Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
੫-੬. ਰੋਹਿਤਸ੍ਸਸੁਤ੍ਤਾਦਿવਣ੍ਣਨਾ
5-6. Rohitassasuttādivaṇṇanā
੪੫-੪੬. ਪਞ੍ਚਮੇ (ਸਂ॰ ਨਿ॰ ਟੀ॰ ੧.੧.੧੦੭) ਏਕੋਕਾਸੇਤਿ ਚਕ੍ਕવਾਲ਼ਸ੍ਸ ਪਰਿਯਨ੍ਤਸਞ੍ਞਿਤੇ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਓਕਾਸੇ। ਭੁਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ‘‘ਯਤ੍ਥਾ’’ਤਿ ਇਦਂ ਭੁਮ੍ਮવਚਨਂ। ਸਾਮਞ੍ਞਤੋ વੁਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ‘‘ਸੋ ਲੋਕਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤੋ’’ਤਿ વਚਨਤੋ વਿਸਿਟ੍ਠવਿਸਯਮੇવ ਹੋਤਿ। ‘‘ਨ ਜਾਯਤਿ, ਨ ਮੀਯਤੀ’’ਤਿ વਤ੍વਾ ਪੁਨ ‘‘ਨ ਚવਤਿ, ਨ ਉਪਪਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ ਕਸ੍ਮਾ વੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਆਹ ‘‘ਇਦਂ ਅਪਰਾਪਰਂ…ਪੇ॰… ਗਹਿਤ’’ਨ੍ਤਿ। ਪਦਗਮਨੇਨਾਤਿ ਪਦਸਾ ਗਮਨੇਨ। ਸਤ੍ਥਾ ਸਙ੍ਖਾਰਲੋਕਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ વਦਤਿ ਉਪਰਿ ਸਬ੍ਬਾਨਿ ਪਕਾਸੇਤੁਕਾਮੋ। ਸਙ੍ਖਾਰਲੋਕਸ੍ਸ ਹਿ ਅਨ੍ਤੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ।
45-46. Pañcame (saṃ. ni. ṭī. 1.1.107) ekokāseti cakkavāḷassa pariyantasaññite ekasmiṃ okāse. Bhummanti ‘‘yatthā’’ti idaṃ bhummavacanaṃ. Sāmaññato vuttampi ‘‘so lokassa anto’’ti vacanato visiṭṭhavisayameva hoti. ‘‘Na jāyati, na mīyatī’’ti vatvā puna ‘‘na cavati, na upapajjatī’’ti kasmā vuttanti āha ‘‘idaṃ aparāparaṃ…pe… gahita’’nti. Padagamanenāti padasā gamanena. Satthā saṅkhāralokassa antaṃ sandhāya vadati upari sabbāni pakāsetukāmo. Saṅkhāralokassa hi anto nibbānaṃ.
