Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / థేరగాథాపాళి • Theragāthāpāḷi |
౪. రట్ఠపాలత్థేరగాథా
4. Raṭṭhapālattheragāthā
౭౬౯.
769.
ఆతురం బహుసఙ్కప్పం, యస్స నత్థి ధువం ఠితి.
Āturaṃ bahusaṅkappaṃ, yassa natthi dhuvaṃ ṭhiti.
౭౭౦.
770.
‘‘పస్స చిత్తకతం రూపం, మణినా కుణ్డలేన చ;
‘‘Passa cittakataṃ rūpaṃ, maṇinā kuṇḍalena ca;
అట్ఠిం తచేన ఓనద్ధం, సహ వత్థేహి సోభతి.
Aṭṭhiṃ tacena onaddhaṃ, saha vatthehi sobhati.
౭౭౧.
771.
‘‘అలత్తకకతా పాదా, ముఖం చుణ్ణకమక్ఖితం;
‘‘Alattakakatā pādā, mukhaṃ cuṇṇakamakkhitaṃ;
అలం బాలస్స మోహాయ, నో చ పారగవేసినో.
Alaṃ bālassa mohāya, no ca pāragavesino.
౭౭౨.
772.
‘‘అట్ఠపదకతా కేసా, నేత్తా అఞ్జనమక్ఖితా;
‘‘Aṭṭhapadakatā kesā, nettā añjanamakkhitā;
అలం బాలస్స మోహాయ, నో చ పారగవేసినో.
Alaṃ bālassa mohāya, no ca pāragavesino.
౭౭౩.
773.
‘‘అఞ్జనీవ నవా చిత్తా, పూతికాయో అలఙ్కతో;
‘‘Añjanīva navā cittā, pūtikāyo alaṅkato;
అలం బాలస్స మోహాయ, నో చ పారగవేసినో.
Alaṃ bālassa mohāya, no ca pāragavesino.
౭౭౪.
774.
‘‘ఓదహి మిగవో పాసం, నాసదా వాగురం మిగో;
‘‘Odahi migavo pāsaṃ, nāsadā vāguraṃ migo;
భుత్వా నివాపం గచ్ఛామ, కన్దన్తే మిగబన్ధకే.
Bhutvā nivāpaṃ gacchāma, kandante migabandhake.
౭౭౫.
775.
‘‘ఛిన్నో పాసో మిగవస్స, నాసదా వాగురం మిగో;
‘‘Chinno pāso migavassa, nāsadā vāguraṃ migo;
భుత్వా నివాపం గచ్ఛామ, సోచన్తే మిగలుద్దకే.
Bhutvā nivāpaṃ gacchāma, socante migaluddake.
౭౭౬.
776.
‘‘పస్సామి లోకే సధనే మనుస్సే, లద్ధాన విత్తం న దదన్తి మోహా;
‘‘Passāmi loke sadhane manusse, laddhāna vittaṃ na dadanti mohā;
లుద్ధా ధనం సన్నిచయం కరోన్తి, భియ్యోవ కామే అభిపత్థయన్తి.
Luddhā dhanaṃ sannicayaṃ karonti, bhiyyova kāme abhipatthayanti.
౭౭౭.
777.
‘‘రాజా పసయ్హప్పథవిం విజేత్వా, ససాగరన్తం మహిమావసన్తో;
‘‘Rājā pasayhappathaviṃ vijetvā, sasāgarantaṃ mahimāvasanto;
ఓరం సముద్దస్స అతిత్తరూపో, పారం సముద్దస్సపి పత్థయేథ.
Oraṃ samuddassa atittarūpo, pāraṃ samuddassapi patthayetha.
౭౭౮.
778.
‘‘రాజా చ అఞ్ఞే చ బహూ మనుస్సా, అవీతతణ్హా మరణం ఉపేన్తి;
‘‘Rājā ca aññe ca bahū manussā, avītataṇhā maraṇaṃ upenti;
ఊనావ హుత్వాన జహన్తి దేహం, కామేహి లోకమ్హి న హత్థి తిత్తి.
