್ಛನ್ತೋ ಇದಂ – ‘‘ಕೋ ನು ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ’’ತಿಆದಿವಚನಂ ಅವೋಚ।

    Vassaṃvuṭṭhāti temāsaṃ vassaṃvuṭṭhā pavāritapavāraṇā hutvā. Bhagavā etadavocāti ‘‘kacci, bhikkhave, khamanīya’’ntiādīhi vacanehi āgantukapaṭisanthāraṃ katvā etaṃ, ‘‘ko nu kho, bhikkhave’’tiādivacanamavoca. Te kira bhikkhu, – ‘‘kacci, bhikkhave, khamanīyaṃ kacci yāpanīyaṃ, kaccittha appakilamathena addhānaṃ āgatā, na ca piṇḍakena kilamittha, kuto ca tumhe, bhikkhave, āgacchathā’’ti paṭisanthāravasena pucchitā – ‘‘bhagavā sākiyajanapade kapilavatthāhārato jātibhūmito āgacchāmā’’ti āhaṃsu. Atha bhagavā neva suddhodanamahārājassa, na sakkodanassa, na sukkodanassa, na dhotodanassa, na amitodanassa, na amittāya deviyā, na mahāpajāpatiyā, na sakalassa sākiyamaṇḍalassa ārogyaṃ pucchi. Atha kho attanā ca dasakathāvatthulābhiṃ parañca tattha samādapetāraṃ paṭipattisampannaṃ bhikkhuṃ pucchanto idaṃ – ‘‘ko nu kho, bhikkhave’’tiādivacanaṃ avoca.

    ಕಸ್ಮಾ ಪನ ಭಗವಾ ಸುದ್ಧೋದನಾದೀನಂ ಆರೋಗ್ಯಂ ಅಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ಏವರೂಪಂ ಭಿಕ್ಖುಮೇವ ಪುಚ್ಛತಿ? ಪಿಯತಾಯ। ಬುದ್ಧಾನಞ್ಹಿ ಪಟಿಪನ್ನಕಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಭಿಕ್ಖುನಿಯೋ ಉಪಾಸಕಾ ಉಪಾಸಿಕಾಯೋ ಚ ಪಿಯಾ ಹೋನ್ತಿ ಮನಾಪಾ। ಕಿಂ ಕಾರಣಾ? ಧಮ್ಮಗರುತಾಯ। ಧಮ್ಮಗರುನೋ ಹಿ ತಥಾಗತಾ, ಸೋ ಚ ನೇಸಂ ಧಮ್ಮಗರುಭಾವೋ, ‘‘ದುಕ್ಖಂ ಖೋ ಅಗಾರವೋ ವಿಹರತಿ, ಅಪ್ಪತಿಸ್ಸೋ’’ತಿ (ಅ॰ ನಿ॰ ೪.೨೧) ಇಮಿನಾ ಅಜಪಾಲನಿಗ್ರೋಧಮೂಲೇ ಉಪ್ಪನ್ನಜ್ಝಾಸಯೇನ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ಧಮ್ಮಗರುತಾಯೇವ ಹಿ ಭಗವಾ ಮಹಾಕಸ್ಸಪತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಭಿನಿಕ್ಖಮನದಿವಸೇ ಪಚ್ಚುಗ್ಗಮನಂ ಕರೋನ್ತೋ ತಿಗಾವುತಂ ಮಗ್ಗಂ ಅಗಮಾಸಿ। ಅತಿರೇಕತಿಯೋಜನಸತಂ ಮಗ್ಗಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಗಙ್ಗಾತೀರೇ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇತ್ವಾ ಮಹಾಕಪ್ಪಿನಂ ಸಪರಿಸಂ ಅರಹತ್ತೇ ಪತಿಟ್ಠಪೇಸಿ। ಏಕಸ್ಮಿಂ ಪಚ್ಛಾಭತ್ತೇ ಪಞ್ಚಚತ್ತಾಲೀಸಯೋಜನಂ ಮಗ್ಗಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಕುಮ್ಭಕಾರಸ್ಸ ನಿವೇಸನೇ ತಿಯಾಮರತ್ತಿಂ ಧಮ್ಮಕಥಂ ಕತ್ವಾ ಪುಕ್ಕುಸಾತಿಕುಲಪುತ್ತಂ ಅನಾಗಾಮಿಫಲೇ ಪತಿಟ್ಠಪೇಸಿ। ವೀಸಯೋಜನಸತಂ ಗನ್ತ್ವಾ ವನವಾಸಿಸಾಮಣೇರಸ್ಸ ಅನುಗ್ಗಹಂ ಅಕಾಸಿ। ಸಟ್ಠಿಯೋಜನಮಗ್ಗಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಖದಿರವನಿಯತ್ಥೇರಸ್ಸ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇಸಿ। ಅನುರುದ್ಧತ್ಥೇರೋ ಪಾಚೀನವಂಸದಾಯೇ ನಿಸಿನ್ನೋ ಮಹಾಪುರಿಸವಿತಕ್ಕಂ ವಿತಕ್ಕೇತೀತಿ ಞತ್ವಾ ತತ್ಥ ಆಕಾಸೇನ ಗನ್ತ್ವಾ ಥೇರಸ್ಸ ಪುರತೋ ಓರುಯ್ಹ ಸಾಧುಕಾರಮದಾಸಿ। ಕೋಟಿಕಣ್ಣಸೋಣತ್ಥೇರಸ್ಸ ಏಕಗನ್ಧಕುಟಿಯಂ ಸೇನಾಸನಂ ಪಞ್ಞಪಾಪೇತ್ವಾ ಪಚ್ಚೂಸಕಾಲೇ ಧಮ್ಮದೇಸನಂ ಅಜ್ಝೇಸಿತ್ವಾ ಸರಭಞ್ಞಪರಿಯೋಸಾನೇ ಸಾಧುಕಾರಮದಾಸಿ। ತಿಗಾವುತಂ ಮಗ್ಗಂ ಗನ್ತ್ವಾ ತಿಣ್ಣಂ ಕುಲಪುತ್ತಾನಂ ವಸನಟ್ಠಾನೇ ಗೋಸಿಙ್ಗಸಾಲವನೇ ಸಾಮಗ್ಗಿರಸಾನಿಸಂಸಂ ಕಥೇಸಿ। ಕಸ್ಸಪೋಪಿ ಭಗವಾ – ‘‘ಅನಾಗಾಮಿಫಲೇ ಪತಿಟ್ಠಿತೋ ಅರಿಯಸಾವಕೋ ಅಯ’’ನ್ತಿ ವಿಸ್ಸಾಸಂ ಉಪ್ಪಾದೇತ್ವಾ ಘಟಿಕಾರಸ್ಸ ಕುಮ್ಭಕಾರಸ್ಸ ನಿವೇಸನಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಸಹತ್ಥಾ ಆಮಿಸಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜಿ।

    Kasmā pana bhagavā suddhodanādīnaṃ ārogyaṃ apucchitvā evarūpaṃ bhikkhumeva pucchati? Piyatāya. Buddhānañhi paṭipannakā bhikkhū bhikkhuniyo upāsakā upāsikāyo ca piyā honti manāpā. Kiṃ kāraṇā? Dhammagarutāya. Dhammagaruno hi tathāgatā, so ca nesaṃ dhammagarubhāvo, ‘‘dukkhaṃ kho agāravo viharati, appatisso’’ti (a. ni. 4.21) iminā ajapālanigrodhamūle uppannajjhāsayena veditabbo. Dhammagarutāyeva hi bhagavā mahākassapattherassa abhinikkhamanadivase paccuggamanaṃ karonto tigāvutaṃ maggaṃ agamāsi. Atirekatiyojanasataṃ maggaṃ gantvā gaṅgātīre dhammaṃ desetvā mahākappinaṃ saparisaṃ arahatte patiṭṭhapesi. Ekasmiṃ pacchābhatte pañcacattālīsayojanaṃ maggaṃ gantvā kumbhakārassa nivesane tiyāmarattiṃ dhammakathaṃ katvā pukkusātikulaputtaṃ anāgāmiphale patiṭṭhapesi. Vīsayojanasataṃ gantvā vanavāsisāmaṇerassa anuggahaṃ akāsi. Saṭṭhiyojanamaggaṃ gantvā khadiravaniyattherassa dhammaṃ desesi. Anuruddhatthero pācīnavaṃsadāye nisinno mahāpurisavitakkaṃ vitakketīti ñatvā tattha ākāsena gantvā therassa purato oruyha sādhukāramadāsi. Koṭikaṇṇasoṇattherassa ekagandhakuṭiyaṃ senāsanaṃ paññapāpetvā paccūsakāle dhammadesanaṃ ajjhesitvā sarabhaññapariyosāne sādhukāramadāsi. Tigāvutaṃ maggaṃ gantvā tiṇṇaṃ kulaputtānaṃ vasanaṭṭhāne gosiṅgasālavane sāmaggirasānisaṃsaṃ kathesi. Kassapopi bhagavā – ‘‘anāgāmiphale patiṭṭhito ariyasāvako aya’’nti vissāsaṃ uppādetvā ghaṭikārassa kumbhakārassa nivesanaṃ gantvā sahatthā āmisaṃ gahetvā paribhuñji.

    ಅಮ್ಹಾಕಂಯೇವ ಭಗವಾ ಉಪಕಟ್ಠಾಯ ವಸ್ಸೂಪನಾಯಿಕಾಯ ಜೇತವನತೋ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಪರಿವುತೋ ಚಾರಿಕಂ ನಿಕ್ಖಮಿ। ಕೋಸಲಮಹಾರಾಜಅನಾಥಪಿಣ್ಡಿಕಾದಯೋ ನಿವತ್ತೇತುಂ ನಾಸಕ್ಖಿಂಸು। ಅನಾಥಪಿಣ್ಡಿಕೋ ಘರಂ ಆಗನ್ತ್ವಾ ದೋಮನಸ್ಸಪ್ಪತ್ತೋ ನಿಸೀದಿ। ಅಥ ನಂ ಪುಣ್ಣಾ ನಾಮ ದಾಸೀ ದೋಮನಸ್ಸಪ್ಪತ್ತೋಸಿ ಸಾಮೀತಿ ಆಹ। ‘‘ಆಮ ಜೇ, ಸತ್ಥಾರಂ ನಿವತ್ತೇತುಂ ನಾಸಕ್ಖಿಂ, ಅಥ ಮೇ ಇಮಂ ತೇಮಾಸಂ ಧಮ್ಮಂ ವಾ ಸೋತುಂ, ಯಥಾಧಿಪ್ಪಾಯಂ ವಾ ದಾನಂ ದಾತುಂ ನ ಲಭಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಚಿನ್ತಾ ಉಪ್ಪನ್ನಾತಿ। ಅಹಮ್ಪಿ ಸಾಮಿ ಸತ್ಥಾರಂ ನಿವತ್ತೇಸ್ಸಾಮೀತಿ। ಸಚೇ ನಿವತ್ತೇತುಂ ಸಕ್ಕೋಸಿ, ಭುಜಿಸ್ಸಾಯೇವ ತ್ವನ್ತಿ। ಸಾ ಗನ್ತ್ವಾ ದಸಬಲಸ್ಸ ಪಾದಮೂಲೇ ನಿಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ‘‘ನಿವತ್ತಥ ಭಗವಾ’’ತಿ ಆಹ। ಪುಣ್ಣೇ ತ್ವಂ ಪರಪಟಿಬದ್ಧಜೀವಿಕಾ ಕಿಂ ಮೇ ಕರಿಸ್ಸಸೀತಿ। ಭಗವಾ ಮಯ್ಹಂ ದೇಯ್ಯಧಮ್ಮೋ ನತ್ಥೀತಿ ತುಮ್ಹೇಪಿ ಜಾನಾಥ, ತುಮ್ಹಾಕಂ ನಿವತ್ತನಪಚ್ಚಯಾ ಪನಾಹಂ ತೀಸು ಸರಣೇಸು ಪಞ್ಚಸು ಸೀಲೇಸು ಪತಿಟ್ಠಹಿಸ್ಸಾಮೀತಿ। ಭಗವಾ ಸಾಧು ಸಾಧು ಪುಣ್ಣೇತಿ ಸಾಧುಕಾರಂ ಕತ್ವಾ ನಿವತ್ತೇತ್ವಾ ಜೇತವನಮೇವ ಪವಿಟ್ಠೋ। ಅಯಂ ಕಥಾ ಪಾಕಟಾ ಅಹೋಸಿ। ಸೇಟ್ಠಿ ಸುತ್ವಾ ಪುಣ್ಣಾಯ ಕಿರ ಭಗವಾ ನಿವತ್ತಿತೋತಿ ತಂ ಭುಜಿಸ್ಸಂ ಕತ್ವಾ ಧೀತುಟ್ಠಾನೇ ಠಪೇಸಿ। ಸಾ ಪಬ್ಬಜ್ಜಂ ಯಾಚಿತ್ವಾ ಪಬ್ಬಜಿ, ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ವಿಪಸ್ಸನಂ ಆರಭಿ। ಅಥಸ್ಸಾ ಸತ್ಥಾ ಆರದ್ಧವಿಪಸ್ಸಕಭಾವಂ ಞತ್ವಾ ಇಮಂ ಓಭಾಸಗಾಥಂ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇಸಿ –

    Amhākaṃyeva bhagavā upakaṭṭhāya vassūpanāyikāya jetavanato bhikkhusaṅghaparivuto cārikaṃ nikkhami. Kosalamahārājaanāthapiṇḍikādayo nivattetuṃ nāsakkhiṃsu. Anāthapiṇḍiko gharaṃ āgantvā domanassappatto nisīdi. Atha naṃ puṇṇā nāma dāsī domanassappattosi sāmīti āha. ‘‘Āma je, satthāraṃ nivattetuṃ nāsakkhiṃ, atha me imaṃ temāsaṃ dhammaṃ vā sotuṃ, yathādhippāyaṃ vā dānaṃ dātuṃ na labhissāmī’’ti cintā uppannāti. Ahampi sāmi satthāraṃ nivattessāmīti. Sace nivattetuṃ sakkosi, bhujissāyeva tvanti. Sā gantvā dasabalassa pādamūle nipajjitvā ‘‘nivattatha bhagavā’’ti āha. Puṇṇe tvaṃ parapaṭibaddhajīvikā kiṃ me karissasīti. Bhagavā mayhaṃ deyyadhammo natthīti tumhepi jānātha, tumhākaṃ nivattanapaccayā panāhaṃ tīsu saraṇesu pañcasu sīlesu patiṭṭhahissāmīti. Bhagavā sādhu sādhu puṇṇeti sādhukāraṃ katvā nivattetvā jetavanameva paviṭṭho. Ayaṃ kathā pākaṭā ahosi. Seṭṭhi sutvā puṇṇāya kira bhagavā nivattitoti taṃ bhujissaṃ katvā dhītuṭṭhāne ṭhapesi. Sā pabbajjaṃ yācitvā pabbaji, pabbajitvā vipassanaṃ ārabhi. Athassā satthā āraddhavipassakabhāvaṃ ñatvā imaṃ obhāsagāthaṃ vissajjesi –

    ‘‘ಪುಣ್ಣೇ ಪೂರೇಸಿ ಸದ್ಧಮ್ಮಂ, ಚನ್ದೋ ಪನ್ನರಸೋ ಯಥಾ।

    ‘‘Puṇṇe pūresi saddhammaṃ, cando pannaraso yathā;

    ಪರಿಪುಣ್ಣಾಯ ಪಞ್ಞಾಯ, ದುಕ್ಖಸ್ಸನ್ತಂ ಕರಿಸ್ಸಸೀ’’ತಿ॥ (ಥೇರೀಗಾ॰ ೩)।

    Paripuṇṇāya paññāya, dukkhassantaṃ karissasī’’ti. (therīgā. 3);

    ಗಾಥಾಪರಿಯೋಸಾನೇ ಅರಹತ್ತಂ ಪತ್ವಾ ಅಭಿಞ್ಞಾತಾ ಸಾವಿಕಾ ಅಹೋಸೀತಿ। ಏವಂ ಧಮ್ಮಗರುನೋ ತಥಾಗತಾ।

    Gāthāpariyosāne arahattaṃ patvā abhiññātā sāvikā ahosīti. Evaṃ dhammagaruno tathāgatā.

    ನನ್ದಕತ್ಥೇರೇ ಉಪಟ್ಠಾನಸಾಲಾಯಂ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇನ್ತೇಪಿ ಭಗವಾ ಅನಹಾತೋವ ಗನ್ತ್ವಾ ತಿಯಾಮರತ್ತಿಂ ಠಿತಕೋವ ಧಮ್ಮಕಥಂ ಸುತ್ವಾ ದೇಸನಾಪರಿಯೋಸಾನೇ ಸಾಧುಕಾರಮದಾಸಿ। ಥೇರೋ ಆಗನ್ತ್ವಾ ವನ್ದಿತ್ವಾ, ‘‘ಕಾಯ ವೇಲಾಯ, ಭನ್ತೇ, ಆಗತತ್ಥಾ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿ। ತಯಾ ಸುತ್ತನ್ತೇ ಆರದ್ಧಮತ್ತೇತಿ। ದುಕ್ಕರಂ ಕರಿತ್ಥ, ಭನ್ತೇ, ಬುದ್ಧಸುಖುಮಾಲಾ ತುಮ್ಹೇತಿ। ಸಚೇ ತ್ವಂ, ನನ್ದ, ಕಪ್ಪಂ ದೇಸೇತುಂ ಸಕ್ಕುಣೇಯ್ಯಾಸಿ, ಕಪ್ಪಮತ್ತಮ್ಪಾಹಂ ಠಿತಕೋವ ಸುಣೇಯ್ಯನ್ತಿ ಭಗವಾ ಅವೋಚ। ಏವಂ ಧಮ್ಮಗರುನೋ ತಥಾಗತಾ। ತೇಸಂ ಧಮ್ಮಗರುತಾಯ ಪಟಿಪನ್ನಕಾ ಪಿಯಾ ಹೋನ್ತಿ, ತಸ್ಮಾ ಪಟಿಪನ್ನಕೇ ಪುಚ್ಛಿ। ಪಟಿಪನ್ನಕೋ ಚ ನಾಮ ಅತ್ತಹಿತಾಯ ಪಟಿಪನ್ನೋ ನೋ ಪರಹಿತಾಯ, ಪರಹಿತಾಯ ಪಟಿಪನ್ನೋ ನೋ ಅತ್ತಹಿತಾಯ, ನೋ ಅತ್ತಹಿತಾಯ ಚ ಪಟಿಪನ್ನೋ ನೋ ಪರಹಿತಾಯ ಚ, ಅತ್ತಹಿತಾಯ ಚ ಪಟಿಪನ್ನೋ ಪರಹಿತಾಯ ಚಾತಿ ಚತುಬ್ಬಿಧೋ ಹೋತಿ।

    Nandakatthere upaṭṭhānasālāyaṃ dhammaṃ desentepi bhagavā anahātova gantvā tiyāmarattiṃ ṭhitakova dhammakathaṃ sutvā desanāpariyosāne sādhukāramadāsi. Thero āgantvā vanditvā, ‘‘kāya velāya, bhante, āgatatthā’’ti pucchi. Tayā suttante āraddhamatteti. Dukkaraṃ karittha, bhante, buddhasukhumālā tumheti. Sace tvaṃ, nanda, kappaṃ desetuṃ sakkuṇeyyāsi, kappamattampāhaṃ ṭhitakova suṇeyyanti bhagavā avoca. Evaṃ dhammagaruno tathāgatā. Tesaṃ dhammagarutāya paṭipannakā piyā honti, tasmā paṭipannake pucchi. Paṭipannako ca nāma attahitāya paṭipanno no parahitāya, parahitāya paṭipanno no attahitāya, no attahitāya ca paṭipanno no parahitāya ca, attahitāya ca paṭipanno parahitāya cāti catubbidho hoti.

    ತತ್ಥ ಯೋ ಸಯಂ ದಸನ್ನಂ ಕಥಾವತ್ಥೂನಂ ಲಾಭೀ ಹೋತಿ, ಪರಂ ತತ್ಥ ನ ಓವದತಿ ನ ಅನುಸಾಸತಿ ಆಯಸ್ಮಾ ಬಾಕುಲೋ ವಿಯ। ಅಯಂ ಅತ್ತಹಿತಾಯ ಪಟಿಪನ್ನೋ ನಾಮ ನೋ ಪರಹಿತಾಯ ಪಟಿಪನ್ನೋ, ಏವರೂಪಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಭಗವಾ ನ ಪುಚ್ಛತಿ। ಕಸ್ಮಾ? ನ ಮಯ್ಹಂ ಸಾಸನಸ್ಸ ವಡ್ಢಿಪಕ್ಖೇ ಠಿತೋತಿ।

    Tattha yo sayaṃ dasannaṃ kathāvatthūnaṃ lābhī hoti, paraṃ tattha na ovadati na anusāsati āyasmā bākulo viya. Ayaṃ attahitāya paṭipanno nāma no parahitāya paṭipanno, evarūpaṃ bhikkhuṃ bhagavā na pucchati. Kasmā? Na mayhaṃ sāsanassa vaḍḍhipakkhe ṭhitoti.

    ಯೋ ಪನ ದಸನ್ನಂ ಕಥಾವತ್ಥೂನಂ ಅಲಾಭೀ, ಪರಂ ತೇಹಿ ಓವದತಿ ತೇನ ಕತವತ್ತಸಾದಿಯನತ್ಥಂ ಉಪನನ್ದೋ ಸಕ್ಯಪುತ್ತೋ ವಿಯ, ಅಯಂ ಪರಹಿತಾಯ ಪಟಿಪನ್ನೋ ನಾಮ ನೋ ಅತ್ತಹಿತಾಯ, ಏವರೂಪಮ್ಪಿ ನ ಪುಚ್ಛತಿ। ಕಸ್ಮಾ? ಅಸ್ಸ ತಣ್ಹಾ ಮಹಾಪಚ್ಛಿ ವಿಯ ಅಪ್ಪಹೀನಾತಿ।

    Yo pana dasannaṃ kathāvatthūnaṃ alābhī, paraṃ tehi ovadati tena katavattasādiyanatthaṃ upanando sakyaputto viya, ayaṃ parahitāya paṭipanno nāma no attahitāya, evarūpampi na pucchati. Kasmā? Assa taṇhā mahāpacchi viya appahīnāti.

    ಯೋ ಅತ್ತನಾಪಿ ದಸನ್ನಂ ಕಥಾವತ್ಥೂನಂ ಅಲಾಭೀ, ಪರಮ್ಪಿ ತೇಹಿ ನ ಓವದತಿ, ಲಾಳುದಾಯೀ ವಿಯ, ಅಯಂ ನೇವ ಅತ್ತಹಿತಾಯ ಪಟಿಪನ್ನೋ ನ ಪರಹಿತಾಯ, ಏವರೂಪಮ್ಪಿ ನ ಪುಚ್ಛತಿ। ಕಸ್ಮಾ? ಅಸ್ಸ ಅನ್ತೋ ಕಿಲೇಸಾ ಫರಸುಛೇಜ್ಜಾ ವಿಯ ಮಹನ್ತಾತಿ।

    Yo attanāpi dasannaṃ kathāvatthūnaṃ alābhī, parampi tehi na ovadati, lāḷudāyī viya, ayaṃ neva attahitāya paṭipanno na parahitāya, evarūpampi na pucchati. Kasmā? Assa anto kilesā pharasuchejjā viya mahantāti.

    ಯೋ ಪನ ಸಯಂ ದಸನ್ನಂ ಕಥಾವತ್ಥೂನಂ ಲಾಭೀ, ಪರಮ್ಪಿ ತೇಹಿ ಓವದತಿ, ಅಯಂ ಅತ್ತಹಿತಾಯ ಚೇವ ಪರಹಿತಾಯ ಚ ಪಟಿಪನ್ನೋ ನಾಮ ಸಾರಿಪುತ್ತಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನಮಹಾಕಸ್ಸಪಾದಯೋ ಅಸೀತಿಮಹಾಥೇರಾ ವಿಯ, ಏವರೂಪಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಪುಚ್ಛತಿ। ಕಸ್ಮಾ? ಮಯ್ಹಂ ಸಾಸನಸ್ಸ ವುಡ್ಢಿಪಕ್ಖೇ ಠಿತೋತಿ। ಇಧಾಪಿ ಏವರೂಪಮೇವ ಪುಚ್ಛನ್ತೋ – ‘‘ಕೋ ನು ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ’’ತಿಆದಿಮಾಹ।

    Yo pana sayaṃ dasannaṃ kathāvatthūnaṃ lābhī, parampi tehi ovadati, ayaṃ attahitāya ceva parahitāya ca paṭipanno nāma sāriputtamoggallānamahākassapādayo asītimahātherā viya, evarūpaṃ bhikkhuṃ pucchati. Kasmā? Mayhaṃ sāsanassa vuḍḍhipakkhe ṭhitoti. Idhāpi evarūpameva pucchanto – ‘‘ko nu kho, bhikkhave’’tiādimāha.

    ಏವಂ ಭಗವತಾ ಪುಟ್ಠಾನಂ ಪನ ತೇಸಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಭಗವಾ ಅತ್ತನೋ ಜಾತಿಭೂಮಿಯಂ ಉಭಯಹಿತಾಯ ಪಟಿಪನ್ನಂ ದಸಕಥಾವತ್ಥುಲಾಭಿಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಪುಚ್ಛತಿ, ಕೋ ನು ಖೋ ತತ್ಥ ಏವರೂಪೋತಿ ನ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಚಿನ್ತನಾ ವಾ ಸಮನ್ತನಾ ವಾ ಅಹೋಸಿ। ಕಸ್ಮಾ? ಆಯಸ್ಮಾ ಹಿ ಮನ್ತಾಣಿಪುತ್ತೋ ತಸ್ಮಿಂ ಜನಪದೇ ಆಕಾಸಮಜ್ಝೇ ಠಿತೋ ಚನ್ದೋ ವಿಯ ಸೂರಿಯೋ ವಿಯ ಚ ಪಾಕಟೋ ಪಞ್ಞಾತೋ। ತಸ್ಮಾ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಮೇಘಸದ್ದಂ ಸುತ್ವಾ ಏಕಜ್ಝಂ ಸನ್ನಿಪತಿತಮೋರಘಟಾ ವಿಯ ಘನಸಜ್ಝಾಯಂ ಕಾತುಂ, ಆರದ್ಧಭಿಕ್ಖೂ ವಿಯ ಚ ಅತ್ತನೋ ಆಚರಿಯಂ ಪುಣ್ಣತ್ಥೇರಂ ಭಗವತೋ ಆರೋಚೇನ್ತಾ ಥೇರಸ್ಸ ಚ ಗುಣಂ ಭಾಸಿತುಂ ಅಪ್ಪಹೋನ್ತೇಹಿ ಮುಖೇಹಿ ಏಕಪ್ಪಹಾರೇನೇವ ಪುಣ್ಣೋ ನಾಮ, ಭನ್ತೇ, ಆಯಸ್ಮಾತಿಆದಿಮಾಹಂಸು। ತತ್ಥ ಪುಣ್ಣೋತಿ ತಸ್ಸ ಥೇರಸ್ಸ ನಾಮಂ। ಮನ್ತಾಣಿಯಾ ಪನ ಸೋ ಪುತ್ತೋ, ತಸ್ಮಾ ಮನ್ತಾಣಿಪುತ್ತೋತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ಸಮ್ಭಾವಿತೋತಿ ಗುಣಸಮ್ಭಾವನಾಯ ಸಮ್ಭಾವಿತೋ।

    Evaṃ bhagavatā puṭṭhānaṃ pana tesaṃ bhikkhūnaṃ bhagavā attano jātibhūmiyaṃ ubhayahitāya paṭipannaṃ dasakathāvatthulābhiṃ bhikkhuṃ pucchati, ko nu kho tattha evarūpoti na aññamaññaṃ cintanā vā samantanā vā ahosi. Kasmā? Āyasmā hi mantāṇiputto tasmiṃ janapade ākāsamajjhe ṭhito cando viya sūriyo viya ca pākaṭo paññāto. Tasmā te bhikkhū meghasaddaṃ sutvā ekajjhaṃ sannipatitamoraghaṭā viya ghanasajjhāyaṃ kātuṃ, āraddhabhikkhū viya ca attano ācariyaṃ puṇṇattheraṃ bhagavato ārocentā therassa ca guṇaṃ bhāsituṃ appahontehi mukhehi ekappahāreneva puṇṇo nāma, bhante, āyasmātiādimāhaṃsu. Tattha puṇṇoti tassa therassa nāmaṃ. Mantāṇiyā pana so putto, tasmā mantāṇiputtoti vuccati. Sambhāvitoti guṇasambhāvanāya sambhāvito.

    ಅಪ್ಪಿಚ್ಛತಾದಿವಣ್ಣನಾ

    Appicchatādivaṇṇanā

    ಅಪ್ಪಿಚ್ಛೋತಿ ಇಚ್ಛಾವಿರಹಿತೋ ನಿಇಚ್ಛೋ ನಿತ್ತಣ್ಹೋ। ಏತ್ಥ ಹಿ ಬ್ಯಞ್ಜನಂ ಸಾವಸೇಸಂ ವಿಯ, ಅತ್ಥೋ ಪನ ನಿರವಸೇಸೋ। ನ ಹಿ ತಸ್ಸ ಅನ್ತೋ ಅಣುಮತ್ತಾಪಿ ಪಾಪಿಕಾ ಇಚ್ಛಾ ನಾಮ ಅತ್ಥಿ। ಖೀಣಾಸವೋ ಹೇಸ ಸಬ್ಬಸೋ ಪಹೀನತಣ್ಹೋ। ಅಪಿಚೇತ್ಥ ಅತ್ರಿಚ್ಛತಾ ಪಾಪಿಚ್ಛತಾ ಮಹಿಚ್ಛತಾ ಅಪ್ಪಿಚ್ಛತಾತಿ ಅಯಂ ಭೇದೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ।

    Appicchoti icchāvirahito niiccho nittaṇho. Ettha hi byañjanaṃ sāvasesaṃ viya, attho pana niravaseso. Na hi tassa anto aṇumattāpi pāpikā icchā nāma atthi. Khīṇāsavo hesa sabbaso pahīnataṇho. Apicettha atricchatā pāpicchatā mahicchatā appicchatāti ayaṃ bhedo veditabbo.

    ತತ್ಥ ಸಕಲಾಭೇ ಅತಿತ್ತಸ್ಸ ಪರಲಾಭೇ ಪತ್ಥನಾ ಅತ್ರಿಚ್ಛತಾ ನಾಮ। ತಾಯ ಸಮನ್ನಾಗತಸ್ಸ ಏಕಭಾಜೇನ ಪಕ್ಕಪೂವೋಪಿ ಅತ್ತನೋ ಪತ್ತೇ ಪತಿತೋ ನ ಸುಪಕ್ಕೋ ವಿಯ ಖುದ್ದಕೋ ವಿಯ ಚ ಖಾಯತಿ। ಸ್ವೇವ ಪರಸ್ಸ ಪತ್ತೇ ಪಕ್ಖಿತ್ತೋ ಸುಪಕ್ಕೋ ವಿಯ ಮಹನ್ತೋ ವಿಯ ಚ ಖಾಯತಿ। ಅಸನ್ತಗುಣಸಮ್ಭಾವನತಾ ಪನ ಪಟಿಗ್ಗಹಣೇ ಚ ಅಮತ್ತಞ್ಞುತಾ ಪಾಪಿಚ್ಛತಾ ನಾಮ, ಸಾ, ‘‘ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಅಸ್ಸದ್ಧೋ ಸಮಾನೋ ಸದ್ಧೋತಿ ಮಂ ಜನೋ ಜಾನಾತೂ’’ತಿಆದಿನಾ ನಯೇನ ಅಭಿಧಮ್ಮೇ ಆಗತಾಯೇವ, ತಾಯ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಕೋಹಞ್ಞೇ ಪತಿಟ್ಠಾತಿ। ಸನ್ತಗುಣಸಮ್ಭಾವನಾ ಪನ ಪಟಿಗ್ಗಹಣೇ ಚ ಅಮತ್ತಞ್ಞುತಾ ಮಹಿಚ್ಛತಾ ನಾಮ। ಸಾಪಿ, ‘‘ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಸದ್ಧೋ ಸಮಾನೋ ಸದ್ಧೋತಿ ಮಂ ಜನೋ ಜಾನಾತೂತಿ ಇಚ್ಛತಿ, ಸೀಲವಾ ಸಮಾನೋ ಸೀಲವಾತಿ ಮಂ ಜನೋ ಜಾನಾತೂ’’ತಿ (ವಿಭ॰ ೮೫೧) ಇಮಿನಾ ನಯೇನ ಆಗತಾಯೇವ, ತಾಯ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ದುಸ್ಸನ್ತಪ್ಪಯೋ ಹೋತಿ, ವಿಜಾತಮಾತಾಪಿಸ್ಸ ಚಿತ್ತಂ ಗಹೇತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋತಿ। ತೇನೇತಂ ವುಚ್ಚತಿ –

    Tattha sakalābhe atittassa paralābhe patthanā atricchatā nāma. Tāya samannāgatassa ekabhājena pakkapūvopi attano patte patito na supakko viya khuddako viya ca khāyati. Sveva parassa patte pakkhitto supakko viya mahanto viya ca khāyati. Asantaguṇasambhāvanatā pana paṭiggahaṇe ca amattaññutā pāpicchatā nāma, sā, ‘‘idhekacco assaddho samāno saddhoti maṃ jano jānātū’’tiādinā nayena abhidhamme āgatāyeva, tāya samannāgato puggalo kohaññe patiṭṭhāti. Santaguṇasambhāvanā pana paṭiggahaṇe ca amattaññutā mahicchatā nāma. Sāpi, ‘‘idhekacco saddho samāno saddhoti maṃ jano jānātūti icchati, sīlavā samāno sīlavāti maṃ jano jānātū’’ti (vibha. 851) iminā nayena āgatāyeva, tāya samannāgato puggalo dussantappayo hoti, vijātamātāpissa cittaṃ gahetuṃ na sakkoti. Tenetaṃ vuccati –

    ‘‘ಅಗ್ಗಿಕ್ಖನ್ಧೋ ಸಮುದ್ದೋ ಚ, ಮಹಿಚ್ಛೋ ಚಾಪಿ ಪುಗ್ಗಲೋ।

    ‘‘Aggikkhandho samuddo ca, mahiccho cāpi puggalo;

    ಸಕಟೇನ ಪಚ್ಚಯಂ ದೇತು, ತಯೋಪೇತೇ ಅತಪ್ಪಯಾ’’ತಿ॥

    Sakaṭena paccayaṃ detu, tayopete atappayā’’ti.

    ಸನ್ತಗುಣನಿಗೂಹನತಾ ಪನ ಪಟಿಗ್ಗಹಣೇ ಚ ಮತ್ತಞ್ಞುತಾ ಅಪ್ಪಿಚ್ಛತಾ ನಾಮ, ತಾಯ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಅತ್ತನಿ ವಿಜ್ಜಮಾನಮ್ಪಿ ಗುಣಂ ಪಟಿಚ್ಛಾದೇತುಕಾಮತಾಯ, ‘‘ಸದ್ಧೋ ಸಮಾನೋ ಸದ್ಧೋತಿ ಮಂ ಜನೋ ಜಾನಾತೂತಿ ನ ಇಚ್ಛತಿ। ಸೀಲವಾ, ಪವಿವಿತ್ತೋ, ಬಹುಸ್ಸುತೋ, ಆರದ್ಧವೀರಿಯೋ, ಸಮಾಧಿಸಮ್ಪನ್ನೋ, ಪಞ್ಞವಾ, ಖೀಣಾಸವೋ ಸಮಾನೋ ಖೀಣಾಸವೋತಿ ಮಂ ಜನೋ ಜಾನಾತೂ’’ತಿ ನ ಇಚ್ಛತಿ, ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ಮಜ್ಝನ್ತಿಕತ್ಥೇರೋ।

    Santaguṇanigūhanatā pana paṭiggahaṇe ca mattaññutā appicchatā nāma, tāya samannāgato puggalo attani vijjamānampi guṇaṃ paṭicchādetukāmatāya, ‘‘saddho samāno saddhoti maṃ jano jānātūti na icchati. Sīlavā, pavivitto, bahussuto, āraddhavīriyo, samādhisampanno, paññavā, khīṇāsavo samāno khīṇāsavoti maṃ jano jānātū’’ti na icchati, seyyathāpi majjhantikatthero.

    ಥೇರೋ ಕಿರ ಮಹಾಖೀಣಾಸವೋ ಅಹೋಸಿ, ಪತ್ತಚೀವರಂ ಪನಸ್ಸ ಪಾದಮತ್ತಮೇವ ಅಗ್ಘತಿ, ಸೋ ಅಸೋಕಸ್ಸ ಧಮ್ಮರಞ್ಞೋ ವಿಹಾರಮಹದಿವಸೇ ಸಙ್ಘತ್ಥೇರೋ ಅಹೋಸಿ। ಅಥಸ್ಸ ಅತಿಲೂಖಭಾವಂ ದಿಸ್ವಾ ಮನುಸ್ಸಾ, ‘‘ಭನ್ತೇ, ಥೋಕಂ ಬಹಿ ಹೋಥಾ’’ತಿ ಆಹಂಸು। ಥೇರೋ, ‘‘ಮಾದಿಸೇ ಖೀಣಾಸವೇ ರಞ್ಞೋ ಸಙ್ಗಹಂ ಅಕರೋನ್ತೇ ಅಞ್ಞೋ ಕೋ ಕರಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಪಥವಿಯಂ ನಿಮುಜ್ಜಿತ್ವಾ ಸಙ್ಘತ್ಥೇರಸ್ಸ ಉಕ್ಖಿತ್ತಪಿಣ್ಡಂ ಗಣ್ಹನ್ತೋಯೇವ ಉಮ್ಮುಜ್ಜಿ। ಏವಂ ಖೀಣಾಸವೋ ಸಮಾನೋ, ‘‘ಖೀಣಾಸವೋತಿ ಮಂ ಜನೋ ಜಾನಾತೂ’’ತಿ ನ ಇಚ್ಛತಿ। ಏವಂ ಅಪ್ಪಿಚ್ಛೋ ಪನ ಭಿಕ್ಖು ಅನುಪ್ಪನ್ನಂ ಲಾಭಂ ಉಪ್ಪಾದೇತಿ, ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಲಾಭಂ ಥಾವರಂ ಕರೋತಿ, ದಾಯಕಾನಂ ಚಿತ್ತಂ ಆರಾಧೇತಿ, ಯಥಾ ಯಥಾ ಹಿ ಸೋ ಅತ್ತನೋ ಅಪ್ಪಿಚ್ಛತಾಯ ಅಪ್ಪಂ ಗಣ್ಹಾತಿ, ತಥಾ ತಥಾ ತಸ್ಸ ವತ್ತೇ ಪಸನ್ನಾ ಮನುಸ್ಸಾ ಬಹೂ ದೇನ್ತಿ।

    Thero kira mahākhīṇāsavo ahosi, pattacīvaraṃ panassa pādamattameva agghati, so asokassa dhammarañño vihāramahadivase saṅghatthero ahosi. Athassa atilūkhabhāvaṃ disvā manussā, ‘‘bhante, thokaṃ bahi hothā’’ti āhaṃsu. Thero, ‘‘mādise khīṇāsave rañño saṅgahaṃ akaronte añño ko karissatī’’ti pathaviyaṃ nimujjitvā saṅghattherassa ukkhittapiṇḍaṃ gaṇhantoyeva ummujji. Evaṃ khīṇāsavo samāno, ‘‘khīṇāsavoti maṃ jano jānātū’’ti na icchati. Evaṃ appiccho pana bhikkhu anuppannaṃ lābhaṃ uppādeti, uppannaṃ lābhaṃ thāvaraṃ karoti, dāyakānaṃ cittaṃ ārādheti, yathā yathā hi so attano appicchatāya appaṃ gaṇhāti, tathā tathā tassa vatte pasannā manussā bahū denti.

    ಅಪರೋಪಿ ಚತುಬ್ಬಿಧೋ ಅಪ್ಪಿಚ್ಛೋ – ಪಚ್ಚಯಅಪ್ಪಿಚ್ಛೋ ಧುತಙ್ಗಅಪ್ಪಿಚ್ಛೋ ಪರಿಯತ್ತಿಅಪ್ಪಿಚ್ಛೋ ಅಧಿಗಮಅಪ್ಪಿಚ್ಛೋತಿ। ತತ್ಥ ಚತೂಸು ಪಚ್ಚಯೇಸು ಅಪ್ಪಿಚ್ಛೋ ಪಚ್ಚಯಅಪ್ಪಿಚ್ಛೋ ನಾಮ, ಸೋ ದಾಯಕಸ್ಸ ವಸಂ ಜಾನಾತಿ, ದೇಯ್ಯಧಮ್ಮಸ್ಸ ವಸಂ ಜಾನಾತಿ, ಅತ್ತನೋ ಥಾಮಂ ಜಾನಾತಿ। ಯದಿ ಹಿ ದೇಯ್ಯಧಮ್ಮೋ ಬಹು ಹೋತಿ, ದಾಯಕೋ ಅಪ್ಪಂ ದಾತುಕಾಮೋ, ದಾಯಕಸ್ಸ ವಸೇನ ಅಪ್ಪಂ ಗಣ್ಹಾತಿ। ದೇಯ್ಯಧಮ್ಮೋ ಅಪ್ಪೋ, ದಾಯಕೋ ಬಹುಂ ದಾತುಕಾಮೋ, ದೇಯ್ಯಧಮ್ಮಸ್ಸ ವಸೇನ ಅಪ್ಪಂ ಗಣ್ಹಾತಿ। ದೇಯ್ಯಧಮ್ಮೋಪಿ ಬಹು, ದಾಯಕೋಪಿ ಬಹುಂ ದಾತುಕಾಮೋ, ಅತ್ತನೋ ಥಾಮಂ ಞತ್ವಾ ಪಮಾಣೇನೇವ ಗಣ್ಹಾತಿ।

    Aparopi catubbidho appiccho – paccayaappiccho dhutaṅgaappiccho pariyattiappiccho adhigamaappicchoti. Tattha catūsu paccayesu appiccho paccayaappiccho nāma, so dāyakassa vasaṃ jānāti, deyyadhammassa vasaṃ jānāti, attano thāmaṃ jānāti. Yadi hi deyyadhammo bahu hoti, dāyako appaṃ dātukāmo, dāyakassa vasena appaṃ gaṇhāti. Deyyadhammo appo, dāyako bahuṃ dātukāmo, deyyadhammassa vasena appaṃ gaṇhāti. Deyyadhammopi bahu, dāyakopi bahuṃ dātukāmo, attano thāmaṃ ñatvā pamāṇeneva gaṇhāti.

    ಧುತಙ್ಗಸಮಾದಾನಸ್ಸ ಅತ್ತನಿ ಅತ್ಥಿಭಾವಂ ನಜಾನಾಪೇತುಕಾಮೋ ಧುತಙ್ಗಅಪ್ಪಿಚ್ಛೋ ನಾಮ। ತಸ್ಸ ವಿಭಾವನತ್ಥಂ ಇಮಾನಿ ವತ್ಥೂನಿ – ಸೋಸಾನಿಕಮಹಾಸುಮನತ್ಥೇರೋ ಕಿರ ಸಟ್ಠಿ ವಸ್ಸಾನಿ ಸುಸಾನೇ ವಸಿ, ಅಞ್ಞೋ ಏಕಭಿಕ್ಖುಪಿ ನ ಅಞ್ಞಾಸಿ, ತೇನೇವಾಹ –

    Dhutaṅgasamādānassa attani atthibhāvaṃ najānāpetukāmo dhutaṅgaappiccho nāma. Tassa vibhāvanatthaṃ imāni vatthūni – sosānikamahāsumanatthero kira saṭṭhi vassāni susāne vasi, añño ekabhikkhupi na aññāsi, tenevāha –

    ‘‘ಸುಸಾನೇ ಸಟ್ಠಿ ವಸ್ಸಾನಿ, ಅಬ್ಬೋಕಿಣ್ಣಂ ವಸಾಮಹಂ।

    ‘‘Susāne saṭṭhi vassāni, abbokiṇṇaṃ vasāmahaṃ;

    ದುತಿಯೋ ಮಂ ನ ಜಾನೇಯ್ಯ, ಅಹೋ ಸೋಸಾನಿಕುತ್ತಮೋ’’ತಿ॥

    Dutiyo maṃ na jāneyya, aho sosānikuttamo’’ti.

    ಚೇತಿಯಪಬ್ಬತೇ ದ್ವೇಭಾತಿಯತ್ಥೇರಾ ವಸಿಂಸು। ತೇಸು ಕನಿಟ್ಠೋ ಉಪಟ್ಠಾಕೇನ ಪೇಸಿತಾ ಉಚ್ಛುಖಣ್ಡಿಕಾ ಗಹೇತ್ವಾ ಜೇಟ್ಠಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಂ ಅಗಮಾಸಿ। ಪರಿಭೋಗಂ, ಭನ್ತೇ, ಕರೋಥಾತಿ। ಥೇರಸ್ಸ ಚ ಭತ್ತಕಿಚ್ಚಂ ಕತ್ವಾ ಮುಖಂ ವಿಕ್ಖಾಲನಕಾಲೋ ಅಹೋಸಿ। ಸೋ ಅಲಂ, ಆವುಸೋತಿ ಆಹ। ಕಚ್ಚಿ, ಭನ್ತೇ, ಏಕಾಸನಿಕತ್ಥಾತಿ। ಆಹರಾವುಸೋ, ಉಚ್ಛುಖಣ್ಡಿಕಾತಿ ಪಞ್ಞಾಸ ವಸ್ಸಾನಿ ಏಕಾಸನಿಕೋ ಸಮಾನೋಪಿ ಧುತಙ್ಗಂ ನಿಗೂಹಮಾನೋ ಪರಿಭೋಗಂ ಕತ್ವಾ ಮುಖಂ ವಿಕ್ಖಾಲೇತ್ವಾ ಪುನ ಧುತಙ್ಗಂ ಅಧಿಟ್ಠಾಯ ಗತೋ।

    Cetiyapabbate dvebhātiyattherā vasiṃsu. Tesu kaniṭṭho upaṭṭhākena pesitā ucchukhaṇḍikā gahetvā jeṭṭhassa santikaṃ agamāsi. Paribhogaṃ, bhante, karothāti. Therassa ca bhattakiccaṃ katvā mukhaṃ vikkhālanakālo ahosi. So alaṃ, āvusoti āha. Kacci, bhante, ekāsanikatthāti. Āharāvuso, ucchukhaṇḍikāti paññāsa vassāni ekāsaniko samānopi dhutaṅgaṃ nigūhamāno paribhogaṃ katvā mukhaṃ vikkhāletvā puna dhutaṅgaṃ adhiṭṭhāya gato.

    ಯೋ ಪನ ಸಾಕೇತಕತಿಸ್ಸತ್ಥೇರೋ ವಿಯ ಬಹುಸ್ಸುತಭಾವಂ ಜಾನಾಪೇತುಂ ನ ಇಚ್ಛತಿ, ಅಯಂ ಪರಿಯತ್ತಿಅಪ್ಪಿಚ್ಛೋ ನಾಮ। ಥೇರೋ ಕಿರ ಖಣೋ ನತ್ಥೀತಿ ಉದ್ದೇಸಪರಿಪುಚ್ಛಾಸು ಓಕಾಸಂ ಅಕರೋನ್ತೋ ಮರಣಕ್ಖಯಂ, ಭನ್ತೇ, ಲಭಿಸ್ಸಥಾತಿ ಚೋದಿತೋ ಗಣಂ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇತ್ವಾ ಕಣಿಕಾರವಾಲಿಕಸಮುದ್ದವಿಹಾರಂ ಗತೋ। ತತ್ಥ ಅನ್ತೋವಸ್ಸಂ ಥೇರನವಮಜ್ಝಿಮಾನಂ ಉಪಕಾರೋ ಹುತ್ವಾ ಮಹಾಪವಾರಣಾಯ ಉಪೋಸಥದಿವಸೇ ಧಮ್ಮಕಥಾಯ ಜನತಂ ಖೋಭೇತ್ವಾ ಗತೋ।

    Yo pana sāketakatissatthero viya bahussutabhāvaṃ jānāpetuṃ na icchati, ayaṃ pariyattiappiccho nāma. Thero kira khaṇo natthīti uddesaparipucchāsu okāsaṃ akaronto maraṇakkhayaṃ, bhante, labhissathāti codito gaṇaṃ vissajjetvā kaṇikāravālikasamuddavihāraṃ gato. Tattha antovassaṃ theranavamajjhimānaṃ upakāro hutvā mahāpavāraṇāya uposathadivase dhammakathāya janataṃ khobhetvā gato.

    ಯೋ ಪನ ಸೋತಾಪನ್ನಾದೀಸು ಅಞ್ಞತರೋ ಹುತ್ವಾ ಸೋತಾಪನ್ನಾದಿಭಾವಂ ಜಾನಾಪೇತುಂ ನ ಇಚ್ಛತಿ, ಅಯಂ ಅಧಿಗಮಅಪ್ಪಿಚ್ಛೋ ನಾಮ, ತಯೋ ಕುಲಪುತ್ತಾ ವಿಯ ಘಟಿಕಾರಕುಮ್ಭಕಾರೋ ವಿಯ ಚ।

    Yo pana sotāpannādīsu aññataro hutvā sotāpannādibhāvaṃ jānāpetuṃ na icchati, ayaṃ adhigamaappiccho nāma, tayo kulaputtā viya ghaṭikārakumbhakāro viya ca.

    ಆಯಸ್ಮಾ ಪನ ಪುಣ್ಣೋ ಅತ್ರಿಚ್ಛತಂ ಪಾಪಿಚ್ಛತಂ ಮಹಿಚ್ಛತಞ್ಚ ಪಹಾಯ ಸಬ್ಬಸೋ ಇಚ್ಛಾಪಟಿಪಕ್ಖಭೂತಾಯ ಅಲೋಭಸಙ್ಖಾತಾಯ ಪರಿಸುದ್ಧಾಯ ಅಪ್ಪಿಚ್ಛತಾಯ ಸಮನ್ನಾಗತತ್ತಾ ಅಪ್ಪಿಚ್ಛೋ ನಾಮ ಅಹೋಸಿ। ಭಿಕ್ಖೂನಮ್ಪಿ, ‘‘ಆವುಸೋ, ಅತ್ರಿಚ್ಛತಾ ಪಾಪಿಚ್ಛತಾ ಮಹಿಚ್ಛತಾತಿ ಇಮೇ ಧಮ್ಮಾ ಪಹಾತಬ್ಬಾ’’ತಿ ತೇಸು ಆದೀನವಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಏವರೂಪಂ ಅಪ್ಪಿಚ್ಛತಂ ಸಮಾದಾಯ ವತ್ತಿತಬ್ಬನ್ತಿ ಅಪ್ಪಿಚ್ಛಕಥಂ ಕಥೇಸಿ। ತೇನ ವುತ್ತಂ ‘‘ಅತ್ತನಾ ಚ ಅಪ್ಪಿಚ್ಛೋ ಅಪ್ಪಿಚ್ಛಕಥಞ್ಚ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಕತ್ತಾ’’ತಿ।

    Āyasmā pana puṇṇo atricchataṃ pāpicchataṃ mahicchatañca pahāya sabbaso icchāpaṭipakkhabhūtāya alobhasaṅkhātāya parisuddhāya appicchatāya samannāgatattā appiccho nāma ahosi. Bhikkhūnampi, ‘‘āvuso, atricchatā pāpicchatā mahicchatāti ime dhammā pahātabbā’’ti tesu ādīnavaṃ dassetvā evarūpaṃ appicchataṃ samādāya vattitabbanti appicchakathaṃ kathesi. Tena vuttaṃ ‘‘attanā ca appiccho appicchakathañca bhikkhūnaṃ kattā’’ti.

    ದ್ವಾದಸವಿಧಸನ್ತೋಸವಣ್ಣನಾ

    Dvādasavidhasantosavaṇṇanā

    ಇದಾನಿ ಅತ್ತನಾ ಚ ಸನ್ತುಟ್ಠೋತಿಆದೀಸು ವಿಸೇಸತ್ಥಮೇವ ದೀಪಯಿಸ್ಸಾಮ। ಯೋಜನಾ ಪನ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ವೇದಿತಬ್ಬಾ। ಸನ್ತುಟ್ಠೋತಿ ಇತರೀತರಪಚ್ಚಯಸನ್ತೋಸೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೋ। ಸೋ ಪನೇಸ ಸನ್ತೋಸೋ ದ್ವಾದಸವಿಧೋ ಹೋತಿ। ಸೇಯ್ಯಥಿದಂ, ಚೀವರೇ ಯಥಾಲಾಭಸನ್ತೋಸೋ ಯಥಾಬಲಸನ್ತೋಸೋ ಯಥಸಾರುಪ್ಪಸನ್ತೋಸೋತಿ ತಿವಿಧೋ, ಏವಂ ಪಿಣ್ಡಪಾತಾದೀಸು। ತಸ್ಸಾಯಂ ಪಭೇದಸಂವಣ್ಣನಾ।

    Idāni attanā ca santuṭṭhotiādīsu visesatthameva dīpayissāma. Yojanā pana vuttanayeneva veditabbā. Santuṭṭhoti itarītarapaccayasantosena samannāgato. So panesa santoso dvādasavidho hoti. Seyyathidaṃ, cīvare yathālābhasantoso yathābalasantoso yathasāruppasantosoti tividho, evaṃ piṇḍapātādīsu. Tassāyaṃ pabhedasaṃvaṇṇanā.

    ಇಧ ಭಿಕ್ಖು ಚೀವರಂ ಲಭತಿ ಸುನ್ದರಂ ವಾ ಅಸುನ್ದರಂ ವಾ। ಸೋ ತೇನೇವ ಯಾಪೇತಿ ಅಞ್ಞಂ ನ ಪತ್ಥೇತಿ, ಲಭನ್ತೋಪಿ ನ ಗಣ್ಹಾತಿ, ಅಯಮಸ್ಸ ಚೀವರೇ ಯಥಾಲಾಭಸನ್ತೋಸೋ। ಅಥ ಯೋ ಪಕತಿದುಬ್ಬಲೋ ವಾ ಹೋತಿ ಆಬಾಧಜರಾಭಿಭೂತೋ ವಾ, ಗರುಚೀವರಂ ಪಾರುಪನ್ತೋ ಕಿಲಮತಿ, ಸೋ ಸಭಾಗೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಸದ್ಧಿಂ ತಂ ಪರಿವತ್ತೇತ್ವಾ ಲಹುಕೇನ ಯಾಪೇನ್ತೋಪಿ ಸನ್ತುಟ್ಠೋವ ಹೋತಿ, ಅಯಮಸ್ಸ ಚೀವರೇ ಯಥಾಬಲಸನ್ತೋಸೋ। ಅಪರೋ ಪಣೀತಪಚ್ಚಯಲಾಭೀ ಹೋತಿ, ಸೋ ಪಟ್ಟಚೀವರಾದೀನಂ ಅಞ್ಞತರಂ ಮಹಗ್ಘಚೀವರಂ ಬಹೂನಿ ವಾ ಪನ ಚೀವರಾನಿ ಲಭಿತ್ವಾ ಇದಂ ಥೇರಾನಂ ಚಿರಪಬ್ಬಜಿತಾನಂ ಇದಂ ಬಹುಸ್ಸುತಾನಂ ಅನುರೂಪಂ, ಇದಂ ಗಿಲಾನಾನಂ ಇದಂ ಅಪ್ಪಲಾಭಾನಂ ಹೋತೂತಿ ದತ್ವಾ ತೇಸಂ ಪುರಾಣಚೀವರಂ ವಾ ಸಙ್ಕಾರಕೂಟಾದಿತೋ ವಾ ನನ್ತಕಾನಿ ಉಚ್ಚಿನಿತ್ವಾ ತೇಹಿ ಸಙ್ಘಾಟಿಂ ಕತ್ವಾ ಧಾರೇನ್ತೋಪಿ ಸನ್ತುಟ್ಠೋವ ಹೋತಿ, ಅಯಮಸ್ಸ ಚೀವರೇ ಯಥಾಸಾರುಪ್ಪಸನ್ತೋಸೋ।

    Idha bhikkhu cīvaraṃ labhati sundaraṃ vā asundaraṃ vā. So teneva yāpeti aññaṃ na pattheti, labhantopi na gaṇhāti, ayamassa cīvare yathālābhasantoso. Atha yo pakatidubbalo vā hoti ābādhajarābhibhūto vā, garucīvaraṃ pārupanto kilamati, so sabhāgena bhikkhunā saddhiṃ taṃ parivattetvā lahukena yāpentopi santuṭṭhova hoti, ayamassa cīvare yathābalasantoso. Aparo paṇītapaccayalābhī hoti, so paṭṭacīvarādīnaṃ aññataraṃ mahagghacīvaraṃ bahūni vā pana cīvarāni labhitvā idaṃ therānaṃ cirapabbajitānaṃ idaṃ bahussutānaṃ anurūpaṃ, idaṃ gilānānaṃ idaṃ appalābhānaṃ hotūti datvā tesaṃ purāṇacīvaraṃ vā saṅkārakūṭādito vā nantakāni uccinitvā tehi saṅghāṭiṃ katvā dhārentopi santuṭṭhova hoti, ayamassa cīvare yathāsāruppasantoso.

    ಇಧ ಪನ ಭಿಕ್ಖು ಪಿಣ್ಡಪಾತಂ ಲಭತಿ ಲೂಖಂ ವಾ ಪಣೀತಂ ವಾ, ಸೋ ತೇನೇವ ಯಾಪೇತಿ, ಅಞ್ಞಂ ನ ಪತ್ಥೇತಿ, ಲಭನ್ತೋಪಿ ನ ಗಣ್ಹಾತಿ, ಅಯಮಸ್ಸ ಪಿಣ್ಡಪಾತೇ ಯಥಾಲಾಭಸನ್ತೋಸೋ। ಯೋ ಪನ ಅತ್ತನೋ ಪಕತಿವಿರುದ್ಧಂ ವಾ ಬ್ಯಾಧಿವಿರುದ್ಧಂ ವಾ ಪಿಣ್ಡಪಾತಂ ಲಭತಿ, ಯೇನಸ್ಸ ಪರಿಭುತ್ತೇನ ಅಫಾಸು ಹೋತಿ, ಸೋ ಸಭಾಗಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ತಂ ದತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಹತ್ಥತೋ ಸಪ್ಪಾಯಭೋಜನಂ ಭುಞ್ಜಿತ್ವಾ ಸಮಣಧಮ್ಮಂ ಕರೋನ್ತೋಪಿ ಸನ್ತುಟ್ಠೋವ ಹೋತಿ, ಅಯಮಸ್ಸ ಪಿಣ್ಡಪಾತೇ ಯಥಾಬಲಸನ್ತೋಸೋ। ಅಪರೋ ಬಹುಂ ಪಣೀತಂ ಪಿಣ್ಡಪಾತಂ ಲಭತಿ, ಸೋ ತಂ ಚೀವರಂ ವಿಯ ಚಿರಪಬ್ಬಜಿತಬಹುಸ್ಸುತಅಪ್ಪಲಾಭಿಗಿಲಾನಾನಂ ದತ್ವಾ ತೇಸಂ ವಾ ಸೇಸಕಂ ಪಿಣ್ಡಾಯ ವಾ ಚರಿತ್ವಾ ಮಿಸ್ಸಕಾಹಾರಂ ಭುಞ್ಜನ್ತೋಪಿ ಸನ್ತುಟ್ಠೋವ ಹೋತಿ, ಅಯಮಸ್ಸ ಪಿಣ್ಡಪಾತೇ ಯಥಾಸಾರುಪ್ಪಸನ್ತೋಸೋ।

    Idha pana bhikkhu piṇḍapātaṃ labhati lūkhaṃ vā paṇītaṃ vā, so teneva yāpeti, aññaṃ na pattheti, labhantopi na gaṇhāti, ayamassa piṇḍapāte yathālābhasantoso. Yo pana attano pakativiruddhaṃ vā byādhiviruddhaṃ vā piṇḍapātaṃ labhati, yenassa paribhuttena aphāsu hoti, so sabhāgassa bhikkhuno taṃ datvā tassa hatthato sappāyabhojanaṃ bhuñjitvā samaṇadhammaṃ karontopi santuṭṭhova hoti, ayamassa piṇḍapāte yathābalasantoso. Aparo bahuṃ paṇītaṃ piṇḍapātaṃ labhati, so taṃ cīvaraṃ viya cirapabbajitabahussutaappalābhigilānānaṃ datvā tesaṃ vā sesakaṃ piṇḍāya vā caritvā missakāhāraṃ bhuñjantopi santuṭṭhova hoti, ayamassa piṇḍapāte yathāsāruppasantoso.

    ಇಧ ಪನ ಭಿಕ್ಖು ಸೇನಾಸನಂ ಲಭತಿ ಮನಾಪಂ ವಾ ಅಮನಾಪಂ ವಾ, ಸೋ ತೇನ ನೇವ ಸೋಮನಸ್ಸಂ ನ ಪಟಿಘಂ ಉಪ್ಪಾದೇತಿ, ಅನ್ತಮಸೋ ತಿಣಸನ್ಥಾರಕೇನಾಪಿ ಯಥಾಲದ್ಧೇನೇವ ತುಸ್ಸತಿ, ಅಯಮಸ್ಸ ಸೇನಾಸನೇ ಯಥಾಲಾಭಸನ್ತೋಸೋ । ಯೋ ಪನ ಅತ್ತನೋ ಪಕತಿವಿರುದ್ಧಂ ವಾ ಬ್ಯಾಧಿವಿರುದ್ಧಂ ವಾ ಸೇನಾಸನಂ ಲಭತಿ, ಯತ್ಥಸ್ಸ ವಸತೋ ಅಫಾಸು ಹೋತಿ, ಸೋ ತಂ ಸಭಾಗಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ದತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಸನ್ತಕೇ ಸಪ್ಪಾಯಸೇನಾಸನೇ ವಸನ್ತೋಪಿ ಸನ್ತುಟ್ಠೋವ ಹೋತಿ, ಅಯಮಸ್ಸ ಸೇನಾಸನೇ ಯಥಾಬಲಸನ್ತೋಸೋ। ಅಪರೋ ಮಹಾಪುಞ್ಞೋ ಲೇಣಮಣ್ಡಪಕೂಟಾಗಾರಾದೀನಿ ಬಹೂನಿ ಪಣೀತಸೇನಾಸನಾನಿ ಲಭತಿ, ಸೋ ತಾನಿ ಚೀವರಾದೀನಿ ವಿಯ ಚಿರಪಬ್ಬಜಿತಬಹುಸ್ಸುತಅಪ್ಪಲಾಭಿಗಿಲಾನಾನಂ ದತ್ವಾ ಯತ್ಥ ಕತ್ಥಚಿ ವಸನ್ತೋಪಿ ಸನ್ತುಟ್ಠೋವ ಹೋತಿ, ಅಯಮಸ್ಸ ಸೇನಾಸನೇ ಯಥಾಸಾರುಪ್ಪಸನ್ತೋಸೋ। ಯೋಪಿ, ‘‘ಉತ್ತಮಸೇನಾಸನಂ ನಾಮ ಪಮಾದಟ್ಠಾನಂ, ತತ್ಥ ನಿಸಿನ್ನಸ್ಸ ಥಿನಮಿದ್ಧಂ ಓಕ್ಕಮತಿ, ನಿದ್ದಾಭಿಭೂತಸ್ಸ ಪುನ ಪಟಿಬುಜ್ಝತೋ ಪಾಪವಿತಕ್ಕಾ ಪಾತುಭವನ್ತೀ’’ತಿ ಪಟಿಸಞ್ಚಿಕ್ಖಿತ್ವಾ ತಾದಿಸಂ ಸೇನಾಸನಂ ಪತ್ತಮ್ಪಿ ನ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛತಿ, ಸೋ ತಂ ಪಟಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಅಬ್ಭೋಕಾಸರುಕ್ಖಮೂಲಾದೀಸು ವಸನ್ತೋಪಿ ಸನ್ತುಟ್ಠೋವ ಹೋತಿ, ಅಯಮ್ಪಿಸ್ಸ ಸೇನಾಸನೇ ಯಥಾಸಾರುಪ್ಪಸನ್ತೋಸೋ।

    Idha pana bhikkhu senāsanaṃ labhati manāpaṃ vā amanāpaṃ vā, so tena neva somanassaṃ na paṭighaṃ uppādeti, antamaso tiṇasanthārakenāpi yathāladdheneva tussati, ayamassa senāsane yathālābhasantoso. Yo pana attano pakativiruddhaṃ vā byādhiviruddhaṃ vā senāsanaṃ labhati, yatthassa vasato aphāsu hoti, so taṃ sabhāgassa bhikkhuno datvā tassa santake sappāyasenāsane vasantopi santuṭṭhova hoti, ayamassa senāsane yathābalasantoso. Aparo mahāpuñño leṇamaṇḍapakūṭāgārādīni bahūni paṇītasenāsanāni labhati, so tāni cīvarādīni viya cirapabbajitabahussutaappalābhigilānānaṃ datvā yattha katthaci vasantopi santuṭṭhova hoti, ayamassa senāsane yathāsāruppasantoso. Yopi, ‘‘uttamasenāsanaṃ nāma pamādaṭṭhānaṃ, tattha nisinnassa thinamiddhaṃ okkamati, niddābhibhūtassa puna paṭibujjhato pāpavitakkā pātubhavantī’’ti paṭisañcikkhitvā tādisaṃ senāsanaṃ pattampi na sampaṭicchati, so taṃ paṭikkhipitvā abbhokāsarukkhamūlādīsu vasantopi santuṭṭhova hoti, ayampissa senāsane yathāsāruppasantoso.

    ಇಧ ಪನ ಭಿಕ್ಖು ಭೇಸಜ್ಜಂ ಲಭತಿ ಲೂಖಂ ವಾ ಪಣೀತಂ ವಾ, ಸೋ ಯಂ ಲಭತಿ, ತೇನೇವ ಸನ್ತುಸ್ಸತಿ, ಅಞ್ಞಂ ನ ಪತ್ಥೇತಿ, ಲಭನ್ತೋಪಿ ನ ಗಣ್ಹಾತಿ, ಅಯಮಸ್ಸ ಗಿಲಾನಪಚ್ಚಯೇ ಯಥಾಲಾಭಸನ್ತೋಸೋ। ಯೋ ಪನ ತೇಲೇನ ಅತ್ಥಿಕೋ ಫಾಣಿತಂ ಲಭತಿ, ಸೋ ತಂ ಸಭಾಗಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ದತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಹತ್ಥತೋ ತೇಲಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಅಞ್ಞದೇವ ವಾ ಪರಿಯೇಸಿತ್ವಾ ತೇಹಿ ಭೇಸಜ್ಜಂ ಕರೋನ್ತೋಪಿ ಸನ್ತುಟ್ಠೋವ ಹೋತಿ, ಅಯಮಸ್ಸ ಗಿಲಾನಪಚ್ಚಯೇ ಯಥಾಬಲಸನ್ತೋಸೋ। ಅಪರೋ ಮಹಾಪುಞ್ಞೋ ಬಹುಂ ತೇಲಮಧುಫಾಣಿತಾದಿಪಣೀತಭೇಸಜ್ಜಂ ಲಭತಿ, ಸೋ ತಂ ಚೀವರಂ ವಿಯ ಚಿರಪಬ್ಬಜಿತಬಹುಸ್ಸುತಅಪ್ಪಲಾಭಿಗಿಲಾನಾನಂ ದತ್ವಾ ತೇಸಂ ಆಭತಕೇನ ಯೇನ ಕೇನಚಿ ಯಾಪೇನ್ತೋಪಿ ಸನ್ತುಟ್ಠೋವ ಹೋತಿ। ಯೋ ಪನ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಭಾಜನೇ ಮುತ್ತಹರೀತಕಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಚತುಮಧುರಂ, ‘‘ಗಣ್ಹ, ಭನ್ತೇ, ಯದಿಚ್ಛಸೀ’’ತಿ ವುಚ್ಚಮಾನೋ ಸಚಸ್ಸ ತೇಸು ಅಞ್ಞತರೇನಪಿ ರೋಗೋ ವೂಪಸಮ್ಮತಿ, ಅಥ ಮುತ್ತಹರೀತಕಂ ನಾಮ ಬುದ್ಧಾದೀಹಿ ವಣ್ಣಿತನ್ತಿ ಚತುಮಧುರಂ ಪಟಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಮುತ್ತಹರೀತಕೇನೇವ ಭೇಸಜ್ಜಂ ಕರೋನ್ತೋ ಪರಮಸನ್ತುಟ್ಠೋವ ಹೋತಿ, ಅಯಮಸ್ಸ ಗಿಲಾನಪಚ್ಚಯೇ ಯಥಾಸಾರುಪ್ಪಸನ್ತೋಸೋ।

    Idha pana bhikkhu bhesajjaṃ labhati lūkhaṃ vā paṇītaṃ vā, so yaṃ labhati, teneva santussati, aññaṃ na pattheti, labhantopi na gaṇhāti, ayamassa gilānapaccaye yathālābhasantoso. Yo pana telena atthiko phāṇitaṃ labhati, so taṃ sabhāgassa bhikkhuno datvā tassa hatthato telaṃ gahetvā aññadeva vā pariyesitvā tehi bhesajjaṃ karontopi santuṭṭhova hoti, ayamassa gilānapaccaye yathābalasantoso. Aparo mahāpuñño bahuṃ telamadhuphāṇitādipaṇītabhesajjaṃ labhati, so taṃ cīvaraṃ viya cirapabbajitabahussutaappalābhigilānānaṃ datvā tesaṃ ābhatakena yena kenaci yāpentopi santuṭṭhova hoti. Yo pana ekasmiṃ bhājane muttaharītakaṃ ṭhapetvā ekasmiṃ catumadhuraṃ, ‘‘gaṇha, bhante, yadicchasī’’ti vuccamāno sacassa tesu aññatarenapi rogo vūpasammati, atha muttaharītakaṃ nāma buddhādīhi vaṇṇitanti catumadhuraṃ paṭikkhipitvā muttaharītakeneva bhesajjaṃ karonto paramasantuṭṭhova hoti, ayamassa gilānapaccaye yathāsāruppasantoso.

    ಇಮೇಸಂ ಪನ ಪಚ್ಚೇಕಂ ಪಚ್ಚಯೇಸು ತಿಣ್ಣಂ ತಿಣ್ಣಂ ಸನ್ತೋಸಾನಂ ಯಥಾಸಾರುಪ್ಪಸನ್ತೋಸೋವ ಅಗ್ಗೋ। ಆಯಸ್ಮಾ ಪುಣ್ಣೋ ಏಕೇಕಸ್ಮಿಂ ಪಚ್ಚಯೇ ಇಮೇಹಿ ತೀಹಿ ಸನ್ತೋಸೇಹಿ ಸನ್ತುಟ್ಠೋ ಅಹೋಸಿ। ಸನ್ತುಟ್ಠಿಕಥಞ್ಚಾತಿ ಭಿಕ್ಖೂನಮ್ಪಿ ಚ ಇಮಂ ಸನ್ತುಟ್ಠಿಕಥಂ ಕತ್ತಾವ ಅಹೋಸಿ।

    Imesaṃ pana paccekaṃ paccayesu tiṇṇaṃ tiṇṇaṃ santosānaṃ yathāsāruppasantosova aggo. Āyasmā puṇṇo ekekasmiṃ paccaye imehi tīhi santosehi santuṭṭho ahosi. Santuṭṭhikathañcāti bhikkhūnampi ca imaṃ santuṭṭhikathaṃ kattāva ahosi.

    ತಿವಿಧಪವಿವೇಕವಣ್ಣನಾ

    Tividhapavivekavaṇṇanā

    ಪವಿವಿತ್ತೋತಿ ಕಾಯಪವಿವೇಕೋ ಚಿತ್ತಪವಿವೇಕೋ ಉಪಧಿಪವಿವೇಕೋತಿ ಇಮೇಹಿ ತೀಹಿ ಪವಿವೇಕೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೋ। ತತ್ಥ ಏಕೋ ಗಚ್ಛತಿ, ಏಕೋ ತಿಟ್ಠತಿ, ಏಕೋ ನಿಸೀದತಿ, ಏಕೋ ಸೇಯ್ಯಂ ಕಪ್ಪೇತಿ, ಏಕೋ ಗಾಮಂ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಪವಿಸತಿ, ಏಕೋ ಪಟಿಕ್ಕಮತಿ, ಏಕೋ ಚಙ್ಕಮಮಧಿಟ್ಠಾತಿ, ಏಕೋ ಚರತಿ, ಏಕೋ ವಿಹರತೀತಿ ಅಯಂ ಕಾಯಪವಿವೇಕೋ ನಾಮ। ಅಟ್ಠ ಸಮಾಪತ್ತಿಯೋ ಪನ ಚಿತ್ತಪವಿವೇಕೋ ನಾಮ। ನಿಬ್ಬಾನಂ ಉಪಧಿಪವಿವೇಕೋ ನಾಮ। ವುತ್ತಮ್ಪಿ ಹೇತಂ – ‘‘ಕಾಯಪವಿವೇಕೋ ಚ ವಿವೇಕಟ್ಠಕಾಯಾನಂ ನೇಕ್ಖಮ್ಮಾಭಿರತಾನಂ। ಚಿತ್ತಪವಿವೇಕೋ ಚ ಪರಿಸುದ್ಧಚಿತ್ತಾನಂ ಪರಮವೋದಾನಪ್ಪತ್ತಾನಂ। ಉಪಧಿವಿವೇಕೋ ಚ ನಿರುಪಧೀನಂ ಪುಗ್ಗಲಾನಂ ವಿಸಙ್ಖಾರಗತಾನ’’ನ್ತಿ (ಮಹಾನಿ॰ ೫೭)। ಪವಿವೇಕಕಥನ್ತಿ ಭಿಕ್ಖೂನಮ್ಪಿ ಚ ಇಮಂ ಪವಿವೇಕಕಥಂ ಕತ್ತಾ।

    Pavivittoti kāyapaviveko cittapaviveko upadhipavivekoti imehi tīhi pavivekehi samannāgato. Tattha eko gacchati, eko tiṭṭhati, eko nisīdati, eko seyyaṃ kappeti, eko gāmaṃ piṇḍāya pavisati, eko paṭikkamati, eko caṅkamamadhiṭṭhāti, eko carati, eko viharatīti ayaṃ kāyapaviveko nāma. Aṭṭha samāpattiyo pana cittapaviveko nāma. Nibbānaṃ upadhipaviveko nāma. Vuttampi hetaṃ – ‘‘kāyapaviveko ca vivekaṭṭhakāyānaṃ nekkhammābhiratānaṃ. Cittapaviveko ca parisuddhacittānaṃ paramavodānappattānaṃ. Upadhiviveko ca nirupadhīnaṃ puggalānaṃ visaṅkhāragatāna’’nti (mahāni. 57). Pavivekakathanti bhikkhūnampi ca imaṃ pavivekakathaṃ kattā.

    ಪಞ್ಚವಿಧಸಂಸಗ್ಗವಣ್ಣನಾ

    Pañcavidhasaṃsaggavaṇṇanā

    ಅಸಂಸಟ್ಠೋತಿ ಪಞ್ಚವಿಧೇನ ಸಂಸಗ್ಗೇನ ವಿರಹಿತೋ। ಸವನಸಂಸಗ್ಗೋ ದಸ್ಸನಸಂಸಗ್ಗೋ ಸಮುಲ್ಲಪನಸಂಸಗ್ಗೋ ಸಮ್ಭೋಗಸಂಸಗ್ಗೋ ಕಾಯಸಂಸಗ್ಗೋತಿ ಪಞ್ಚವಿಧೋ ಸಂಸಗ್ಗೋ। ತೇಸು ಇಧ ಭಿಕ್ಖು ಸುಣಾತಿ, ‘‘ಅಸುಕಸ್ಮಿಂ ಗಾಮೇ ವಾ ನಿಗಮೇ ವಾ ಇತ್ಥೀ ವಾ ಕುಮಾರಿಕಾ ವಾ ಅಭಿರೂಪಾ ದಸ್ಸನೀಯಾ ಪಾಸಾದಿಕಾ ಪರಮಾಯ ವಣ್ಣಪೋಕ್ಖರತಾಯ ಸಮನ್ನಾಗತಾ’’ತಿ। ಸೋ ತಂ ಸುತ್ವಾ ಸಂಸೀದತಿ ವಿಸೀದತಿ ನ ಸಕ್ಕೋತಿ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಸನ್ಧಾರೇತುಂ, ಸಿಕ್ಖಾದುಬ್ಬಲ್ಯಂ ಅನಾವಿಕತ್ವಾ ಹೀನಾಯಾವತ್ತತೀತಿ ಏವಂ ಪರೇಹಿ ವಾ ಕಥೀಯಮಾನಂ ರೂಪಾದಿಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಅತ್ತನಾ ವಾ ಹಸಿತಲಪಿತಗೀತಸದ್ದಂ ಸುಣನ್ತಸ್ಸ ಸೋತವಿಞ್ಞಾಣವೀಥಿವಸೇನ ಉಪ್ಪನ್ನೋ ರಾಗೋ ಸವನಸಂಸಗ್ಗೋ ನಾಮ। ಸೋ ಅನಿತ್ಥಿಗನ್ಧಪಚ್ಚೇಕಬೋಧಿಸತ್ತಸ್ಸ ಚ ಪಞ್ಚಗ್ಗಳಲೇಣವಾಸೀತಿಸ್ಸದಹರಸ್ಸ ಚ ವಸೇನ ವೇದಿತಬ್ಬೋ –

    Asaṃsaṭṭhoti pañcavidhena saṃsaggena virahito. Savanasaṃsaggo dassanasaṃsaggo samullapanasaṃsaggo sambhogasaṃsaggo kāyasaṃsaggoti pañcavidho saṃsaggo. Tesu idha bhikkhu suṇāti, ‘‘asukasmiṃ gāme vā nigame vā itthī vā kumārikā vā abhirūpā dassanīyā pāsādikā paramāya vaṇṇapokkharatāya samannāgatā’’ti. So taṃ sutvā saṃsīdati visīdati na sakkoti brahmacariyaṃ sandhāretuṃ, sikkhādubbalyaṃ anāvikatvā hīnāyāvattatīti evaṃ parehi vā kathīyamānaṃ rūpādisampattiṃ attanā vā hasitalapitagītasaddaṃ suṇantassa sotaviññāṇavīthivasena uppanno rāgo savanasaṃsaggo nāma. So anitthigandhapaccekabodhisattassa ca pañcaggaḷaleṇavāsītissadaharassa ca vasena veditabbo –

    ದಹರೋ ಕಿರ ಆಕಾಸೇನ ಗಚ್ಛನ್ತೋ ಗಿರಿಗಾಮವಾಸಿಕಮ್ಮಾರಧೀತಾಯ ಪಞ್ಚಹಿ ಕುಮಾರೀಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಪದುಮಸರಂ ಗನ್ತ್ವಾ ನ್ಹತ್ವಾ ಪದುಮಾನಿ ಚ ಪಿಲನ್ಧಿತ್ವಾ ಮಧುರಸ್ಸರೇನ ಗಾಯನ್ತಿಯಾ ಸದ್ದಂ ಸುತ್ವಾ ಕಾಮರಾಗೇನ ವಿದ್ಧೋ ವಿಸೇಸಾ ಪರಿಹಾಯಿತ್ವಾ ಅನಯಬ್ಯಸನಂ ಪಾಪುಣಿ। ಇಧ ಭಿಕ್ಖು ನ ಹೇವ ಖೋ ಸುಣಾತಿ, ಅಪಿಚ ಖೋ ಸಾಮಂ ಪಸ್ಸತಿ ಇತ್ಥಿಂ ವಾ ಕುಮಾರಿಂ ವಾ ಅಭಿರೂಪಂ ದಸ್ಸನೀಯಂ ಪಾಸಾದಿಕಂ ಪರಮಾಯ ವಣ್ಣಪೋಕ್ಖರತಾಯ ಸಮನ್ನಾಗತಂ। ಸೋ ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಸಂಸೀದತಿ ವಿಸೀದತಿ ನ ಸಕ್ಕೋತಿ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಸನ್ಧಾರೇತುಂ, ಸಿಕ್ಖಾದುಬ್ಬಲ್ಯಂ ಅನಾವಿಕತ್ವಾ ಹೀನಾಯಾವತ್ತತೀತಿ ಏವಂ ವಿಸಭಾಗರೂಪಂ ಓಲೋಕೇನ್ತಸ್ಸ ಪನ ಚಕ್ಖುವಿಞ್ಞಾಣವೀಥಿವಸೇನ ಉಪ್ಪನ್ನರಾಗೋ ದಸ್ಸನಸಂಸಗ್ಗೋ ನಾಮ। ಸೋ ಏವಂ ವೇದಿತಬ್ಬೋ –

    Daharo kira ākāsena gacchanto girigāmavāsikammāradhītāya pañcahi kumārīhi saddhiṃ padumasaraṃ gantvā nhatvā padumāni ca pilandhitvā madhurassarena gāyantiyā saddaṃ sutvā kāmarāgena viddho visesā parihāyitvā anayabyasanaṃ pāpuṇi. Idha bhikkhu na heva kho suṇāti, apica kho sāmaṃ passati itthiṃ vā kumāriṃ vā abhirūpaṃ dassanīyaṃ pāsādikaṃ paramāya vaṇṇapokkharatāya samannāgataṃ. So taṃ disvā saṃsīdati visīdati na sakkoti brahmacariyaṃ sandhāretuṃ, sikkhādubbalyaṃ anāvikatvā hīnāyāvattatīti evaṃ visabhāgarūpaṃ olokentassa pana cakkhuviññāṇavīthivasena uppannarāgo dassanasaṃsaggo nāma. So evaṃ veditabbo –

    ಏಕೋ ಕಿರ ದಹರೋ ಕಾಲದೀಘವಾಪಿದ್ವಾರವಿಹಾರಂ ಉದ್ದೇಸತ್ಥಾಯ ಗತೋ। ಆಚರಿಯೋ ತಸ್ಸ ಅನ್ತರಾಯಂ ದಿಸ್ವಾ ಓಕಾಸಂ ನ ಕರೋತಿ। ಸೋ ಪುನಪ್ಪುನ್ನಂ ಅನುಬನ್ಧತಿ। ಆಚರಿಯೋ ಸಚೇ ಅನ್ತೋಗಾಮೇ ನ ಚರಿಸ್ಸಸಿ। ದಸ್ಸಾಮಿ ತೇ ಉದ್ದೇಸನ್ತಿ ಆಹ। ಸೋ ಸಾಧೂತಿ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿತ್ವಾ ಉದ್ದೇಸೇ ನಿಟ್ಠಿತೇ ಆಚರಿಯಂ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಗಚ್ಛನ್ತೋ ಆಚರಿಯೋ ಮೇ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಗಾಮೇ ಚರಿತುಂ ನ ದೇತಿ, ಕಿಂ ನು ಖೋ ಕಾರಣನ್ತಿ ಚೀವರಂ ಪಾರುಪಿತ್ವಾ ಗಾಮಂ ಪಾವಿಸಿ, ಏಕಾ ಕುಲಧೀತಾ ಪೀತಕವತ್ಥಂ ನಿವಾಸೇತ್ವಾ ಗೇಹೇ ಠಿತಾ ದಹರಂ ದಿಸ್ವಾ ಸಞ್ಜಾತರಾಗಾ ಉಳುಙ್ಕೇನ ಯಾಗುಂ ಆಹರಿತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಪತ್ತೇ ಪಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ನಿವತ್ತಿತ್ವಾ ಮಞ್ಚಕೇ ನಿಪಜ್ಜಿ। ಅಥ ನಂ ಮಾತಾಪಿತರೋ ಕಿಂ ಅಮ್ಮಾತಿ ಪುಚ್ಛಿಂಸು, ದ್ವಾರೇನ ಗತಂ ದಹರಂ ಲಭಮಾನಾ ಜೀವಿಸ್ಸಾಮಿ, ಅಲಭಮಾನಾ ಮರಿಸ್ಸಾಮೀತಿ। ಮಾತಾಪಿತರೋ ವೇಗೇನ ಗನ್ತ್ವಾ ಗಾಮದ್ವಾರೇ ದಹರಂ ಪತ್ವಾ ವನ್ದಿತ್ವಾ, ‘‘ನಿವತ್ತಥ, ಭನ್ತೇ, ಭಿಕ್ಖಂ ಗಣ್ಹಾಹೀ’’ತಿ ಆಹಂಸು। ದಹರೋ ಅಲಂ ಗಚ್ಛಾಮೀತಿ। ತೇ, ‘‘ಇದಂ ನಾಮ, ಭನ್ತೇ, ಕಾರಣ’’ನ್ತಿ ಯಾಚಿತ್ವಾ – ‘‘ಅಮ್ಹಾಕಂ, ಭನ್ತೇ, ಗೇಹೇ ಏತ್ತಕಂ ನಾಮ ಧನಂ ಅತ್ಥಿ, ಏಕಾಯೇವ ನೋ ಧೀತಾ, ತ್ವಂ ನೋ ಜೇಟ್ಠಪುತ್ತಟ್ಠಾನೇ ಠಸ್ಸಸಿ, ಸುಖೇನ ಸಕ್ಕಾ ಜೀವಿತು’’ನ್ತಿ ಆಹಂಸು। ದಹರೋ, ‘‘ನ ಮಯ್ಹಂ ಇಮಿನಾ ಪಲಿಬೋಧೇನ ಅತ್ಥೋ’’ತಿ ಅನಾದಿಯಿತ್ವಾವ ಪಕ್ಕನ್ತೋ।

    Eko kira daharo kāladīghavāpidvāravihāraṃ uddesatthāya gato. Ācariyo tassa antarāyaṃ disvā okāsaṃ na karoti. So punappunnaṃ anubandhati. Ācariyo sace antogāme na carissasi. Dassāmi te uddesanti āha. So sādhūti sampaṭicchitvā uddese niṭṭhite ācariyaṃ vanditvā gacchanto ācariyo me imasmiṃ gāme carituṃ na deti, kiṃ nu kho kāraṇanti cīvaraṃ pārupitvā gāmaṃ pāvisi, ekā kuladhītā pītakavatthaṃ nivāsetvā gehe ṭhitā daharaṃ disvā sañjātarāgā uḷuṅkena yāguṃ āharitvā tassa patte pakkhipitvā nivattitvā mañcake nipajji. Atha naṃ mātāpitaro kiṃ ammāti pucchiṃsu, dvārena gataṃ daharaṃ labhamānā jīvissāmi, alabhamānā marissāmīti. Mātāpitaro vegena gantvā gāmadvāre daharaṃ patvā vanditvā, ‘‘nivattatha, bhante, bhikkhaṃ gaṇhāhī’’ti āhaṃsu. Daharo alaṃ gacchāmīti. Te, ‘‘idaṃ nāma, bhante, kāraṇa’’nti yācitvā – ‘‘amhākaṃ, bhante, gehe ettakaṃ nāma dhanaṃ atthi, ekāyeva no dhītā, tvaṃ no jeṭṭhaputtaṭṭhāne ṭhassasi, sukhena sakkā jīvitu’’nti āhaṃsu. Daharo, ‘‘na mayhaṃ iminā palibodhena attho’’ti anādiyitvāva pakkanto.

    ಮಾತಾಪಿತರೋ ಗನ್ತ್ವಾ, ‘‘ಅಮ್ಮ, ನಾಸಕ್ಖಿಮ್ಹಾ ದಹರಂ ನಿವತ್ತೇತುಂ, ಯಂ ಅಞ್ಞಂ ಸಾಮಿಕಂ ಇಚ್ಛಸಿ, ತಂ ಲಭಿಸ್ಸಸಿ, ಉಟ್ಠೇಹಿ ಖಾದ ಚ ಪಿವ ಚಾ’’ತಿ ಆಹಂಸು। ಸಾ ಅನಿಚ್ಛನ್ತೀ ಸತ್ತಾಹಂ ನಿರಾಹಾರಾ ಹುತ್ವಾ ಕಾಲಮಕಾಸಿ। ಮಾತಾಪಿತರೋ ತಸ್ಸಾ ಸರೀರಕಿಚ್ಚಂ ಕತ್ವಾ ತಂ ಪೀತಕವತ್ಥಂ ಧುರವಿಹಾರೇ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಸ್ಸ ಅದಂಸು, ಭಿಕ್ಖೂ ವತ್ಥಂ ಖಣ್ಡಾಖನ್ಡಂ ಕತ್ವಾ ಭಾಜಯಿಂಸು। ಏಕೋ ಮಹಲ್ಲಕೋ ಅತ್ತನೋ ಕೋಟ್ಠಾಸಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಕಲ್ಯಾಣೀವಿಹಾರಂ ಆಗತೋ। ಸೋಪಿ ದಹರೋ ಚೇತಿಯಂ ವನ್ದಿಸ್ಸಾಮೀತಿ ತತ್ಥೇವ ಗನ್ತ್ವಾ ದಿವಾಟ್ಠಾನೇ ನಿಸೀದಿ। ಮಹಲ್ಲಕೋ ತಂ ವತ್ಥಖಣ್ಡಂ ಗಹೇತ್ವಾ, ‘‘ಇಮಿನಾ ಮೇ ಪರಿಸ್ಸಾವನಂ ವಿಚಾರೇಥಾ’’ತಿ ದಹರಂ ಅವೋಚ। ದಹರೋ ಮಹಾಥೇರ ‘‘ಕುಹಿಂ ಲದ್ಧ’’ನ್ತಿ ಆಹ। ಸೋ ಸಬ್ಬಂ ಪವತ್ತಿಂ ಕಥೇಸಿ। ಸೋ ತಂ ಸುತ್ವಾವ, ‘‘ಏವರೂಪಾಯ ನಾಮ ಸದ್ಧಿಂ ಸಂವಾಸಂ ನಾಲತ್ಥ’’ನ್ತಿ ರಾಗಗ್ಗಿನಾ ದಡ್ಢೋ ತತ್ಥೇವ ಕಾಲಮಕಾಸಿ।

    Mātāpitaro gantvā, ‘‘amma, nāsakkhimhā daharaṃ nivattetuṃ, yaṃ aññaṃ sāmikaṃ icchasi, taṃ labhissasi, uṭṭhehi khāda ca piva cā’’ti āhaṃsu. Sā anicchantī sattāhaṃ nirāhārā hutvā kālamakāsi. Mātāpitaro tassā sarīrakiccaṃ katvā taṃ pītakavatthaṃ dhuravihāre bhikkhusaṅghassa adaṃsu, bhikkhū vatthaṃ khaṇḍākhanḍaṃ katvā bhājayiṃsu. Eko mahallako attano koṭṭhāsaṃ gahetvā kalyāṇīvihāraṃ āgato. Sopi daharo cetiyaṃ vandissāmīti tattheva gantvā divāṭṭhāne nisīdi. Mahallako taṃ vatthakhaṇḍaṃ gahetvā, ‘‘iminā me parissāvanaṃ vicārethā’’ti daharaṃ avoca. Daharo mahāthera ‘‘kuhiṃ laddha’’nti āha. So sabbaṃ pavattiṃ kathesi. So taṃ sutvāva, ‘‘evarūpāya nāma saddhiṃ saṃvāsaṃ nālattha’’nti rāgagginā daḍḍho tattheva kālamakāsi.

    ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಆಲಾಪಸಲ್ಲಾಪವಸೇನ ಉಪ್ಪನ್ನರಾಗೋ ಪನ ಸಮುಲ್ಲಪನಸಂಸಗ್ಗೋ ನಾಮ। ಭಿಕ್ಖುನೋ ಭಿಕ್ಖುನಿಯಾ ಸನ್ತಕಂ, ಭಿಕ್ಖುನಿಯಾ ವಾ ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ ಸನ್ತಕಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಪರಿಭೋಗಕರಣವಸೇನ ಉಪ್ಪನ್ನರಾಗೋ ಸಮ್ಭೋಗಸಂಸಗ್ಗೋ ನಾಮ। ಸೋ ಏವಂ ವೇದಿತಬ್ಬೋ – ಮರಿಚವಟ್ಟಿವಿಹಾರಮಹೇ ಕಿರ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಸತಸಹಸ್ಸಂ ಭಿಕ್ಖುನೀನಂ ನವುತಿಸಹಸ್ಸಾನಿ ಏವ ಅಹೇಸುಂ। ಏಕೋ ಸಾಮಣೇರೋ ಉಣ್ಹಯಾಗುಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಗಚ್ಛನ್ತೋ ಸಕಿಂ ಚೀವರಕಣ್ಣೇ ಠಪೇಸಿ, ಸಕಿಂ ಭೂಮಿಯಂ। ಏಕಾ ಸಾಮಣೇರೀ ದಿಸ್ವಾ ಏತ್ಥ ಪತ್ತಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಯಾಹೀತಿ ಥಾಲಕಂ ಅದಾಸಿ। ತೇ ಅಪರಭಾಗೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಭಯೇ ಉಪ್ಪನ್ನೇ ಪರಸಮುದ್ದಂ ಅಗಮಂಸು। ತೇಸು ಭಿಕ್ಖುನೀ ಪುರೇತರಂ ಅಗಮಾಸಿ। ಸಾ, ‘‘ಏಕೋ ಕಿರ ಸೀಹಳಭಿಕ್ಖು ಆಗತೋ’’ತಿ ಸುತ್ವಾ ಥೇರಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಪಟಿಸನ್ಥಾರಂ ಕತ್ವಾ ನಿಸಿನ್ನಾ, – ‘‘ಭನ್ತೇ, ಮರಿಚವಟ್ಟಿವಿಹಾರಮಹಕಾಲೇ ತುಮ್ಹೇ ಕತಿವಸ್ಸಾ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿ। ತದಾಹಂ ಸತ್ತವಸ್ಸಿಕಸಾಮಣೇರೋ। ತ್ವಂ ಪನ ಕತಿವಸ್ಸಾತಿ? ಅಹಂ ಸತ್ತವಸ್ಸಿಕಸಾಮಣೇರೀಯೇವ ಏಕಸ್ಸ ಸಾಮಣೇರಸ್ಸ ಉಣ್ಹಯಾಗುಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಗಚ್ಛನ್ತಸ್ಸ ಪತ್ತಠಪನತ್ಥಂ ಥಾಲಕಮದಾಸಿನ್ತಿ। ಥೇರೋ, ‘‘ಅಹಂ ಸೋ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಥಾಲಕಂ ನೀಹರಿತ್ವಾ ದಸ್ಸೇಸಿ। ತೇ ಏತ್ತಕೇನೇವ ಸಂಸಗ್ಗೇನ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಸನ್ಧಾರೇತುಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತಾ ದ್ವೇಪಿ ಸಟ್ಠಿವಸ್ಸಕಾಲೇ ವಿಬ್ಭಮಿಂಸು।

    Aññamaññaṃ ālāpasallāpavasena uppannarāgo pana samullapanasaṃsaggo nāma. Bhikkhuno bhikkhuniyā santakaṃ, bhikkhuniyā vā bhikkhussa santakaṃ gahetvā paribhogakaraṇavasena uppannarāgo sambhogasaṃsaggo nāma. So evaṃ veditabbo – maricavaṭṭivihāramahe kira bhikkhūnaṃ satasahassaṃ bhikkhunīnaṃ navutisahassāni eva ahesuṃ. Eko sāmaṇero uṇhayāguṃ gahetvā gacchanto sakiṃ cīvarakaṇṇe ṭhapesi, sakiṃ bhūmiyaṃ. Ekā sāmaṇerī disvā ettha pattaṃ ṭhapetvā yāhīti thālakaṃ adāsi. Te aparabhāge ekasmiṃ bhaye uppanne parasamuddaṃ agamaṃsu. Tesu bhikkhunī puretaraṃ agamāsi. Sā, ‘‘eko kira sīhaḷabhikkhu āgato’’ti sutvā therassa santikaṃ gantvā paṭisanthāraṃ katvā nisinnā, – ‘‘bhante, maricavaṭṭivihāramahakāle tumhe kativassā’’ti pucchi. Tadāhaṃ sattavassikasāmaṇero. Tvaṃ pana kativassāti? Ahaṃ sattavassikasāmaṇerīyeva ekassa sāmaṇerassa uṇhayāguṃ gahetvā gacchantassa pattaṭhapanatthaṃ thālakamadāsinti. Thero, ‘‘ahaṃ so’’ti vatvā thālakaṃ nīharitvā dassesi. Te ettakeneva saṃsaggena brahmacariyaṃ sandhāretuṃ asakkontā dvepi saṭṭhivassakāle vibbhamiṃsu.

    ಹತ್ಥಗಾಹಾದಿವಸೇನ ಪನ ಉಪ್ಪನ್ನರಾಗೋ ಕಾಯಸಂಸಗ್ಗೋ ನಾಮ। ತತ್ರಿದಂ ವತ್ಥು – ಮಹಾಚೇತಿಯಙ್ಗಣೇ ಕಿರ ದಹರಭಿಕ್ಖೂ ಸಜ್ಝಾಯಂ ಗಣ್ಹನ್ತಿ। ತೇಸಂ ಪಿಟ್ಠಿಪಸ್ಸೇ ದಹರಭಿಕ್ಖುನಿಯೋ ಧಮ್ಮಂ ಸುಣನ್ತಿ। ತತ್ರೇಕೋ ದಹರೋ ಹತ್ಥಂ ಪಸಾರೇನ್ತೋ ಏಕಿಸ್ಸಾ ದಹರಭಿಕ್ಖುನಿಯಾ ಕಾಯಂ ಛುಪಿ। ಸಾ ತಂ ಹತ್ಥಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಉರಸ್ಮಿಂ ಠಪೇಸಿ, ಏತ್ತಕೇನ ಸಂಸಗ್ಗೇನ ದ್ವೇಪಿ ವಿಬ್ಭಮಿತ್ವಾ ಗಿಹಿಭಾವಂ ಪತ್ತಾ।

    Hatthagāhādivasena pana uppannarāgo kāyasaṃsaggo nāma. Tatridaṃ vatthu – mahācetiyaṅgaṇe kira daharabhikkhū sajjhāyaṃ gaṇhanti. Tesaṃ piṭṭhipasse daharabhikkhuniyo dhammaṃ suṇanti. Tatreko daharo hatthaṃ pasārento ekissā daharabhikkhuniyā kāyaṃ chupi. Sā taṃ hatthaṃ gahetvā attano urasmiṃ ṭhapesi, ettakena saṃsaggena dvepi vibbhamitvā gihibhāvaṃ pattā.

    ಗಾಹಗಾಹಕಾದಿವಣ್ಣನಾ

    Gāhagāhakādivaṇṇanā

    ಇಮೇಸು ಪನ ಪಞ್ಚಸು ಸಂಸಗ್ಗೇಸು ಭಿಕ್ಖುನೋ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಸವನದಸ್ಸನಸಮುಲ್ಲಪನಸಮ್ಭೋಗಕಾಯಪರಾಮಾಸಾ ನಿಚ್ಚಮ್ಪಿ ಹೋನ್ತಿಯೇವ, ಭಿಕ್ಖುನೀಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಕಾಯಸಂಸಗ್ಗಂ ಸೇಸಾ ಕಾಲೇನ ಕಾಲಂ ಹೋನ್ತಿ; ತಥಾ ಉಪಾಸಕಉಪಾಸಿಕಾಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಸಬ್ಬೇಪಿ ಕಾಲೇನ ಕಾಲಂ ಹೋನ್ತಿ। ತೇಸು ಹಿ ಕಿಲೇಸುಪ್ಪತ್ತಿತೋ ಚಿತ್ತಂ ರಕ್ಖಿತಬ್ಬಂ। ಏಕೋ ಹಿ ಭಿಕ್ಖು ಗಾಹಗಾಹಕೋ ಹೋತಿ, ಏಕೋ ಗಾಹಮುತ್ತಕೋ, ಏಕೋ ಮುತ್ತಗಾಹಕೋ, ಏಕೋ ಮುತ್ತಮುತ್ತಕೋ।

    Imesu pana pañcasu saṃsaggesu bhikkhuno bhikkhūhi saddhiṃ savanadassanasamullapanasambhogakāyaparāmāsā niccampi hontiyeva, bhikkhunīhi saddhiṃ ṭhapetvā kāyasaṃsaggaṃ sesā kālena kālaṃ honti; tathā upāsakaupāsikāhi saddhiṃ sabbepi kālena kālaṃ honti. Tesu hi kilesuppattito cittaṃ rakkhitabbaṃ. Eko hi bhikkhu gāhagāhako hoti, eko gāhamuttako, eko muttagāhako, eko muttamuttako.

    ತತ್ಥ ಯಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಮನುಸ್ಸಾಪಿ ಆಮಿಸೇನ ಉಪಲಾಪೇತ್ವಾ ಗಹಣವಸೇನ ಉಪಸಙ್ಕಮನ್ತಿ, ಭಿಕ್ಖುಪಿ ಪುಪ್ಫಫಲಾದೀಹಿ ಉಪಲಾಪೇತ್ವಾ ಗಹಣವಸೇನ ಉಪಸಙ್ಕಮತಿ, ಅಯಂ ಗಾಹಗಾಹಕೋ ನಾಮ। ಯಂ ಪನ ಮನುಸ್ಸಾ ವುತ್ತನಯೇನ ಉಪಸಙ್ಕಮನ್ತಿ, ಭಿಕ್ಖು ದಕ್ಖಿಣೇಯ್ಯವಸೇನ ಉಪಸಙ್ಕಮತಿ, ಅಯಂ ಗಾಹಮುತ್ತಕೋ ನಾಮ। ಯಸ್ಸ ಮನುಸ್ಸಾ ದಕ್ಖಿಣೇಯ್ಯವಸೇನ ಚತ್ತಾರೋ ಪಚ್ಚಯೇ ದೇನ್ತಿ, ಭಿಕ್ಖು ಪುಪ್ಫಫಲಾದೀಹಿ ಉಪಲಾಪೇತ್ವಾ ಗಹಣವಸೇನ ಉಪಸಙ್ಕಮತಿ, ಅಯಂ ಮುತ್ತಗಾಹಕೋ ನಾಮ। ಯಸ್ಸ ಮನುಸ್ಸಾಪಿ ದಕ್ಖಿಣೇಯ್ಯವಸೇನ ಚತ್ತಾರೋ ಪಚ್ಚಯೇ ದೇನ್ತಿ, ಭಿಕ್ಖುಪಿ ಚೂಳಪಿಣ್ಡಪಾತಿಯತಿಸ್ಸತ್ಥೇರೋ ವಿಯ ದಕ್ಖಿಣೇಯ್ಯವಸೇನ ಪರಿಭುಞ್ಜತಿ, ಅಯಂ ಮುತ್ತಮುತ್ತಕೋ ನಾಮ।

    Tattha yaṃ bhikkhuṃ manussāpi āmisena upalāpetvā gahaṇavasena upasaṅkamanti, bhikkhupi pupphaphalādīhi upalāpetvā gahaṇavasena upasaṅkamati, ayaṃ gāhagāhako nāma. Yaṃ pana manussā vuttanayena upasaṅkamanti, bhikkhu dakkhiṇeyyavasena upasaṅkamati, ayaṃ gāhamuttako nāma. Yassa manussā dakkhiṇeyyavasena cattāro paccaye denti, bhikkhu pupphaphalādīhi upalāpetvā gahaṇavasena upasaṅkamati, ayaṃ muttagāhako nāma. Yassa manussāpi dakkhiṇeyyavasena cattāro paccaye denti, bhikkhupi cūḷapiṇḍapātiyatissatthero viya dakkhiṇeyyavasena paribhuñjati, ayaṃ muttamuttako nāma.

    ಥೇರಂ ಕಿರ ಏಕಾ ಉಪಾಸಿಕಾ ದ್ವಾದಸ ವಸ್ಸಾನಿ ಉಪಟ್ಠಹಿ। ಏಕದಿವಸಂ ತಸ್ಮಿಂ ಗಾಮೇ ಅಗ್ಗಿ ಉಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ಗೇಹಾನಿ ಝಾಪೇಸಿ। ಅಞ್ಞೇಸಂ ಕುಲೂಪಕಭಿಕ್ಖೂ ಆಗನ್ತ್ವಾ – ‘‘ಕಿಂ ಉಪಾಸಿಕೇ, ಅಪಿ ಕಿಞ್ಚಿ ಭಣ್ಡಕಂ ಅರೋಗಂ ಕಾತುಂ ಅಸಕ್ಖಿತ್ಥಾ’’ತಿ ಪಟಿಸನ್ಥಾರಂ ಅಕಂಸು। ಮನುಸ್ಸಾ, ‘‘ಅಮ್ಹಾಕಂ ಮಾತು ಕುಲೂಪಕತ್ಥೇರೋ ಭುಞ್ಜನವೇಲಾಯಮೇವ ಆಗಮಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಆಹಂಸು। ಥೇರೋಪಿ ಪುನದಿವಸೇ ಭಿಕ್ಖಾಚಾರವೇಲಂ ಸಲ್ಲಕ್ಖೇತ್ವಾವ ಆಗತೋ। ಉಪಾಸಿಕಾ ಕೋಟ್ಠಚ್ಛಾಯಾಯ ನಿಸೀದಾಪೇತ್ವಾ ಭಿಕ್ಖಂ ಸಮ್ಪಾದೇತ್ವಾ ಅದಾಸಿ। ಥೇರೇ ಭತ್ತಕಿಚ್ಚಂ ಕತ್ವಾ ಪಕ್ಕನ್ತೇ ಮನುಸ್ಸಾ ಆಹಂಸು – ‘‘ಅಮ್ಹಾಕಂ ಮಾತು ಕುಲೂಪಕತ್ಥೇರೋ ಭುಞ್ಜನವೇಲಾಯಮೇವ ಆಗತೋ’’ತಿ। ಉಪಾಸಿಕಾ, ‘‘ತುಮ್ಹಾಕಂ ಕುಲೂಪಕಾ ತುಮ್ಹಾಕಂಯೇವ ಅನುಚ್ಛವಿಕಾ, ಮಯ್ಹಂ ಥೇರೋ ಮಯ್ಹೇವ ಅನುಚ್ಛವಿಕೋ’’ತಿ ಆಹ। ಆಯಸ್ಮಾ ಪನ ಮನ್ತಾಣಿಪುತ್ತೋ ಇಮೇಹಿ ಪಞ್ಚಹಿ ಸಂಸಗ್ಗೇಹಿ ಚತೂಹಿಪಿ ಪರಿಸಾಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಅಸಂಸಟ್ಠೋ ಗಾಹಮುತ್ತಕೋ ಚೇವ ಮುತ್ತಮುತ್ತಕೋ ಚ ಅಹೋಸಿ। ಯಥಾ ಚ ಸಯಂ ಅಸಂಸಟ್ಠೋ, ಏವಂ ಭಿಕ್ಖೂನಮ್ಪಿ ತಂ ಅಸಂಸಗ್ಗಕಥಂ ಕತ್ತಾ ಅಹೋಸಿ।

    Theraṃ kira ekā upāsikā dvādasa vassāni upaṭṭhahi. Ekadivasaṃ tasmiṃ gāme aggi uṭṭhahitvā gehāni jhāpesi. Aññesaṃ kulūpakabhikkhū āgantvā – ‘‘kiṃ upāsike, api kiñci bhaṇḍakaṃ arogaṃ kātuṃ asakkhitthā’’ti paṭisanthāraṃ akaṃsu. Manussā, ‘‘amhākaṃ mātu kulūpakatthero bhuñjanavelāyameva āgamissatī’’ti āhaṃsu. Theropi punadivase bhikkhācāravelaṃ sallakkhetvāva āgato. Upāsikā koṭṭhacchāyāya nisīdāpetvā bhikkhaṃ sampādetvā adāsi. There bhattakiccaṃ katvā pakkante manussā āhaṃsu – ‘‘amhākaṃ mātu kulūpakatthero bhuñjanavelāyameva āgato’’ti. Upāsikā, ‘‘tumhākaṃ kulūpakā tumhākaṃyeva anucchavikā, mayhaṃ thero mayheva anucchaviko’’ti āha. Āyasmā pana mantāṇiputto imehi pañcahi saṃsaggehi catūhipi parisāhi saddhiṃ asaṃsaṭṭho gāhamuttako ceva muttamuttako ca ahosi. Yathā ca sayaṃ asaṃsaṭṭho, evaṃ bhikkhūnampi taṃ asaṃsaggakathaṃ kattā ahosi.

    ಆರದ್ಧವೀರಿಯೋತಿ ಪಗ್ಗಹಿತವೀರಿಯೋ, ಪರಿಪುಣ್ಣಕಾಯಿಕಚೇತಸಿಕವೀರಿಯೋತಿ ಅತ್ಥೋ। ಯೋ ಹಿ ಭಿಕ್ಖು ಗಮನೇ ಉಪ್ಪನ್ನಕಿಲೇಸಂ ಠಾನಂ ಪಾಪುಣಿತುಂ ನ ದೇತಿ, ಠಾನೇ ಉಪ್ಪನ್ನಕಿಲೇಸಂ ನಿಸಜ್ಜಂ, ನಿಸಜ್ಜಾಯ ಉಪ್ಪನ್ನಕಿಲೇಸಂ ಸಯನಂ ಪಾಪುಣಿತುಂ ನ ದೇತಿ, ಮನ್ತೇನ ಕಣ್ಹಸಪ್ಪಂ ಉಪ್ಪೀಳೇತ್ವಾ ಗಣ್ಹನ್ತೋ ವಿಯ, ಅಮಿತ್ತಂ ಗೀವಾಯ ಅಕ್ಕಮನ್ತೋ ವಿಯ ಚ ವಿಚರತಿ, ಅಯಂ ಆರದ್ಧವೀರಿಯೋ ನಾಮ। ಥೇರೋ ಚ ತಾದಿಸೋ ಅಹೋಸಿ। ಭಿಕ್ಖೂನಮ್ಪಿ ತಥೇವ ವೀರಿಯಾರಮ್ಭಕಥಂ ಕತ್ತಾ ಅಹೋಸಿ।

    Āraddhavīriyoti paggahitavīriyo, paripuṇṇakāyikacetasikavīriyoti attho. Yo hi bhikkhu gamane uppannakilesaṃ ṭhānaṃ pāpuṇituṃ na deti, ṭhāne uppannakilesaṃ nisajjaṃ, nisajjāya uppannakilesaṃ sayanaṃ pāpuṇituṃ na deti, mantena kaṇhasappaṃ uppīḷetvā gaṇhanto viya, amittaṃ gīvāya akkamanto viya ca vicarati, ayaṃ āraddhavīriyo nāma. Thero ca tādiso ahosi. Bhikkhūnampi tatheva vīriyārambhakathaṃ kattā ahosi.

    ಸೀಲಸಮ್ಪನ್ನೋತಿಆದೀಸು ಸೀಲನ್ತಿ ಚತುಪಾರಿಸುದ್ಧಿಸೀಲಂ। ಸಮಾಧೀತಿ ವಿಪಸ್ಸನಾಪಾದಕಾ ಅಟ್ಠ ಸಮಾಪತ್ತಿಯೋ। ಪಞ್ಞಾತಿ ಲೋಕಿಯಲೋಕುತ್ತರಞಾಣಂ। ವಿಮುತ್ತೀತಿ ಅರಿಯಫಲಂ। ವಿಮುತ್ತಿಞಾಣದಸ್ಸನನ್ತಿ ಏಕೂನವೀಸತಿವಿಧಂ ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಣಞಾಣಂ। ಥೇರೋ ಸಯಮ್ಪಿ ಸೀಲಾದೀಹಿ ಸಮ್ಪನ್ನೋ ಅಹೋಸಿ ಭಿಕ್ಖೂನಮ್ಪಿ ಸೀಲಾದಿಕಥಂ ಕತ್ತಾ। ಸ್ವಾಯಂ ದಸಹಿ ಕಥಾವತ್ಥೂಹಿ ಓವದತೀತಿ ಓವಾದಕೋ। ಯಥಾ ಪನ ಏಕೋ ಓವದತಿಯೇವ, ಸುಖುಮಂ ಅತ್ಥಂ ಪರಿವತ್ತೇತ್ವಾ ಜಾನಾಪೇತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋತಿ। ನ ಏವಂ ಥೇರೋ। ಥೇರೋ ಪನ ತಾನಿ ದಸ ಕಥಾವತ್ಥೂನಿ ವಿಞ್ಞಾಪೇತೀತಿ ವಿಞ್ಞಾಪಕೋ। ಏಕೋ ವಿಞ್ಞಾಪೇತುಂ ಸಕ್ಕೋತಿ, ಕಾರಣಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋತಿ। ಥೇರೋ ಕಾರಣಮ್ಪಿ ಸನ್ದಸ್ಸೇತೀತಿ ಸನ್ದಸ್ಸಕೋ। ಏಕೋ ವಿಜ್ಜಮಾನಂ ಕಾರಣಂ ದಸ್ಸೇತಿ, ಗಾಹೇತುಂ ಪನ ನ ಸಕ್ಕೋತಿ। ಥೇರೋ ಗಾಹೇತುಮ್ಪಿ ಸಕ್ಕೋತೀತಿ ಸಮಾದಪಕೋ। ಏವಂ ಸಮಾದಪೇತ್ವಾ ಪನ ತೇಸು ಕಥಾವತ್ಥೂಸು ಉಸ್ಸಾಹಜನನವಸೇನ ಭಿಕ್ಖೂ ಸಮುತ್ತೇಜೇತೀತಿ ಸಮುತ್ತೇಜಕೋ। ಉಸ್ಸಾಹಜಾತೇ ವಣ್ಣಂ ವತ್ವಾ ಸಮ್ಪಹಂಸೇತೀತಿ ಸಮ್ಪಹಂಸಕೋ।

    Sīlasampannotiādīsu sīlanti catupārisuddhisīlaṃ. Samādhīti vipassanāpādakā aṭṭha samāpattiyo. Paññāti lokiyalokuttarañāṇaṃ. Vimuttīti ariyaphalaṃ. Vimuttiñāṇadassananti ekūnavīsatividhaṃ paccavekkhaṇañāṇaṃ. Thero sayampi sīlādīhi sampanno ahosi bhikkhūnampi sīlādikathaṃ kattā. Svāyaṃ dasahi kathāvatthūhi ovadatīti ovādako. Yathā pana eko ovadatiyeva, sukhumaṃ atthaṃ parivattetvā jānāpetuṃ na sakkoti. Na evaṃ thero. Thero pana tāni dasa kathāvatthūni viññāpetīti viññāpako. Eko viññāpetuṃ sakkoti, kāraṇaṃ dassetuṃ na sakkoti. Thero kāraṇampi sandassetīti sandassako. Eko vijjamānaṃ kāraṇaṃ dasseti, gāhetuṃ pana na sakkoti. Thero gāhetumpi sakkotīti samādapako. Evaṃ samādapetvā pana tesu kathāvatthūsu ussāhajananavasena bhikkhū samuttejetīti samuttejako. Ussāhajāte vaṇṇaṃ vatvā sampahaṃsetīti sampahaṃsako.

    ಪಞ್ಚಲಾಭವಣ್ಣನಾ

    Pañcalābhavaṇṇanā

    ೨೫೩. ಸುಲದ್ಧಲಾಭಾತಿ ಅಞ್ಞೇಸಮ್ಪಿ ಮನುಸ್ಸತ್ತಭಾವಪಬ್ಬಜ್ಜಾದಿಗುಣಲಾಭಾ ನಾಮ ಹೋನ್ತಿ। ಆಯಸ್ಮತೋ ಪನ ಪುಣ್ಣಸ್ಸ ಸುಲದ್ಧಲಾಭಾ ಏತೇ, ಯಸ್ಸ ಸತ್ಥು ಸಮ್ಮುಖಾ ಏವಂ ವಣ್ಣೋ ಅಬ್ಭುಗ್ಗತೋತಿ ಅತ್ಥೋ। ಅಪಿಚ ಅಪಣ್ಡಿತೇಹಿ ವಣ್ಣಕಥನಂ ನಾಮ ನ ತಥಾ ಲಾಭೋ, ಪಣ್ಡಿತೇಹಿ ವಣ್ಣಕಥನಂ ಪನ ಲಾಭೋ। ಗಿಹೀ ಹಿ ವಾ ವಣ್ಣಕಥನಂ ನ ತಥಾ ಲಾಭೋ, ಗಿಹೀ ಹಿ ‘‘ವಣ್ಣಂ ಕಥೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ, ‘‘ಅಮ್ಹಾಕಂ ಅಯ್ಯೋ ಸಣ್ಹೋ ಸಖಿಲೋ ಸುಖಸಮ್ಭಾಸೋ, ವಿಹಾರಂ ಆಗತಾನಂ ಯಾಗುಭತ್ತಫಾಣಿತಾದೀಹಿ ಸಙ್ಗಹಂ ಕರೋತೀ’’ತಿ ಕಥೇನ್ತೋ ಅವಣ್ಣಮೇವ ಕಥೇತಿ। ‘‘ಅವಣ್ಣಂ ಕಥೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ‘‘ಅಯಂ ಥೇರೋ ಮನ್ದಮನ್ದೋ ವಿಯ ಅಬಲಬಲೋ ವಿಯ ಭಾಕುಟಿಕಭಾಕುಟಿಕೋ ವಿಯ ನತ್ಥಿ ಇಮಿನಾ ಸದ್ಧಿಂ ವಿಸ್ಸಾಸೋ’’ತಿ ಕಥೇನ್ತೋ ವಣ್ಣಮೇವ ಕಥೇತಿ। ಸಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀಹಿಪಿ ಸತ್ಥು ಪರಮ್ಮುಖಾ ವಣ್ಣಕಥನಂ ನ ತಥಾ ಲಾಭೋ, ಸತ್ಥು ಸಮ್ಮುಖಾ ಪನ ಅತಿಲಾಭೋತಿ ಇಮಮ್ಪಿ ಅತ್ಥವಸಂ ಪಟಿಚ್ಚ ‘‘ಸುಲದ್ಧಲಾಭಾ’’ತಿ ಆಹ। ಅನುಮಸ್ಸ ಅನುಮಸ್ಸಾತಿ ದಸ ಕಥಾವತ್ಥೂನಿ ಅನುಪವಿಸಿತ್ವಾ ಅನುಪವಿಸಿತ್ವಾ। ತಞ್ಚ ಸತ್ಥಾ ಅಬ್ಭನುಮೋದತೀತಿ ತಞ್ಚಸ್ಸ ವಣ್ಣಂ ಏವಮೇತಂ ಅಪ್ಪಿಚ್ಛೋ ಚ ಸೋ ಭಿಕ್ಖು ಸನ್ತುಟ್ಠೋ ಚ ಸೋ ಭಿಕ್ಖೂತಿ ಅನುಮೋದತಿ। ಇತಿ ವಿಞ್ಞೂಹಿ ವಣ್ಣಭಾಸನಂ ಏಕೋ ಲಾಭೋ, ಸಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀಹಿ ಏಕೋ, ಸತ್ಥು ಸಮ್ಮುಖಾ ಏಕೋ, ಅನುಮಸ್ಸ ಅನುಮಸ್ಸ ಏಕೋ, ಸತ್ಥಾರಾ ಅಬ್ಭನುಮೋದನಂ ಏಕೋತಿ ಇಮೇ ಪಞ್ಚ ಲಾಭೇ ಸನ್ಧಾಯ ‘‘ಸುಲದ್ಧಲಾಭಾ’’ತಿ ಆಹ। ಕದಾಚೀತಿ ಕಿಸ್ಮಿಞ್ಚಿದೇವ ಕಾಲೇ। ಕರಹಚೀತಿ ತಸ್ಸೇವ ವೇವಚನಂ। ಅಪ್ಪೇವ ನಾಮ ಸಿಯಾ ಕೋಚಿದೇವ ಕಥಾಸಲ್ಲಾಪೋತಿ ಅಪಿ ನಾಮ ಕೋಚಿ ಕಥಾಸಮುದಾಚಾರೋಪಿ ಭವೇಯ್ಯ। ಥೇರೇನ ಕಿರ ಆಯಸ್ಮಾ ಪುಣ್ಣೋ ನೇವ ದಿಟ್ಠಪುಬ್ಬೋ, ನಸ್ಸ ಧಮ್ಮಕಥಾ ಸುತಪುಬ್ಬಾ। ಇತಿ ಸೋ ತಸ್ಸ ದಸ್ಸನಮ್ಪಿ ಧಮ್ಮಕಥಮ್ಪಿ ಪತ್ಥಯಮಾನೋ ಏವಮಾಹ।

    253.Suladdhalābhāti aññesampi manussattabhāvapabbajjādiguṇalābhā nāma honti. Āyasmato pana puṇṇassa suladdhalābhā ete, yassa satthu sammukhā evaṃ vaṇṇo abbhuggatoti attho. Apica apaṇḍitehi vaṇṇakathanaṃ nāma na tathā lābho, paṇḍitehi vaṇṇakathanaṃ pana lābho. Gihī hi vā vaṇṇakathanaṃ na tathā lābho, gihī hi ‘‘vaṇṇaṃ kathessāmī’’ti, ‘‘amhākaṃ ayyo saṇho sakhilo sukhasambhāso, vihāraṃ āgatānaṃ yāgubhattaphāṇitādīhi saṅgahaṃ karotī’’ti kathento avaṇṇameva katheti. ‘‘Avaṇṇaṃ kathessāmī’’ti ‘‘ayaṃ thero mandamando viya abalabalo viya bhākuṭikabhākuṭiko viya natthi iminā saddhiṃ vissāso’’ti kathento vaṇṇameva katheti. Sabrahmacārīhipi satthu parammukhā vaṇṇakathanaṃ na tathā lābho, satthu sammukhā pana atilābhoti imampi atthavasaṃ paṭicca ‘‘suladdhalābhā’’ti āha. Anumassa anumassāti dasa kathāvatthūni anupavisitvā anupavisitvā. Tañca satthā abbhanumodatīti tañcassa vaṇṇaṃ evametaṃ appiccho ca so bhikkhu santuṭṭho ca so bhikkhūti anumodati. Iti viññūhi vaṇṇabhāsanaṃ eko lābho, sabrahmacārīhi eko, satthu sammukhā eko, anumassa anumassa eko, satthārā abbhanumodanaṃ ekoti ime pañca lābhe sandhāya ‘‘suladdhalābhā’’ti āha. Kadācīti kismiñcideva kāle. Karahacīti tasseva vevacanaṃ. Appeva nāma siyā kocideva kathāsallāpoti api nāma koci kathāsamudācāropi bhaveyya. Therena kira āyasmā puṇṇo neva diṭṭhapubbo, nassa dhammakathā sutapubbā. Iti so tassa dassanampi dhammakathampi patthayamāno evamāha.

    ಚಾರಿಕಾದಿವಣ್ಣನಾ

    Cārikādivaṇṇanā

    ೨೫೪. ಯಥಾಭಿರನ್ತನ್ತಿ ಯಥಾಅಜ್ಝಾಸಯಂ ವಿಹರಿತ್ವಾ। ಬುದ್ಧಾನಞ್ಹಿ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಠಾನೇ ವಸನ್ತಾನಂ ಛಾಯೂದಕಾದಿವಿಪತ್ತಿಂ ವಾ ಅಪ್ಫಾಸುಕಸೇನಾಸನಂ ವಾ, ಮನುಸ್ಸಾನಂ ಅಸ್ಸದ್ಧಾದಿಭಾವಂ ವಾ ಆಗಮ್ಮ ಅನಭಿರತಿ ನಾಮ ನತ್ಥಿ। ತೇಸಂ ಸಮ್ಪತ್ತಿಯಾ ‘‘ಇಧ ಫಾಸು ವಿಹರಾಮಾ’’ತಿ ಅಭಿರಮಿತ್ವಾ ಚಿರವಿಹಾರೋಪಿ ನತ್ಥಿ। ಯತ್ಥ ಪನ ತಥಾಗತೇ ವಿಹರನ್ತೇ ಸತ್ತಾ ಸರಣೇಸು ವಾ ಪತಿಟ್ಠಹನ್ತಿ, ಸೀಲಾನಿ ವಾ ಸಮಾದಿಯನ್ತಿ, ಪಬ್ಬಜನ್ತಿ ವಾ, ತತೋ ಸೋತಾಪತ್ತಿಮಗ್ಗಾದೀನಂ ವಾ ಪನ ತೇಸಂ ಉಪನಿಸ್ಸಯೋ ಹೋತಿ। ತತ್ಥ ಬುದ್ಧಾ ಸತ್ತೇ ತಾಸು ಸಮ್ಪತ್ತೀಸು ಪತಿಟ್ಠಾಪನಅಜ್ಝಾಸಯೇನ ವಸನ್ತಿ; ತಾಸಂ ಅಭಾವೇ ಪಕ್ಕಮನ್ತಿ। ತೇನ ವುತ್ತಂ – ‘‘ಯಥಾಅಜ್ಝಾಸಯಂ ವಿಹರಿತ್ವಾ’’ತಿ। ಚಾರಿಕಂ ಚರಮಾನೋತಿ ಅದ್ಧಾನಗಮನಂ ಗಚ್ಛನ್ತೋ। ಚಾರಿಕಾ ಚ ನಾಮೇಸಾ ಭಗವತೋ ದುವಿಧಾ ಹೋತಿ ತುರಿತಚಾರಿಕಾ ಚ, ಅತುರಿತಚಾರಿಕಾ ಚ।

    254.Yathābhirantanti yathāajjhāsayaṃ viharitvā. Buddhānañhi ekasmiṃ ṭhāne vasantānaṃ chāyūdakādivipattiṃ vā apphāsukasenāsanaṃ vā, manussānaṃ assaddhādibhāvaṃ vā āgamma anabhirati nāma natthi. Tesaṃ sampattiyā ‘‘idha phāsu viharāmā’’ti abhiramitvā ciravihāropi natthi. Yattha pana tathāgate viharante sattā saraṇesu vā patiṭṭhahanti, sīlāni vā samādiyanti, pabbajanti vā, tato sotāpattimaggādīnaṃ vā pana tesaṃ upanissayo hoti. Tattha buddhā satte tāsu sampattīsu patiṭṭhāpanaajjhāsayena vasanti; tāsaṃ abhāve pakkamanti. Tena vuttaṃ – ‘‘yathāajjhāsayaṃ viharitvā’’ti. Cārikaṃ caramānoti addhānagamanaṃ gacchanto. Cārikā ca nāmesā bhagavato duvidhā hoti turitacārikā ca, aturitacārikā ca.

    ತತ್ಥ ದೂರೇಪಿ ಬೋಧನೇಯ್ಯಪುಗ್ಗಲಂ ದಿಸ್ವಾ ತಸ್ಸ ಬೋಧನತ್ಥಾಯ ಸಹಸಾ ಗಮನಂ ತುರಿತಚಾರಿಕಾ ನಾಮ। ಸಾ ಮಹಾಕಸ್ಸಪಪಚ್ಚುಗ್ಗಮನಾದೀಸು ದಟ್ಠಬ್ಬಾ। ಭಗವಾ ಹಿ ಮಹಾಕಸ್ಸಪಂ ಪಚ್ಚುಗ್ಗಚ್ಛನ್ತೋ ಮುಹುತ್ತೇನ ತಿಗಾವುತಂ ಮಗ್ಗಂ ಅಗಮಾಸಿ, ಆಳವಕಸ್ಸತ್ಥಾಯ ತಿಂಸಯೋಜನಂ, ತಥಾ ಅಙ್ಗುಲಿಮಾಲಸ್ಸ । ಪುಕ್ಕುಸಾತಿಸ್ಸ ಪನ ಪಞ್ಚಚತ್ತಾಲೀಸಯೋಜನಂ, ಮಹಾಕಪ್ಪಿನಸ್ಸ ವೀಸಯೋಜನಸತಂ, ಖದಿರವನಿಯಸ್ಸತ್ಥಾಯ ಸತ್ತ ಯೋಜನಸತಾನಿ ಅಗಮಾಸಿ; ಧಮ್ಮಸೇನಾಪತಿನೋ ಸದ್ಧಿವಿಹಾರಿಕಸ್ಸ ವನವಾಸೀತಿಸ್ಸಸಾಮಣೇರಸ್ಸ ತಿಗಾವುತಾಧಿಕಂ ವೀಸಯೋಜನಸತಂ।

    Tattha dūrepi bodhaneyyapuggalaṃ disvā tassa bodhanatthāya sahasā gamanaṃ turitacārikā nāma. Sā mahākassapapaccuggamanādīsu daṭṭhabbā. Bhagavā hi mahākassapaṃ paccuggacchanto muhuttena tigāvutaṃ maggaṃ agamāsi, āḷavakassatthāya tiṃsayojanaṃ, tathā aṅgulimālassa . Pukkusātissa pana pañcacattālīsayojanaṃ, mahākappinassa vīsayojanasataṃ, khadiravaniyassatthāya satta yojanasatāni agamāsi; dhammasenāpatino saddhivihārikassa vanavāsītissasāmaṇerassa tigāvutādhikaṃ vīsayojanasataṃ.

    ಏಕದಿವಸಂ ಕಿರ ಥೇರೋ, ‘‘ತಿಸ್ಸಸಾಮಣೇರಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಂ, ಭನ್ತೇ, ಗಚ್ಛಾಮೀ’’ತಿ ಆಹ। ಭಗವಾ, ‘‘ಅಹಮ್ಪಿ ಗಮಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಆನನ್ದಂ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಆನನ್ದ, ವೀಸತಿಸಹಸ್ಸಾನಂ ಛಳಭಿಞ್ಞಾನಂ ಆರೋಚೇಹಿ – ‘ಭಗವಾ ವನವಾಸೀತಿಸ್ಸಸಾಮಣೇರಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಂ ಗಮಿಸ್ಸತೀ’’’ತಿ। ತತೋ ದುತಿಯದಿವಸೇ ವೀಸತಿಸಹಸ್ಸಖೀಣಾಸವಪರಿವುತೋ ಆಕಾಸೇ ಉಪ್ಪತಿತ್ವಾ ವೀಸಯೋಜನಸತಮತ್ಥಕೇ ತಸ್ಸ ಗೋಚರಗಾಮದ್ವಾರೇ ಓತರಿತ್ವಾ ಚೀವರಂ ಪಾರುಪಿ। ಕಮ್ಮನ್ತಂ ಗಚ್ಛಮಾನಾ ಮನುಸ್ಸಾ ದಿಸ್ವಾ, ‘‘ಸತ್ಥಾ, ಭೋ, ಆಗತೋ, ಮಾ ಕಮ್ಮನ್ತಂ ಅಗಮಿತ್ಥಾ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಆಸನಾನಿ ಪಞ್ಞಪೇತ್ವಾ ಯಾಗುಂ ದತ್ವಾ ಪಾನವತ್ತಂ ಕರೋನ್ತಾ, ‘‘ಕುಹಿಂ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವಾ ಗಚ್ಛತೀ’’ತಿ ದಹರಭಿಕ್ಖೂ ಪುಚ್ಛಿಂಸು। ಉಪಾಸಕಾ, ನ ಭಗವಾ ಅಞ್ಞತ್ಥ ಗಚ್ಛತಿ, ಇಧೇವ ತಿಸ್ಸಸಾಮಣೇರಸ್ಸ ದಸ್ಸನತ್ಥಾಯ ಆಗತೋತಿ । ತೇ ‘‘ಅಮ್ಹಾಕಂ ಕಿರ ಕುಲೂಪಕತ್ಥೇರಸ್ಸ ದಸ್ಸನತ್ಥಾಯ ಸತ್ಥಾ ಆಗತೋ, ನೋ ವತ ನೋ ಥೇರೋ ಓರಮತ್ತಕೋ’’ತಿ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತಾ ಅಹೇಸುಂ।

    Ekadivasaṃ kira thero, ‘‘tissasāmaṇerassa santikaṃ, bhante, gacchāmī’’ti āha. Bhagavā, ‘‘ahampi gamissāmī’’ti vatvā āyasmantaṃ ānandaṃ āmantesi – ‘‘ānanda, vīsatisahassānaṃ chaḷabhiññānaṃ ārocehi – ‘bhagavā vanavāsītissasāmaṇerassa santikaṃ gamissatī’’’ti. Tato dutiyadivase vīsatisahassakhīṇāsavaparivuto ākāse uppatitvā vīsayojanasatamatthake tassa gocaragāmadvāre otaritvā cīvaraṃ pārupi. Kammantaṃ gacchamānā manussā disvā, ‘‘satthā, bho, āgato, mā kammantaṃ agamitthā’’ti vatvā āsanāni paññapetvā yāguṃ datvā pānavattaṃ karontā, ‘‘kuhiṃ, bhante, bhagavā gacchatī’’ti daharabhikkhū pucchiṃsu. Upāsakā, na bhagavā aññattha gacchati, idheva tissasāmaṇerassa dassanatthāya āgatoti . Te ‘‘amhākaṃ kira kulūpakattherassa dassanatthāya satthā āgato, no vata no thero oramattako’’ti somanassajātā ahesuṃ.

    ಅಥ ಭಗವತೋ ಭತ್ತಕಿಚ್ಚಪರಿಯೋಸಾನೇ ಸಾಮಣೇರೋ ಗಾಮಂ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಚರಿತ್ವಾ ‘‘ಉಪಾಸಕಾ ಮಹಾ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೋ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿ। ಅಥಸ್ಸ ತೇ, ‘‘ಸತ್ಥಾ, ಭನ್ತೇ, ಆಗತೋ’’ತಿ ಆರೋಚೇಸುಂ, ಸೋ ಭಗವನ್ತಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಪಿಣ್ಡಪಾತೇನ ಆಪುಚ್ಛಿ। ಸತ್ಥಾ ತಸ್ಸ ಪತ್ತಂ ಹತ್ಥೇನ ಗಹೇತ್ವಾ, ‘‘ಅಲಂ, ತಿಸ್ಸ, ನಿಟ್ಠಿತಂ ಭತ್ತಕಿಚ್ಚ’’ನ್ತಿ ಆಹ। ತತೋ ಉಪಜ್ಝಾಯಂ ಆಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಪತ್ತಾಸನೇ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ಭತ್ತಕಿಚ್ಚಮಕಾಸಿ। ಅಥಸ್ಸ ಭತ್ತಕಿಚ್ಚಪರಿಯೋಸಾನೇ ಸತ್ಥಾ ಮಙ್ಗಲಂ ವತ್ವಾ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಗಾಮದ್ವಾರೇ ಠತ್ವಾ, ‘‘ಕತರೋ ತೇ, ತಿಸ್ಸ, ವಸನಟ್ಠಾನಂ ಗಮನಮಗ್ಗೋ’’ತಿ ಆಹ। ‘‘ಅಯಂ ಭಗವಾ’’ತಿ। ಮಗ್ಗಂ ದೇಸಯಮಾನೋ ಪುರತೋ ಯಾಹಿ ತಿಸ್ಸಾತಿ। ಭಗವಾ ಕಿರ ಸದೇವಕಸ್ಸ ಲೋಕಸ್ಸ ಮಗ್ಗದೇಸಕೋ ಸಮಾನೋಪಿ ‘‘ಸಕಲತಿಗಾವುತೇ ಮಗ್ಗೇ ಸಾಮಣೇರಂ ದಟ್ಠುಂ ಲಚ್ಛಾಮೀ’’ತಿ ತಂ ಮಗ್ಗದೇಸಕಮಕಾಸಿ।

    Atha bhagavato bhattakiccapariyosāne sāmaṇero gāmaṃ piṇḍāya caritvā ‘‘upāsakā mahā bhikkhusaṅgho’’ti pucchi. Athassa te, ‘‘satthā, bhante, āgato’’ti ārocesuṃ, so bhagavantaṃ upasaṅkamitvā piṇḍapātena āpucchi. Satthā tassa pattaṃ hatthena gahetvā, ‘‘alaṃ, tissa, niṭṭhitaṃ bhattakicca’’nti āha. Tato upajjhāyaṃ āpucchitvā attano pattāsane nisīditvā bhattakiccamakāsi. Athassa bhattakiccapariyosāne satthā maṅgalaṃ vatvā nikkhamitvā gāmadvāre ṭhatvā, ‘‘kataro te, tissa, vasanaṭṭhānaṃ gamanamaggo’’ti āha. ‘‘Ayaṃ bhagavā’’ti. Maggaṃ desayamāno purato yāhi tissāti. Bhagavā kira sadevakassa lokassa maggadesako samānopi ‘‘sakalatigāvute magge sāmaṇeraṃ daṭṭhuṃ lacchāmī’’ti taṃ maggadesakamakāsi.

    ಸೋ ಅತ್ತನೋ ವಸನಟ್ಠಾನಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಭಗವತೋ ವತ್ತಮಕಾಸಿ। ಅಥ ನಂ ಭಗವಾ, ‘‘ಕತರೋ ತೇ, ತಿಸ್ಸ, ಚಙ್ಕಮೋ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ತತ್ಥ ಗನ್ತ್ವಾ ಸಾಮಣೇರಸ್ಸ ನಿಸೀದನಪಾಸಾಣೇ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ, ‘‘ತಿಸ್ಸ, ಇಮಸ್ಮಿಂ ಠಾನೇ ಸುಖಂ ವಸಸೀ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿ। ಸೋ ಆಹ – ‘‘ಆಮ, ಭನ್ತೇ, ಇಮಸ್ಮಿಂ ಮೇ ಠಾನೇ ವಸನ್ತಸ್ಸ ಸೀಹಬ್ಯಗ್ಘಹತ್ಥಿಮಿಗಮೋರಾದೀನಂ ಸದ್ದಂ ಸುಣತೋ ಅರಞ್ಞಸಞ್ಞಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ, ತಾಯ ಸುಖಂ ವಸಾಮೀ’’ತಿ। ಅಥ ನಂ ಭಗವಾ, ‘‘ತಿಸ್ಸ, ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಂ ಸನ್ನಿಪಾತೇಹಿ, ಬುದ್ಧದಾಯಜ್ಜಂ ತೇ ದಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಸನ್ನಿಪತಿತೇ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೇ ಉಪಸಮ್ಪಾದೇತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ವಸನಟ್ಠಾನಮೇವ ಅಗಮಾಸೀತಿ। ಅಯಂ ತುರಿತಚಾರಿಕಾ ನಾಮ।

    So attano vasanaṭṭhānaṃ gantvā bhagavato vattamakāsi. Atha naṃ bhagavā, ‘‘kataro te, tissa, caṅkamo’’ti pucchitvā tattha gantvā sāmaṇerassa nisīdanapāsāṇe nisīditvā, ‘‘tissa, imasmiṃ ṭhāne sukhaṃ vasasī’’ti pucchi. So āha – ‘‘āma, bhante, imasmiṃ me ṭhāne vasantassa sīhabyagghahatthimigamorādīnaṃ saddaṃ suṇato araññasaññā uppajjati, tāya sukhaṃ vasāmī’’ti. Atha naṃ bhagavā, ‘‘tissa, bhikkhusaṅghaṃ sannipātehi, buddhadāyajjaṃ te dassāmī’’ti vatvā sannipatite bhikkhusaṅghe upasampādetvā attano vasanaṭṭhānameva agamāsīti. Ayaṃ turitacārikā nāma.

    ಯಂ ಪನ ಗಾಮನಿಗಮಪಟಿಪಾಟಿಯಾ ದೇವಸಿಕಂ ಯೋಜನಡ್ಢಯೋಜನವಸೇನ ಪಿಣ್ಡಪಾತಚರಿಯಾದೀಹಿ ಲೋಕಂ ಅನುಗ್ಗಣ್ಹನ್ತಸ್ಸ ಗಮನಂ, ಅಯಂ ಅತುರಿತಚಾರಿಕಾ ನಾಮ। ಇಮಂ ಪನ ಚಾರಿಕಂ ಚರನ್ತೋ ಭಗವಾ ಮಹಾಮಣ್ಡಲಂ ಮಜ್ಝಿಮಮಣ್ಡಲಂ ಅನ್ತಿಮಮಣ್ಡಲನ್ತಿ ಇಮೇಸಂ ತಿಣ್ಣಂ ಮಣ್ಡಲಾನಂ ಅಞ್ಞತರಸ್ಮಿಂ ಚರತಿ। ತತ್ಥ ಮಹಾಮಣ್ಡಲಂ ನವಯೋಜನಸತಿಕಂ, ಮಜ್ಝಿಮಮಣ್ಡಲಂ ಛಯೋಜನಸತಿಕಂ, ಅನ್ತಿಮಮಣ್ಡಲಂ ತಿಯೋಜನಸತಿಕಂ। ಯದಾ ಮಹಾಮಣ್ಡಲೇ ಚಾರಿಕಂ ಚರಿತುಕಾಮೋ ಹೋತಿ, ಮಹಾಪವಾರಣಾಯ ಪವಾರೇತ್ವಾ ಪಾಟಿಪದದಿವಸೇ ಮಹಾಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಪರಿವಾರೋ ನಿಕ್ಖಮತಿ। ಸಮನ್ತಾ ಯೋಜನಸತಂ ಏಕಕೋಲಾಹಲಂ ಅಹೋಸಿ, ಪುರಿಮಂ ಪುರಿಮಂ ಆಗತಾ ನಿಮನ್ತೇತುಂ ಲಭನ್ತಿ; ಇತರೇಸು ದ್ವೀಸು ಮಣ್ಡಲೇಸು ಸಕ್ಕಾರೋ ಮಹಾಮಣ್ಡಲೇ ಓಸರತಿ। ತತ್ರ ಭಗವಾ ತೇಸು ತೇಸು ಗಾಮನಿಗಮೇಸು ಏಕಾಹಂ ದ್ವೀಹಂ ವಸನ್ತೋ ಮಹಾಜನಂ ಆಮಿಸಪಟಿಗ್ಗಹೇನ ಅನುಗ್ಗಣ್ಹನ್ತೋ ಧಮ್ಮದಾನೇನ ಚಸ್ಸ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಿತಂ ಕುಸಲಂ ವಡ್ಢೇನ್ತೋ ನವಹಿ ಮಾಸೇಹಿ ಚಾರಿಕಂ ಪರಿಯೋಸಾಪೇತಿ।

    Yaṃ pana gāmanigamapaṭipāṭiyā devasikaṃ yojanaḍḍhayojanavasena piṇḍapātacariyādīhi lokaṃ anuggaṇhantassa gamanaṃ, ayaṃ aturitacārikā nāma. Imaṃ pana cārikaṃ caranto bhagavā mahāmaṇḍalaṃ majjhimamaṇḍalaṃ antimamaṇḍalanti imesaṃ tiṇṇaṃ maṇḍalānaṃ aññatarasmiṃ carati. Tattha mahāmaṇḍalaṃ navayojanasatikaṃ, majjhimamaṇḍalaṃ chayojanasatikaṃ, antimamaṇḍalaṃ tiyojanasatikaṃ. Yadā mahāmaṇḍale cārikaṃ caritukāmo hoti, mahāpavāraṇāya pavāretvā pāṭipadadivase mahābhikkhusaṅghaparivāro nikkhamati. Samantā yojanasataṃ ekakolāhalaṃ ahosi, purimaṃ purimaṃ āgatā nimantetuṃ labhanti; itaresu dvīsu maṇḍalesu sakkāro mahāmaṇḍale osarati. Tatra bhagavā tesu tesu gāmanigamesu ekāhaṃ dvīhaṃ vasanto mahājanaṃ āmisapaṭiggahena anuggaṇhanto dhammadānena cassa vivaṭṭūpanissitaṃ kusalaṃ vaḍḍhento navahi māsehi cārikaṃ pariyosāpeti.

    ಸಚೇ ಪನ ಅನ್ತೋವಸ್ಸೇ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಸಮಥವಿಪಸ್ಸನಾ ತರುಣಾ ಹೋತಿ, ಮಹಾಪವಾರಣಾಯ ಅಪವಾರೇತ್ವಾ ಪವಾರಣಾಸಙ್ಗಹಂ ದತ್ವಾ ಕತ್ತಿಕಪುಣ್ಣಮಾಯ ಪವಾರೇತ್ವಾ ಮಿಗಸಿರಸ್ಸ ಪಠಮದಿವಸೇ ಮಹಾಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಪರಿವಾರೋ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಮಜ್ಝಿಮಮಣ್ಡಲಂ ಓಸರತಿ। ಅಞ್ಞೇನಪಿ ಕಾರಣೇನ ಮಜ್ಝಿಮಮಣ್ಡಲೇ ಚಾರಿಕಂ ಚರಿತುಕಾಮೋ ಚತುಮಾಸಂ ವಸಿತ್ವಾವ ನಿಕ್ಖಮತಿ। ವುತ್ತನಯೇನೇವ ಇತರೇಸು ದ್ವೀಸು ಮಣ್ಡಲೇಸು ಸಕ್ಕಾರೋ ಮಜ್ಝಿಮಮಣ್ಡಲೇ ಓಸರತಿ। ಭಗವಾ ಪುರಿಮನಯೇನೇವ ಲೋಕಂ ಅನುಗ್ಗಣ್ಹನ್ತೋ ಅಟ್ಠಹಿ ಮಾಸೇಹಿ ಚಾರಿಕಂ ಪರಿಯೋಸಾಪೇತಿ।

    Sace pana antovasse bhikkhūnaṃ samathavipassanā taruṇā hoti, mahāpavāraṇāya apavāretvā pavāraṇāsaṅgahaṃ datvā kattikapuṇṇamāya pavāretvā migasirassa paṭhamadivase mahābhikkhusaṅghaparivāro nikkhamitvā majjhimamaṇḍalaṃ osarati. Aññenapi kāraṇena majjhimamaṇḍale cārikaṃ caritukāmo catumāsaṃ vasitvāva nikkhamati. Vuttanayeneva itaresu dvīsu maṇḍalesu sakkāro majjhimamaṇḍale osarati. Bhagavā purimanayeneva lokaṃ anuggaṇhanto aṭṭhahi māsehi cārikaṃ pariyosāpeti.