ਦਲ਼੍ਹਂ ਥਿਰਂ ਧਨੁ ਏਤਸ੍ਸਾਤਿ ਦਲ਼੍ਹਧਨ੍વਾ, ਸੋ ਏવ ‘‘ਦਲ਼੍ਹਧਮ੍ਮਾ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤੋ। ਤੇਨਾਹ ‘‘ਦਲ਼੍ਹਧਨੂ’’ਤਿ। ਉਤ੍ਤਮਪ੍ਪਮਾਣਂ ਨਾਮ ਸਹਸ੍ਸਥਾਮਧਨੁ। ਧਨੁਗ੍ਗਣ੍ਹਨਸਿਪ੍ਪਚਿਤ੍ਤਕਤਾਯ ਧਨੁਗ੍ਗਹੋ, ਨ ਧਨੁਗ੍ਗਹਣਮਤ੍ਤੇਨਾਤਿ ਆਹ ‘‘ਧਨੁਗ੍ਗਹੋਤਿ ਧਨੁਆਚਰਿਯੋ’’ਤਿ। ‘‘ਧਨੁਗ੍ਗਹੋ’’ਤਿ વਤ੍વਾ ‘‘ਸਿਕ੍ਖਿਤੋ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤੇ ਧਨੁਸਿਕ੍ਖਾਯ ਸਿਕ੍ਖਿਤੋਤਿ વਿਞ੍ਞਾਯਤਿ। ਸਿਕ੍ਖਾ ਚ ਏਤ੍ਤਕੇਨ ਕਾਲੇਨ ਸਿਕ੍ਖਨ੍ਤਸ੍ਸ ਉਕ੍ਕਂਸਗਤਾ ਹੋਤੀਤਿ ਆਹ ‘‘ਦ੍વਾਦਸ વਸ੍ਸਾਨਿ ਧਨੁਸਿਪ੍ਪਂ ਸਿਕ੍ਖਿਤੋ’’ਤਿ। ਉਸਭਪ੍ਪਮਾਣੇਤਿ વੀਸਤਿ ਯਟ੍ਠਿਯੋ ਉਸਭਂ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਉਸਭਪ੍ਪਮਾਣੇ ਪਦੇਸੇ। વਾਲਗ੍ਗਨ੍ਤਿ વਾਲਕੋਟਿਂ। ਕਤਹਤ੍ਥੋਤਿ ਪਰਿਚਿਤਹਤ੍ਥੋ। ਕਤਸਰਕ੍ਖੇਪੋਤਿ ਥਿਰਲਕ੍ਖੇ ਚ ਚਲਲਕ੍ਖੇ ਚ ਪਰੇਸਂ ਦਸ੍ਸਨવਸੇਨ ਸਰਕ੍ਖੇਪਸ੍ਸ ਕਤਾਪੀ। ਤੇਨਾਹ ‘‘ਦਸ੍ਸਿਤਸਿਪ੍ਪੋ’’ਤਿ, ‘‘ਕਤਯੋਗ੍ਗੋ’’ਤਿ ਕੇਚਿ। ਅਸਨ੍ਤਿ ਏਤੇਨਾਤਿ ਅਸਨਂ, ਕਣ੍ਡੋ। ਤਾਲਚ੍ਛਾਦਿਨ੍ਤਿ ਤਾਲਚ੍ਛਾਯਂ। ਸਾ ਪਨ ਰਤਨਮਤ੍ਤਾ વਿਦਤ੍ਥਿਚਤੁਰਙ੍ਗੁਲਾ।
Daḷhaṃ thiraṃ dhanu etassāti daḷhadhanvā, so eva ‘‘daḷhadhammā’’ti vutto. Tenāha ‘‘daḷhadhanū’’ti. Uttamappamāṇaṃ nāma sahassathāmadhanu. Dhanuggaṇhanasippacittakatāya dhanuggaho, na dhanuggahaṇamattenāti āha ‘‘dhanuggahoti dhanuācariyo’’ti. ‘‘Dhanuggaho’’ti vatvā ‘‘sikkhito’’ti vutte dhanusikkhāya sikkhitoti viññāyati. Sikkhā ca ettakena kālena sikkhantassa ukkaṃsagatā hotīti āha ‘‘dvādasa vassāni dhanusippaṃ sikkhito’’ti. Usabhappamāṇeti vīsati yaṭṭhiyo usabhaṃ, tasmiṃ usabhappamāṇe padese. Vālagganti vālakoṭiṃ. Katahatthoti paricitahattho. Katasarakkhepoti thiralakkhe ca calalakkhe ca paresaṃ dassanavasena sarakkhepassa katāpī. Tenāha ‘‘dassitasippo’’ti, ‘‘katayoggo’’ti keci. Asanti etenāti asanaṃ, kaṇḍo. Tālacchādinti tālacchāyaṃ. Sā pana ratanamattā vidatthicaturaṅgulā.
ਪੁਰਤ੍ਥਿਮਾ ਸਮੁਦ੍ਦਾਤਿ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਚਕ੍ਕવਾਲ਼ੇ ਪੁਰਤ੍ਥਿਮਾ ਸਮੁਦ੍ਦਾ। ਸਮੁਦ੍ਦਸੀਸੇਨ ਪੁਰਤ੍ਥਿਮਚਕ੍ਕવਾਲ਼ਮੁਖવਟ੍ਟਿਂ વਦਤਿ। ਪਚ੍ਛਿਮਸਮੁਦ੍ਦੋਤਿ ਏਤ੍ਥਾਪਿ ਏਸੇવ ਨਯੋ। ਨਿਪ੍ਪਪਞ੍ਚਤਨ੍ਤਿ ਅਦਨ੍ਤਕਾਰਿਤਂ। ਸਮ੍ਪਤ੍ਤੇਤਿ ਤਾਦਿਸੇਨ ਜવੇਨ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੇਨ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤੇ। ਅਨੋਤਤ੍ਤੇਤਿ ਏਤ੍ਥਾਪਿ ‘‘ਸਮ੍ਪਤ੍ਤੇ’’ਤਿ ਪਦਂ ਆਨੇਤ੍વਾ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ, ਤਥਾ ‘‘ਨਾਗਲਤਾਦਨ੍ਤਕਟ੍ਠ’’ਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥਾਪਿ। ਤਦਾਤਿ ਯਦਾ ਸੋ ਲੋਕਨ੍ਤਗવੇਸਕੋ ਅਹੋਸਿ, ਤਦਾ। ਦੀਘਾਯੁਕਕਾਲੋਤਿ ਅਨੇਕવਸ੍ਸਸਹਸ੍ਸਾਯੁਕਕਾਲੋ। ਚਕ੍ਕવਾਲ਼ਲੋਕਸ੍ਸਾਤਿ ਸਾਮਞ੍ਞવਸੇਨ ਏਕવਚਨਂ, ਚਕ੍ਕવਾਲ਼ਲੋਕਾਨਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਇਮਸ੍ਮਿਂਯੇવ ਚਕ੍ਕવਾਲ਼ੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਪੁਬ੍ਬਪਰਿਚਯਸਿਦ੍ਧਾਯ ਨਿਕਨ੍ਤਿਯਾ।
Puratthimā samuddāti ekasmiṃ cakkavāḷe puratthimā samuddā. Samuddasīsena puratthimacakkavāḷamukhavaṭṭiṃ vadati. Pacchimasamuddoti etthāpi eseva nayo. Nippapañcatanti adantakāritaṃ. Sampatteti tādisena javena gacchantena sampatte. Anotatteti etthāpi ‘‘sampatte’’ti padaṃ ānetvā sambandho, tathā ‘‘nāgalatādantakaṭṭha’’nti etthāpi. Tadāti yadā so lokantagavesako ahosi, tadā. Dīghāyukakāloti anekavassasahassāyukakālo. Cakkavāḷalokassāti sāmaññavasena ekavacanaṃ, cakkavāḷalokānanti attho. Imasmiṃyeva cakkavāḷe nibbattipubbaparicayasiddhāya nikantiyā.
ਸਸਞ੍ਞਿਮ੍ਹਿ ਸਮਨਕੇਤਿ ਨ ਰੂਪਧਮ੍ਮਮਤ੍ਤਕੇ, ਅਥ ਖੋ ਪਞ੍ਚਕ੍ਖਨ੍ਧਸਮੁਦਾਯੇਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਸਮਿਤਪਾਪੋਤਿ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਨਸਂਕਿਲੇਸਧਮ੍ਮੋ। ਛਟ੍ਠਂ ਉਤ੍ਤਾਨਮੇવ।
Sasaññimhi samanaketi na rūpadhammamattake, atha kho pañcakkhandhasamudāyeti dasseti. Samitapāpoti samucchinnasaṃkilesadhammo. Chaṭṭhaṃ uttānameva.
ਰੋਹਿਤਸ੍ਸਸੁਤ੍ਤਾਦਿવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Rohitassasuttādivaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ • Aṅguttaranikāya
੫. ਰੋਹਿਤਸ੍ਸਸੁਤ੍ਤਂ • 5. Rohitassasuttaṃ
੬. ਦੁਤਿਯਰੋਹਿਤਸ੍ਸਸੁਤ੍ਤਂ • 6. Dutiyarohitassasuttaṃ
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ੫. ਰੋਹਿਤਸ੍ਸਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 5. Rohitassasuttavaṇṇanā