Ūnāva hutvāna jahanti dehaṃ, kāmehi lokamhi na hatthi titti.
౭౭౯.
779.
‘‘కన్దన్తి నం ఞాతీ పకిరియ కేసే, అహో వతా నో అమరాతి చాహు;
‘‘Kandanti naṃ ñātī pakiriya kese, aho vatā no amarāti cāhu;
వత్థేన నం పారుతం నీహరిత్వా, చితం సమోధాయ తతో డహన్తి.
Vatthena naṃ pārutaṃ nīharitvā, citaṃ samodhāya tato ḍahanti.
౭౮౦.
780.
‘‘సో డయ్హతి సూలేహి తుజ్జమానో, ఏకేన వత్థేన 3 పహాయ భోగే;
‘‘So ḍayhati sūlehi tujjamāno, ekena vatthena 4 pahāya bhoge;
న మీయమానస్స భవన్తి తాణా, ఞాతీ చ మిత్తా అథ వా సహాయా.
Na mīyamānassa bhavanti tāṇā, ñātī ca mittā atha vā sahāyā.
౭౮౧.
781.
‘‘దాయాదకా తస్స ధనం హరన్తి, సత్తో పన గచ్ఛతి యేన కమ్మం;
‘‘Dāyādakā tassa dhanaṃ haranti, satto pana gacchati yena kammaṃ;
న మీయమానం ధనమన్వేతి 5 కిఞ్చి, పుత్తా చ దారా చ ధనఞ్చ రట్ఠం.
Na mīyamānaṃ dhanamanveti 6 kiñci, puttā ca dārā ca dhanañca raṭṭhaṃ.
౭౮౨.
782.
‘‘న దీఘమాయుం లభతే ధనేన, న చాపి విత్తేన జరం విహన్తి;
‘‘Na dīghamāyuṃ labhate dhanena, na cāpi vittena jaraṃ vihanti;
అప్పప్పం హిదం జీవితమాహు ధీరా, అసస్సతం విప్పరిణామధమ్మం.
Appappaṃ hidaṃ jīvitamāhu dhīrā, asassataṃ vippariṇāmadhammaṃ.
౭౮౩.
783.
‘‘అడ్ఢా దలిద్దా చ ఫుసన్తి ఫస్సం, బాలో చ ధీరో చ తథేవ ఫుట్ఠో;
‘‘Aḍḍhā daliddā ca phusanti phassaṃ, bālo ca dhīro ca tatheva phuṭṭho;
బాలో హి బాల్యా వధితోవ సేతి, ధీరో చ నో వేధతి ఫస్సఫుట్ఠో.
Bālo hi bālyā vadhitova seti, dhīro ca no vedhati phassaphuṭṭho.
౭౮౪.
784.
‘‘తస్మా హి పఞ్ఞావ ధనేన సేయ్యా, యాయ వోసానమిధాధిగచ్ఛతి;
‘‘Tasmā hi paññāva dhanena seyyā, yāya vosānamidhādhigacchati;
అబ్యోసితత్తా హి భవాభవేసు, పాపాని కమ్మాని కరోతి మోహా.
Abyositattā hi bhavābhavesu, pāpāni kammāni karoti mohā.
౭౮౫.
785.
‘‘ఉపేతి గబ్భఞ్చ పరఞ్చ లోకం, సంసారమాపజ్జ పరమ్పరాయ;
‘‘Upeti gabbhañca parañca lokaṃ, saṃsāramāpajja paramparāya;
తస్సప్పపఞ్ఞో అభిసద్దహన్తో, ఉపేతి గబ్భఞ్చ పరఞ్చ లోకం.
Tassappapañño abhisaddahanto, upeti gabbhañca parañca lokaṃ.
౭౮౬.
786.
‘‘చోరో యథా సన్ధిముఖే గహీతో, సకమ్మునా హఞ్ఞతి పాపధమ్మో;
‘‘Coro yathā sandhimukhe gahīto, sakammunā haññati pāpadhammo;
ఏవం పజా పేచ్చ పరమ్హి లోకే, సకమ్మునా హఞ్ఞతి పాపధమ్మో.
Evaṃ pajā pecca paramhi loke, sakammunā haññati pāpadhammo.
౭౮౭.
787.
‘‘కామా హి చిత్రా మధురా మనోరమా, విరూపరూపేన మథేన్తి చిత్తం;
‘‘Kāmā hi citrā madhurā manoramā, virūparūpena mathenti cittaṃ;
ఆదీనవం కామగుణేసు దిస్వా, తస్మా అహం పబ్బజితోమ్హి రాజ.
Ādīnavaṃ kāmaguṇesu disvā, tasmā ahaṃ pabbajitomhi rāja.
౭౮౮.
788.
‘‘దుమప్ఫలానీవ పతన్తి మాణవా, దహరా చ వుడ్ఢా చ సరీరభేదా;
‘‘Dumapphalānīva patanti māṇavā, daharā ca vuḍḍhā ca sarīrabhedā;
ఏతమ్పి దిస్వా పబ్బజితోమ్హి రాజ, అపణ్ణకం సామఞ్ఞమేవ సేయ్యో.
Etampi disvā pabbajitomhi rāja, apaṇṇakaṃ sāmaññameva seyyo.
౭౮౯.
789.
‘‘సద్ధాయాహం పబ్బజితో, ఉపేతో జినసాసనే;
‘‘Saddhāyāhaṃ pabbajito, upeto jinasāsane;
అవజ్ఝా మయ్హం పబ్బజ్జా, అనణో భుఞ్జామి భోజనం.
Avajjhā mayhaṃ pabbajjā, anaṇo bhuñjāmi bhojanaṃ.
౭౯౦.
790.
‘‘కామే ఆదిత్తతో దిస్వా, జాతరూపాని సత్థతో;
‘‘Kāme ādittato disvā, jātarūpāni satthato;
గబ్భవోక్కన్తితో దుక్ఖం, నిరయేసు మహబ్భయం.
Gabbhavokkantito dukkhaṃ, nirayesu mahabbhayaṃ.
౭౯౧.
791.
‘‘ఏతమాదీనవం ఞత్వా, సంవేగం అలభిం తదా;
‘‘Etamādīnavaṃ ñatvā, saṃvegaṃ alabhiṃ tadā;
సోహం విద్ధో తదా సన్తో, సమ్పత్తో ఆసవక్ఖయం.
Sohaṃ viddho tadā santo, sampatto āsavakkhayaṃ.
౭౯౨.
792.
‘‘పరిచిణ్ణో మయా సత్థా, కతం బుద్ధస్స సాసనం;
‘‘Pariciṇṇo mayā satthā, kataṃ buddhassa sāsanaṃ;
ఓహితో గరుకో భారో, భవనేత్తి సమూహతా.
Ohito garuko bhāro, bhavanetti samūhatā.
౭౯౩.
793.
‘‘యస్సత్థాయ పబ్బజితో, అగారస్మానగారియం;
‘‘Yassatthāya pabbajito, agārasmānagāriyaṃ;
సో మే అత్థో అనుప్పత్తో, సబ్బసంయోజనక్ఖయో’’తి.
So me attho anuppatto, sabbasaṃyojanakkhayo’’ti.
… రట్ఠపాలో థేరో….
… Raṭṭhapālo thero….
Footnotes:
Related texts:
అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / సుత్తపిటక (అట్ఠకథా) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ఖుద్దకనికాయ (అట్ఠకథా) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / థేరగాథా-అట్ఠకథా • Theragāthā-aṭṭhakathā / ౪. రట్ఠపాలత్థేరగాథావణ్ణనా • 4. Raṭṭhapālattheragāthāvaṇṇanā