    ಸಚೇ ಪನ ಚತುಮಾಸಂ ವುಟ್ಠವಸ್ಸಸ್ಸಾಪಿ ಭಗವತೋ ವೇನೇಯ್ಯಸತ್ತಾ ಅಪರಿಪಕ್ಕಿನ್ದ್ರಿಯಾ ಹೋನ್ತಿ, ತೇಸಂ ಇನ್ದ್ರಿಯಪರಿಪಾಕಂ ಆಗಮಯಮಾನೋ ಅಪರಮ್ಪಿ ಏಕಂ ಮಾಸಂ ವಾ ದ್ವಿತಿಚತುಮಾಸಂ ವಾ ತತ್ಥೇವ ವಸಿತ್ವಾ ಮಹಾಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಪರಿವಾರೋ ನಿಕ್ಖಮತಿ। ವುತ್ತನಯೇನೇವ ಇತರೇಸು ದ್ವೀಸು ಮಣ್ಡಲೇಸು ಸಕ್ಕಾರೋ ಅನ್ತೋಮಣ್ಡಲೇ ಓಸರತಿ। ಭಗವಾ ಪುರಿಮನಯೇನೇವ ಲೋಕಂ ಅನುಗ್ಗಣ್ಹನ್ತೋ ಸತ್ತಹಿ ವಾ ಛಹಿ ವಾ ಪಞ್ಚಹಿ ವಾ ಚತೂಹಿ ವಾ ಮಾಸೇಹಿ ಚಾರಿಕಂ ಪರಿಯೋಸಾಪೇತಿ। ಇತಿ ಇಮೇಸು ತೀಸು ಮಣ್ಡಲೇಸು ಯತ್ಥ ಕತ್ಥಚಿ ಚಾರಿಕಂ ಚರನ್ತೋ ನ ಚೀವರಾದಿಹೇತು ಚರತಿ। ಅಥ ಖೋ ಯೇ ದುಗ್ಗತಾ ಬಾಲಾ ಜಿಣ್ಣಾ ಬ್ಯಾಧಿತಾ, ತೇ ಕದಾ ತಥಾಗತಂ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಪಸ್ಸಿಸ್ಸನ್ತಿ? ಮಯಿ ಪನ ಚಾರಿಕಂ ಚರನ್ತೇ ಮಹಾಜನೋ ತಥಾಗತದಸ್ಸನಂ ಲಭಿಸ್ಸತಿ, ತತ್ಥ ಕೇಚಿ ಚಿತ್ತಾನಿ ಪಸಾದೇಸ್ಸನ್ತಿ, ಕೇಚಿ ಮಾಲಾದೀಹಿ ಪೂಜೇಸ್ಸನ್ತಿ, ಕೇಚಿ ಕಟಚ್ಛುಭಿಕ್ಖಂ ದಸ್ಸನ್ತಿ, ಕೇಚಿ ಮಿಚ್ಛಾದಸ್ಸನಂ ಪಹಾಯ ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿಕಾ ಭವಿಸ್ಸನ್ತಿ, ತಂ ತೇಸಂ ಭವಿಸ್ಸತಿ ದೀಘರತ್ತಂ ಹಿತಾಯ ಸುಖಾಯಾತಿ ಏವಂ ಲೋಕಾನುಕಮ್ಪಾಯ ಚಾರಿಕಂ ಚರತಿ।

    Sace pana catumāsaṃ vuṭṭhavassassāpi bhagavato veneyyasattā aparipakkindriyā honti, tesaṃ indriyaparipākaṃ āgamayamāno aparampi ekaṃ māsaṃ vā dviticatumāsaṃ vā tattheva vasitvā mahābhikkhusaṅghaparivāro nikkhamati. Vuttanayeneva itaresu dvīsu maṇḍalesu sakkāro antomaṇḍale osarati. Bhagavā purimanayeneva lokaṃ anuggaṇhanto sattahi vā chahi vā pañcahi vā catūhi vā māsehi cārikaṃ pariyosāpeti. Iti imesu tīsu maṇḍalesu yattha katthaci cārikaṃ caranto na cīvarādihetu carati. Atha kho ye duggatā bālā jiṇṇā byādhitā, te kadā tathāgataṃ āgantvā passissanti? Mayi pana cārikaṃ carante mahājano tathāgatadassanaṃ labhissati, tattha keci cittāni pasādessanti, keci mālādīhi pūjessanti, keci kaṭacchubhikkhaṃ dassanti, keci micchādassanaṃ pahāya sammādiṭṭhikā bhavissanti, taṃ tesaṃ bhavissati dīgharattaṃ hitāya sukhāyāti evaṃ lokānukampāya cārikaṃ carati.

    ಅಪಿಚ ಚತೂಹಿ ಕಾರಣೇಹಿ ಬುದ್ಧಾ ಭಗವನ್ತೋ ಚಾರಿಕಂ ಚರನ್ತಿ – ಜಙ್ಘಾವಿಹಾರವಸೇನ ಸರೀರಫಾಸುಕತ್ಥಾಯ, ಅತ್ಥುಪ್ಪತ್ತಿಕಾಲಂ ಅಭಿಕಙ್ಖನತ್ಥಾಯ, ಭಿಖೂನಂ ಸಿಕ್ಖಾಪದಂ ಪಞ್ಞಾಪನತ್ಥಾಯ, ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಪರಿಪಾಕಗತಿನ್ದ್ರಿಯೇ ಬೋಧನೇಯ್ಯಸತ್ತೇ ಬೋಧನತ್ಥಾಯಾತಿ। ಅಪರೇಹಿಪಿ ಚತೂಹಿ ಕಾರಣೇಹಿ ಬುದ್ಧಾ ಭಗವನ್ತೋ ಚಾರಿಕಂ ಚರನ್ತಿ – ಬುದ್ಧಂ ಸರಣಂ ಗಚ್ಛಿಸ್ಸನ್ತೀತಿ ವಾ, ಧಮ್ಮಂ ಸರಣಂ ಗಚ್ಛಿಸ್ಸನ್ತೀತಿ ವಾ, ಸಙ್ಘಂ ಸರಣಂ ಗಚ್ಛಿಸ್ಸನ್ತೀತಿ ವಾ, ಮಹತಾ ಧಮ್ಮವಸ್ಸೇನ ಚತಸ್ಸೋ ಪರಿಸಾ ಸನ್ತಪ್ಪೇಸ್ಸಾಮೀತಿ ವಾತಿ । ಅಪರೇಹಿ ಪಞ್ಚಹಿ ಕಾರಣೇಹಿ ಬುದ್ಧಾ ಭಗವನ್ತೋ ಚಾರಿಕಂ ಚರನ್ತಿ – ಪಾಣಾತಿಪಾತಾ ವಿರಮಿಸ್ಸನ್ತೀತಿ ವಾ, ಅದಿನ್ನಾದಾನಾ… ಕಾಮೇಸುಮಿಚ್ಛಾಚಾರಾ… ಮುಸಾವಾದಾ… ಸುರಾಮೇರಯಮಜ್ಜಪಮಾದಟ್ಠಾನಾ ವಿರಮಿಸ್ಸನ್ತೀತಿ ವಾತಿ। ಅಪರೇಹಿ ಅಟ್ಠಹಿ ಕಾರಣೇಹಿ ಬುದ್ಧಾ ಭಗವನ್ತೋ ಚಾರಿಕಂ ಚರನ್ತಿ – ಪಠಮಜ್ಝಾನಂ ಪಟಿಲಭಿಸ್ಸನ್ತೀತಿ ವಾ, ದುತಿಯಂ…ಪೇ॰… ನೇವಸಞ್ಞಾನಾಸಞ್ಞಾಯತನಸಮಾಪತ್ತಿಂ ಪಟಿಲಭಿಸ್ಸನ್ತೀತಿ ವಾತಿ। ಅಪರೇಹಿ ಅಟ್ಠಹಿ ಕಾರಣೇಹಿ ಬುದ್ಧಾ ಭಗವನ್ತೋ ಚಾರಿಕಂ ಚರನ್ತಿ – ಸೋತಾಪತ್ತಿಮಗ್ಗಂ ಅಧಿಗಮಿಸ್ಸನ್ತೀತಿ ವಾ, ಸೋತಾಪತ್ತಿಫಲಂ…ಪೇ॰… ಅರಹತ್ತಫಲಂ ಸಚ್ಛಿಕರಿಸ್ಸನ್ತೀತಿ ವಾತಿ। ಅಯಂ ಅತುರಿತಚಾರಿಕಾ, ಸಾ ಇಧ ಅಧಿಪ್ಪೇತಾ। ಸಾ ಪನೇಸಾ ದುವಿಧಾ ಹೋತಿ ನಿಬದ್ಧಚಾರಿಕಾ, ಅನಿಬದ್ಧಚಾರಿಕಾ ಚ। ತತ್ಥ ಯಂ ಏಕಸ್ಸೇವ ಬೋಧನೇಯ್ಯಸತ್ತಸ್ಸ ಅತ್ಥಾಯ ಗಚ್ಛತಿ, ಅಯಂ ನಿಬದ್ಧಚಾರಿಕಾ ನಾಮ। ಯಂ ಪನ ಗಾಮನಿಗಮನಗರಪಟಿಪಾಟಿವಸೇನ ಚರತಿ, ಅಯಂ ಅನಿಬದ್ಧಚಾರಿಕಾ ನಾಮ। ಏಸಾ ಇಧ ಅಧಿಪ್ಪೇತಾ।

    Apica catūhi kāraṇehi buddhā bhagavanto cārikaṃ caranti – jaṅghāvihāravasena sarīraphāsukatthāya, atthuppattikālaṃ abhikaṅkhanatthāya, bhikhūnaṃ sikkhāpadaṃ paññāpanatthāya, tattha tattha paripākagatindriye bodhaneyyasatte bodhanatthāyāti. Aparehipi catūhi kāraṇehi buddhā bhagavanto cārikaṃ caranti – buddhaṃ saraṇaṃ gacchissantīti vā, dhammaṃ saraṇaṃ gacchissantīti vā, saṅghaṃ saraṇaṃ gacchissantīti vā, mahatā dhammavassena catasso parisā santappessāmīti vāti . Aparehi pañcahi kāraṇehi buddhā bhagavanto cārikaṃ caranti – pāṇātipātā viramissantīti vā, adinnādānā… kāmesumicchācārā… musāvādā… surāmerayamajjapamādaṭṭhānā viramissantīti vāti. Aparehi aṭṭhahi kāraṇehi buddhā bhagavanto cārikaṃ caranti – paṭhamajjhānaṃ paṭilabhissantīti vā, dutiyaṃ…pe… nevasaññānāsaññāyatanasamāpattiṃ paṭilabhissantīti vāti. Aparehi aṭṭhahi kāraṇehi buddhā bhagavanto cārikaṃ caranti – sotāpattimaggaṃ adhigamissantīti vā, sotāpattiphalaṃ…pe… arahattaphalaṃ sacchikarissantīti vāti. Ayaṃ aturitacārikā, sā idha adhippetā. Sā panesā duvidhā hoti nibaddhacārikā, anibaddhacārikā ca. Tattha yaṃ ekasseva bodhaneyyasattassa atthāya gacchati, ayaṃ nibaddhacārikā nāma. Yaṃ pana gāmanigamanagarapaṭipāṭivasena carati, ayaṃ anibaddhacārikā nāma. Esā idha adhippetā.

    ಸೇನಾಸನಂ ಸಂಸಾಮೇತ್ವಾತಿ ಸೇನಾಸನಂ ಪಟಿಸಾಮೇತ್ವಾ। ತಂ ಪನ ಪಟಿಸಾಮೇನ್ತೋ ಥೇರೋ ನ ಚೂಳಪತ್ತಮಹಾಪತ್ತ-ಚೂಳಥಾಲಕಮಹಾಥಾಲಕ-ಪಟ್ಟುಣ್ಣಚೀವರ-ದುಕೂಲಚೀವರಾದೀನಂ ಭಣ್ಡಿಕಂ ಕತ್ವಾ ಸಪ್ಪಿತೇಲಾದೀನಂ ವಾ ಪನ ಘಟೇ ಪೂರಾಪೇತ್ವಾ ಗಬ್ಭೇ ನಿದಹಿತ್ವಾ ದ್ವಾರಂ ಪಿಧಾಯ ಕುಞ್ಚಿಕಮುದ್ದಿಕಾದೀನಿ ಯೋಜಾಪೇಸಿ। ‘‘ಸಚೇ ನ ಹೋತಿ ಭಿಕ್ಖು ವಾ ಸಾಮಣೇರೋ ವಾ ಆರಾಮಿಕೋ ವಾ ಉಪಾಸಕೋ ವಾ, ಚತೂಸು ಪಾಸಾಣೇಸು ಮಞ್ಚೇ ಮಞ್ಚಂ ಆರೋಪೇತ್ವಾ ಪೀಠೇ ಪೀಠಂ ಆರೋಪೇತ್ವಾ ಚೀವರವಂಸೇ ವಾ ಚೀವರರಜ್ಜುಯಾ ವಾ ಉಪರಿ ಪುಞ್ಜಂ ಕತ್ವಾ ದ್ವಾರವಾತಪಾನಂ ಥಕೇತ್ವಾ ಪಕ್ಕಮಿತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ (ಚೂಳವ॰ ೩೬೧) ವಚನತೋ ಪನ ನೇವಾಸಿಕಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಆಪುಚ್ಛನಮತ್ತಕೇನೇವ ಪಟಿಸಾಮೇಸಿ।

    Senāsanaṃ saṃsāmetvāti senāsanaṃ paṭisāmetvā. Taṃ pana paṭisāmento thero na cūḷapattamahāpatta-cūḷathālakamahāthālaka-paṭṭuṇṇacīvara-dukūlacīvarādīnaṃ bhaṇḍikaṃ katvā sappitelādīnaṃ vā pana ghaṭe pūrāpetvā gabbhe nidahitvā dvāraṃ pidhāya kuñcikamuddikādīni yojāpesi. ‘‘Sace na hoti bhikkhu vā sāmaṇero vā ārāmiko vā upāsako vā, catūsu pāsāṇesu mañce mañcaṃ āropetvā pīṭhe pīṭhaṃ āropetvā cīvaravaṃse vā cīvararajjuyā vā upari puñjaṃ katvā dvāravātapānaṃ thaketvā pakkamitabba’’nti (cūḷava. 361) vacanato pana nevāsikaṃ bhikkhuṃ āpucchanamattakeneva paṭisāmesi.

    ಯೇನ ಸಾವತ್ಥಿ ತೇನ ಚಾರಿಕಂ ಪಕ್ಕಾಮೀತಿ ಸತ್ಥು ದಸ್ಸನಕಾಮೋ ಹುತ್ವಾ ಯೇನ ದಿಸಾಭಾಗೇನ ಸಾವತ್ಥಿ ತೇನ ಪಕ್ಕಾಮಿ। ಪಕ್ಕಮನ್ತೋ ಚ ನ ಸುದ್ಧೋದನಮಹಾರಾಜಸ್ಸ ಆರೋಚಾಪೇತ್ವಾ ಸಪ್ಪಿತೇಲಮಧುಫಾಣಿತಾದೀನಿ ಗಾಹಾಪೇತ್ವಾ ಪಕ್ಕನ್ತೋ। ಯೂಥಂ ಪಹಾಯ ನಿಕ್ಖನ್ತೋ ಪನ ಮತ್ತಹತ್ಥೀ ವಿಯ, ಅಸಹಾಯಕಿಚ್ಚೋ ಸೀಹೋ ವಿಯ, ಪತ್ತಚೀವರಮತ್ತಂ ಆದಾಯ ಏಕಕೋವ ಪಕ್ಕಾಮಿ। ಕಸ್ಮಾ ಪನೇಸ ಪಞ್ಚಸತೇಹಿ ಅತ್ತನೋ ಅನ್ತೇವಾಸಿಕೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ರಾಜಗಹಂ ಅಗನ್ತ್ವಾ ಇದಾನಿ ನಿಕ್ಖನ್ತೋತಿ? ರಾಜಗಹಂ ಕಪಿಲವತ್ಥುತೋ ದೂರಂ ಸಟ್ಠಿಯೋಜನಾನಿ, ಸಾವತ್ಥಿ ಪನ ಪಞ್ಚದಸ। ಸತ್ಥಾ ರಾಜಗಹತೋ ಪಞ್ಚಚತ್ತಾಲೀಸಯೋಜನಂ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ವಿಹರತಿ, ಇದಾನಿ ಆಸನ್ನೋ ಜಾತೋತಿ ಸುತ್ವಾ ನಿಕ್ಖಮೀತಿ ಅಕಾರಣಮೇತಂ। ಬುದ್ಧಾನಂ ಸನ್ತಿಕಂ ಗಚ್ಛನ್ತೋ ಹಿ ಏಸ ಯೋಜನಸಹಸ್ಸಮ್ಪಿ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯ, ತದಾ ಪನ ಕಾಯವಿವೇಕೋ ನ ಸಕ್ಕಾ ಲದ್ಧುನ್ತಿ। ಬಹೂಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಗಮನಕಾಲೇ ಹಿ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಗಚ್ಛಾಮಾತಿ ವದನ್ತೇ ಏಕೋ ಇಧೇವ ವಸಾಮಾತಿ ವದತಿ। ಏಕಸ್ಮಿಂ ವಸಾಮಾತಿ ವದನ್ತೇ ಏಕೋ ಗಚ್ಛಾಮಾತಿ ವದತಿ। ತಸ್ಮಾ ಇಚ್ಛಿತಿಚ್ಛಿತಕ್ಖಣೇ ಸಮಾಪತ್ತಿಂ ಅಪ್ಪೇತ್ವಾ ನಿಸೀದಿತುಂ ವಾ ಫಾಸುಕಸೇನಾಸನೇ ಕಾಯವಿವೇಕಂ ಲದ್ಧುಂ ವಾ ನ ಸಕ್ಕಾ ಹೋತಿ, ಏಕಕಸ್ಸ ಪನ ತಂ ಸಬ್ಬಂ ಸುಲಭಂ ಹೋತೀತಿ ತದಾ ಅಗನ್ತ್ವಾ ಇದಾನಿ ಪಕ್ಕಾಮಿ।

    Yena sāvatthi tena cārikaṃ pakkāmīti satthu dassanakāmo hutvā yena disābhāgena sāvatthi tena pakkāmi. Pakkamanto ca na suddhodanamahārājassa ārocāpetvā sappitelamadhuphāṇitādīni gāhāpetvā pakkanto. Yūthaṃ pahāya nikkhanto pana mattahatthī viya, asahāyakicco sīho viya, pattacīvaramattaṃ ādāya ekakova pakkāmi. Kasmā panesa pañcasatehi attano antevāsikehi saddhiṃ rājagahaṃ agantvā idāni nikkhantoti? Rājagahaṃ kapilavatthuto dūraṃ saṭṭhiyojanāni, sāvatthi pana pañcadasa. Satthā rājagahato pañcacattālīsayojanaṃ āgantvā sāvatthiyaṃ viharati, idāni āsanno jātoti sutvā nikkhamīti akāraṇametaṃ. Buddhānaṃ santikaṃ gacchanto hi esa yojanasahassampi gaccheyya, tadā pana kāyaviveko na sakkā laddhunti. Bahūhi saddhiṃ gamanakāle hi ekasmiṃ gacchāmāti vadante eko idheva vasāmāti vadati. Ekasmiṃ vasāmāti vadante eko gacchāmāti vadati. Tasmā icchiticchitakkhaṇe samāpattiṃ appetvā nisīdituṃ vā phāsukasenāsane kāyavivekaṃ laddhuṃ vā na sakkā hoti, ekakassa pana taṃ sabbaṃ sulabhaṃ hotīti tadā agantvā idāni pakkāmi.

    ಚಾರಿಕಂ ಚರಮಾನೋತಿ ಏತ್ಥ ಕಿಞ್ಚಾಪಿ ಅಯಂ ಚಾರಿಕಾ ನಾಮ ಮಹಾಜನಸಙ್ಗಹತ್ಥಂ ಬುದ್ಧಾನಂಯೇವ ಲಬ್ಭತಿ, ಬುದ್ಧೇ ಉಪಾದಾಯ ಪನ ರುಳ್ಹೀಸದ್ದೇನ ಸಾವಕಾನಮ್ಪಿ ವುಚ್ಚತಿ ಕಿಲಞ್ಜಾದೀಹಿ ಕತಂ ಬೀಜನಮ್ಪಿ ತಾಲವಣ್ಟಂ ವಿಯ। ಯೇನ ಭಗವಾತಿ ಸಾವತ್ಥಿಯಾ ಅವಿದೂರೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಗಾಮಕೇ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಚರಿತ್ವಾ ಕತಭತ್ತಕಿಚ್ಚೋ ಜೇತವನಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಸಾರಿಪುತ್ತತ್ಥೇರಸ್ಸ ವಾ ಮಹಾಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನತ್ಥೇರಸ್ಸ ವಾ ವಸನಟ್ಠಾನಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಪಾದೇ ಧೋವಿತ್ವಾ ಮಕ್ಖೇತ್ವಾ ಪಾನೀಯಂ ವಾ ಪಾನಕಂ ವಾ ಪಿವಿತ್ವಾ ಥೋಕಂ ವಿಸ್ಸಮಿತ್ವಾ ಸತ್ಥಾರಂ ಪಸ್ಸಿಸ್ಸಾಮೀತಿ ಚಿತ್ತಮ್ಪಿ ಅನುಪ್ಪಾದೇತ್ವಾ ಉಜುಕಂ ಗನ್ಧಕುಟಿಪರಿವೇಣಮೇವ ಅಗಮಾಸಿ। ಥೇರಸ್ಸ ಹಿ ಸತ್ಥಾರಂ ದಟ್ಠುಕಾಮಸ್ಸ ಅಞ್ಞೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಕಿಚ್ಚಂ ನತ್ಥಿ। ತಸ್ಮಾ ರಾಹುಲಂ ವಾ ಆನನ್ದಂ ವಾ ಗಹೇತ್ವಾ ಓಕಾಸಂ ಕಾರೇತ್ವಾ ಸತ್ಥಾರಂ ಪಸ್ಸಿಸ್ಸಾಮೀತಿ ಏವಮ್ಪಿ ಚಿತ್ತಂ ನ ಉಪ್ಪಾದೇಸಿ।

    Cārikaṃcaramānoti ettha kiñcāpi ayaṃ cārikā nāma mahājanasaṅgahatthaṃ buddhānaṃyeva labbhati, buddhe upādāya pana ruḷhīsaddena sāvakānampi vuccati kilañjādīhi kataṃ bījanampi tālavaṇṭaṃ viya. Yena bhagavāti sāvatthiyā avidūre ekasmiṃ gāmake piṇḍāya caritvā katabhattakicco jetavanaṃ pavisitvā sāriputtattherassa vā mahāmoggallānattherassa vā vasanaṭṭhānaṃ gantvā pāde dhovitvā makkhetvā pānīyaṃ vā pānakaṃ vā pivitvā thokaṃ vissamitvā satthāraṃ passissāmīti cittampi anuppādetvā ujukaṃ gandhakuṭipariveṇameva agamāsi. Therassa hi satthāraṃ daṭṭhukāmassa aññena bhikkhunā kiccaṃ natthi. Tasmā rāhulaṃ vā ānandaṃ vā gahetvā okāsaṃ kāretvā satthāraṃ passissāmīti evampi cittaṃ na uppādesi.

    ಥೇರೋ ಹಿ ಸಯಮೇವ ಬುದ್ಧಸಾಸನೇ ವಲ್ಲಭೋ ರಞ್ಞೋ ಸಙ್ಗಾಮವಿಜಯಮಹಾಯೋಧೋ ವಿಯ। ಯಥಾ ಹಿ ತಾದಿಸಸ್ಸ ಯೋಧಸ್ಸ ರಾಜಾನಂ ದಟ್ಠುಕಾಮಸ್ಸ ಅಞ್ಞಂ ಸೇವಿತ್ವಾ ದಸ್ಸನಕಮ್ಮಂ ನಾಮ ನತ್ಥಿ; ವಲ್ಲಭತಾಯ ಸಯಮೇವ ಪಸ್ಸತಿ। ಏವಂ ಥೇರೋಪಿ ಬುದ್ಧಸಾಸನೇ ವಲ್ಲಭೋ, ತಸ್ಸ ಅಞ್ಞಂ ಸೇವಿತ್ವಾ ಸತ್ಥುದಸ್ಸನಕಿಚ್ಚಂ ನತ್ಥೀತಿ ಪಾದೇ ಧೋವಿತ್ವಾ ಪಾದಪುಞ್ಛನಮ್ಹಿ ಪುಞ್ಛಿತ್ವಾ ಯೇನ ಭಗವಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ। ಭಗವಾಪಿ ‘‘ಪಚ್ಚೂಸಕಾಲೇಯೇವ ಮನ್ತಾಣಿಪುತ್ತೋ ಆಗಮಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಅದ್ದಸ। ತಸ್ಮಾ ಗನ್ಧಕುಟಿಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಸೂಚಿಘಟಿಕಂ ಅದತ್ವಾವ ದರಥಂ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭೇತ್ವಾ ಉಟ್ಠಾಯ ನಿಸೀದಿ। ಥೇರೋ ಕವಾಟಂ ಪಣಾಮೇತ್ವಾ ಗನ್ಧಕುಟಿಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿ। ಧಮ್ಮಿಯಾ ಕಥಾಯಾತಿ ಭಗವಾ ಧಮ್ಮಿಂ ಕಥಂ ಕಥೇನ್ತೋ ಚೂಳಗೋಸಿಙ್ಗಸುತ್ತೇ (ಮ॰ ನಿ॰ ೧.೩೨೫ ಆದಯೋ) ತಿಣ್ಣಂ ಕುಲಪುತ್ತಾನಂ ಸಾಮಗ್ಗಿರಸಾನಿಸಂಸಂ ಕಥೇಸಿ; ಸೇಕ್ಖಸುತ್ತೇ (ಮ॰ ನಿ॰ ೨.೨೨ ಆದಯೋ) ಆವಸಥಾನಿಸಂಸಂ, ಘಟಿಕಾರಸುತ್ತೇ (ಮ॰ ನಿ॰ ೨.೨೮೨ ಆದಯೋ) ಸತಿಪಟಿಲಾಭಿಕಂ ಪುಬ್ಬೇನಿವಾಸಪ್ಪಟಿಸಂಯುತ್ತಕಥಂ; ರಟ್ಠಪಾಲಸುತ್ತೇ (ಮ॰ ನಿ॰ ೨.೩೦೪) ಚತ್ತಾರೋ ಧಮ್ಮುದ್ದೇಸೇ, ಸೇಲಸುತ್ತೇ (ಮ॰ ನಿ॰ ೨.೩೯೬ ಆದಯೋ) ಪಾನಕಾನಿಸಂಸಕಥಂ , ಉಪಕ್ಕಿಲೇಸಸುತ್ತೇ (ಮ॰ ನಿ॰ ೩.೨೩೬ ಆದಯೋ) ಭಗುತ್ಥೇರಸ್ಸ ಧಮ್ಮಕಥಂ ಕಥೇನ್ತೋ ಏಕೀಭಾವೇ ಆನಿಸಂಸಂ ಕಥೇಸಿ। ಇಮಸ್ಮಿಂ ಪನ ರಥವಿನೀತೇ ಆಯಸ್ಮತೋ ಪುಣ್ಣಸ್ಸ ಕಥೇನ್ತೋ ದಸಕಥಾವತ್ಥುನಿಸ್ಸಯಂ ಅನನ್ತನಯಂ ನಾಮ ದಸ್ಸೇಸಿ ಪುಣ್ಣ, ಅಯಮ್ಪಿ ಅಪ್ಪಿಚ್ಛಕಥಾಯೇವ ಸನ್ತೋಸಕಥಾಯೇವಾತಿ। ಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾಪತ್ತಸ್ಸ ಸಾವಕಸ್ಸ ವೇಲನ್ತೇ ಠತ್ವಾ ಮಹಾಸಮುದ್ದೇ ಹತ್ಥಪ್ಪಸಾರಣಂ ವಿಯ ಅಹೋಸಿ।

    Thero hi sayameva buddhasāsane vallabho rañño saṅgāmavijayamahāyodho viya. Yathā hi tādisassa yodhassa rājānaṃ daṭṭhukāmassa aññaṃ sevitvā dassanakammaṃ nāma natthi; vallabhatāya sayameva passati. Evaṃ theropi buddhasāsane vallabho, tassa aññaṃ sevitvā satthudassanakiccaṃ natthīti pāde dhovitvā pādapuñchanamhi puñchitvā yena bhagavā tenupasaṅkami. Bhagavāpi ‘‘paccūsakāleyeva mantāṇiputto āgamissatī’’ti addasa. Tasmā gandhakuṭiṃ pavisitvā sūcighaṭikaṃ adatvāva darathaṃ paṭippassambhetvā uṭṭhāya nisīdi. Thero kavāṭaṃ paṇāmetvā gandhakuṭiṃ pavisitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Dhammiyā kathāyāti bhagavā dhammiṃ kathaṃ kathento cūḷagosiṅgasutte (ma. ni. 1.325 ādayo) tiṇṇaṃ kulaputtānaṃ sāmaggirasānisaṃsaṃ kathesi; sekkhasutte (ma. ni. 2.22 ādayo) āvasathānisaṃsaṃ, ghaṭikārasutte (ma. ni. 2.282 ādayo) satipaṭilābhikaṃ pubbenivāsappaṭisaṃyuttakathaṃ; raṭṭhapālasutte (ma. ni. 2.304) cattāro dhammuddese, selasutte (ma. ni. 2.396 ādayo) pānakānisaṃsakathaṃ , upakkilesasutte (ma. ni. 3.236 ādayo) bhaguttherassa dhammakathaṃ kathento ekībhāve ānisaṃsaṃ kathesi. Imasmiṃ pana rathavinīte āyasmato puṇṇassa kathento dasakathāvatthunissayaṃ anantanayaṃ nāma dassesi puṇṇa, ayampi appicchakathāyeva santosakathāyevāti. Paṭisambhidāpattassa sāvakassa velante ṭhatvā mahāsamudde hatthappasāraṇaṃ viya ahosi.

