Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / సంయుత్తనికాయ (టీకా) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā)

    ౨. రథోపమసుత్తవణ్ణనా

    2. Rathopamasuttavaṇṇanā

    ౨౩౯. సుసంవుతిన్ద్రియస్స భోజనే మత్తఞ్ఞునో సతస్స సమ్పజానస్స విహరతో కిలేసనిమిత్తం దుక్ఖం అనవసరన్తి సుఖసోమనస్సబహులతా వుత్తా. యవతి తేన ఫలం మిస్సితం వియ హోతీతి యోని, ఏకన్తికం కారణం. అస్సాతి భిక్ఖునో. పరిపుణ్ణన్తి అవికలం. అనవసేసం ఆసవే ఖేపేతీతి ఆసవక్ఖయో, అగ్గమగ్గో. యం యన్తి దన్ధం మజ్ఝం జవోతి జవాదీసు యం యం గమనం. రక్ఖణత్థాయాతి కిలేసచోరేహి రక్ఖణత్థాయ . వేగనిగ్గహణత్థాయాతి కిలేసహేతుకస్స ఇన్ద్రియవేగస్స నిగ్గణ్హనత్థాయ. నిబ్బిసేవనత్థాయాతి విసేవనస్స విప్ఫన్దితస్స నిరోధనాయ. కిలేసూపసమత్థాయాతి కిలేసానం ఉపరూపరి సమనత్థాయ వూపసమనత్థాయ.

    239. Susaṃvutindriyassa bhojane mattaññuno satassa sampajānassa viharato kilesanimittaṃ dukkhaṃ anavasaranti sukhasomanassabahulatā vuttā. Yavati tena phalaṃ missitaṃ viya hotīti yoni, ekantikaṃ kāraṇaṃ. Assāti bhikkhuno. Paripuṇṇanti avikalaṃ. Anavasesaṃ āsave khepetīti āsavakkhayo, aggamaggo. Yaṃ yanti dandhaṃ majjhaṃ javoti javādīsu yaṃ yaṃ gamanaṃ. Rakkhaṇatthāyāti kilesacorehi rakkhaṇatthāya . Veganiggahaṇatthāyāti kilesahetukassa indriyavegassa niggaṇhanatthāya. Nibbisevanatthāyāti visevanassa vipphanditassa nirodhanāya. Kilesūpasamatthāyāti kilesānaṃ uparūpari samanatthāya vūpasamanatthāya.

    సమణరతి నామ సమథవిపస్సనామగ్గఫలసుఖాని. దన్తానమ్పి సిన్ధవానం సారథినో పయోగేన సియా కాచి విసేవనమత్తాతి తదభావం దస్సేన్తో ‘‘నిబ్బిసేవనే కత్వా పేసేన్తో’’తి వుత్తం. ఞాణం గచ్ఛతీతి అసఙ్గమనం పవత్తతి పగేవ ఇన్ద్రియభావనాయ కతత్తా, కిలేసనిగ్గహస్స సుఖేనేవ సిద్ధత్తా. దాయకస్స అజ్ఝాసయో వసో ఉళారో లామకో. దేయ్యధమ్మస్స పమాణం వసో అప్పకం బహుకఞ్చ.

    Samaṇarati nāma samathavipassanāmaggaphalasukhāni. Dantānampi sindhavānaṃ sārathino payogena siyā kāci visevanamattāti tadabhāvaṃ dassento ‘‘nibbisevane katvā pesento’’ti vuttaṃ. Ñāṇaṃ gacchatīti asaṅgamanaṃ pavattati pageva indriyabhāvanāya katattā, kilesaniggahassa sukheneva siddhattā. Dāyakassa ajjhāsayo vaso uḷāro lāmako. Deyyadhammassa pamāṇaṃ vaso appakaṃ bahukañca.

    మహామణ్డపట్ఠానం నామ లోహపాసాదస్స పురతో ఏవ మహాభిక్ఖుసఙ్ఘస్స సన్నిపాతకాలే తేసం పహోనకవసేన మహామణ్డపస్స కత్తబ్బట్ఠానం. గహణమానన్తి పరివిసగహణభాజనం.

    Mahāmaṇḍapaṭṭhānaṃ nāma lohapāsādassa purato eva mahābhikkhusaṅghassa sannipātakāle tesaṃ pahonakavasena mahāmaṇḍapassa kattabbaṭṭhānaṃ. Gahaṇamānanti parivisagahaṇabhājanaṃ.

    పకతియా భత్తకారకిచ్చే అధిగతో ఉపట్ఠాకుపాసకో. ముదుసమఖరసఞ్ఞితేహి, దహనపచనభజ్జనసఞ్ఞితేహి వా తీహి పాకేహి.

    Pakatiyā bhattakārakicce adhigato upaṭṭhākupāsako. Mudusamakharasaññitehi, dahanapacanabhajjanasaññitehi vā tīhi pākehi.

    పరిసోధేత్వాతి రఞ్ఞో అనుచ్ఛవికభావం పరిసోధేత్వా. భూమియం ఛడ్డేసి ‘‘భిక్ఖూనం అదత్వా మయా ముఖే పక్ఖిత్త’’న్తి. ముఖేన గణ్హి తస్స నిద్దోసభావం దస్సేతుం. మత్తం జానాపేతుం పమజ్జి. ‘‘త్వం కుతో ఆగతో’’తి పుచ్ఛనే పమాదం ఆపజ్జి. అనుభాగోతి అవసిట్ఠభాగో. ఇదమత్థియన్తి ఇదం పయోజనం. ఇతరన్తి పాళియం అనాగతమ్పి ఆహారే పమాణజాననం.

    Parisodhetvāti rañño anucchavikabhāvaṃ parisodhetvā. Bhūmiyaṃ chaḍḍesi ‘‘bhikkhūnaṃ adatvā mayā mukhe pakkhitta’’nti. Mukhena gaṇhi tassa niddosabhāvaṃ dassetuṃ. Mattaṃ jānāpetuṃ pamajji. ‘‘Tvaṃ kuto āgato’’ti pucchane pamādaṃ āpajji. Anubhāgoti avasiṭṭhabhāgo. Idamatthiyanti idaṃ payojanaṃ. Itaranti pāḷiyaṃ anāgatampi āhāre pamāṇajānanaṃ.

    సయనం సేయ్యా, కామభోగీనం సేయ్యా కామభోగిసేయ్యా. దక్ఖిణపస్సేన సయానో నామ నత్థి దక్ఖిణహత్థేన కాతబ్బకిచ్చకరణతో. తేజుస్సదత్తాతి ఇదం అనుత్రాసస్సేవ సీహస్స సయనన్తి దస్సేతుం వుత్తం. ద్వే పురిమపాదే ఏకస్మిం, పచ్ఛిమపాదే ఏకస్మిం ఠానే ఠపేత్వాతి హి ఇదం పాదానం అవిక్ఖిత్తభావకరణదస్సనం.

    Sayanaṃ seyyā, kāmabhogīnaṃ seyyā kāmabhogiseyyā. Dakkhiṇapassena sayāno nāma natthi dakkhiṇahatthena kātabbakiccakaraṇato. Tejussadattāti idaṃ anutrāsasseva sīhassa sayananti dassetuṃ vuttaṃ. Dve purimapāde ekasmiṃ, pacchimapāde ekasmiṃ ṭhāne ṭhapetvāti hi idaṃ pādānaṃ avikkhittabhāvakaraṇadassanaṃ.

    చతుత్థజ్ఝానసేయ్యాతి చతుత్థజ్ఝానికం ఫలసమాపత్తిం వదతి. యేభుయ్యేన హి తథాగతా ఫలసమాపత్తిం సమాపజ్జిత్వావ సయన్తి. సా చ నేసం చతుత్థజ్ఝానతో వుట్ఠాయ, కిలేసపరినిబ్బానస్స చ కతత్తాతి వదన్తి . ఇధ సీహసేయ్యా ఆగతా పాదం అచ్చాధాయ పుబ్బేనాపరం అజహితసంలక్ఖణా సేయ్యాతి కత్వా. తేనాహ ‘‘అయం హీ’’తిఆది. ఏవన్తి ‘‘దక్ఖిణేన పస్సేనా’’తిఆదినా వుత్తాకారేన సేయ్యం కప్పేతి.

    Catutthajjhānaseyyāti catutthajjhānikaṃ phalasamāpattiṃ vadati. Yebhuyyena hi tathāgatā phalasamāpattiṃ samāpajjitvāva sayanti. Sā ca nesaṃ catutthajjhānato vuṭṭhāya, kilesaparinibbānassa ca katattāti vadanti . Idha sīhaseyyā āgatā pādaṃ accādhāya pubbenāparaṃ ajahitasaṃlakkhaṇā seyyāti katvā. Tenāha ‘‘ayaṃ hī’’tiādi. Evanti ‘‘dakkhiṇena passenā’’tiādinā vuttākārena seyyaṃ kappeti.

    కథం నిద్దాయన్తో సతో సమ్పజానో హోతి? భవఙ్గచిత్తేన హి నిద్దూపగమనన్తి అధిప్పాయో. అప్పహానేనాతి తదధిముత్తతాయ తదప్పహానం దట్ఠబ్బం. తథా తేసు నిద్దోక్కమనస్స ఆదిపరియోసానేసు అజహితసతిసమ్పజఞ్ఞం హోతి. తేనాహ – ‘‘నిద్దం ఓక్కమన్తోపి సతో సమ్పజానో హోతీ’’తి. ఏతం పనాతి ‘‘నిద్దం ఓక్కమన్తోపి సతో సమ్పజానో హోతీ’’తి వుత్తనయం వదతి. ఞాణధాతుకన్తి న రోచయింసూతి నిద్దోక్కమనేపి జాగరణే పవత్తఞాణసభావమేవాతి న రోచయింసు పోరాణా. నిరన్తరం భవఙ్గచిత్తేసు వత్తమానేసు సతిసమ్పజఞ్ఞాసమ్భవోతి అధిప్పాయో. పురిమస్మిఞ్హి నయే సతిసమ్పజఞ్ఞస్స అసంవరో, న భవఙ్గస్స. ఇన్ద్రియసంవరో, భోజనే మత్తఞ్ఞుతా, జాగరియానుయోగోతి ఇమేహి తివఙ్గికా, నిమిత్తానుబ్యఞ్జనపరివజ్జనాది సబ్బం విపస్సనాపక్ఖికమేవాతి అధిప్పాయో.

    Kathaṃniddāyanto sato sampajāno hoti? Bhavaṅgacittena hi niddūpagamananti adhippāyo. Appahānenāti tadadhimuttatāya tadappahānaṃ daṭṭhabbaṃ. Tathā tesu niddokkamanassa ādipariyosānesu ajahitasatisampajaññaṃ hoti. Tenāha – ‘‘niddaṃ okkamantopi sato sampajāno hotī’’ti. Etaṃ panāti ‘‘niddaṃ okkamantopi sato sampajāno hotī’’ti vuttanayaṃ vadati. Ñāṇadhātukanti na rocayiṃsūti niddokkamanepi jāgaraṇe pavattañāṇasabhāvamevāti na rocayiṃsu porāṇā. Nirantaraṃ bhavaṅgacittesu vattamānesu satisampajaññāsambhavoti adhippāyo. Purimasmiñhi naye satisampajaññassa asaṃvaro, na bhavaṅgassa. Indriyasaṃvaro, bhojane mattaññutā, jāgariyānuyogoti imehi tivaṅgikā, nimittānubyañjanaparivajjanādi sabbaṃ vipassanāpakkhikamevāti adhippāyo.

    తానేవాతి విపస్సనాక్ఖణే పవత్తాని ఇన్ద్రియాదీని. యావ అరహత్తా దేసనా విత్థారతో కథేతబ్బా. పాళియం పన ‘‘యోని చస్స ఆరద్ధా హోతి ఆసవానం ఖయాయా’’తి సఙ్ఖేపేన కథితా.

    Tānevāti vipassanākkhaṇe pavattāni indriyādīni. Yāva arahattā desanā vitthārato kathetabbā. Pāḷiyaṃ pana ‘‘yoni cassa āraddhā hoti āsavānaṃ khayāyā’’ti saṅkhepena kathitā.

    రథోపమసుత్తవణ్ణనా నిట్ఠితా.

    Rathopamasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / సుత్తపిటక • Suttapiṭaka / సంయుత్తనికాయ • Saṃyuttanikāya / ౨. రథోపమసుత్తం • 2. Rathopamasuttaṃ

    అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / సుత్తపిటక (అట్ఠకథా) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / సంయుత్తనికాయ (అట్ఠకథా) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ౨. రథోపమసుత్తవణ్ణనా • 2. Rathopamasuttavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact