| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / អង្គុត្តរនិកាយ (ដីកា) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
៥-៦. រោហិតស្សសុត្តាទិវណ្ណនា
5-6. Rohitassasuttādivaṇṇanā
៤៥-៤៦. បញ្ចមេ (សំ. និ. ដី. ១.១.១០៧) ឯកោកាសេតិ ចក្កវាឡស្ស បរិយន្តសញ្ញិតេ ឯកស្មិំ ឱកាសេ។ ភុម្មន្តិ ‘‘យត្ថា’’តិ ឥទំ ភុម្មវចនំ។ សាមញ្ញតោ វុត្តម្បិ ‘‘សោ លោកស្ស អន្តោ’’តិ វចនតោ វិសិដ្ឋវិសយមេវ ហោតិ។ ‘‘ន ជាយតិ, ន មីយតី’’តិ វត្វា បុន ‘‘ន ចវតិ, ន ឧបបជ្ជតី’’តិ កស្មា វុត្តន្តិ អាហ ‘‘ឥទំ អបរាបរំ…បេ.… គហិត’’ន្តិ។ បទគមនេនាតិ បទសា គមនេន។ សត្ថា សង្ខារលោកស្ស អន្តំ សន្ធាយ វទតិ ឧបរិ សព្ពានិ បកាសេតុកាមោ។ សង្ខារលោកស្ស ហិ អន្តោ និព្ពានំ។
45-46. Pañcame (saṃ. ni. ṭī. 1.1.107) ekokāseti cakkavāḷassa pariyantasaññite ekasmiṃ okāse. Bhummanti ‘‘yatthā’’ti idaṃ bhummavacanaṃ. Sāmaññato vuttampi ‘‘so lokassa anto’’ti vacanato visiṭṭhavisayameva hoti. ‘‘Na jāyati, na mīyatī’’ti vatvā puna ‘‘na cavati, na upapajjatī’’ti kasmā vuttanti āha ‘‘idaṃ aparāparaṃ…pe… gahita’’nti. Padagamanenāti padasā gamanena. Satthā saṅkhāralokassa antaṃ sandhāya vadati upari sabbāni pakāsetukāmo. Saṅkhāralokassa hi anto nibbānaṃ.
ទឡ្ហំ ថិរំ ធនុ ឯតស្សាតិ ទឡ្ហធន្វា, សោ ឯវ ‘‘ទឡ្ហធម្មា’’តិ វុត្តោ។ តេនាហ ‘‘ទឡ្ហធនូ’’តិ។ ឧត្តមប្បមាណំ នាម សហស្សថាមធនុ។ ធនុគ្គណ្ហនសិប្បចិត្តកតាយ ធនុគ្គហោ, ន ធនុគ្គហណមត្តេនាតិ អាហ ‘‘ធនុគ្គហោតិ ធនុអាចរិយោ’’តិ។ ‘‘ធនុគ្គហោ’’តិ វត្វា ‘‘សិក្ខិតោ’’តិ វុត្តេ ធនុសិក្ខាយ សិក្ខិតោតិ វិញ្ញាយតិ។ សិក្ខា ច ឯត្តកេន កាលេន សិក្ខន្តស្ស ឧក្កំសគតា ហោតីតិ អាហ ‘‘ទ្វាទស វស្សានិ ធនុសិប្បំ សិក្ខិតោ’’តិ។ ឧសភប្បមាណេតិ វីសតិ យដ្ឋិយោ ឧសភំ, តស្មិំ ឧសភប្បមាណេ បទេសេ។ វាលគ្គន្តិ វាលកោដិំ។ កតហត្ថោតិ បរិចិតហត្ថោ។ កតសរក្ខេបោតិ ថិរលក្ខេ ច ចលលក្ខេ ច បរេសំ ទស្សនវសេន សរក្ខេបស្ស កតាបី។ តេនាហ ‘‘ទស្សិតសិប្បោ’’តិ, ‘‘កតយោគ្គោ’’តិ កេចិ។ អសន្តិ ឯតេនាតិ អសនំ, កណ្ឌោ។ តាលច្ឆាទិន្តិ តាលច្ឆាយំ។ សា បន រតនមត្តា វិទត្ថិចតុរង្គុលា។
Daḷhaṃ thiraṃ dhanu etassāti daḷhadhanvā, so eva ‘‘daḷhadhammā’’ti vutto. Tenāha ‘‘daḷhadhanū’’ti. Uttamappamāṇaṃ nāma sahassathāmadhanu. Dhanuggaṇhanasippacittakatāya dhanuggaho, na dhanuggahaṇamattenāti āha ‘‘dhanuggahoti dhanuācariyo’’ti. ‘‘Dhanuggaho’’ti vatvā ‘‘sikkhito’’ti vutte dhanusikkhāya sikkhitoti viññāyati. Sikkhā ca ettakena kālena sikkhantassa ukkaṃsagatā hotīti āha ‘‘dvādasa vassāni dhanusippaṃ sikkhito’’ti. Usabhappamāṇeti vīsati yaṭṭhiyo usabhaṃ, tasmiṃ usabhappamāṇe padese. Vālagganti vālakoṭiṃ. Katahatthoti paricitahattho. Katasarakkhepoti thiralakkhe ca calalakkhe ca paresaṃ dassanavasena sarakkhepassa katāpī. Tenāha ‘‘dassitasippo’’ti, ‘‘katayoggo’’ti keci. Asanti etenāti asanaṃ, kaṇḍo. Tālacchādinti tālacchāyaṃ. Sā pana ratanamattā vidatthicaturaṅgulā.
បុរត្ថិមា សមុទ្ទាតិ ឯកស្មិំ ចក្កវាឡេ បុរត្ថិមា សមុទ្ទា។ សមុទ្ទសីសេន បុរត្ថិមចក្កវាឡមុខវដ្ដិំ វទតិ។ បច្ឆិមសមុទ្ទោតិ ឯត្ថាបិ ឯសេវ នយោ។ និប្បបញ្ចតន្តិ អទន្តការិតំ។ សម្បត្តេតិ តាទិសេន ជវេន គច្ឆន្តេន សម្បត្តេ។ អនោតត្តេតិ ឯត្ថាបិ ‘‘សម្បត្តេ’’តិ បទំ អានេត្វា សម្ពន្ធោ, តថា ‘‘នាគលតាទន្តកដ្ឋ’’ន្តិ ឯត្ថាបិ។ តទាតិ យទា សោ លោកន្តគវេសកោ អហោសិ, តទា។ ទីឃាយុកកាលោតិ អនេកវស្សសហស្សាយុកកាលោ។ ចក្កវាឡលោកស្សាតិ សាមញ្ញវសេន ឯកវចនំ, ចក្កវាឡលោកានន្តិ អត្ថោ។ ឥមស្មិំយេវ ចក្កវាឡេ និព្ពត្តិបុព្ពបរិចយសិទ្ធាយ និកន្តិយា។
Puratthimā samuddāti ekasmiṃ cakkavāḷe puratthimā samuddā. Samuddasīsena puratthimacakkavāḷamukhavaṭṭiṃ vadati. Pacchimasamuddoti etthāpi eseva nayo. Nippapañcatanti adantakāritaṃ. Sampatteti tādisena javena gacchantena sampatte. Anotatteti etthāpi ‘‘sampatte’’ti padaṃ ānetvā sambandho, tathā ‘‘nāgalatādantakaṭṭha’’nti etthāpi. Tadāti yadā so lokantagavesako ahosi, tadā. Dīghāyukakāloti anekavassasahassāyukakālo. Cakkavāḷalokassāti sāmaññavasena ekavacanaṃ, cakkavāḷalokānanti attho. Imasmiṃyeva cakkavāḷe nibbattipubbaparicayasiddhāya nikantiyā.
សសញ្ញិម្ហិ សមនកេតិ ន រូបធម្មមត្តកេ, អថ ខោ បញ្ចក្ខន្ធសមុទាយេតិ ទស្សេតិ។ សមិតបាបោតិ សមុច្ឆិន្នសំកិលេសធម្មោ។ ឆដ្ឋំ ឧត្តានមេវ។
Sasaññimhi samanaketi na rūpadhammamattake, atha kho pañcakkhandhasamudāyeti dasseti. Samitapāpoti samucchinnasaṃkilesadhammo. Chaṭṭhaṃ uttānameva.
រោហិតស្សសុត្តាទិវណ្ណនា និដ្ឋិតា។
Rohitassasuttādivaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / អង្គុត្តរនិកាយ • Aṅguttaranikāya
៥. រោហិតស្សសុត្តំ • 5. Rohitassasuttaṃ
៦. ទុតិយរោហិតស្សសុត្តំ • 6. Dutiyarohitassasuttaṃ
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / សុត្តបិដក (អដ្ឋកថា) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / អង្គុត្តរនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ៥. រោហិតស្សសុត្តវណ្ណនា • 5. Rohitassasuttavaṇṇanā