    ಯೇನ ಅನ್ಧವನನ್ತಿ ತದಾ ಕಿರ ಪಚ್ಛಾಭತ್ತೇ ಜೇತವನಂ ಆಕಿಣ್ಣಂ ಹೋತಿ, ಬಹೂ ಖತ್ತಿಯಬ್ರಾಹ್ಮಣಾದಯೋ ಜೇತವನಂ ಓಸರನ್ತಿ; ರಞ್ಞೋ ಚಕ್ಕವತ್ತಿಸ್ಸ ಖನ್ಧಾವಾರಟ್ಠಾನಂ ವಿಯ ಹೋತಿ, ನ ಸಕ್ಕಾ ಪವಿವೇಕಂ ಲಭಿತುಂ। ಅನ್ಧವನಂ ಪನ ಪಧಾನಘರಸದಿಸಂ ಪವಿವಿತ್ತಂ, ತಸ್ಮಾ ಯೇನನ್ಧವನಂ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ। ಕಸ್ಮಾ ಪನ ಮಹಾಥೇರೇ ನ ಅದ್ದಸ? ಏವಂ ಕಿರಸ್ಸ ಅಹೋಸಿ – ‘‘ಸಾಯನ್ಹಸಮಯೇ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಮಹಾಥೇರೇ ದಿಸ್ವಾ ಪುನ ದಸಬಲಂ ಪಸ್ಸಿಸ್ಸಾಮಿ, ಏವಂ ಮಹಾಥೇರಾನಂ ಏಕಂ ಉಪಟ್ಠಾನಂ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ಸತ್ಥು ದ್ವೇ ಭವಿಸ್ಸನ್ತಿ, ತತೋ ಸತ್ಥಾರಂ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಮಮ ವಸನಟ್ಠಾನಮೇವ ಗಮಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ।

    Yena andhavananti tadā kira pacchābhatte jetavanaṃ ākiṇṇaṃ hoti, bahū khattiyabrāhmaṇādayo jetavanaṃ osaranti; rañño cakkavattissa khandhāvāraṭṭhānaṃ viya hoti, na sakkā pavivekaṃ labhituṃ. Andhavanaṃ pana padhānagharasadisaṃ pavivittaṃ, tasmā yenandhavanaṃ tenupasaṅkami. Kasmā pana mahāthere na addasa? Evaṃ kirassa ahosi – ‘‘sāyanhasamaye āgantvā mahāthere disvā puna dasabalaṃ passissāmi, evaṃ mahātherānaṃ ekaṃ upaṭṭhānaṃ bhavissati, satthu dve bhavissanti, tato satthāraṃ vanditvā mama vasanaṭṭhānameva gamissāmī’’ti.

    ಸತ್ತವಿಸುದ್ಧಿಪಞ್ಹವಣ್ಣನಾ

    Sattavisuddhipañhavaṇṇanā

    ೨೫೬. ಅಭಿಣ್ಹಂ ಕಿತ್ತಯಮಾನೋ ಅಹೋಸೀತಿ ಪುನಪ್ಪುನಂ ವಣ್ಣಂ ಕಿತ್ತಯಮಾನೋ ವಿಹಾಸಿ। ಥೇರೋ ಕಿರ ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ದಿವಸೇ ದಿವಸೇ ಸಙ್ಘಮಜ್ಝೇ ‘‘ಪುಣ್ಣೋ ಕಿರ ನಾಮ ಮನ್ತಾಣಿಪುತ್ತೋ ಚತೂಹಿ ಪರಿಸಾಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಅಸಂಸಟ್ಠೋ, ಸೋ ದಸಬಲಸ್ಸ ದಸ್ಸನತ್ಥಾಯ ಆಗಮಿಸ್ಸತಿ; ಕಚ್ಚಿ ನು ಖೋ ಮಂ ಅದಿಸ್ವಾವ ಗಮಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಥೇರನವಮಜ್ಝಿಮಾನಂ ಸತಿಕರಣತ್ಥಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಪುಣ್ಣಸ್ಸ ಗುಣಂ ಭಾಸತಿ। ಏವಂ ಕಿರಸ್ಸ ಅಹೋಸಿ – ‘‘ಮಹಲ್ಲಕಭಿಕ್ಖೂ ನಾಮ ನ ಸಬ್ಬಕಾಲಂ ಅನ್ತೋವಿಹಾರೇ ಹೋನ್ತಿ; ಗುಣಕಥಾಯ ಪನಸ್ಸ ಕಥಿತಾಯ ಯೋ ಚ ನಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಪಸ್ಸಿಸ್ಸತಿ; ಸೋ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಆರೋಚೇಸ್ಸತೀ’’ತಿ। ಅಥಾಯಂ ಥೇರಸ್ಸೇವ ಸದ್ಧಿವಿಹಾರಿಕೋ ತಂ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಮನ್ತಾಣಿಪುತ್ತಂ ಪತ್ತಚೀವರಮಾದಾಯ ಗನ್ಧಕುಟಿಂ ಪವಿಸನ್ತಂ ಅದ್ದಸ। ಕಥಂ ಪನ ನಂ ಏಸ ಅಞ್ಞಾಸೀತಿ? ಪುಣ್ಣ, ಪುಣ್ಣಾತಿ ವತ್ವಾ ಕಥೇನ್ತಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಧಮ್ಮಕಥಾಯ ಅಞ್ಞಾಸಿ – ‘‘ಅಯಂ ಸೋ ಥೇರೋ, ಯಸ್ಸ ಮೇ ಉಪಜ್ಝಾಯೋ ಅಭಿಣ್ಹಂ ಕಿತ್ತಯಮಾನೋ ಹೋತೀ’’ತಿ। ಇತಿ ಸೋ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಥೇರಸ್ಸ ಆರೋಚೇಸಿ। ನಿಸೀದನಂ ಆದಾಯಾತಿ ನಿಸೀದನಂ ನಾಮ ಸದಸಂ ವುಚ್ಚತಿ ಅವಾಯಿಮಂ। ಥೇರೋ ಪನ ಚಮ್ಮಖಣ್ಡಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಅಗಮಾಸಿ। ಪಿಟ್ಠಿತೋ ಪಿಟ್ಠಿತೋತಿ ಪಚ್ಛತೋ ಪಚ್ಛತೋ। ಸೀಸಾನುಲೋಕೀತಿ ಯೋ ಉನ್ನತಟ್ಠಾನೇ ಪಿಟ್ಠಿಂ ಪಸ್ಸನ್ತೋ ನಿನ್ನಟ್ಠಾನೇ ಸೀಸಂ ಪಸ್ಸನ್ತೋ ಗಚ್ಛತಿ, ಅಯಮ್ಪಿ ಸೀಸಾನುಲೋಕೀತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ತಾದಿಸೋ ಹುತ್ವಾ ಅನುಬನ್ಧಿ। ಥೇರೋ ಹಿ ಕಿಞ್ಚಾಪಿ ಸಂಯತಪದಸದ್ದತಾಯ ಅಚ್ಚಾಸನ್ನೋ ಹುತ್ವಾ ಗಚ್ಛನ್ತೋಪಿ ಪದಸದ್ದೇನ ನ ಬಾಧತಿ, ‘‘ನಾಯಂ ಸಮ್ಮೋದನಕಾಲೋ’’ತಿ ಞತ್ವಾ ಪನ ನ ಅಚ್ಚಾಸನ್ನೋ, ಅನ್ಧವನಂ ನಾಮ ಮಹನ್ತಂ, ಏಕಸ್ಮಿಂ ಠಾನೇ ನಿಲೀನಂ ಅಪಸ್ಸನ್ತೇನ, ಆವುಸೋ ಪುಣ್ಣ, ಪುಣ್ಣಾತಿ ಅಫಾಸುಕಸದ್ದೋ ಕಾತಬ್ಬೋ ಹೋತೀತಿ ನಿಸಿನ್ನಟ್ಠಾನಜಾನನತ್ಥಂ ನಾತಿದೂರೇ ಹುತ್ವಾ ಸೀಸಾನುಲೋಕೀ ಅಗಮಾಸಿ। ದಿವಾವಿಹಾರಂ ನಿಸೀದೀತಿ ದಿವಾವಿಹಾರತ್ಥಾಯ ನಿಸೀದಿ।

    256.Abhiṇhaṃ kittayamāno ahosīti punappunaṃ vaṇṇaṃ kittayamāno vihāsi. Thero kira tato paṭṭhāya divase divase saṅghamajjhe ‘‘puṇṇo kira nāma mantāṇiputto catūhi parisāhi saddhiṃ asaṃsaṭṭho, so dasabalassa dassanatthāya āgamissati; kacci nu kho maṃ adisvāva gamissatī’’ti theranavamajjhimānaṃ satikaraṇatthaṃ āyasmato puṇṇassa guṇaṃ bhāsati. Evaṃ kirassa ahosi – ‘‘mahallakabhikkhū nāma na sabbakālaṃ antovihāre honti; guṇakathāya panassa kathitāya yo ca naṃ bhikkhuṃ passissati; so āgantvā ārocessatī’’ti. Athāyaṃ therasseva saddhivihāriko taṃ āyasmantaṃ mantāṇiputtaṃ pattacīvaramādāya gandhakuṭiṃ pavisantaṃ addasa. Kathaṃ pana naṃ esa aññāsīti? Puṇṇa, puṇṇāti vatvā kathentassa bhagavato dhammakathāya aññāsi – ‘‘ayaṃ so thero, yassa me upajjhāyo abhiṇhaṃ kittayamāno hotī’’ti. Iti so āgantvā therassa ārocesi. Nisīdanaṃ ādāyāti nisīdanaṃ nāma sadasaṃ vuccati avāyimaṃ. Thero pana cammakhaṇḍaṃ gahetvā agamāsi. Piṭṭhito piṭṭhitoti pacchato pacchato. Sīsānulokīti yo unnataṭṭhāne piṭṭhiṃ passanto ninnaṭṭhāne sīsaṃ passanto gacchati, ayampi sīsānulokīti vuccati. Tādiso hutvā anubandhi. Thero hi kiñcāpi saṃyatapadasaddatāya accāsanno hutvā gacchantopi padasaddena na bādhati, ‘‘nāyaṃ sammodanakālo’’ti ñatvā pana na accāsanno, andhavanaṃ nāma mahantaṃ, ekasmiṃ ṭhāne nilīnaṃ apassantena, āvuso puṇṇa, puṇṇāti aphāsukasaddo kātabbo hotīti nisinnaṭṭhānajānanatthaṃ nātidūre hutvā sīsānulokī agamāsi. Divāvihāraṃ nisīdīti divāvihāratthāya nisīdi.

    ತತ್ಥ ಆಯಸ್ಮಾಪಿ ಪುಣ್ಣೋ ಉದಿಚ್ಚಬ್ರಾಹ್ಮಣಜಚ್ಚೋ, ಸಾರಿಪುತ್ತತ್ಥೇರೋಪಿ। ಪುಣ್ಣತ್ಥೇರೋಪಿ ಸುವಣ್ಣವಣ್ಣೋ, ಸಾರಿಪುತ್ತತ್ಥೇರೋಪಿ। ಪುಣ್ಣತ್ಥೇರೋಪಿ ಅರಹತ್ತಫಲಸಮಾಪತ್ತಿಸಮಾಪನ್ನೋ, ಸಾರಿಪುತ್ತತ್ಥೇರೋಪಿ। ಪುಣ್ಣತ್ಥೇರೋಪಿ ಕಪ್ಪಸತಸಹಸ್ಸಂ ಅಭಿನೀಹಾರಸಮ್ಪನ್ನೋ, ಸಾರಿಪುತ್ತತ್ಥೇರೋಪಿ ಕಪ್ಪಸತಸಹಸ್ಸಾಧಿಕಂ ಏಕಮಸಙ್ಖ್ಯೇಯ್ಯಂ। ಪುಣ್ಣತ್ಥೇರೋಪಿ ಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾಪತ್ತೋ ಮಹಾಖೀಣಾಸವೋ, ಸಾರಿಪುತ್ತತ್ಥೇರೋಪಿ। ಇತಿ ಏಕಂ ಕನಕಗುಹಂ ಪವಿಟ್ಠಾ ದ್ವೇ ಸೀಹಾ ವಿಯ, ಏಕಂ ವಿಜಮ್ಭನಭೂಮಿಂ ಓತಿಣ್ಣಾ ದ್ವೇ ಬ್ಯಗ್ಘಾ ವಿಯ, ಏಕಂ ಸುಪುಪ್ಫಿತಸಾಲವನಂ ಪವಿಟ್ಠಾ ದ್ವೇ ಛದ್ದನ್ತನಾಗರಾಜಾನೋ ವಿಯ, ಏಕಂ ಸಿಮ್ಬಲಿವನಂ ಪವಿಟ್ಠಾ ದ್ವೇ ಸುಪಣ್ಣರಾಜಾನೋ ವಿಯ, ಏಕಂ ನರವಾಹನಯಾನಂ ಅಭಿರುಳ್ಹಾ ದ್ವೇ ವೇಸ್ಸವಣಾ ವಿಯ, ಏಕಂ ಪಣ್ಡುಕಮ್ಬಲಸಿಲಂ ಅಭಿನಿಸಿನ್ನಾ ದ್ವೇ ಸಕ್ಕಾ ವಿಯ, ಏಕವಿಮಾನಬ್ಭನ್ತರಗತಾ ದ್ವೇ ಹಾರಿತಮಹಾಬ್ರಹ್ಮಾನೋ ವಿಯ ಚ ತೇ ದ್ವೇಪಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಜಚ್ಚಾ ದ್ವೇಪಿ ಸುವಣ್ಣವಣ್ಣಾ ದ್ವೇಪಿ ಸಮಾಪತ್ತಿಲಾಭಿನೋ ದ್ವೇಪಿ ಅಭಿನೀಹಾರಸಮ್ಪನ್ನಾ ದ್ವೇಪಿ ಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾಪತ್ತಾ ಮಹಾಖೀಣಾಸವಾ ಏಕಂ ವನಸಣ್ಡಂ ಅನುಪವಿಟ್ಠಾ ತಂ ವನಟ್ಠಾನಂ ಸೋಭಯಿಂಸು।

    Tattha āyasmāpi puṇṇo udiccabrāhmaṇajacco, sāriputtattheropi. Puṇṇattheropi suvaṇṇavaṇṇo, sāriputtattheropi. Puṇṇattheropi arahattaphalasamāpattisamāpanno, sāriputtattheropi. Puṇṇattheropi kappasatasahassaṃ abhinīhārasampanno, sāriputtattheropi kappasatasahassādhikaṃ ekamasaṅkhyeyyaṃ. Puṇṇattheropi paṭisambhidāpatto mahākhīṇāsavo, sāriputtattheropi. Iti ekaṃ kanakaguhaṃ paviṭṭhā dve sīhā viya, ekaṃ vijambhanabhūmiṃ otiṇṇā dve byagghā viya, ekaṃ supupphitasālavanaṃ paviṭṭhā dve chaddantanāgarājāno viya, ekaṃ simbalivanaṃ paviṭṭhā dve supaṇṇarājāno viya, ekaṃ naravāhanayānaṃ abhiruḷhā dve vessavaṇā viya, ekaṃ paṇḍukambalasilaṃ abhinisinnā dve sakkā viya, ekavimānabbhantaragatā dve hāritamahābrahmāno viya ca te dvepi brāhmaṇajaccā dvepi suvaṇṇavaṇṇā dvepi samāpattilābhino dvepi abhinīhārasampannā dvepi paṭisambhidāpattā mahākhīṇāsavā ekaṃ vanasaṇḍaṃ anupaviṭṭhā taṃ vanaṭṭhānaṃ sobhayiṃsu.

    ಭಗವತಿ ನೋ, ಆವುಸೋ, ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ವುಸ್ಸತೀತಿ, ಆವುಸೋ, ಕಿಂ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಭಗವತೋ ಸನ್ತಿಕೇ ಆಯಸ್ಮತಾ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ವುಸ್ಸತೀತಿ? ಇದಂ ಆಯಸ್ಮಾ ಸಾರಿಪುತ್ತೋ ತಸ್ಸ ಭಗವತಿ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯವಾಸಂ ಜಾನನ್ತೋಪಿ ಕಥಾಸಮುಟ್ಠಾಪನತ್ಥಂ ಪುಚ್ಛಿ। ಪುರಿಮಕಥಾಯ ಹಿ ಅಪ್ಪತಿಟ್ಠಿತಾಯ ಪಚ್ಛಿಮಕಥಾ ನ ಜಾಯತಿ, ತಸ್ಮಾ ಏವಂ ಪುಚ್ಛಿ। ಥೇರೋ ಅನುಜಾನನ್ತೋ ‘‘ಏವಮಾವುಸೋ’’ತಿ ಆಹ। ಅಥಸ್ಸ ಪಞ್ಹವಿಸ್ಸಜ್ಜನಂ ಸೋತುಕಾಮೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಸಾರಿಪುತ್ತೋ ‘‘ಕಿಂ ನು ಖೋ ಆವುಸೋ ಸೀಲವಿಸುದ್ಧತ್ಥಂ ಭಗವತಿ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ವುಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಪಟಿಪಾಟಿಯಾ ಸತ್ತ ವಿಸುದ್ಧಿಯೋ ಪುಚ್ಛಿ। ತಾಸಂ ವಿತ್ಥಾರಕಥಾ ವಿಸುದ್ಧಿಮಗ್ಗೇ ವುತ್ತಾ। ಆಯಸ್ಮಾ ಪನ ಪುಣ್ಣೋ ಯಸ್ಮಾ ಚತುಪಾರಿಸುದ್ಧಿಸೀಲಾದೀಸು ಠಿತಸ್ಸಾಪಿ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯವಾಸೋ ಮತ್ಥಕಂ ನ ಪಾಪುಣಾತಿ, ತಸ್ಮಾ, ‘‘ನೋ ಹಿದಂ, ಆವುಸೋ’’ತಿ ಸಬ್ಬಂ ಪಟಿಕ್ಖಿಪಿ।

    Bhagavati no, āvuso, brahmacariyaṃ vussatīti, āvuso, kiṃ amhākaṃ bhagavato santike āyasmatā brahmacariyaṃ vussatīti? Idaṃ āyasmā sāriputto tassa bhagavati brahmacariyavāsaṃ jānantopi kathāsamuṭṭhāpanatthaṃ pucchi. Purimakathāya hi appatiṭṭhitāya pacchimakathā na jāyati, tasmā evaṃ pucchi. Thero anujānanto ‘‘evamāvuso’’ti āha. Athassa pañhavissajjanaṃ sotukāmo āyasmā sāriputto ‘‘kiṃ nu kho āvuso sīlavisuddhatthaṃ bhagavati brahmacariyaṃ vussatī’’ti paṭipāṭiyā satta visuddhiyo pucchi. Tāsaṃ vitthārakathā visuddhimagge vuttā. Āyasmā pana puṇṇo yasmā catupārisuddhisīlādīsu ṭhitassāpi brahmacariyavāso matthakaṃ na pāpuṇāti, tasmā, ‘‘no hidaṃ, āvuso’’ti sabbaṃ paṭikkhipi.

    ಕಿಮತ್ಥಂ ಚರಹಾವುಸೋತಿ ಯದಿ ಸೀಲವಿಸುದ್ಧಿಆದೀನಂ ಅತ್ಥಾಯ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ನ ವುಸ್ಸತಿ, ಅಥ ಕಿಮತ್ಥಂ ವುಸ್ಸತೀತಿ ಪುಚ್ಛಿ। ಅನುಪಾದಾಪರಿನಿಬ್ಬಾನತ್ಥಂ ಖೋ, ಆವುಸೋತಿ ಏತ್ಥ ಅನುಪಾದಾಪರಿನಿಬ್ಬಾನಂ ನಾಮ ಅಪ್ಪಚ್ಚಯಪರಿನಿಬ್ಬಾನಂ। ದ್ವೇಧಾ ಉಪಾದಾನಾನಿ ಗಹಣೂಪಾದಾನಞ್ಚ ಪಚ್ಚಯೂಪಾದಾನಞ್ಚ। ಗಹಣೂಪಾದಾನಂ ನಾಮ ಕಾಮುಪಾದಾನಾದಿಕಂ ಚತುಬ್ಬಿಧಂ, ಪಚ್ಚಯೂಪಾದಾನಂ ನಾಮ ಅವಿಜ್ಜಾಪಚ್ಚಯಾ ಸಙ್ಖಾರಾತಿ ಏವಂ ವುತ್ತಪಚ್ಚಯಾ। ತತ್ಥ ಗಹಣೂಪಾದಾನವಾದಿನೋ ಆಚರಿಯಾ ಅನುಪಾದಾಪರಿನಿಬ್ಬಾನನ್ತಿ ಚತೂಸು ಉಪಾದಾನೇಸು ಅಞ್ಞತರೇನಾಪಿ ಕಞ್ಚಿ ಧಮ್ಮಂ ಅಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಪವತ್ತಂ ಅರಹತ್ತಫಲಂ ಅನುಪಾದಾಪರಿನಿಬ್ಬಾನನ್ತಿ ಕಥೇನ್ತಿ। ತಞ್ಹಿ ನ ಚ ಉಪಾದಾನಸಮ್ಪಯುತ್ತಂ ಹುತ್ವಾ ಕಞ್ಚಿ ಧಮ್ಮಂ ಉಪಾದಿಯತಿ, ಕಿಲೇಸಾನಞ್ಚ ಪರಿನಿಬ್ಬುತನ್ತೇ ಜಾತತ್ತಾ ಪರಿನಿಬ್ಬಾನನ್ತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ಪಚ್ಚಯೂಪಾದಾನವಾದಿನೋ ಪನ ಅನುಪಾದಾಪರಿನಿಬ್ಬಾನನ್ತಿ ಅಪ್ಪಚ್ಚಯಪರಿನಿಬ್ಬಾನಂ। ಪಚ್ಚಯವಸೇನ ಅನುಪ್ಪನ್ನಂ ಅಸಙ್ಖತಂ ಅಮತಧಾತುಮೇವ ಅನುಪಾದಾಪರಿನಿಬ್ಬಾನನ್ತಿ ಕಥೇನ್ತಿ। ಅಯಂ ಅನ್ತೋ, ಅಯಂ ಕೋಟಿ, ಅಯಂ ನಿಟ್ಠಾ। ಅಪ್ಪಚ್ಚಯಪರಿನಿಬ್ಬಾನಂ ಪತ್ತಸ್ಸ ಹಿ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯವಾಸೋ ಮತ್ಥಕಂ ಪತ್ತೋ ನಾಮ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಾ ಥೇರೋ ‘‘ಅನುಪಾದಾಪರಿನಿಬ್ಬಾನತ್ಥ’’ನ್ತಿ ಆಹ। ಅಥ ನಂ ಅನುಯುಞ್ಜನ್ತೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಸಾರಿಪುತ್ತೋ ‘‘ಕಿಂ ನು ಖೋ, ಆವುಸೋ, ಸೀಲವಿಸುದ್ಧಿ ಅನುಪಾದಾಪರಿನಿಬ್ಬಾನ’’ನ್ತಿ ಪುನ ಪುಚ್ಛಂ ಆರಭಿ।

    Kimatthaṃcarahāvusoti yadi sīlavisuddhiādīnaṃ atthāya brahmacariyaṃ na vussati, atha kimatthaṃ vussatīti pucchi. Anupādāparinibbānatthaṃ kho, āvusoti ettha anupādāparinibbānaṃ nāma appaccayaparinibbānaṃ. Dvedhā upādānāni gahaṇūpādānañca paccayūpādānañca. Gahaṇūpādānaṃ nāma kāmupādānādikaṃ catubbidhaṃ, paccayūpādānaṃ nāma avijjāpaccayā saṅkhārāti evaṃ vuttapaccayā. Tattha gahaṇūpādānavādino ācariyā anupādāparinibbānanti catūsu upādānesu aññatarenāpi kañci dhammaṃ aggahetvā pavattaṃ arahattaphalaṃ anupādāparinibbānanti kathenti. Tañhi na ca upādānasampayuttaṃ hutvā kañci dhammaṃ upādiyati, kilesānañca parinibbutante jātattā parinibbānanti vuccati. Paccayūpādānavādino pana anupādāparinibbānanti appaccayaparinibbānaṃ. Paccayavasena anuppannaṃ asaṅkhataṃ amatadhātumeva anupādāparinibbānanti kathenti. Ayaṃ anto, ayaṃ koṭi, ayaṃ niṭṭhā. Appaccayaparinibbānaṃ pattassa hi brahmacariyavāso matthakaṃ patto nāma hoti, tasmā thero ‘‘anupādāparinibbānattha’’nti āha. Atha naṃ anuyuñjanto āyasmā sāriputto ‘‘kiṃ nu kho, āvuso, sīlavisuddhi anupādāparinibbāna’’nti puna pucchaṃ ārabhi.

    ೨೫೮. ಥೇರೋಪಿ ಸಬ್ಬಪರಿವತ್ತೇಸು ತಥೇವ ಪಟಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಪರಿಯೋಸಾನೇ ದೋಸಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಸೀಲವಿಸುದ್ಧಿಂ ಚೇ, ಆವುಸೋತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ಪಞ್ಞಪೇಯ್ಯಾತಿ ಯದಿ ಪಞ್ಞಪೇಯ್ಯ। ಸಉಪಾದಾನಂಯೇವ ಸಮಾನಂ ಅನುಪಾದಾಪರಿನಿಬ್ಬಾನಂ ಪಞ್ಞಪೇಯ್ಯಾತಿ ಸಙ್ಗಹಣಧಮ್ಮಮೇವ ನಿಗ್ಗಹಣಧಮ್ಮಂ ಸಪ್ಪಚ್ಚಯಧಮ್ಮಮೇವ ಅಪ್ಪಚ್ಚಯಧಮ್ಮಂ ಸಙ್ಖತಧಮ್ಮಮೇವ ಅಸಙ್ಖತಧಮ್ಮನ್ತಿ ಪಞ್ಞಪೇಯ್ಯಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಞಾಣದಸ್ಸನವಿಸುದ್ಧಿಯಂ ಪನ ಸಪ್ಪಚ್ಚಯಧಮ್ಮಮೇವ ಅಪ್ಪಚ್ಚಯಧಮ್ಮಂ ಸಙ್ಖತಧಮ್ಮಮೇವ ಅಸಙ್ಖತಧಮ್ಮನ್ತಿ ಪಞ್ಞಪೇಯ್ಯಾತಿ ಅಯಮೇವ ಅತ್ಥೋ ಗಹೇತಬ್ಬೋ। ಪುಥುಜ್ಜನೋ ಹಿ, ಆವುಸೋತಿ ಏತ್ಥ ವಟ್ಟಾನುಗತೋ ಲೋಕಿಯಬಾಲಪುಥುಜ್ಜನೋ ದಟ್ಠಬ್ಬೋ। ಸೋ ಹಿ ಚತುಪಾರಿಸುದ್ಧಿಸೀಲಮತ್ತಸ್ಸಾಪಿ ಅಭಾವತೋ ಸಬ್ಬಸೋ ಅಞ್ಞತ್ರ ಇಮೇಹಿ ಧಮ್ಮೇಹಿ। ತೇನ ಹೀತಿ ಯೇನ ಕಾರಣೇನ ಏಕಚ್ಚೇ ಪಣ್ಡಿತಾ ಉಪಮಾಯ ಅತ್ಥಂ ಜಾನನ್ತಿ, ತೇನ ಕಾರಣೇನ ಉಪಮಂ ತೇ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀತಿ ಅತ್ಥೋ।

    258. Theropi sabbaparivattesu tatheva paṭikkhipitvā pariyosāne dosaṃ dassento sīlavisuddhiṃ ce, āvusotiādimāha. Tattha paññapeyyāti yadi paññapeyya. Saupādānaṃyeva samānaṃ anupādāparinibbānaṃ paññapeyyāti saṅgahaṇadhammameva niggahaṇadhammaṃ sappaccayadhammameva appaccayadhammaṃ saṅkhatadhammameva asaṅkhatadhammanti paññapeyyāti attho. Ñāṇadassanavisuddhiyaṃ pana sappaccayadhammameva appaccayadhammaṃ saṅkhatadhammameva asaṅkhatadhammanti paññapeyyāti ayameva attho gahetabbo. Puthujjano hi, āvusoti ettha vaṭṭānugato lokiyabālaputhujjano daṭṭhabbo. So hi catupārisuddhisīlamattassāpi abhāvato sabbaso aññatra imehi dhammehi. Tena hīti yena kāraṇena ekacce paṇḍitā upamāya atthaṃ jānanti, tena kāraṇena upamaṃ te karissāmīti attho.

    ಸತ್ತರಥವಿನೀತವಣ್ಣನಾ

    Sattarathavinītavaṇṇanā

    ೨೫೯. ಸತ್ತ ರಥವಿನೀತಾನೀತಿ ವಿನೀತಅಸ್ಸಾಜಾನಿಯಯುತ್ತೇ ಸತ್ತ ರಥೇ। ಯಾವದೇವ, ಚಿತ್ತವಿಸುದ್ಧತ್ಥಾತಿ , ಆವುಸೋ, ಅಯಂ ಸೀಲವಿಸುದ್ಧಿ ನಾಮ, ಯಾವದೇವ, ಚಿತ್ತವಿಸುದ್ಧತ್ಥಾ। ಚಿತ್ತವಿಸುದ್ಧತ್ಥಾತಿ ನಿಸ್ಸಕ್ಕವಚನಮೇತಂ। ಅಯಂ ಪನೇತ್ಥ ಅತ್ಥೋ, ಯಾವದೇವ, ಚಿತ್ತವಿಸುದ್ಧಿಸಙ್ಖಾತಾ ಅತ್ಥಾ, ತಾವ ಅಯಂ ಸೀಲವಿಸುದ್ಧಿ ನಾಮ ಇಚ್ಛಿತಬ್ಬಾ। ಯಾ ಪನ ಅಯಂ ಚಿತ್ತವಿಸುದ್ಧಿ, ಏಸಾ ಸೀಲವಿಸುದ್ಧಿಯಾ ಅತ್ಥೋ, ಅಯಂ ಕೋಟಿ, ಇದಂ ಪರಿಯೋಸಾನಂ, ಚಿತ್ತವಿಸುದ್ಧಿಯಂ ಠಿತಸ್ಸ ಹಿ ಸೀಲವಿಸುದ್ಧಿಕಿಚ್ಚಂ ಕತಂ ನಾಮ ಹೋತೀತಿ। ಏಸ ನಯೋ ಸಬ್ಬಪದೇಸು।

    259.Sattarathavinītānīti vinītaassājāniyayutte satta rathe. Yāvadeva, cittavisuddhatthāti , āvuso, ayaṃ sīlavisuddhi nāma, yāvadeva, cittavisuddhatthā. Cittavisuddhatthāti nissakkavacanametaṃ. Ayaṃ panettha attho, yāvadeva, cittavisuddhisaṅkhātā atthā, tāva ayaṃ sīlavisuddhi nāma icchitabbā. Yā pana ayaṃ cittavisuddhi, esā sīlavisuddhiyā attho, ayaṃ koṭi, idaṃ pariyosānaṃ, cittavisuddhiyaṃ ṭhitassa hi sīlavisuddhikiccaṃ kataṃ nāma hotīti. Esa nayo sabbapadesu.

    ಇದಂ ಪನೇತ್ಥ ಓಪಮ್ಮಸಂಸನ್ದನಂ – ರಾಜಾ ಪಸೇನದಿ ಕೋಸಲೋ ವಿಯ ಹಿ ಜರಾಮರಣಭೀರುಕೋ ಯೋಗಾವಚರೋ ದಟ್ಠಬ್ಬೋ। ಸಾವತ್ಥಿನಗರಂ ವಿಯ ಸಕ್ಕಾಯನಗರಂ, ಸಾಕೇತನಗರಂ ವಿಯ ನಿಬ್ಬಾನನಗರಂ, ರಞ್ಞೋ ಸಾಕೇತೇ ವಡ್ಢಿಆವಹಸ್ಸ ಸೀಘಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಪಾಪುಣಿತಬ್ಬಸ್ಸ ಅಚ್ಚಾಯಿಕಸ್ಸ ಕಿಚ್ಚಸ್ಸ ಉಪ್ಪಾದಕಾಲೋ ವಿಯ ಯೋಗಿನೋ ಅನಭಿಸಮೇತಾನಂ ಚತುನ್ನಂ ಅರಿಯಸಚ್ಚಾನಂ ಅಭಿಸಮಯಕಿಚ್ಚಸ್ಸ ಉಪ್ಪಾದಕಾಲೋ। ಸತ್ತ ರಥವಿನೀತಾನಿ ವಿಯ ಸತ್ತ ವಿಸುದ್ಧಿಯೋ, ಪಠಮಂ ರಥವಿನೀತಂ ಆರುಳ್ಹಕಾಲೋ ವಿಯ ಸೀಲವಿಸುದ್ಧಿಯಂ ಠಿತಕಾಲೋ, ಪಠಮರಥವಿನೀತಾದೀಹಿ ದುತಿಯಾದೀನಿ ಆರುಳ್ಹಕಾಲೋ ವಿಯ ಸೀಲವಿಸುದ್ಧಿಆದೀಹಿ ಚಿತ್ತವಿಸುದ್ಧಿಆದೀಸು ಠಿತಕಾಲೋ। ಸತ್ತಮೇನ ರಥವಿನೀತೇನ ಸಾಕೇತೇ ಅನ್ತೇಪುರದ್ವಾರೇ ಓರುಯ್ಹ ಉಪರಿಪಾಸಾದೇ ಞಾತಿಮಿತ್ತಗಣಪರಿವುತಸ್ಸ ಸುರಸಭೋಜನಪರಿಭೋಗಕಾಲೋ ವಿಯ ಯೋಗಿನೋ ಞಾಣದಸ್ಸನವಿಸುದ್ಧಿಯಾ ಸಬ್ಬಕಿಲೇಸೇ ಖೇಪೇತ್ವಾ ಧಮ್ಮವರಪಾಸಾದಂ ಆರುಯ್ಹ ಪರೋಪಣ್ಣಾಸಕುಸಲಧಮ್ಮಪರಿವಾರಸ್ಸ ನಿಬ್ಬಾನಾರಮ್ಮಣಂ ಫಲಸಮಾಪತ್ತಿಂ ಅಪ್ಪೇತ್ವಾ ನಿರೋಧಸಯನೇ ನಿಸಿನ್ನಸ್ಸ ಲೋಕುತ್ತರಸುಖಾನುಭವನಕಾಲೋ ದಟ್ಠಬ್ಬೋ।

    Idaṃ panettha opammasaṃsandanaṃ – rājā pasenadi kosalo viya hi jarāmaraṇabhīruko yogāvacaro daṭṭhabbo. Sāvatthinagaraṃ viya sakkāyanagaraṃ, sāketanagaraṃ viya nibbānanagaraṃ, rañño sākete vaḍḍhiāvahassa sīghaṃ gantvā pāpuṇitabbassa accāyikassa kiccassa uppādakālo viya yogino anabhisametānaṃ catunnaṃ ariyasaccānaṃ abhisamayakiccassa uppādakālo. Satta rathavinītāni viya satta visuddhiyo, paṭhamaṃ rathavinītaṃ āruḷhakālo viya sīlavisuddhiyaṃ ṭhitakālo, paṭhamarathavinītādīhi dutiyādīni āruḷhakālo viya sīlavisuddhiādīhi cittavisuddhiādīsu ṭhitakālo. Sattamena rathavinītena sākete antepuradvāre oruyha uparipāsāde ñātimittagaṇaparivutassa surasabhojanaparibhogakālo viya yogino ñāṇadassanavisuddhiyā sabbakilese khepetvā dhammavarapāsādaṃ āruyha paropaṇṇāsakusaladhammaparivārassa nibbānārammaṇaṃ phalasamāpattiṃ appetvā nirodhasayane nisinnassa lokuttarasukhānubhavanakālo daṭṭhabbo.

    ಇತಿ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಪುಣ್ಣಂ ದಸಕಥಾವತ್ಥುಲಾಭಿಂ ಧಮ್ಮಸೇನಾಪತಿಸಾರಿಪುತ್ತತ್ಥೇರೋ ಸತ್ತ ವಿಸುದ್ಧಿಯೋ ಪುಚ್ಛಿ। ಆಯಸ್ಮಾ ಪುಣ್ಣೋ ದಸ ಕಥಾವತ್ಥೂನಿ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇಸಿ। ಏವಂ ಪುಚ್ಛನ್ತೋ ಪನ ಧಮ್ಮಸೇನಾಪತಿ ಕಿಂ ಜಾನಿತ್ವಾ ಪುಚ್ಛಿ, ಉದಾಹು ಅಜಾನಿತ್ವಾ? ತಿತ್ಥಕುಸಲೋ ವಾ ಪನ ಹುತ್ವಾ ವಿಸಯಸ್ಮಿಂ ಪುಚ್ಛಿ, ಉದಾಹು ಅತಿತ್ಥಕುಸಲೋ ಹುತ್ವಾ ಅವಿಸಯಸ್ಮಿಂ? ಪುಣ್ಣತ್ಥೇರೋಪಿ ಚ ಕಿಂ ಜಾನಿತ್ವಾ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇಸಿ, ಉದಾಹು ಅಜಾನಿತ್ವಾ? ತಿತ್ಥಕುಸಲೋ ವಾ ಪನ ಹುತ್ವಾ ವಿಸಯಸ್ಮಿಂ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇಸಿ, ಉದಾಹು ಅತಿತ್ಥಕುಸಲೋ ಹುತ್ವಾ ಅವಿಸಯೇತಿ? ಜಾನಿತ್ವಾ ತಿತ್ಥಕುಸಲೋ ಹುತ್ವಾ ವಿಸಯೇ ಪುಚ್ಛೀತಿ ಹಿ ವದಮಾನೋ ಧಮ್ಮಸೇನಾಪತಿಂಯೇವ ವದೇಯ್ಯ। ಜಾನಿತ್ವಾ ತಿತ್ಥಕುಸಲೋ ಹುತ್ವಾ ವಿಸಯೇ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇಸೀತಿ ವದಮಾನೋ ಪುಣ್ಣತ್ಥೇರಂಯೇವ ವದೇಯ್ಯ। ಯಞ್ಹಿ ವಿಸುದ್ಧೀಸು ಸಂಖಿತ್ತಂ, ತಂ ಕಥಾವತ್ಥೂಸು ವಿತ್ಥಿಣ್ಣಂ। ಯಂ ಕಥಾವತ್ಥೂಸು ಸಂಖಿತ್ತಂ, ತಂ ವಿಸುದ್ಧೀಸು ವಿತ್ಥಿಣ್ಣಂ। ತದಮಿನಾ ನಯೇನ ವೇದಿತಬ್ಬಂ।

    Iti āyasmantaṃ puṇṇaṃ dasakathāvatthulābhiṃ dhammasenāpatisāriputtatthero satta visuddhiyo pucchi. Āyasmā puṇṇo dasa kathāvatthūni vissajjesi. Evaṃ pucchanto pana dhammasenāpati kiṃ jānitvā pucchi, udāhu ajānitvā? Titthakusalo vā pana hutvā visayasmiṃ pucchi, udāhu atitthakusalo hutvā avisayasmiṃ? Puṇṇattheropi ca kiṃ jānitvā vissajjesi, udāhu ajānitvā? Titthakusalo vā pana hutvā visayasmiṃ vissajjesi, udāhu atitthakusalo hutvā avisayeti? Jānitvā titthakusalo hutvā visaye pucchīti hi vadamāno dhammasenāpatiṃyeva vadeyya. Jānitvā titthakusalo hutvā visaye vissajjesīti vadamāno puṇṇattheraṃyeva vadeyya. Yañhi visuddhīsu saṃkhittaṃ, taṃ kathāvatthūsu vitthiṇṇaṃ. Yaṃ kathāvatthūsu saṃkhittaṃ, taṃ visuddhīsu vitthiṇṇaṃ. Tadaminā nayena veditabbaṃ.

    ವಿಸುದ್ಧೀಸು ಹಿ ಏಕಾ ಸೀಲವಿಸುದ್ಧಿ ಚತ್ತಾರಿ ಕಥಾವತ್ಥೂನಿ ಹುತ್ವಾ ಆಗತಾ ಅಪ್ಪಿಚ್ಛಕಥಾ ಸನ್ತುಟ್ಠಿಕಥಾ ಅಸಂಸಗ್ಗಕಥಾ, ಸೀಲಕಥಾತಿ। ಏಕಾ ಚಿತ್ತವಿಸುದ್ಧಿ ತೀಣಿ ಕಥಾವತ್ಥೂನಿ ಹುತ್ವಾ ಆಗತಾ – ಪವಿವೇಕಕಥಾ, ವೀರಿಯಾರಮ್ಭಕಥಾ, ಸಮಾಧಿಕಥಾತಿ, ಏವಂ ತಾವ ಯಂ ವಿಸುದ್ಧೀಸು ಸಂಖಿತ್ತಂ, ತಂ ಕಥಾವತ್ಥೂಸು ವಿತ್ಥಿಣ್ಣಂ। ಕಥಾವತ್ಥೂಸು ಪನ ಏಕಾ ಪಞ್ಞಾಕಥಾ ಪಞ್ಚ ವಿಸುದ್ಧಿಯೋ ಹುತ್ವಾ ಆಗತಾ – ದಿಟ್ಠಿವಿಸುದ್ಧಿ, ಕಙ್ಖಾವಿತರಣವಿಸುದ್ಧಿ, ಮಗ್ಗಾಮಗ್ಗಞಾಣದಸ್ಸನವಿಸುದ್ಧಿ, ಪಟಿಪದಾಞಾಣದಸ್ಸನವಿಸುದ್ಧಿ, ಞಾಣದಸ್ಸನವಿಸುದ್ಧೀತಿ, ಏವಂ ಯಂ ಕಥಾವತ್ಥೂಸು ಸಂಖಿತ್ತಂ, ತಂ ವಿಸುದ್ಧೀಸು ವಿತ್ಥಿಣ್ಣಂ। ತಸ್ಮಾ ಸಾರಿಪುತ್ತತ್ಥೇರೋ ಸತ್ತ ವಿಸುದ್ಧಿಯೋ ಪುಚ್ಛನ್ತೋ ನ ಅಞ್ಞಂ ಪುಚ್ಛಿ, ದಸ ಕಥಾವತ್ಥೂನಿಯೇವ ಪುಚ್ಛಿ। ಪುಣ್ಣತ್ಥೇರೋಪಿ ಸತ್ತ ವಿಸುದ್ಧಿಯೋ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇನ್ತೋ ನ ಅಞ್ಞಂ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇಸಿ, ದಸ ಕಥಾವತ್ಥೂನಿಯೇವ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇಸೀತಿ। ಇತಿ ಉಭೋಪೇತೇ ಜಾನಿತ್ವಾ ತಿತ್ಥಕುಸಲಾ ಹುತ್ವಾ ವಿಸಯೇವ ಪಞ್ಹಂ ಪುಚ್ಛಿಂಸು ಚೇವ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇಸುಂ ಚಾತಿ ವೇದಿತಬ್ಬೋ।

    Visuddhīsu hi ekā sīlavisuddhi cattāri kathāvatthūni hutvā āgatā appicchakathā santuṭṭhikathā asaṃsaggakathā, sīlakathāti. Ekā cittavisuddhi tīṇi kathāvatthūni hutvā āgatā – pavivekakathā, vīriyārambhakathā, samādhikathāti, evaṃ tāva yaṃ visuddhīsu saṃkhittaṃ, taṃ kathāvatthūsu vitthiṇṇaṃ. Kathāvatthūsu pana ekā paññākathā pañca visuddhiyo hutvā āgatā – diṭṭhivisuddhi, kaṅkhāvitaraṇavisuddhi, maggāmaggañāṇadassanavisuddhi, paṭipadāñāṇadassanavisuddhi, ñāṇadassanavisuddhīti, evaṃ yaṃ kathāvatthūsu saṃkhittaṃ, taṃ visuddhīsu vitthiṇṇaṃ. Tasmā sāriputtatthero satta visuddhiyo pucchanto na aññaṃ pucchi, dasa kathāvatthūniyeva pucchi. Puṇṇattheropi satta visuddhiyo vissajjento na aññaṃ vissajjesi, dasa kathāvatthūniyeva vissajjesīti. Iti ubhopete jānitvā titthakusalā hutvā visayeva pañhaṃ pucchiṃsu ceva vissajjesuṃ cāti veditabbo.

    ೨೬೦. ಕೋ ನಾಮೋ ಆಯಸ್ಮಾತಿ ನ ಥೇರೋ ತಸ್ಸ ನಾಮಂ ನ ಜಾನಾತಿ। ಜಾನನ್ತೋಯೇವ ಪನ ಸಮ್ಮೋದಿತುಂ ಲಭಿಸ್ಸಾಮೀತಿ ಪುಚ್ಛಿ। ಕಥಞ್ಚ ಪನಾಯಸ್ಮನ್ತನ್ತಿ ಇದಂ ಪನ ಥೇರೋ ಸಮ್ಮೋದಮಾನೋ ಆಹ। ಮನ್ತಾಣಿಪುತ್ತೋತಿ ಮನ್ತಾಣಿಯಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಿಯಾ ಪುತ್ತೋ। ಯಥಾ ತನ್ತಿ ಏತ್ಥ ತನ್ತಿ ನಿಪಾತಮತ್ತಂ, ಯಥಾ ಸುತವತಾ ಸಾವಕೇನ ಬ್ಯಾಕಾತಬ್ಬಾ, ಏವಮೇವ ಬ್ಯಾಕತಾತಿ ಅಯಮೇತ್ಥ ಸಙ್ಖೇಪತ್ಥೋ। ಅನುಮಸ್ಸ ಅನುಮಸ್ಸಾತಿ ದಸ ಕಥಾವತ್ಥೂನಿ ಓಗಾಹೇತ್ವಾ ಅನುಪವಿಸಿತ್ವಾ। ಚೇಲಣ್ಡುಪಕೇನಾತಿ ಏತ್ಥ ಚೇಲಂ ವುಚ್ಚತಿ ವತ್ಥಂ, ಅಣ್ಡುಪಕಂ ಚುಮ್ಬಟಕಂ। ವತ್ಥಚುಮ್ಬಟಕಂ ಸೀಸೇ ಕತ್ವಾ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ತತ್ಥ ನಿಸೀದಾಪೇತ್ವಾ ಪರಿಹರನ್ತಾಪಿ ಸಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀ ದಸ್ಸನಾಯ ಲಭೇಯ್ಯುಂ, ಏವಂ ಲದ್ಧದಸ್ಸನಮ್ಪಿ ತೇಸಂ ಲಾಭಾಯೇವಾತಿ ಅಟ್ಠಾನಪರಿಕಪ್ಪೇನ ಅಭಿಣ್ಹದಸ್ಸನಸ್ಸ ಉಪಾಯಂ ದಸ್ಸೇಸಿ। ಏವಂ ಅಪರಿಹರನ್ತೇನ ಹಿ ಪಞ್ಹಂ ವಾ ಪುಚ್ಛಿತುಕಾಮೇನ ಧಮ್ಮಂ ವಾ ಸೋತುಕಾಮೇನ ‘‘ಥೇರೋ ಕತ್ಥ ಠಿತೋ ಕತ್ಥ ನಿಸಿನ್ನೋ’’ತಿ ಪರಿಯೇಸನ್ತೇನ ಚರಿತಬ್ಬಂ ಹೋತಿ। ಏವಂ ಪರಿಹರನ್ತಾ ಪನ ಇಚ್ಛಿತಿಚ್ಛಿತಕ್ಖಣೇಯೇವ ಸೀಸತೋ ಓರೋಪೇತ್ವಾ ಮಹಾರಹೇ ಆಸನೇ ನಿಸೀದಾಪೇತ್ವಾ ಸಕ್ಕಾ ಹೋನ್ತಿ ಪಞ್ಹಂ ವಾ ಪುಚ್ಛಿತುಂ ಧಮ್ಮಂ ವಾ ಸೋತುಂ। ಇತಿ ಅಟ್ಠಾನಪರಿಕಪ್ಪೇನ ಅಭಿಣ್ಹದಸ್ಸನಸ್ಸ ಉಪಾಯಂ ದಸ್ಸೇಸಿ।

    260.Ko nāmo āyasmāti na thero tassa nāmaṃ na jānāti. Jānantoyeva pana sammodituṃ labhissāmīti pucchi. Kathañca panāyasmantanti idaṃ pana thero sammodamāno āha. Mantāṇiputtoti mantāṇiyā brāhmaṇiyā putto. Yathā tanti ettha tanti nipātamattaṃ, yathā sutavatā sāvakena byākātabbā, evameva byākatāti ayamettha saṅkhepattho. Anumassa anumassāti dasa kathāvatthūni ogāhetvā anupavisitvā. Celaṇḍupakenāti ettha celaṃ vuccati vatthaṃ, aṇḍupakaṃ cumbaṭakaṃ. Vatthacumbaṭakaṃ sīse katvā āyasmantaṃ tattha nisīdāpetvā pariharantāpi sabrahmacārī dassanāya labheyyuṃ, evaṃ laddhadassanampi tesaṃ lābhāyevāti aṭṭhānaparikappena abhiṇhadassanassa upāyaṃ dassesi. Evaṃ apariharantena hi pañhaṃ vā pucchitukāmena dhammaṃ vā sotukāmena ‘‘thero kattha ṭhito kattha nisinno’’ti pariyesantena caritabbaṃ hoti. Evaṃ pariharantā pana icchiticchitakkhaṇeyeva sīsato oropetvā mahārahe āsane nisīdāpetvā sakkā honti pañhaṃ vā pucchituṃ dhammaṃ vā sotuṃ. Iti aṭṭhānaparikappena abhiṇhadassanassa upāyaṃ dassesi.

    ಸಾರಿಪುತ್ತೋತಿ ಚ ಪನ ಮನ್ತಿ ಸಾರಿಯಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಿಯಾ ಪುತ್ತೋತಿ ಚ ಪನ ಏವಂ ಮಂ ಸಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀ ಜಾನನ್ತಿ। ಸತ್ಥುಕಪ್ಪೇನಾತಿ ಸತ್ಥುಸದಿಸೇನ। ಇತಿ ಏಕಪದೇನೇವ ಆಯಸ್ಮಾ ಪುಣ್ಣೋ ಸಾರಿಪುತ್ತತ್ಥೇರಂ ಚನ್ದಮಣ್ಡಲಂ ಆಹಚ್ಚ ಠಪೇನ್ತೋ ವಿಯ ಉಕ್ಖಿಪಿ। ಥೇರಸ್ಸ ಹಿ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಠಾನೇ ಏಕನ್ತಧಮ್ಮಕಥಿಕಭಾವೋ ಪಾಕಟೋ ಅಹೋಸಿ। ಅಮಚ್ಚಞ್ಹಿ ಪುರೋಹಿತಂ ಮಹನ್ತೋತಿ ವದಮಾನೋ ರಾಜಸದಿಸೋತಿ ವದೇಯ್ಯ, ಗೋಣಂ ಹತ್ಥಿಪ್ಪಮಾಣೋತಿ, ವಾಪಿಂ ಸಮುದ್ದಪ್ಪಮಾಣೋತಿ, ಆಲೋಕಂ ಚನ್ದಿಮಸೂರಿಯಾಲೋಕಪ್ಪಮಾಣೋತಿ, ಇತೋ ಪರಂ ಏತೇಸಂ ಮಹನ್ತಭಾವಕಥಾ ನಾಮ ನತ್ಥಿ। ಸಾವಕಮ್ಪಿ ಮಹಾತಿ ವದನ್ತೋ ಸತ್ಥುಪಟಿಭಾಗೋತಿ ವದೇಯ್ಯ, ಇತೋ ಪರಂ ತಸ್ಸ ಮಹನ್ತಭಾವಕಥಾ ನಾಮ ನತ್ಥಿ। ಇಚ್ಚಾಯಸ್ಮಾ ಪುಣ್ಣೋ ಏಕಪದೇನೇವ ಥೇರಂ ಚನ್ದಮಣ್ಡಲಂ ಆಹಚ್ಚ ಠಪೇನ್ತೋ ವಿಯ ಉಕ್ಖಿಪಿ।

    Sāriputtoti ca pana manti sāriyā brāhmaṇiyā puttoti ca pana evaṃ maṃ sabrahmacārī jānanti. Satthukappenāti satthusadisena. Iti ekapadeneva āyasmā puṇṇo sāriputtattheraṃ candamaṇḍalaṃ āhacca ṭhapento viya ukkhipi. Therassa hi imasmiṃ ṭhāne ekantadhammakathikabhāvo pākaṭo ahosi. Amaccañhi purohitaṃ mahantoti vadamāno rājasadisoti vadeyya, goṇaṃ hatthippamāṇoti, vāpiṃ samuddappamāṇoti, ālokaṃ candimasūriyālokappamāṇoti, ito paraṃ etesaṃ mahantabhāvakathā nāma natthi. Sāvakampi mahāti vadanto satthupaṭibhāgoti vadeyya, ito paraṃ tassa mahantabhāvakathā nāma natthi. Iccāyasmā puṇṇo ekapadeneva theraṃ candamaṇḍalaṃ āhacca ṭhapento viya ukkhipi.

    ಏತ್ತಕಮ್ಪಿ ನೋ ನಪ್ಪಟಿಭಾಸೇಯ್ಯಾತಿ ಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾಪತ್ತಸ್ಸ ಅಪ್ಪಟಿಭಾನಂ ನಾಮ ನತ್ಥಿ। ಯಾ ಪನಾಯಂ ಉಪಮಾ ಆಹಟಾ, ತಂ ನ ಆಹರೇಯ್ಯಾಮ, ಅತ್ಥಮೇವ ಕಥೇಯ್ಯಾಮ। ಉಪಮಾ ಹಿ ಅಜಾನನ್ತಾನಂ ಆಹರೀಯತೀತಿ ಅಯಮೇತ್ಥ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ। ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ಪನ ಇದಮ್ಪಿ ಪಟಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಉಪಮಾ ನಾಮ ಬುದ್ಧಾನಮ್ಪಿ ಸನ್ತಿಕೇ ಆಹರೀಯತಿ, ಥೇರಂ ಪನೇಸ ಅಪಚಾಯಮಾನೋ ಏವಮಾಹಾತಿ।

    Ettakampi no nappaṭibhāseyyāti paṭisambhidāpattassa appaṭibhānaṃ nāma natthi. Yā panāyaṃ upamā āhaṭā, taṃ na āhareyyāma, atthameva katheyyāma. Upamā hi ajānantānaṃ āharīyatīti ayamettha adhippāyo. Aṭṭhakathāyaṃ pana idampi paṭikkhipitvā upamā nāma buddhānampi santike āharīyati, theraṃ panesa apacāyamāno evamāhāti.

    ಅನುಮಸ್ಸ ಅನುಮಸ್ಸ ಪುಚ್ಛಿತಾತಿ ದಸ ಕಥಾವತ್ಥೂನಿ ಓಗಾಹೇತ್ವಾ ಓಗಾಹೇತ್ವಾ ಪುಚ್ಛಿತಾ। ಕಿಂ ಪನ ಪಞ್ಹಸ್ಸ ಪುಚ್ಛನಂ ಭಾರಿಯಂ, ಉದಾಹು ವಿಸ್ಸಜ್ಜನನ್ತಿ? ಉಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಪುಚ್ಛನಂ ನೋ ಭಾರಿಯಂ, ವಿಸ್ಸಜ್ಜನಂ ಪನ ಭಾರಿಯಂ। ಸಹೇತುಕಂ ವಾ ಸಕಾರಣಂ ಕತ್ವಾ ಪುಚ್ಛನಮ್ಪಿ ವಿಸ್ಸಜ್ಜನಮ್ಪಿ ಭಾರಿಯಮೇವ। ಸಮನುಮೋದಿಂಸೂತಿ ಸಮಚಿತ್ತಾ ಹುತ್ವಾ ಅನುಮೋದಿಂಸು। ಇತಿ ಯಥಾನುಸನ್ಧಿನಾವ ದೇಸನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾತಿ।

    Anumassa anumassa pucchitāti dasa kathāvatthūni ogāhetvā ogāhetvā pucchitā. Kiṃ pana pañhassa pucchanaṃ bhāriyaṃ, udāhu vissajjananti? Uggahetvā pucchanaṃ no bhāriyaṃ, vissajjanaṃ pana bhāriyaṃ. Sahetukaṃ vā sakāraṇaṃ katvā pucchanampi vissajjanampi bhāriyameva. Samanumodiṃsūti samacittā hutvā anumodiṃsu. Iti yathānusandhināva desanā niṭṭhitāti.

    ಪಪಞ್ಚಸೂದನಿಯಾ ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯಟ್ಠಕಥಾಯ

    Papañcasūdaniyā majjhimanikāyaṭṭhakathāya

    ರಥವಿನೀತಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

    Rathavinītasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.




    Next: ೫. ನಿವಾಪಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 5. Nivāpasuttavaṇṇanā




    Related texts:



    ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ • Majjhimanikāya / ೪. ರಥವಿನೀತಸುತ್ತಂ • 4. Rathavinītasuttaṃ

    ಟೀಕಾ • Tīkā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ೪. ರಥವಿನೀತಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 4. Rathavinītasuttavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact