Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / പാചിത്യാദിയോജനാപാളി • Pācityādiyojanāpāḷi |
൧൮൩. രോജമല്ലാദിവത്ഥുകഥാ
183. Rojamallādivatthukathā
൩൦൧. സങ്കരമകംസൂതി ഏത്ഥ സങ്കരസദ്ദസ്സ യുദ്ധത്ഥാദീസു പവത്തനതോ ഇധ പടിഞ്ഞാതത്ഥേതി ദസ്സേന്തോ ആഹ ‘‘കതികമകംസൂ’’തി. കതികന്തി പടിഞ്ഞാതസങ്ഖാതം കതികം. ഉളാരം ഖോതി ഏത്ഥ ഉളാരസദ്ദോ സേട്ഠവാചകോ. സേട്ഠന്തി ച സുന്ദരമേവാതി ആഹ ‘‘സുന്ദരം ഖോ തേ ഇദ’’ന്തി. തേതി തുയ്ഹം. ‘‘ബഹുകതോ’’തി പദസ്സ കതബഹുമാനോതി അത്ഥം ദസ്സേന്തോ ആഹ ‘‘പസാദബഹുമാനേനാ’’തി. ‘‘പിട്ഠമയംഖാദനീയ’’ന്തി ഇമിനാ പിട്ഠഖാദനീയന്തി ഏത്ഥ മയസദ്ദലോപം ദസ്സേതി.
301.Saṅkaramakaṃsūti ettha saṅkarasaddassa yuddhatthādīsu pavattanato idha paṭiññātattheti dassento āha ‘‘katikamakaṃsū’’ti. Katikanti paṭiññātasaṅkhātaṃ katikaṃ. Uḷāraṃ khoti ettha uḷārasaddo seṭṭhavācako. Seṭṭhanti ca sundaramevāti āha ‘‘sundaraṃ kho te ida’’nti. Teti tuyhaṃ. ‘‘Bahukato’’ti padassa katabahumānoti atthaṃ dassento āha ‘‘pasādabahumānenā’’ti. ‘‘Piṭṭhamayaṃkhādanīya’’nti iminā piṭṭhakhādanīyanti ettha mayasaddalopaṃ dasseti.
൩൦൩. പടിഭാനേയ്യകാതി ഏത്ഥ പടിഭാനേ നിയുത്താ പടിഭാനേയ്യകാതി ദസ്സേന്തോ ആഹ ‘‘പടിഭാനസമ്പന്നാ’’തി. ‘‘നിദ്ദോസസിപ്പാ’’തി ഇമിനാ പരിയോദാതസിപ്പാതി ഏത്ഥ പരിസമന്തതോ ഓദാതം സിപ്പം ഏതേസന്തി പരിയോദാതസിപ്പാതി അത്ഥം ദസ്സേതി. സിപ്പത്ഥികേഹി സിയതി സേവിയതീതി സിപ്പം, സിപ്പികാനം ഹിതായ സേതി പവത്തതീതി വാ സിപ്പം, ഓട്ഠജോ പഠമക്ഖരോ. നാളിയാവാപകേനാതി പദസ്സ ദ്വന്ദഭാവം ദസ്സേന്തോ ആഹ ‘‘നാളിയാ ചേവ ആവാപകേന ചാ’’തി. ഇമിനാ യകാരോ പദസന്ധിമത്തോതി ദസ്സേതി. ‘‘നാളിയാ വാ പസിബ്ബകേനാ’’തിപി പാഠോ, സോ അപാഠോയേവ. കോ ആവാപകോ നാമാതി ആഹ ‘‘ആവാപകോ നാമ യത്ഥാ’’തിആദി. തത്ഥ യത്ഥാതി യസ്മിം ഥവികേ. ഇമിനാ ആഹരിത്വാ യഥാലദ്ധം വപന്തി പക്ഖിപന്തി ഏത്ഥാതി ആവാപകോതി വചനത്ഥം ദസ്സേതി. വപ ബീജനിക്ഖേപേതി ധാതുപാഠേസു (സദ്ദനീതിധാതുമാലായം ൧൫ പകാരന്തധാതു) വുത്തം. ഇധ പന പക്ഖിപനേതി ദട്ഠബ്ബോ. തേന വുത്തം ‘‘പക്ഖിപന്തീ’’തി. പരിഹരിതുമേവാതി പരിഗ്ഗഹേത്വാ ഹരിതുമേവ. വേതനന്തി ഭതിം. യോതി ഭിക്ഖു. തം വാതി പരിഹരിതഖുരഭണ്ഡം വാ. അഞ്ഞം വാതി അഞ്ഞസ്സ സന്തകം വാ.
303.Paṭibhāneyyakāti ettha paṭibhāne niyuttā paṭibhāneyyakāti dassento āha ‘‘paṭibhānasampannā’’ti. ‘‘Niddosasippā’’ti iminā pariyodātasippāti ettha parisamantato odātaṃ sippaṃ etesanti pariyodātasippāti atthaṃ dasseti. Sippatthikehi siyati seviyatīti sippaṃ, sippikānaṃ hitāya seti pavattatīti vā sippaṃ, oṭṭhajo paṭhamakkharo. Nāḷiyāvāpakenāti padassa dvandabhāvaṃ dassento āha ‘‘nāḷiyā ceva āvāpakena cā’’ti. Iminā yakāro padasandhimattoti dasseti. ‘‘Nāḷiyā vā pasibbakenā’’tipi pāṭho, so apāṭhoyeva. Ko āvāpako nāmāti āha ‘‘āvāpako nāma yatthā’’tiādi. Tattha yatthāti yasmiṃ thavike. Iminā āharitvā yathāladdhaṃ vapanti pakkhipanti etthāti āvāpakoti vacanatthaṃ dasseti. Vapa bījanikkhepeti dhātupāṭhesu (saddanītidhātumālāyaṃ 15 pakārantadhātu) vuttaṃ. Idha pana pakkhipaneti daṭṭhabbo. Tena vuttaṃ ‘‘pakkhipantī’’ti. Pariharitumevāti pariggahetvā haritumeva. Vetananti bhatiṃ. Yoti bhikkhu. Taṃ vāti pariharitakhurabhaṇḍaṃ vā. Aññaṃ vāti aññassa santakaṃ vā.
൩൦൪. ഇദന്തി ദസമഭാഗദാനം. ദസ കോട്ഠാസേതി ദസ പടിവീസേ.
304.Idanti dasamabhāgadānaṃ. Dasa koṭṭhāseti dasa paṭivīse.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / വിനയപിടക • Vinayapiṭaka / മഹാവഗ്ഗപാളി • Mahāvaggapāḷi
൧൮൩. രോജമല്ലവത്ഥു • 183. Rojamallavatthu
൧൮൪. വുഡ്ഢപബ്ബജിതവത്ഥു • 184. Vuḍḍhapabbajitavatthu
അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / വിനയപിടക (അട്ഠകഥാ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / മഹാവഗ്ഗ-അട്ഠകഥാ • Mahāvagga-aṭṭhakathā / രോജമല്ലാദിവത്ഥുകഥാ • Rojamallādivatthukathā
ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / സാരത്ഥദീപനീ-ടീകാ • Sāratthadīpanī-ṭīkā
രോജമല്ലവത്ഥുകഥാവണ്ണനാ • Rojamallavatthukathāvaṇṇanā
വുഡ്ഢപബ്ബജിതവത്ഥുകഥാവണ്ണനാ • Vuḍḍhapabbajitavatthukathāvaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / വിമതിവിനോദനീ-ടീകാ • Vimativinodanī-ṭīkā / രോജമല്ലാദിവത്ഥുകഥാവണ്ണനാ • Rojamallādivatthukathāvaṇṇanā