Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / ഥേരഗാഥാപാളി • Theragāthāpāḷi

    ൪. രട്ഠപാലത്ഥേരഗാഥാ

    4. Raṭṭhapālattheragāthā

    ൭൬൯.

    769.

    1 ‘‘പസ്സ ചിത്തകതം ബിമ്ബം, അരുകായം സമുസ്സിതം;

    2 ‘‘Passa cittakataṃ bimbaṃ, arukāyaṃ samussitaṃ;

    ആതുരം ബഹുസങ്കപ്പം, യസ്സ നത്ഥി ധുവം ഠിതി.

    Āturaṃ bahusaṅkappaṃ, yassa natthi dhuvaṃ ṭhiti.

    ൭൭൦.

    770.

    ‘‘പസ്സ ചിത്തകതം രൂപം, മണിനാ കുണ്ഡലേന ച;

    ‘‘Passa cittakataṃ rūpaṃ, maṇinā kuṇḍalena ca;

    അട്ഠിം തചേന ഓനദ്ധം, സഹ വത്ഥേഹി സോഭതി.

    Aṭṭhiṃ tacena onaddhaṃ, saha vatthehi sobhati.

    ൭൭൧.

    771.

    ‘‘അലത്തകകതാ പാദാ, മുഖം ചുണ്ണകമക്ഖിതം;

    ‘‘Alattakakatā pādā, mukhaṃ cuṇṇakamakkhitaṃ;

    അലം ബാലസ്സ മോഹായ, നോ ച പാരഗവേസിനോ.

    Alaṃ bālassa mohāya, no ca pāragavesino.

    ൭൭൨.

    772.

    ‘‘അട്ഠപദകതാ കേസാ, നേത്താ അഞ്ജനമക്ഖിതാ;

    ‘‘Aṭṭhapadakatā kesā, nettā añjanamakkhitā;

    അലം ബാലസ്സ മോഹായ, നോ ച പാരഗവേസിനോ.

    Alaṃ bālassa mohāya, no ca pāragavesino.

    ൭൭൩.

    773.

    ‘‘അഞ്ജനീവ നവാ ചിത്താ, പൂതികായോ അലങ്കതോ;

    ‘‘Añjanīva navā cittā, pūtikāyo alaṅkato;

    അലം ബാലസ്സ മോഹായ, നോ ച പാരഗവേസിനോ.

    Alaṃ bālassa mohāya, no ca pāragavesino.

    ൭൭൪.

    774.

    ‘‘ഓദഹി മിഗവോ പാസം, നാസദാ വാഗുരം മിഗോ;

    ‘‘Odahi migavo pāsaṃ, nāsadā vāguraṃ migo;

    ഭുത്വാ നിവാപം ഗച്ഛാമ, കന്ദന്തേ മിഗബന്ധകേ.

    Bhutvā nivāpaṃ gacchāma, kandante migabandhake.

    ൭൭൫.

    775.

    ‘‘ഛിന്നോ പാസോ മിഗവസ്സ, നാസദാ വാഗുരം മിഗോ;

    ‘‘Chinno pāso migavassa, nāsadā vāguraṃ migo;

    ഭുത്വാ നിവാപം ഗച്ഛാമ, സോചന്തേ മിഗലുദ്ദകേ.

    Bhutvā nivāpaṃ gacchāma, socante migaluddake.

    ൭൭൬.

    776.

    ‘‘പസ്സാമി ലോകേ സധനേ മനുസ്സേ, ലദ്ധാന വിത്തം ന ദദന്തി മോഹാ;

    ‘‘Passāmi loke sadhane manusse, laddhāna vittaṃ na dadanti mohā;

    ലുദ്ധാ ധനം സന്നിചയം കരോന്തി, ഭിയ്യോവ കാമേ അഭിപത്ഥയന്തി.

    Luddhā dhanaṃ sannicayaṃ karonti, bhiyyova kāme abhipatthayanti.

    ൭൭൭.

    777.

    ‘‘രാജാ പസയ്ഹപ്പഥവിം വിജേത്വാ, സസാഗരന്തം മഹിമാവസന്തോ;

    ‘‘Rājā pasayhappathaviṃ vijetvā, sasāgarantaṃ mahimāvasanto;

    ഓരം സമുദ്ദസ്സ അതിത്തരൂപോ, പാരം സമുദ്ദസ്സപി പത്ഥയേഥ.

    Oraṃ samuddassa atittarūpo, pāraṃ samuddassapi patthayetha.

    ൭൭൮.

    778.

    ‘‘രാജാ ച അഞ്ഞേ ച ബഹൂ മനുസ്സാ, അവീതതണ്ഹാ മരണം ഉപേന്തി;

    ‘‘Rājā ca aññe ca bahū manussā, avītataṇhā maraṇaṃ upenti;

    ഊനാവ ഹുത്വാന ജഹന്തി ദേഹം, കാമേഹി ലോകമ്ഹി ന ഹത്ഥി തിത്തി.

    Ūnāva hutvāna jahanti dehaṃ, kāmehi lokamhi na hatthi titti.

    ൭൭൯.

    779.

    ‘‘കന്ദന്തി നം ഞാതീ പകിരിയ കേസേ, അഹോ വതാ നോ അമരാതി ചാഹു;

    ‘‘Kandanti naṃ ñātī pakiriya kese, aho vatā no amarāti cāhu;

    വത്ഥേന നം പാരുതം നീഹരിത്വാ, ചിതം സമോധായ തതോ ഡഹന്തി.

    Vatthena naṃ pārutaṃ nīharitvā, citaṃ samodhāya tato ḍahanti.

    ൭൮൦.

    780.

    ‘‘സോ ഡയ്ഹതി സൂലേഹി തുജ്ജമാനോ, ഏകേന വത്ഥേന 3 പഹായ ഭോഗേ;

    ‘‘So ḍayhati sūlehi tujjamāno, ekena vatthena 4 pahāya bhoge;

    ന മീയമാനസ്സ ഭവന്തി താണാ, ഞാതീ ച മിത്താ അഥ വാ സഹായാ.

    Na mīyamānassa bhavanti tāṇā, ñātī ca mittā atha vā sahāyā.

    ൭൮൧.

    781.

    ‘‘ദായാദകാ തസ്സ ധനം ഹരന്തി, സത്തോ പന ഗച്ഛതി യേന കമ്മം;

    ‘‘Dāyādakā tassa dhanaṃ haranti, satto pana gacchati yena kammaṃ;

    ന മീയമാനം ധനമന്വേതി 5 കിഞ്ചി, പുത്താ ച ദാരാ ച ധനഞ്ച രട്ഠം.

    Na mīyamānaṃ dhanamanveti 6 kiñci, puttā ca dārā ca dhanañca raṭṭhaṃ.

    ൭൮൨.

    782.

    ‘‘ന ദീഘമായും ലഭതേ ധനേന, ന ചാപി വിത്തേന ജരം വിഹന്തി;

    ‘‘Na dīghamāyuṃ labhate dhanena, na cāpi vittena jaraṃ vihanti;

    അപ്പപ്പം ഹിദം ജീവിതമാഹു ധീരാ, അസസ്സതം വിപ്പരിണാമധമ്മം.

    Appappaṃ hidaṃ jīvitamāhu dhīrā, asassataṃ vippariṇāmadhammaṃ.

    ൭൮൩.

    783.

    ‘‘അഡ്ഢാ ദലിദ്ദാ ച ഫുസന്തി ഫസ്സം, ബാലോ ച ധീരോ ച തഥേവ ഫുട്ഠോ;

    ‘‘Aḍḍhā daliddā ca phusanti phassaṃ, bālo ca dhīro ca tatheva phuṭṭho;

    ബാലോ ഹി ബാല്യാ വധിതോവ സേതി, ധീരോ ച നോ വേധതി ഫസ്സഫുട്ഠോ.

    Bālo hi bālyā vadhitova seti, dhīro ca no vedhati phassaphuṭṭho.

    ൭൮൪.

    784.

    ‘‘തസ്മാ ഹി പഞ്ഞാവ ധനേന സേയ്യാ, യായ വോസാനമിധാധിഗച്ഛതി;

    ‘‘Tasmā hi paññāva dhanena seyyā, yāya vosānamidhādhigacchati;

    അബ്യോസിതത്താ ഹി ഭവാഭവേസു, പാപാനി കമ്മാനി കരോതി മോഹാ.

    Abyositattā hi bhavābhavesu, pāpāni kammāni karoti mohā.

    ൭൮൫.

    785.

    ‘‘ഉപേതി ഗബ്ഭഞ്ച പരഞ്ച ലോകം, സംസാരമാപജ്ജ പരമ്പരായ;

    ‘‘Upeti gabbhañca parañca lokaṃ, saṃsāramāpajja paramparāya;

    തസ്സപ്പപഞ്ഞോ അഭിസദ്ദഹന്തോ, ഉപേതി ഗബ്ഭഞ്ച പരഞ്ച ലോകം.

    Tassappapañño abhisaddahanto, upeti gabbhañca parañca lokaṃ.

    ൭൮൬.

    786.

    ‘‘ചോരോ യഥാ സന്ധിമുഖേ ഗഹീതോ, സകമ്മുനാ ഹഞ്ഞതി പാപധമ്മോ;

    ‘‘Coro yathā sandhimukhe gahīto, sakammunā haññati pāpadhammo;

    ഏവം പജാ പേച്ച പരമ്ഹി ലോകേ, സകമ്മുനാ ഹഞ്ഞതി പാപധമ്മോ.

    Evaṃ pajā pecca paramhi loke, sakammunā haññati pāpadhammo.

    ൭൮൭.

    787.

    ‘‘കാമാ ഹി ചിത്രാ മധുരാ മനോരമാ, വിരൂപരൂപേന മഥേന്തി ചിത്തം;

    ‘‘Kāmā hi citrā madhurā manoramā, virūparūpena mathenti cittaṃ;

    ആദീനവം കാമഗുണേസു ദിസ്വാ, തസ്മാ അഹം പബ്ബജിതോമ്ഹി രാജ.

    Ādīnavaṃ kāmaguṇesu disvā, tasmā ahaṃ pabbajitomhi rāja.

    ൭൮൮.

    788.

    ‘‘ദുമപ്ഫലാനീവ പതന്തി മാണവാ, ദഹരാ ച വുഡ്ഢാ ച സരീരഭേദാ;

    ‘‘Dumapphalānīva patanti māṇavā, daharā ca vuḍḍhā ca sarīrabhedā;

    ഏതമ്പി ദിസ്വാ പബ്ബജിതോമ്ഹി രാജ, അപണ്ണകം സാമഞ്ഞമേവ സേയ്യോ.

    Etampi disvā pabbajitomhi rāja, apaṇṇakaṃ sāmaññameva seyyo.

    ൭൮൯.

    789.

    ‘‘സദ്ധായാഹം പബ്ബജിതോ, ഉപേതോ ജിനസാസനേ;

    ‘‘Saddhāyāhaṃ pabbajito, upeto jinasāsane;

    അവജ്ഝാ മയ്ഹം പബ്ബജ്ജാ, അനണോ ഭുഞ്ജാമി ഭോജനം.

    Avajjhā mayhaṃ pabbajjā, anaṇo bhuñjāmi bhojanaṃ.

    ൭൯൦.

    790.

    ‘‘കാമേ ആദിത്തതോ ദിസ്വാ, ജാതരൂപാനി സത്ഥതോ;

    ‘‘Kāme ādittato disvā, jātarūpāni satthato;

    ഗബ്ഭവോക്കന്തിതോ ദുക്ഖം, നിരയേസു മഹബ്ഭയം.

    Gabbhavokkantito dukkhaṃ, nirayesu mahabbhayaṃ.

    ൭൯൧.

    791.

    ‘‘ഏതമാദീനവം ഞത്വാ, സംവേഗം അലഭിം തദാ;

    ‘‘Etamādīnavaṃ ñatvā, saṃvegaṃ alabhiṃ tadā;

    സോഹം വിദ്ധോ തദാ സന്തോ, സമ്പത്തോ ആസവക്ഖയം.

    Sohaṃ viddho tadā santo, sampatto āsavakkhayaṃ.

    ൭൯൨.

    792.

    ‘‘പരിചിണ്ണോ മയാ സത്ഥാ, കതം ബുദ്ധസ്സ സാസനം;

    ‘‘Pariciṇṇo mayā satthā, kataṃ buddhassa sāsanaṃ;

    ഓഹിതോ ഗരുകോ ഭാരോ, ഭവനേത്തി സമൂഹതാ.

    Ohito garuko bhāro, bhavanetti samūhatā.

    ൭൯൩.

    793.

    ‘‘യസ്സത്ഥായ പബ്ബജിതോ, അഗാരസ്മാനഗാരിയം;

    ‘‘Yassatthāya pabbajito, agārasmānagāriyaṃ;

    സോ മേ അത്ഥോ അനുപ്പത്തോ, സബ്ബസംയോജനക്ഖയോ’’തി.

    So me attho anuppatto, sabbasaṃyojanakkhayo’’ti.

    … രട്ഠപാലോ ഥേരോ….

    … Raṭṭhapālo thero….







    Footnotes:
    1. മ॰ നി॰ ൨.൩൦൨
    2. ma. ni. 2.302
    3. ഏതേന ഗത്ഥേന (ക॰)
    4. etena gatthena (ka.)
    5. മന്വിതി (ക॰)
    6. manviti (ka.)



    Related texts:



    അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / സുത്തപിടക (അട്ഠകഥാ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ഖുദ്ദകനികായ (അട്ഠകഥാ) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / ഥേരഗാഥാ-അട്ഠകഥാ • Theragāthā-aṭṭhakathā / ൪. രട്ഠപാലത്ഥേരഗാഥാവണ്ണനാ • 4. Raṭṭhapālattheragāthāvaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact