Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / విమానవత్థు-అట్ఠకథా • Vimānavatthu-aṭṭhakathā

    ౨. రేవతీవిమానవణ్ణనా

    2. Revatīvimānavaṇṇanā

    ఉట్ఠేహి రేవతే సుపాపధమ్మేతి రేవతీవిమానం. తస్స కా ఉప్పత్తి? భగవా బారాణసియం విహరతి ఇసిపతనే మిగదాయే. తేన సమయేన బారాణసియం సద్ధాసమ్పన్నస్స కులస్స పుత్తో నన్దియో నామ ఉపాసకో అహోసి సద్ధాసమ్పన్నో దాయకో దానపతి సఙ్ఘుపట్ఠాకో. అథస్స మాతాపితరో సమ్ముఖగేహతో మాతులధీతరం రేవతిం నామ కఞ్ఞం ఆనేతుకామా అహేసుం. సా పన అస్సద్ధా అదానసీలా, నన్దియో తం న ఇచ్ఛి. తస్స మాతా రేవతిం ఆహ ‘‘అమ్మ, త్వం ఇమం గేహం ఆగన్త్వా భిక్ఖుసఙ్ఘస్స నిసీదనట్ఠానం హరితేన గోమయేన ఉపలిమ్పిత్వా ఆసనాని పఞ్ఞాపేహి, ఆధారకే ఠపేహి, భిక్ఖూనం ఆగతకాలే వన్దిత్వా పత్తం గహేత్వా నిసీదాపేత్వా ధమకరణేన పానీయం పరిస్సావేత్వా భుత్తకాలే పత్తాని ధోవాహి, ఏవం మే పుత్తస్స ఆరాధికా భవిస్ససీ’’తి. సా తథా అకాసి. అథ నం ‘‘ఓవాదక్ఖమా జాతా’’తి పుత్తస్స ఆరోచేత్వా తేన ‘‘సాధూ’’తి సమ్పటిచ్ఛితే దివసం ఠపేత్వా ఆవాహం కరింసు.

    Uṭṭhehirevate supāpadhammeti revatīvimānaṃ. Tassa kā uppatti? Bhagavā bārāṇasiyaṃ viharati isipatane migadāye. Tena samayena bārāṇasiyaṃ saddhāsampannassa kulassa putto nandiyo nāma upāsako ahosi saddhāsampanno dāyako dānapati saṅghupaṭṭhāko. Athassa mātāpitaro sammukhagehato mātuladhītaraṃ revatiṃ nāma kaññaṃ ānetukāmā ahesuṃ. Sā pana assaddhā adānasīlā, nandiyo taṃ na icchi. Tassa mātā revatiṃ āha ‘‘amma, tvaṃ imaṃ gehaṃ āgantvā bhikkhusaṅghassa nisīdanaṭṭhānaṃ haritena gomayena upalimpitvā āsanāni paññāpehi, ādhārake ṭhapehi, bhikkhūnaṃ āgatakāle vanditvā pattaṃ gahetvā nisīdāpetvā dhamakaraṇena pānīyaṃ parissāvetvā bhuttakāle pattāni dhovāhi, evaṃ me puttassa ārādhikā bhavissasī’’ti. Sā tathā akāsi. Atha naṃ ‘‘ovādakkhamā jātā’’ti puttassa ārocetvā tena ‘‘sādhū’’ti sampaṭicchite divasaṃ ṭhapetvā āvāhaṃ kariṃsu.

    అథ నం నన్దియో ఆహ ‘‘సచే భిక్ఖుసఙ్ఘం మాతాపితరో చ మే ఉపట్ఠహిస్ససి, ఏవం ఇమస్మిం గేహే వసితుం లభిస్ససి, అప్పమత్తా హోహీ’’తి. సా ‘‘సాధూ’’తి పటిస్సుణిత్వా కిఞ్చి కాలం సద్ధా వియ హుత్వా భత్తారం అనవత్తేన్తీ ద్వే పుత్తే విజాయి. నన్దియస్స మాతాపితరో కాలమకంసు. గేహే సబ్బిస్సరియం తస్సా ఏవ అహోసి. నన్దియోపి మహాదానపతి హుత్వా భిక్ఖుసఙ్ఘస్స దానం పట్ఠపేసి, కపణద్ధికాదీనమ్పి గేహద్వారే పాకవత్తం పట్ఠపేసి. ఇసిపతనమహావిహారే చతూహి గబ్భేహి పటిమణ్డితం చతుసాలం కారేత్వా మఞ్చపీఠాదీని అత్థరాపేత్వా బుద్ధప్పముఖస్స భిక్ఖుసఙ్ఘస్స మహాదానం దత్వా తథాగతస్స హత్థే దక్ఖిణోదకం పాతేత్వా నియ్యాదేసి, సహ దక్ఖిణోదకదానేన తావతింసభవనే ఆయామతో చ విత్థారతో చ సమన్తా ద్వాదసయోజనికో యోజనసతుబ్బేధో సత్తరతనమయో అచ్ఛరాగణసహస్ససఙ్ఘుట్ఠో దిబ్బపాసాదో ఉగ్గఞ్ఛి.

    Atha naṃ nandiyo āha ‘‘sace bhikkhusaṅghaṃ mātāpitaro ca me upaṭṭhahissasi, evaṃ imasmiṃ gehe vasituṃ labhissasi, appamattā hohī’’ti. Sā ‘‘sādhū’’ti paṭissuṇitvā kiñci kālaṃ saddhā viya hutvā bhattāraṃ anavattentī dve putte vijāyi. Nandiyassa mātāpitaro kālamakaṃsu. Gehe sabbissariyaṃ tassā eva ahosi. Nandiyopi mahādānapati hutvā bhikkhusaṅghassa dānaṃ paṭṭhapesi, kapaṇaddhikādīnampi gehadvāre pākavattaṃ paṭṭhapesi. Isipatanamahāvihāre catūhi gabbhehi paṭimaṇḍitaṃ catusālaṃ kāretvā mañcapīṭhādīni attharāpetvā buddhappamukhassa bhikkhusaṅghassa mahādānaṃ datvā tathāgatassa hatthe dakkhiṇodakaṃ pātetvā niyyādesi, saha dakkhiṇodakadānena tāvatiṃsabhavane āyāmato ca vitthārato ca samantā dvādasayojaniko yojanasatubbedho sattaratanamayo accharāgaṇasahassasaṅghuṭṭho dibbapāsādo uggañchi.

    అథాయస్మా మహామోగ్గల్లానో దేవచారికం చరన్తో తం పాసాదం దిస్వా అత్తానం వన్దితుం ఆగతే దేవపుత్తే పుచ్ఛి ‘‘కస్సాయం పాసాదో’’తి? ‘‘ఇమస్స , భన్తే, పాసాదస్స సామికో మనుస్సలోకే బారాణసియం నన్దియో నామ కుటుమ్బియపుత్తో సఙ్ఘస్స ఇసిపతనమహావిహారే చతుసాలం కారేసి, తస్సాయం నిబ్బత్తో పాసాదో’’తి ఆహంసు. పాసాదే నిబ్బత్తదేవచ్ఛరాయోపి థేరం వన్దిత్వా ‘‘భన్తే, మయం బారాణసియం నన్దియస్స నామ ఉపాసకస్స పరిచారికా భవితుం ఇధ నిబ్బత్తా, తస్స ఏవం వదేథ ‘‘తుయ్హం పరిచారికా భవితుం నిబ్బత్తా, దేవతాయో తయి చిరాయన్తే ఉక్కణ్ఠితా, దేవలోకసమ్పత్తి నామ మత్తికాభాజనం భిన్దిత్వా సువణ్ణభాజనస్స గహణం వియ అతిమనాప’న్తి వత్వా ఇధాగమనత్థాయ తస్స వదేథా’’తి ఆహంసు. థేరో ‘‘సాధూ’’తి పటిస్సుణిత్వా సహసా దేవలోకతో ఆగన్త్వా చతుపరిసమజ్ఝే భగవన్తం పుచ్ఛి ‘‘నిబ్బత్తతి ను ఖో, భన్తే, కతపుఞ్ఞానం మనుస్సలోకే ఠితానంయేవ దిబ్బసమ్పత్తీ’’తి? ‘‘నను తే, మోగ్గల్లాన, నన్దియస్స దేవలోకే నిబ్బత్తా దిబ్బసమ్పత్తి సామం దిట్ఠా, కస్మా మం పుచ్ఛసీ’’తి? ‘‘ఏవం, భన్తే, నిబ్బత్తతీ’’తి . అథస్స సత్థా ‘‘యథా చిరం విప్పవసిత్వా ఆగతం పురిసం మిత్తబన్ధవా అభినన్దన్తి సమ్పటిచ్ఛన్తి, ఏవం కతపుఞ్ఞం పుగ్గలం ఇతో పరలోకం గతం సకాని పుఞ్ఞాని సమ్పత్తిహత్థేహి సమ్పటిచ్ఛన్తి పటిగ్గణ్హన్తీ’’తి దస్సేన్తో –

    Athāyasmā mahāmoggallāno devacārikaṃ caranto taṃ pāsādaṃ disvā attānaṃ vandituṃ āgate devaputte pucchi ‘‘kassāyaṃ pāsādo’’ti? ‘‘Imassa , bhante, pāsādassa sāmiko manussaloke bārāṇasiyaṃ nandiyo nāma kuṭumbiyaputto saṅghassa isipatanamahāvihāre catusālaṃ kāresi, tassāyaṃ nibbatto pāsādo’’ti āhaṃsu. Pāsāde nibbattadevaccharāyopi theraṃ vanditvā ‘‘bhante, mayaṃ bārāṇasiyaṃ nandiyassa nāma upāsakassa paricārikā bhavituṃ idha nibbattā, tassa evaṃ vadetha ‘‘tuyhaṃ paricārikā bhavituṃ nibbattā, devatāyo tayi cirāyante ukkaṇṭhitā, devalokasampatti nāma mattikābhājanaṃ bhinditvā suvaṇṇabhājanassa gahaṇaṃ viya atimanāpa’nti vatvā idhāgamanatthāya tassa vadethā’’ti āhaṃsu. Thero ‘‘sādhū’’ti paṭissuṇitvā sahasā devalokato āgantvā catuparisamajjhe bhagavantaṃ pucchi ‘‘nibbattati nu kho, bhante, katapuññānaṃ manussaloke ṭhitānaṃyeva dibbasampattī’’ti? ‘‘Nanu te, moggallāna, nandiyassa devaloke nibbattā dibbasampatti sāmaṃ diṭṭhā, kasmā maṃ pucchasī’’ti? ‘‘Evaṃ, bhante, nibbattatī’’ti . Athassa satthā ‘‘yathā ciraṃ vippavasitvā āgataṃ purisaṃ mittabandhavā abhinandanti sampaṭicchanti, evaṃ katapuññaṃ puggalaṃ ito paralokaṃ gataṃ sakāni puññāni sampattihatthehi sampaṭicchanti paṭiggaṇhantī’’ti dassento –

    ౮౬౧.

    861.

    ‘‘చిరప్పవాసిం పురిసం, దూరతో సోత్థిమాగతం;

    ‘‘Cirappavāsiṃ purisaṃ, dūrato sotthimāgataṃ;

    ఞాతిమిత్తా సుహజ్జా చ, అభినన్దన్తి ఆగతం.

    Ñātimittā suhajjā ca, abhinandanti āgataṃ.

    ౮౬౨.

    862.

    ‘‘తథేవ కతపుఞ్ఞమ్పి, అస్మా లోకా పరం గతం;

    ‘‘Tatheva katapuññampi, asmā lokā paraṃ gataṃ;

    పుఞ్ఞాని పటిగ్గణ్హన్తి, పియం ఞాతీవ ఆగత’’న్తి. – గాథా అభాసి;

    Puññāni paṭiggaṇhanti, piyaṃ ñātīva āgata’’nti. – gāthā abhāsi;

    నన్దియో తం సుత్వా భియ్యోసోమత్తాయ దానాని దేతి, పుఞ్ఞాని కరోతి, సో వణిజ్జాయ గచ్ఛన్తో రేవతిం ఆహ ‘‘భద్దే, మయా పట్ఠపితం సఙ్ఘస్స దానం అనాథానం పాకవత్తఞ్చ త్వం అప్పమత్తా పవత్తేయ్యాసీ’’తి. సా ‘‘సాధూ’’తి పటిస్సుణి. సో పవాసగతోపి యత్థ యత్థ వాసం కప్పేతి, తత్థ తత్థ భిక్ఖూనం అనాథానఞ్చ యథావిభవం దానం దేతియేవ. తస్స అనుకమ్పాయ ఖీణాసవా దూరతోపి ఆగన్త్వా దానం సమ్పటిచ్ఛన్తి. రేవతీ పన తస్మిం గతే కతిపాహమేవ దానం పవత్తేత్వా అనాథానం భత్తం ఉపచ్ఛిన్ది, భిక్ఖూనమ్పి భత్తం కణాజకం బిలఙ్గదుతియం అదాసి . భిక్ఖూనం భుత్తట్ఠానే అత్తనా భుత్తావసేసాని సిత్థాని మచ్ఛమంసఖణ్డమిస్సకాని చలకట్ఠికాని చ పకిరిత్వా మనుస్సానం దస్సేతి ‘‘పస్సథ సమణానం కమ్మం, సద్ధాదేయ్యం నామ ఏవం ఛడ్డేన్తీ’’తి.

    Nandiyo taṃ sutvā bhiyyosomattāya dānāni deti, puññāni karoti, so vaṇijjāya gacchanto revatiṃ āha ‘‘bhadde, mayā paṭṭhapitaṃ saṅghassa dānaṃ anāthānaṃ pākavattañca tvaṃ appamattā pavatteyyāsī’’ti. Sā ‘‘sādhū’’ti paṭissuṇi. So pavāsagatopi yattha yattha vāsaṃ kappeti, tattha tattha bhikkhūnaṃ anāthānañca yathāvibhavaṃ dānaṃ detiyeva. Tassa anukampāya khīṇāsavā dūratopi āgantvā dānaṃ sampaṭicchanti. Revatī pana tasmiṃ gate katipāhameva dānaṃ pavattetvā anāthānaṃ bhattaṃ upacchindi, bhikkhūnampi bhattaṃ kaṇājakaṃ bilaṅgadutiyaṃ adāsi . Bhikkhūnaṃ bhuttaṭṭhāne attanā bhuttāvasesāni sitthāni macchamaṃsakhaṇḍamissakāni calakaṭṭhikāni ca pakiritvā manussānaṃ dasseti ‘‘passatha samaṇānaṃ kammaṃ, saddhādeyyaṃ nāma evaṃ chaḍḍentī’’ti.

    అథ నన్దియో వోహారకసిద్ధి యథాలాభో ఆగన్త్వా తం పవత్తిం సుత్వా రేవతిం గేహతో నీహరిత్వా గేహం పావిసి. దుతియదివసే బుద్ధప్పముఖస్స భిక్ఖుసఙ్ఘస్స మహాదానం పవత్తేత్వా నిచ్చభత్తం అనాథభత్తఞ్చ సమ్మదేవ పవత్తేసి, అత్తనో సహాయేహి ఉపనీతం రేవతిం ఘాసచ్ఛాదనపరమతాయ ఠపేసి. సో అపరేన సమయేన కాలం కత్వా తావతింసభవనే అత్తనో విమానేయేవ నిబ్బత్తి. రేవతీ పన సబ్బం దానం పచ్ఛిన్దిత్వా ‘‘ఇమేసం వసేన మయ్హం లాభసక్కారో పరిహాయీ’’తి భిక్ఖుసఙ్ఘం అక్కోసన్తీ పరిభాసన్తీ విచరతి. అథ వేస్సవణో ద్వే యక్ఖే ఆణాపేసి ‘‘గచ్ఛథ, భణే, బారాణసినగరే ఉగ్ఘోసథ ‘‘ఇతో సత్తమే దివసే రేవతీ జీవన్తీయేవ నిరయే పక్ఖిపీయతీ’తి’’. తం సుత్వా మహాజనో సంవేగజాతో భీతతసితో అహోసి.

    Atha nandiyo vohārakasiddhi yathālābho āgantvā taṃ pavattiṃ sutvā revatiṃ gehato nīharitvā gehaṃ pāvisi. Dutiyadivase buddhappamukhassa bhikkhusaṅghassa mahādānaṃ pavattetvā niccabhattaṃ anāthabhattañca sammadeva pavattesi, attano sahāyehi upanītaṃ revatiṃ ghāsacchādanaparamatāya ṭhapesi. So aparena samayena kālaṃ katvā tāvatiṃsabhavane attano vimāneyeva nibbatti. Revatī pana sabbaṃ dānaṃ pacchinditvā ‘‘imesaṃ vasena mayhaṃ lābhasakkāro parihāyī’’ti bhikkhusaṅghaṃ akkosantī paribhāsantī vicarati. Atha vessavaṇo dve yakkhe āṇāpesi ‘‘gacchatha, bhaṇe, bārāṇasinagare ugghosatha ‘‘ito sattame divase revatī jīvantīyeva niraye pakkhipīyatī’ti’’. Taṃ sutvā mahājano saṃvegajāto bhītatasito ahosi.

    అథ రేవతీ పన పాసాదం అభిరుహిత్వా ద్వారం థకేత్వా నిసీది. సత్తమే దివసే తస్సా పాపకమ్మసఞ్చోదితేన వేస్సవణేన రఞ్ఞా ఆణత్తా జలితకపిలకేసమస్సుకా చిపిటవిరూపనాసికా పరిణతదాఠా లోహితక్ఖా సజలధరసమానవణ్ణా అతివియ భయానకరూపా ద్వే యక్ఖా ఉపగన్త్వా ‘‘ఉట్ఠేహి, రేవతే, సుపాపధమ్మే’’తిఆదీని వదన్తా నానాబాహాసు గహేత్వా ‘‘మహాజనో పస్సతూ’’తి సకలనగరే వీథితో వీథిం పరిబ్భమాపేత్వా ఆకాసం అబ్భుగ్గన్త్వా తావతింసభవనం నేత్వా నన్దియస్స విమానం సమ్పత్తిఞ్చస్సా దస్సేత్వా తం విలపన్తింయేవ ఉస్సదనిరయసమీపం పాపేసుం. తం యమపురిసా ఉస్సదనిరయే ఖిపింసు. తేనాహ –

    Atha revatī pana pāsādaṃ abhiruhitvā dvāraṃ thaketvā nisīdi. Sattame divase tassā pāpakammasañcoditena vessavaṇena raññā āṇattā jalitakapilakesamassukā cipiṭavirūpanāsikā pariṇatadāṭhā lohitakkhā sajaladharasamānavaṇṇā ativiya bhayānakarūpā dve yakkhā upagantvā ‘‘uṭṭhehi, revate, supāpadhamme’’tiādīni vadantā nānābāhāsu gahetvā ‘‘mahājano passatū’’ti sakalanagare vīthito vīthiṃ paribbhamāpetvā ākāsaṃ abbhuggantvā tāvatiṃsabhavanaṃ netvā nandiyassa vimānaṃ sampattiñcassā dassetvā taṃ vilapantiṃyeva ussadanirayasamīpaṃ pāpesuṃ. Taṃ yamapurisā ussadaniraye khipiṃsu. Tenāha –

    ౮౬౩.

    863.

    ‘‘ఉట్ఠేహి రేవతే సుపాపధమ్మే, అపారుతద్వారే అదానసీలే;

    ‘‘Uṭṭhehi revate supāpadhamme, apārutadvāre adānasīle;

    నేస్సామ తం యత్థ థునన్తి దుగ్గతా, సమప్పితా నేరయికా దుఖేనా’’తి.

    Nessāma taṃ yattha thunanti duggatā, samappitā nerayikā dukhenā’’ti.

    తత్థ ఉట్ఠేహీతి ఉట్ఠహ, న దానేస పాసాదో తం నిరయభయతో రక్ఖితుం సక్కోతి, తస్మా సీఘం ఉట్ఠహిత్వా ఆగచ్ఛాహీతి అత్థో. రేవతేతి తం నామేన ఆలపతి. సుపాపధమ్మేతిఆదినా ఉట్ఠానస్స కారణం వదతి. యస్మా త్వం అరియానం అక్కోసనపరిభాసనాదినా సుట్టు లామకపాపధమ్మా, యస్మా చ అపారుతం ద్వారం నిరయస్స తవ పవేసనత్థం, తస్మా ఉట్ఠేహీతి. అదానసీలేతి కస్సచి కిఞ్చి న దానసీలే కదరియే మచ్ఛరినీ, ఇదమ్పి ఉట్ఠానస్సేవ కారణవచనం. యస్మా దానసీలానం అమచ్ఛరీనం తవ సామికసదిసానం సుగతియం నివాసో, తాదిసానం పన అదానసీలానం మచ్ఛరీనం నిరయే నివాసో, తస్మా ఉట్ఠేహి, ముహుత్తమత్తమ్పి తవ ఇధ ఠాతుం న దస్సామీతి అధిప్పాయో. యత్థ థునన్తి దుగ్గతాతి దుక్ఖగతత్తా దుగ్గతా. నేరయికాతి నిరయదుక్ఖేన సమప్పితా సమఙ్గీభూతా యస్మిం నిరయే థునన్తి, యావ పాపకమ్మం న బ్యన్తి హోతి, తావ నిక్ఖమితుం అలభన్తా నిత్థునన్తి, తత్థ తం నేస్సామ నయిస్సామ ఖిపిస్సామాతి యోజనా.

    Tattha uṭṭhehīti uṭṭhaha, na dānesa pāsādo taṃ nirayabhayato rakkhituṃ sakkoti, tasmā sīghaṃ uṭṭhahitvā āgacchāhīti attho. Revateti taṃ nāmena ālapati. Supāpadhammetiādinā uṭṭhānassa kāraṇaṃ vadati. Yasmā tvaṃ ariyānaṃ akkosanaparibhāsanādinā suṭṭu lāmakapāpadhammā, yasmā ca apārutaṃ dvāraṃ nirayassa tava pavesanatthaṃ, tasmā uṭṭhehīti. Adānasīleti kassaci kiñci na dānasīle kadariye maccharinī, idampi uṭṭhānasseva kāraṇavacanaṃ. Yasmā dānasīlānaṃ amaccharīnaṃ tava sāmikasadisānaṃ sugatiyaṃ nivāso, tādisānaṃ pana adānasīlānaṃ maccharīnaṃ niraye nivāso, tasmā uṭṭhehi, muhuttamattampi tava idha ṭhātuṃ na dassāmīti adhippāyo. Yattha thunanti duggatāti dukkhagatattā duggatā. Nerayikāti nirayadukkhena samappitā samaṅgībhūtā yasmiṃ niraye thunanti, yāva pāpakammaṃ na byanti hoti, tāva nikkhamituṃ alabhantā nitthunanti, tattha taṃ nessāma nayissāma khipissāmāti yojanā.

    ౮౬౪.

    864.

    ‘‘ఇచ్చేవ వత్వాన యమస్స దూతా, తే ద్వే యక్ఖా లోహితక్ఖా బ్రహన్తా;

    ‘‘Icceva vatvāna yamassa dūtā, te dve yakkhā lohitakkhā brahantā;

    పచ్చేకబాహాసు గహేత్వా రేవతం, పక్కామయుం దేవగణస్స సన్తికే’’తి. –

    Paccekabāhāsu gahetvā revataṃ, pakkāmayuṃ devagaṇassa santike’’ti. –

    ఇదం సఙ్గీతికారవచనం.

    Idaṃ saṅgītikāravacanaṃ.

    తత్థ ఇచ్చేవ వత్వానాతి ఇతి ఏవ ‘‘ఉట్ఠేహీ’’తిఆదినా వత్వా, వచనసమనన్తరమేవాతి అత్థో. యమస్స దూతాతి అప్పటిసేధనియతస్స యమస్స రఞ్ఞో దూతసదిసా. వేస్సవణేన హి తే పేసితా . తథా హి తే తావతింసభవనం నయింసు. కేచి ‘‘న యమస్స దూతా’’తి న-కారం ‘‘యమస్సా’’తి పదేన సమ్బన్ధిత్వా ‘‘వేస్సవణస్స దూతా’’తి అత్థం వదన్తి, తం న యుజ్జతి. న హి న యమదూతతాయ వేస్సవణస్స దూతాతి సిజ్ఝతి. యజన్తి తత్థ బలిం ఉపహరన్తీతి యక్ఖా. లోహితక్ఖాతి రత్తనయనా. యక్ఖానఞ్హి నేత్తాని అతిలోహితాని హోన్తి. బ్రహన్తాతి మహన్తా. పచ్చేకబాహాసూతి ఏకో ఏకబాహాయం, ఇతరో ఇతరబాహాయన్తి పచ్చేకం బాహాసు. రేవతన్తి రేవతిం. రేవతాతిపి తస్సా నామమేవ. తథా హి ‘‘రేవతే’’తి వుత్తం. పక్కామయున్తి పక్కామేసుం, ఉపనేసున్తి అత్థో. దేవగణస్సాతి తావతింసభవనే దేవసఙ్ఘస్స.

    Tattha icceva vatvānāti iti eva ‘‘uṭṭhehī’’tiādinā vatvā, vacanasamanantaramevāti attho. Yamassa dūtāti appaṭisedhaniyatassa yamassa rañño dūtasadisā. Vessavaṇena hi te pesitā . Tathā hi te tāvatiṃsabhavanaṃ nayiṃsu. Keci ‘‘na yamassa dūtā’’ti na-kāraṃ ‘‘yamassā’’ti padena sambandhitvā ‘‘vessavaṇassa dūtā’’ti atthaṃ vadanti, taṃ na yujjati. Na hi na yamadūtatāya vessavaṇassa dūtāti sijjhati. Yajanti tattha baliṃ upaharantīti yakkhā. Lohitakkhāti rattanayanā. Yakkhānañhi nettāni atilohitāni honti. Brahantāti mahantā. Paccekabāhāsūti eko ekabāhāyaṃ, itaro itarabāhāyanti paccekaṃ bāhāsu. Revatanti revatiṃ. Revatātipi tassā nāmameva. Tathā hi ‘‘revate’’ti vuttaṃ. Pakkāmayunti pakkāmesuṃ, upanesunti attho. Devagaṇassāti tāvatiṃsabhavane devasaṅghassa.

    ఏవం తేహి యక్ఖేహి తావతింసభవనం నేత్వా నన్దియవిమానస్స అవిదూరే ఠపితా రేవతీ తం సూరియమణ్డలసదిసం అతివియ పభస్సరం దిస్వా –

    Evaṃ tehi yakkhehi tāvatiṃsabhavanaṃ netvā nandiyavimānassa avidūre ṭhapitā revatī taṃ sūriyamaṇḍalasadisaṃ ativiya pabhassaraṃ disvā –

    ౮౬౫.

    865.

    ‘‘ఆదిచ్చవణ్ణం రుచిరం పభస్సరం, బ్యమ్హం సుభం కఞ్చనజాలఛన్నం;

    ‘‘Ādiccavaṇṇaṃ ruciraṃ pabhassaraṃ, byamhaṃ subhaṃ kañcanajālachannaṃ;

    కస్సేతమాకిణ్ణజనం విమానం, సురియస్స రంసీరివ జోతమానం.

    Kassetamākiṇṇajanaṃ vimānaṃ, suriyassa raṃsīriva jotamānaṃ.

    ౮౬౬.

    866.

    ‘‘నారీగణా చన్దనసారలిత్తా, ఉభతో విమానం ఉపసోభయన్తి;

    ‘‘Nārīgaṇā candanasāralittā, ubhato vimānaṃ upasobhayanti;

    తం దిస్సతి సురియసమానవణ్ణం, కో మోదతి సగ్గపత్తో విమానే’’తి. –

    Taṃ dissati suriyasamānavaṇṇaṃ, ko modati saggapatto vimāne’’ti. –

    తే యక్ఖే పుచ్ఛి. తేపి తస్సా –

    Te yakkhe pucchi. Tepi tassā –

    ౮౬౭.

    867.

    ‘‘బారాణసియం నన్దియో నామాసి, ఉపాసకో అమచ్ఛరీ దానపతి వదఞ్ఞూ;

    ‘‘Bārāṇasiyaṃ nandiyo nāmāsi, upāsako amaccharī dānapati vadaññū;

    తస్సేతమాకిణ్ణజనం విమానం, సూరియస్స రంసీరివ జోతమానం.

    Tassetamākiṇṇajanaṃ vimānaṃ, sūriyassa raṃsīriva jotamānaṃ.

    ౮౬౮.

    868.

    ‘‘నారీగణా చన్దనసారలిత్తా, ఉభతో విమానం ఉపసోభయన్తి;

    ‘‘Nārīgaṇā candanasāralittā, ubhato vimānaṃ upasobhayanti;

    తం దిస్సతి సూరియసమానవణ్ణం, సో మోదతి సగ్గపత్తో విమానే’’తి. –

    Taṃ dissati sūriyasamānavaṇṇaṃ, so modati saggapatto vimāne’’ti. –

    ఆచిక్ఖింసు.

    Ācikkhiṃsu.

    ౮౬౮. తత్థ చన్దనసారలిత్తాతి సారభూతేన చన్దనగన్ధేన అనులిత్తసరీరా. ఉభతో విమానన్తి విమానం ఉభతో అన్తో చేవ బహి చ సఙ్గీతాదీహి ఉపేచ్చ సోభయన్తి.

    868. Tattha candanasāralittāti sārabhūtena candanagandhena anulittasarīrā. Ubhato vimānanti vimānaṃ ubhato anto ceva bahi ca saṅgītādīhi upecca sobhayanti.

    అథ రేవతీ –

    Atha revatī –

    ౮౬౯.

    869.

    ‘‘నన్దియస్సాహం భరియా, అగారినీ సబ్బకులస్స ఇస్సరా;

    ‘‘Nandiyassāhaṃ bhariyā, agārinī sabbakulassa issarā;

    భత్తు విమానే రమిస్సామి దానహం, న పత్థయే నిరయం దస్సనాయా’’తి. –

    Bhattu vimāne ramissāmi dānahaṃ, na patthaye nirayaṃ dassanāyā’’ti. –

    ఆహ. తత్థ అగారినీతి గేహసామినీ. ‘‘భరియా సగామినీ’’తిపి పఠన్తి, భరియా సహగామినీతి అత్థో. సబ్బకులస్స ఇస్సరా భత్తూతి మమ భత్తు నన్దియస్స సబ్బకుటుమ్బికస్స ఇస్సరా సామినీ అహోసిం, తస్మా ఇదానిపి విమానే ఇస్సరా భవిస్సామీతి ఆహ. విమానే రమిస్సామి దానహన్తి ఏవం పలోభేతుమేవ హి తం తే తత్థ నేసుం. న పత్థయే నిరయం దస్సనాయాతి యం పన నిరయం మం తుమ్హే నేతుకామా, తం నిరయం దస్సనాయపి న పత్థయే, కుతో పవిసితున్తి వదతి.

    Āha. Tattha agārinīti gehasāminī. ‘‘Bhariyā sagāminī’’tipi paṭhanti, bhariyā sahagāminīti attho. Sabbakulassa issarā bhattūti mama bhattu nandiyassa sabbakuṭumbikassa issarā sāminī ahosiṃ, tasmā idānipi vimāne issarā bhavissāmīti āha. Vimāne ramissāmidānahanti evaṃ palobhetumeva hi taṃ te tattha nesuṃ. Na patthaye nirayaṃ dassanāyāti yaṃ pana nirayaṃ maṃ tumhe netukāmā, taṃ nirayaṃ dassanāyapi na patthaye, kuto pavisitunti vadati.

    ఏవం వదన్తిమేవ ‘‘త్వం తం పత్థేహి వా మా వా, కిం తవ పత్థనాయా’’తి నిరయసమీపం నేత్వా –

    Evaṃ vadantimeva ‘‘tvaṃ taṃ patthehi vā mā vā, kiṃ tava patthanāyā’’ti nirayasamīpaṃ netvā –

    ౮౭౦.

    870.

    ‘‘ఏసో తే నిరయో సుపాపధమ్మే, పుఞ్ఞం తయా అకతం జీవలోకే;

    ‘‘Eso te nirayo supāpadhamme, puññaṃ tayā akataṃ jīvaloke;

    న హి మచ్ఛరీ రోసకో పాపధమ్మో, సగ్గూపగానం లభతి సహబ్యత’’న్తి. –

    Na hi maccharī rosako pāpadhammo, saggūpagānaṃ labhati sahabyata’’nti. –

    గాథమాహంసు. తస్సత్థో – ఏసో తవ నిరయో, తయా దీఘరత్తం మహాదుక్ఖం అనుభవితబ్బట్ఠానభూతో. కస్మా? పుఞ్ఞం తయా అకతం జీవలోకే, యస్మా మనుస్సలోకే అప్పమత్తకమ్పి తయా పుఞ్ఞం నామ న కతం, ఏవం అకతపుఞ్ఞో పన తాదిసో సత్తో మచ్ఛరీ అత్తనో సమ్పత్తినిగూహనలక్ఖణేన మచ్ఛరేన సమన్నాగతో, పరేసం రోసుప్పాదనేన రోసకో, లోభాదీహి పాపధమ్మేహి సమఙ్గీభావతో పాపధమ్మో సగ్గూపగానం దేవానం సహబ్యతం సహభావం న లభతీతి యోజనా.

    Gāthamāhaṃsu. Tassattho – eso tava nirayo, tayā dīgharattaṃ mahādukkhaṃ anubhavitabbaṭṭhānabhūto. Kasmā? Puññaṃ tayā akataṃ jīvaloke, yasmā manussaloke appamattakampi tayā puññaṃ nāma na kataṃ, evaṃ akatapuñño pana tādiso satto maccharī attano sampattinigūhanalakkhaṇena maccharena samannāgato, paresaṃ rosuppādanena rosako, lobhādīhi pāpadhammehi samaṅgībhāvato pāpadhammo saggūpagānaṃ devānaṃ sahabyataṃ sahabhāvaṃ na labhatīti yojanā.

    ఏవం పన వత్వా తే ద్వే యక్ఖా తత్థేవన్తరధాయింసు. తంసదిసే పన ద్వే నిరయపాలే సంసవకే నామ గూథనిరయే పక్ఖిపితుం ఆకడ్ఢన్తే పస్సిత్వా –

    Evaṃ pana vatvā te dve yakkhā tatthevantaradhāyiṃsu. Taṃsadise pana dve nirayapāle saṃsavake nāma gūthaniraye pakkhipituṃ ākaḍḍhante passitvā –

    ౮౭౧.

    871.

    ‘‘కిం ను గూథఞ్చ ముత్తఞ్చ, అసుచి పటిదిస్సతి;

    ‘‘Kiṃ nu gūthañca muttañca, asuci paṭidissati;

    దుగ్గన్ధం కిమిదం మీళ్హం, కిమేతం ఉపవాయతీ’’తి. –

    Duggandhaṃ kimidaṃ mīḷhaṃ, kimetaṃ upavāyatī’’ti. –

    తం నిరయం పుచ్ఛి.

    Taṃ nirayaṃ pucchi.

    ౮౭౨.

    872.

    ‘‘ఏస సంసవకో నామ, గమ్భీరో సతపోరిసో;

    ‘‘Esa saṃsavako nāma, gambhīro sataporiso;

    యత్థ వస్ససహస్సాని, తువం పచ్చసి రేవతే’’తి. –

    Yattha vassasahassāni, tuvaṃ paccasi revate’’ti. –

    తస్మిం కథితే తత్థ అత్తనో నిబ్బత్తిహేతుభూతం కమ్మం పుచ్ఛన్తీ –

    Tasmiṃ kathite tattha attano nibbattihetubhūtaṃ kammaṃ pucchantī –

    ౮౭౩.

    873.

    ‘‘కిం ను కాయేన వాచాయ, మనసా దుక్కటం కతం;

    ‘‘Kiṃ nu kāyena vācāya, manasā dukkaṭaṃ kataṃ;

    కేన సంసవకో లద్ధో, గమ్భీరో సతపోరిసో’’తి. – ఆహ;

    Kena saṃsavako laddho, gambhīro sataporiso’’ti. – āha;

    ౮౭౪.

    874.

    ‘‘సమణే బ్రాహ్మణే చాపి, అఞ్ఞే వాపి వనిబ్బకే;

    ‘‘Samaṇe brāhmaṇe cāpi, aññe vāpi vanibbake;

    ముసావాదేన వఞ్చేసి, తం పాపం పకతం తయా’’తి. –

    Musāvādena vañcesi, taṃ pāpaṃ pakataṃ tayā’’ti. –

    తస్సా తం కమ్మం కథేత్వా పున తే –

    Tassā taṃ kammaṃ kathetvā puna te –

    ౮౭౫.

    875.

    ‘‘తేన సంసవకో లద్ధో, గమ్భీరో సతపోరిసో;

    ‘‘Tena saṃsavako laddho, gambhīro sataporiso;

    తత్థే వస్ససహస్సాని, తువం పచ్చసి రేవతే’’తి. –

    Tatthe vassasahassāni, tuvaṃ paccasi revate’’ti. –

    ఆహంసు. తత్థ సంసవకో నామాతి నిచ్చకాలం గూథముత్తాదిఅసుచిస్స సంసవనతో పగ్ఘరణతో సంసవకో నామ.

    Āhaṃsu. Tattha saṃsavako nāmāti niccakālaṃ gūthamuttādiasucissa saṃsavanato paggharaṇato saṃsavako nāma.

    న కేవలం తుయ్హం ఇధ సంసవకలాభో ఏవ, అథ ఖో ఏత్థ అనేకాని వస్ససహస్సాని పచ్చిత్వా ఉత్తిణ్ణాయ హత్థచ్ఛేదాదిలాభోపీతి దస్సేతుం –

    Na kevalaṃ tuyhaṃ idha saṃsavakalābho eva, atha kho ettha anekāni vassasahassāni paccitvā uttiṇṇāya hatthacchedādilābhopīti dassetuṃ –

    ౮౭౬.

    876.

    ‘‘హత్థేపి ఛిన్దన్తి అథోపి పాదే, కణ్ణేపి ఛిన్దన్తి అథోపి నాసం;

    ‘‘Hatthepi chindanti athopi pāde, kaṇṇepi chindanti athopi nāsaṃ;

    అథోపి కాకోళగణా సమేచ్చ, సఙ్గమ్మ ఖాదన్తి విఫన్దమాన’’న్తి. –

    Athopi kākoḷagaṇā samecca, saṅgamma khādanti viphandamāna’’nti. –

    తత్థ లద్ధబ్బకారణం ఆహంసు. తత్థ కాకోళగణాతి కాకసఙ్ఘా. తే కిరస్సా తిగావుతప్పమాణే సరీరే అనేకసతాని అనేకసహస్సాని పతిత్వా తాలక్ఖన్ధపరిమాణేహి సునిసితగ్గేహి అయోమయేహి ముఖతుణ్డేహి విజ్ఝిత్వా విజ్ఝిత్వా ఖాదన్తి, మంసం గహితగహితట్ఠానే కమ్మబలేన పూరతేవ. తేనాహ ‘‘కాకోళగణా సమేచ్చ, సఙ్గమ్మ ఖాదన్తి విఫన్దమాన’’న్తి.

    Tattha laddhabbakāraṇaṃ āhaṃsu. Tattha kākoḷagaṇāti kākasaṅghā. Te kirassā tigāvutappamāṇe sarīre anekasatāni anekasahassāni patitvā tālakkhandhaparimāṇehi sunisitaggehi ayomayehi mukhatuṇḍehi vijjhitvā vijjhitvā khādanti, maṃsaṃ gahitagahitaṭṭhāne kammabalena pūrateva. Tenāha ‘‘kākoḷagaṇā samecca, saṅgamma khādanti viphandamāna’’nti.

    పున సా మనుస్సలోకం పచ్చానయనాయ యాచనాదివసేన తం తం విప్పలపి. తేన వుత్తం –

    Puna sā manussalokaṃ paccānayanāya yācanādivasena taṃ taṃ vippalapi. Tena vuttaṃ –

    ౮౭౭.

    877.

    ‘‘సాధు ఖో మం పటినేథ, కాహామి కుసలం బహుం;

    ‘‘Sādhu kho maṃ paṭinetha, kāhāmi kusalaṃ bahuṃ;

    దానేన సమచరియాయ, సంయమేన దమేన చ;

    Dānena samacariyāya, saṃyamena damena ca;

    యం కత్వా సుఖితా హోన్తి, న చ పచ్ఛానుతప్పరే’’తి.

    Yaṃ katvā sukhitā honti, na ca pacchānutappare’’ti.

    పున నిరయపాలా –

    Puna nirayapālā –

    ౮౭౮.

    878.

    ‘‘పురే తువం పమజ్జిత్వా, ఇదాని పరిదేవసి;

    ‘‘Pure tuvaṃ pamajjitvā, idāni paridevasi;

    సయం కతానం కమ్మానం, విపాకం అనుభోస్ససీ’’తి. –

    Sayaṃ katānaṃ kammānaṃ, vipākaṃ anubhossasī’’ti. –

    ఆహంసు. పున సా ఆహ –

    Āhaṃsu. Puna sā āha –

    ౮౭౯.

    879.

    ‘‘కో దేవలోకతో మనుస్సలోకం, గన్త్వాన పుట్ఠో మే ఏవం వదేయ్య;

    ‘‘Ko devalokato manussalokaṃ, gantvāna puṭṭho me evaṃ vadeyya;

    నిక్ఖిత్తదణ్డేసు దదాథ దానం, అచ్ఛాదనం సేయ్యమథన్నపానం;

    Nikkhittadaṇḍesu dadātha dānaṃ, acchādanaṃ seyyamathannapānaṃ;

    న హి మచ్ఛరీ రోసకో పాపధమ్మో, సగ్గూపగానం లభతి సహబ్యతం.

    Na hi maccharī rosako pāpadhammo, saggūpagānaṃ labhati sahabyataṃ.

    ౮౮౦.

    880.

    ‘‘సాహం నూన ఇతో గన్త్వా, యోనిం లద్ధాన మానుసిం;

    ‘‘Sāhaṃ nūna ito gantvā, yoniṃ laddhāna mānusiṃ;

    వదఞ్ఞూ సీలసమ్పన్నా, కాహామి కుసలం బహుం;

    Vadaññū sīlasampannā, kāhāmi kusalaṃ bahuṃ;

    దానేన సమచరియాయ, సంయమేన దమేన చ.

    Dānena samacariyāya, saṃyamena damena ca.

    ౮౮౧.

    881.

    ‘‘ఆరామాని చ రోపిస్సం, దుగ్గే సఙ్కమాని చ;

    ‘‘Ārāmāni ca ropissaṃ, dugge saṅkamāni ca;

    పపఞ్చ ఉదపానఞ్చ, విప్పసన్నేన చేతసా.

    Papañca udapānañca, vippasannena cetasā.

    ౮౮౨.

    882.

    ‘‘చాతుద్దసిం పఞ్చదసిం, యా చ పక్ఖస్స అట్ఠమీ;

    ‘‘Cātuddasiṃ pañcadasiṃ, yā ca pakkhassa aṭṭhamī;

    పాటిహారియపక్ఖఞ్చ, అట్ఠఙ్గసుసమాగతం.

    Pāṭihāriyapakkhañca, aṭṭhaṅgasusamāgataṃ.

    ౮౮౩.

    883.

    ‘‘ఉపోసథం ఉపవసిస్సం, సదా సీలేసు సంవుతా;

    ‘‘Uposathaṃ upavasissaṃ, sadā sīlesu saṃvutā;

    న చ దానే పమజ్జిస్సం, సామం దిట్ఠమిదం మయా’’తి.

    Na ca dāne pamajjissaṃ, sāmaṃ diṭṭhamidaṃ mayā’’ti.

    ౮౮౪.

    884.

    ‘‘ఇచ్చేవం విప్పలపన్తిం, ఫన్దమానం తతో తతో;

    ‘‘Iccevaṃ vippalapantiṃ, phandamānaṃ tato tato;

    ఖిపింసు నిరయే ఘోరే, ఉద్ధంపాదం అవంసిర’’న్తి. –

    Khipiṃsu niraye ghore, uddhaṃpādaṃ avaṃsira’’nti. –

    ఇదం సఙ్గీతికారవచనం. పున సా –

    Idaṃ saṅgītikāravacanaṃ. Puna sā –

    ౮౮౫.

    885.

    ‘‘అహం పురే మచ్ఛరినీ అహోసిం, పరిభాసికా సమణబ్రాహ్మణానం;

    ‘‘Ahaṃ pure maccharinī ahosiṃ, paribhāsikā samaṇabrāhmaṇānaṃ;

    వితథేన చ సామికం వఞ్చయిత్వా, పచ్చామహం నిరయే ఘోరరూపే’’తి. –

    Vitathena ca sāmikaṃ vañcayitvā, paccāmahaṃ niraye ghorarūpe’’ti. –

    ఓసానగాథమాహ. తత్థ ‘‘అహం పురే మచ్ఛరినీ’’తి గాథా నిరయే నిబ్బత్తాయ వుత్తా, ఇతరా అనిబ్బత్తాయ ఏవాతి వేదితబ్బా. సేసం సువిఞ్ఞేయ్యమేవాతి.

    Osānagāthamāha. Tattha ‘‘ahaṃ pure maccharinī’’ti gāthā niraye nibbattāya vuttā, itarā anibbattāya evāti veditabbā. Sesaṃ suviññeyyamevāti.

    భిక్ఖూ రేవతియా యక్ఖేహి గహేత్వా నీతభావం భగవతో ఆరోచేసుం. తం సుత్వా భగవా ఆదితో పట్ఠాయ ఇమం వత్థుం కథేత్వా ఉపరి విత్థారేన ధమ్మం దేసేసి, దేసనాపరియోసానే బహూ సోతాపత్తిఫలాదీని పాపుణింసు. కామఞ్చేతం రేవతీపటిబద్ధాయ కథాయ యేభుయ్యభావతో ‘‘రేవతీవిమాన’’న్తి వోహరీయతి, యస్మా పన రేవతీ విమానదేవతా న హోతి, నన్దియస్స పన దేవపుత్తస్స విమానాదిసమ్పత్తిపటిసంయుత్తఞ్చేతం, తస్మా పురిసవిమానేస్వేవ సఙ్గహం ఆరోపితన్తి దట్ఠబ్బం.

    Bhikkhū revatiyā yakkhehi gahetvā nītabhāvaṃ bhagavato ārocesuṃ. Taṃ sutvā bhagavā ādito paṭṭhāya imaṃ vatthuṃ kathetvā upari vitthārena dhammaṃ desesi, desanāpariyosāne bahū sotāpattiphalādīni pāpuṇiṃsu. Kāmañcetaṃ revatīpaṭibaddhāya kathāya yebhuyyabhāvato ‘‘revatīvimāna’’nti voharīyati, yasmā pana revatī vimānadevatā na hoti, nandiyassa pana devaputtassa vimānādisampattipaṭisaṃyuttañcetaṃ, tasmā purisavimānesveva saṅgahaṃ āropitanti daṭṭhabbaṃ.

    రేవతీవిమానవణ్ణనా నిట్ఠితా.

    Revatīvimānavaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / సుత్తపిటక • Suttapiṭaka / ఖుద్దకనికాయ • Khuddakanikāya / విమానవత్థుపాళి • Vimānavatthupāḷi / ౨. రేవతీవిమానవత్థు • 2. Revatīvimānavatthu


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact