Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / അങ്ഗുത്തരനികായ (ടീകാ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
൫-൬. രോഹിതസ്സസുത്താദിവണ്ണനാ
5-6. Rohitassasuttādivaṇṇanā
൪൫-൪൬. പഞ്ചമേ (സം॰ നി॰ ടീ॰ ൧.൧.൧൦൭) ഏകോകാസേതി ചക്കവാളസ്സ പരിയന്തസഞ്ഞിതേ ഏകസ്മിം ഓകാസേ. ഭുമ്മന്തി ‘‘യത്ഥാ’’തി ഇദം ഭുമ്മവചനം. സാമഞ്ഞതോ വുത്തമ്പി ‘‘സോ ലോകസ്സ അന്തോ’’തി വചനതോ വിസിട്ഠവിസയമേവ ഹോതി. ‘‘ന ജായതി, ന മീയതീ’’തി വത്വാ പുന ‘‘ന ചവതി, ന ഉപപജ്ജതീ’’തി കസ്മാ വുത്തന്തി ആഹ ‘‘ഇദം അപരാപരം…പേ॰… ഗഹിത’’ന്തി. പദഗമനേനാതി പദസാ ഗമനേന. സത്ഥാ സങ്ഖാരലോകസ്സ അന്തം സന്ധായ വദതി ഉപരി സബ്ബാനി പകാസേതുകാമോ. സങ്ഖാരലോകസ്സ ഹി അന്തോ നിബ്ബാനം.
45-46. Pañcame (saṃ. ni. ṭī. 1.1.107) ekokāseti cakkavāḷassa pariyantasaññite ekasmiṃ okāse. Bhummanti ‘‘yatthā’’ti idaṃ bhummavacanaṃ. Sāmaññato vuttampi ‘‘so lokassa anto’’ti vacanato visiṭṭhavisayameva hoti. ‘‘Na jāyati, na mīyatī’’ti vatvā puna ‘‘na cavati, na upapajjatī’’ti kasmā vuttanti āha ‘‘idaṃ aparāparaṃ…pe… gahita’’nti. Padagamanenāti padasā gamanena. Satthā saṅkhāralokassa antaṃ sandhāya vadati upari sabbāni pakāsetukāmo. Saṅkhāralokassa hi anto nibbānaṃ.
ദള്ഹം ഥിരം ധനു ഏതസ്സാതി ദള്ഹധന്വാ, സോ ഏവ ‘‘ദള്ഹധമ്മാ’’തി വുത്തോ. തേനാഹ ‘‘ദള്ഹധനൂ’’തി. ഉത്തമപ്പമാണം നാമ സഹസ്സഥാമധനു. ധനുഗ്ഗണ്ഹനസിപ്പചിത്തകതായ ധനുഗ്ഗഹോ, ന ധനുഗ്ഗഹണമത്തേനാതി ആഹ ‘‘ധനുഗ്ഗഹോതി ധനുആചരിയോ’’തി. ‘‘ധനുഗ്ഗഹോ’’തി വത്വാ ‘‘സിക്ഖിതോ’’തി വുത്തേ ധനുസിക്ഖായ സിക്ഖിതോതി വിഞ്ഞായതി. സിക്ഖാ ച ഏത്തകേന കാലേന സിക്ഖന്തസ്സ ഉക്കംസഗതാ ഹോതീതി ആഹ ‘‘ദ്വാദസ വസ്സാനി ധനുസിപ്പം സിക്ഖിതോ’’തി. ഉസഭപ്പമാണേതി വീസതി യട്ഠിയോ ഉസഭം, തസ്മിം ഉസഭപ്പമാണേ പദേസേ. വാലഗ്ഗന്തി വാലകോടിം. കതഹത്ഥോതി പരിചിതഹത്ഥോ. കതസരക്ഖേപോതി ഥിരലക്ഖേ ച ചലലക്ഖേ ച പരേസം ദസ്സനവസേന സരക്ഖേപസ്സ കതാപീ. തേനാഹ ‘‘ദസ്സിതസിപ്പോ’’തി, ‘‘കതയോഗ്ഗോ’’തി കേചി. അസന്തി ഏതേനാതി അസനം, കണ്ഡോ. താലച്ഛാദിന്തി താലച്ഛായം. സാ പന രതനമത്താ വിദത്ഥിചതുരങ്ഗുലാ.
Daḷhaṃ thiraṃ dhanu etassāti daḷhadhanvā, so eva ‘‘daḷhadhammā’’ti vutto. Tenāha ‘‘daḷhadhanū’’ti. Uttamappamāṇaṃ nāma sahassathāmadhanu. Dhanuggaṇhanasippacittakatāya dhanuggaho, na dhanuggahaṇamattenāti āha ‘‘dhanuggahoti dhanuācariyo’’ti. ‘‘Dhanuggaho’’ti vatvā ‘‘sikkhito’’ti vutte dhanusikkhāya sikkhitoti viññāyati. Sikkhā ca ettakena kālena sikkhantassa ukkaṃsagatā hotīti āha ‘‘dvādasa vassāni dhanusippaṃ sikkhito’’ti. Usabhappamāṇeti vīsati yaṭṭhiyo usabhaṃ, tasmiṃ usabhappamāṇe padese. Vālagganti vālakoṭiṃ. Katahatthoti paricitahattho. Katasarakkhepoti thiralakkhe ca calalakkhe ca paresaṃ dassanavasena sarakkhepassa katāpī. Tenāha ‘‘dassitasippo’’ti, ‘‘katayoggo’’ti keci. Asanti etenāti asanaṃ, kaṇḍo. Tālacchādinti tālacchāyaṃ. Sā pana ratanamattā vidatthicaturaṅgulā.
പുരത്ഥിമാ സമുദ്ദാതി ഏകസ്മിം ചക്കവാളേ പുരത്ഥിമാ സമുദ്ദാ. സമുദ്ദസീസേന പുരത്ഥിമചക്കവാളമുഖവട്ടിം വദതി. പച്ഛിമസമുദ്ദോതി ഏത്ഥാപി ഏസേവ നയോ. നിപ്പപഞ്ചതന്തി അദന്തകാരിതം. സമ്പത്തേതി താദിസേന ജവേന ഗച്ഛന്തേന സമ്പത്തേ. അനോതത്തേതി ഏത്ഥാപി ‘‘സമ്പത്തേ’’തി പദം ആനേത്വാ സമ്ബന്ധോ, തഥാ ‘‘നാഗലതാദന്തകട്ഠ’’ന്തി ഏത്ഥാപി. തദാതി യദാ സോ ലോകന്തഗവേസകോ അഹോസി, തദാ. ദീഘായുകകാലോതി അനേകവസ്സസഹസ്സായുകകാലോ. ചക്കവാളലോകസ്സാതി സാമഞ്ഞവസേന ഏകവചനം, ചക്കവാളലോകാനന്തി അത്ഥോ. ഇമസ്മിംയേവ ചക്കവാളേ നിബ്ബത്തിപുബ്ബപരിചയസിദ്ധായ നികന്തിയാ.
Puratthimā samuddāti ekasmiṃ cakkavāḷe puratthimā samuddā. Samuddasīsena puratthimacakkavāḷamukhavaṭṭiṃ vadati. Pacchimasamuddoti etthāpi eseva nayo. Nippapañcatanti adantakāritaṃ. Sampatteti tādisena javena gacchantena sampatte. Anotatteti etthāpi ‘‘sampatte’’ti padaṃ ānetvā sambandho, tathā ‘‘nāgalatādantakaṭṭha’’nti etthāpi. Tadāti yadā so lokantagavesako ahosi, tadā. Dīghāyukakāloti anekavassasahassāyukakālo. Cakkavāḷalokassāti sāmaññavasena ekavacanaṃ, cakkavāḷalokānanti attho. Imasmiṃyeva cakkavāḷe nibbattipubbaparicayasiddhāya nikantiyā.
സസഞ്ഞിമ്ഹി സമനകേതി ന രൂപധമ്മമത്തകേ, അഥ ഖോ പഞ്ചക്ഖന്ധസമുദായേതി ദസ്സേതി. സമിതപാപോതി സമുച്ഛിന്നസംകിലേസധമ്മോ. ഛട്ഠം ഉത്താനമേവ.
Sasaññimhi samanaketi na rūpadhammamattake, atha kho pañcakkhandhasamudāyeti dasseti. Samitapāpoti samucchinnasaṃkilesadhammo. Chaṭṭhaṃ uttānameva.
രോഹിതസ്സസുത്താദിവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.
Rohitassasuttādivaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / സുത്തപിടക • Suttapiṭaka / അങ്ഗുത്തരനികായ • Aṅguttaranikāya
൫. രോഹിതസ്സസുത്തം • 5. Rohitassasuttaṃ
൬. ദുതിയരോഹിതസ്സസുത്തം • 6. Dutiyarohitassasuttaṃ
അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / സുത്തപിടക (അട്ഠകഥാ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / അങ്ഗുത്തരനികായ (അട്ഠകഥാ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ൫. രോഹിതസ്സസുത്തവണ്ണനാ • 5. Rohitassasuttavaṇṇanā