Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / පාචිත්යාදියොජනාපාළි • Pācityādiyojanāpāḷi |
183. රොජමල්ලාදිවත්ථුකථා
183. Rojamallādivatthukathā
301. සඞ්කරමකංසූති එත්ථ සඞ්කරසද්දස්ස යුද්ධත්ථාදීසු පවත්තනතො ඉධ පටිඤ්ඤාතත්ථෙති දස්සෙන්තො ආහ ‘‘කතිකමකංසූ’’ති. කතිකන්ති පටිඤ්ඤාතසඞ්ඛාතං කතිකං. උළාරං ඛොති එත්ථ උළාරසද්දො සෙට්ඨවාචකො. සෙට්ඨන්ති ච සුන්දරමෙවාති ආහ ‘‘සුන්දරං ඛො තෙ ඉද’’න්ති. තෙති තුය්හං. ‘‘බහුකතො’’ති පදස්ස කතබහුමානොති අත්ථං දස්සෙන්තො ආහ ‘‘පසාදබහුමානෙනා’’ති. ‘‘පිට්ඨමයංඛාදනීය’’න්ති ඉමිනා පිට්ඨඛාදනීයන්ති එත්ථ මයසද්දලොපං දස්සෙති.
301.Saṅkaramakaṃsūti ettha saṅkarasaddassa yuddhatthādīsu pavattanato idha paṭiññātattheti dassento āha ‘‘katikamakaṃsū’’ti. Katikanti paṭiññātasaṅkhātaṃ katikaṃ. Uḷāraṃ khoti ettha uḷārasaddo seṭṭhavācako. Seṭṭhanti ca sundaramevāti āha ‘‘sundaraṃ kho te ida’’nti. Teti tuyhaṃ. ‘‘Bahukato’’ti padassa katabahumānoti atthaṃ dassento āha ‘‘pasādabahumānenā’’ti. ‘‘Piṭṭhamayaṃkhādanīya’’nti iminā piṭṭhakhādanīyanti ettha mayasaddalopaṃ dasseti.
303. පටිභානෙය්යකාති එත්ථ පටිභානෙ නියුත්තා පටිභානෙය්යකාති දස්සෙන්තො ආහ ‘‘පටිභානසම්පන්නා’’ති. ‘‘නිද්දොසසිප්පා’’ති ඉමිනා පරියොදාතසිප්පාති එත්ථ පරිසමන්තතො ඔදාතං සිප්පං එතෙසන්ති පරියොදාතසිප්පාති අත්ථං දස්සෙති. සිප්පත්ථිකෙහි සියති සෙවියතීති සිප්පං, සිප්පිකානං හිතාය සෙති පවත්තතීති වා සිප්පං, ඔට්ඨජො පඨමක්ඛරො. නාළියාවාපකෙනාති පදස්ස ද්වන්දභාවං දස්සෙන්තො ආහ ‘‘නාළියා චෙව ආවාපකෙන චා’’ති. ඉමිනා යකාරො පදසන්ධිමත්තොති දස්සෙති. ‘‘නාළියා වා පසිබ්බකෙනා’’තිපි පාඨො, සො අපාඨොයෙව. කො ආවාපකො නාමාති ආහ ‘‘ආවාපකො නාම යත්ථා’’තිආදි. තත්ථ යත්ථාති යස්මිං ථවිකෙ. ඉමිනා ආහරිත්වා යථාලද්ධං වපන්ති පක්ඛිපන්ති එත්ථාති ආවාපකොති වචනත්ථං දස්සෙති. වප බීජනික්ඛෙපෙති ධාතුපාඨෙසු (සද්දනීතිධාතුමාලායං 15 පකාරන්තධාතු) වුත්තං. ඉධ පන පක්ඛිපනෙති දට්ඨබ්බො. තෙන වුත්තං ‘‘පක්ඛිපන්තී’’ති. පරිහරිතුමෙවාති පරිග්ගහෙත්වා හරිතුමෙව. වෙතනන්ති භතිං. යොති භික්ඛු. තං වාති පරිහරිතඛුරභණ්ඩං වා. අඤ්ඤං වාති අඤ්ඤස්ස සන්තකං වා.
303.Paṭibhāneyyakāti ettha paṭibhāne niyuttā paṭibhāneyyakāti dassento āha ‘‘paṭibhānasampannā’’ti. ‘‘Niddosasippā’’ti iminā pariyodātasippāti ettha parisamantato odātaṃ sippaṃ etesanti pariyodātasippāti atthaṃ dasseti. Sippatthikehi siyati seviyatīti sippaṃ, sippikānaṃ hitāya seti pavattatīti vā sippaṃ, oṭṭhajo paṭhamakkharo. Nāḷiyāvāpakenāti padassa dvandabhāvaṃ dassento āha ‘‘nāḷiyā ceva āvāpakena cā’’ti. Iminā yakāro padasandhimattoti dasseti. ‘‘Nāḷiyā vā pasibbakenā’’tipi pāṭho, so apāṭhoyeva. Ko āvāpako nāmāti āha ‘‘āvāpako nāma yatthā’’tiādi. Tattha yatthāti yasmiṃ thavike. Iminā āharitvā yathāladdhaṃ vapanti pakkhipanti etthāti āvāpakoti vacanatthaṃ dasseti. Vapa bījanikkhepeti dhātupāṭhesu (saddanītidhātumālāyaṃ 15 pakārantadhātu) vuttaṃ. Idha pana pakkhipaneti daṭṭhabbo. Tena vuttaṃ ‘‘pakkhipantī’’ti. Pariharitumevāti pariggahetvā haritumeva. Vetananti bhatiṃ. Yoti bhikkhu. Taṃ vāti pariharitakhurabhaṇḍaṃ vā. Aññaṃ vāti aññassa santakaṃ vā.
304. ඉදන්ති දසමභාගදානං. දස කොට්ඨාසෙති දස පටිවීසෙ.
304.Idanti dasamabhāgadānaṃ. Dasa koṭṭhāseti dasa paṭivīse.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / විනයපිටක • Vinayapiṭaka / මහාවග්ගපාළි • Mahāvaggapāḷi
183. රොජමල්ලවත්ථු • 183. Rojamallavatthu
184. වුඩ්ඪපබ්බජිතවත්ථු • 184. Vuḍḍhapabbajitavatthu
අට්ඨකථා • Aṭṭhakathā / විනයපිටක (අට්ඨකථා) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / මහාවග්ග-අට්ඨකථා • Mahāvagga-aṭṭhakathā / රොජමල්ලාදිවත්ථුකථා • Rojamallādivatthukathā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / සාරත්ථදීපනී-ටීකා • Sāratthadīpanī-ṭīkā
රොජමල්ලවත්ථුකථාවණ්ණනා • Rojamallavatthukathāvaṇṇanā
වුඩ්ඪපබ්බජිතවත්ථුකථාවණ්ණනා • Vuḍḍhapabbajitavatthukathāvaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / විමතිවිනොදනී-ටීකා • Vimativinodanī-ṭīkā / රොජමල්ලාදිවත්ථුකථාවණ්ණනා • Rojamallādivatthukathāvaṇṇanā