| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / มิลินฺทปญฺหปาฬิ • Milindapañhapāḷi |
๕. รุกฺขงฺคปโญฺห
5. Rukkhaṅgapañho
๕. ‘‘ภเนฺต นาคเสน, ‘รุกฺขสฺส ตีณิ องฺคานิ คเหตพฺพานี’ติ ยํ วเทสิ, กตมานิ ตานิ ตีณิ องฺคานิ คเหตพฺพานี’’ติ? ‘‘ยถา, มหาราช, รุโกฺข นาม ปุปฺผผลธโร, เอวเมว โข, มหาราช, โยคินา โยคาวจเรน วิมุตฺติปุปฺผสามญฺญผลธารินา ภวิตพฺพํฯ อิทํ, มหาราช, รุกฺขสฺส ปฐมํ องฺคํ คเหตพฺพํฯ
5. ‘‘Bhante nāgasena, ‘rukkhassa tīṇi aṅgāni gahetabbānī’ti yaṃ vadesi, katamāni tāni tīṇi aṅgāni gahetabbānī’’ti? ‘‘Yathā, mahārāja, rukkho nāma pupphaphaladharo, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena vimuttipupphasāmaññaphaladhārinā bhavitabbaṃ. Idaṃ, mahārāja, rukkhassa paṭhamaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
‘‘ปุน จปรํ, มหาราช, รุโกฺข อุปคตานมนุปฺปวิฎฺฐานํ ชนานํ ฉายํ เทติ, เอวเมว โข , มหาราช, โยคินา โยคาวจเรน อุปคตานมนุปฺปวิฎฺฐานํ ปุคฺคลานํ อามิสปฺปฎิสนฺธาเรน วา ธมฺมปฺปฎิสนฺถาเรน วา ปฎิสนฺถริตพฺพํฯ อิทํ, มหาราช, รุกฺขสฺส ทุติยํ องฺคํ คเหตพฺพํฯ
‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, rukkho upagatānamanuppaviṭṭhānaṃ janānaṃ chāyaṃ deti, evameva kho , mahārāja, yoginā yogāvacarena upagatānamanuppaviṭṭhānaṃ puggalānaṃ āmisappaṭisandhārena vā dhammappaṭisanthārena vā paṭisantharitabbaṃ. Idaṃ, mahārāja, rukkhassa dutiyaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
‘‘ปุน จปรํ, มหาราช, รุโกฺข ฉายาเวมตฺตํ น กโรติ, เอวเมว โข, มหาราช, โยคินา โยคาวจเรน สพฺพสเตฺตสุ เวมตฺตตา น กาตพฺพา, โจรวธกปจฺจตฺถิเกสุปิ อตฺตนิปิ สมสมา เมตฺตาภาวนา กาตพฺพา, ‘กินฺติ อิเม สตฺตา อเวรา อพฺยาปชฺชา 1 อนีฆา สุขี อตฺตานํ ปริหเรยฺยุ’นฺติฯ อิทํ, มหาราช, รุกฺขสฺส ตติยํ องฺคํ คเหตพฺพํฯ ภาสิตเมฺปตํ, มหาราช, เถเรน สาริปุเตฺตน ธมฺมเสนาปตินา –
‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, rukkho chāyāvemattaṃ na karoti, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena sabbasattesu vemattatā na kātabbā, coravadhakapaccatthikesupi attanipi samasamā mettābhāvanā kātabbā, ‘kinti ime sattā averā abyāpajjā 2 anīghā sukhī attānaṃ parihareyyu’nti. Idaṃ, mahārāja, rukkhassa tatiyaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ. Bhāsitampetaṃ, mahārāja, therena sāriputtena dhammasenāpatinā –
‘‘‘วธเก เทวทตฺตมฺหิ, โจเร องฺคุลิมาลเก;
‘‘‘Vadhake devadattamhi, core aṅgulimālake;
ธนปาเล ราหุเล จ, สพฺพตฺถ สมโก มุนี’’’ติฯ
Dhanapāle rāhule ca, sabbattha samako munī’’’ti.
รุกฺขงฺคปโญฺห ปญฺจโมฯ
Rukkhaṅgapañho pañcamo.
Footnotes:
