Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / పఞ్చపకరణ-అట్ఠకథా • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā |
౭. రూపధాతుయా ఆయతనకథావణ్ణనా
7. Rūpadhātuyā āyatanakathāvaṇṇanā
౫౧౯. ఇదాని రూపధాతుయా ఆయతనకథా నామ హోతి. తత్థ యేసం ‘‘రూపీ మనోమయో సబ్బఙ్గపచ్చఙ్గీ అహీనిన్ద్రియో’’తి (దీ॰ ని॰ ౧.౮౭) సుత్తం నిస్సాయ బ్రహ్మకాయికానం ఘానాదినిమిత్తానిపి ఆయతనానేవాతి కప్పేత్వా సళాయతనికో తేసం అత్తభావోతి లద్ధి, సేయ్యథాపి అన్ధకానఞ్చేవ సమ్మితియానఞ్చ; తే సన్ధాయ సళాయతనికోతి పుచ్ఛా సకవాదిస్స, లద్ధివసేన పటిఞ్ఞా ఇతరస్స. అథ నం యం తత్థ ఆయతనం నత్థి, తస్స వసేన చోదేతుం అత్థి తత్థ ఘానాయతనన్తిఆది ఆరద్ధం. తతో పరవాదీ యం తత్థ అజ్ఝత్తికానం తిణ్ణం ఆయతనానం ఘానాదికం సణ్ఠాననిమిత్తం తదేవ ఆయతనన్తి లద్ధియా పటిజానాతి. బాహిరానం గన్ధాయతనాదీనం వసేన పుట్ఠో ఘానప్పసాదాదయో తత్థ న ఇచ్ఛతి, తస్మా తేసం గోచరం పటిసేధేన్తో పటిక్ఖిపతి. పటిలోమపఞ్హసంసన్దనపఞ్హేసుపి ఇమినావుపాయేన అత్థో వేదితబ్బో.
519. Idāni rūpadhātuyā āyatanakathā nāma hoti. Tattha yesaṃ ‘‘rūpī manomayo sabbaṅgapaccaṅgī ahīnindriyo’’ti (dī. ni. 1.87) suttaṃ nissāya brahmakāyikānaṃ ghānādinimittānipi āyatanānevāti kappetvā saḷāyataniko tesaṃ attabhāvoti laddhi, seyyathāpi andhakānañceva sammitiyānañca; te sandhāya saḷāyatanikoti pucchā sakavādissa, laddhivasena paṭiññā itarassa. Atha naṃ yaṃ tattha āyatanaṃ natthi, tassa vasena codetuṃ atthi tattha ghānāyatanantiādi āraddhaṃ. Tato paravādī yaṃ tattha ajjhattikānaṃ tiṇṇaṃ āyatanānaṃ ghānādikaṃ saṇṭhānanimittaṃ tadeva āyatananti laddhiyā paṭijānāti. Bāhirānaṃ gandhāyatanādīnaṃ vasena puṭṭho ghānappasādādayo tattha na icchati, tasmā tesaṃ gocaraṃ paṭisedhento paṭikkhipati. Paṭilomapañhasaṃsandanapañhesupi imināvupāyena attho veditabbo.
౫౨౧. అత్థి తత్థ ఘానాయతనం అత్థి గన్ధాయతనం తేన ఘానేన తం గన్ధం ఘాయతీతి తస్మింయేవ పరసమయే ఏకచ్చే ఆచరియే సన్ధాయ వుత్తం. తే కిర తత్థ ఛ అజ్ఝత్తికాని ఆయతనాని పరిపుణ్ణాని ఇచ్ఛన్తి, ఆయతనేన చ నామ సకిచ్చకేన భవితబ్బన్తి తేహి ఘానాదీహి తే గన్ధాదయో ఘాయన్తి సాయన్తి ఫుసన్తీతిపి ఇచ్ఛన్తి. తం లద్ధిం సన్ధాయ పరవాదీ ఆమన్తాతి పటిజానాతి.
521. Atthi tattha ghānāyatanaṃ atthi gandhāyatanaṃ tena ghānena taṃ gandhaṃ ghāyatīti tasmiṃyeva parasamaye ekacce ācariye sandhāya vuttaṃ. Te kira tattha cha ajjhattikāni āyatanāni paripuṇṇāni icchanti, āyatanena ca nāma sakiccakena bhavitabbanti tehi ghānādīhi te gandhādayo ghāyanti sāyanti phusantītipi icchanti. Taṃ laddhiṃ sandhāya paravādī āmantāti paṭijānāti.
౫౨౨. అత్థి తత్థ మూలగన్ధోతిఆదీని పన పుట్ఠో అత్థిభావం సాధేతుం అసక్కోన్తో పటిక్ఖిపతి. నను అత్థి తత్థ ఘాననిమిత్తన్తిఆది సణ్ఠానమత్తస్సేవ సాధకం, న ఆయతనస్స, తస్మా ఉదాహటమ్పి అనుదాహటసదిసమేవాతి.
522. Atthitattha mūlagandhotiādīni pana puṭṭho atthibhāvaṃ sādhetuṃ asakkonto paṭikkhipati. Nanu atthi tatthaghānanimittantiādi saṇṭhānamattasseva sādhakaṃ, na āyatanassa, tasmā udāhaṭampi anudāhaṭasadisamevāti.
రూపధాతుయా ఆయతనకథావణ్ణనా.
Rūpadhātuyā āyatanakathāvaṇṇanā.
Related texts:
తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / అభిధమ్మపిటక • Abhidhammapiṭaka / కథావత్థుపాళి • Kathāvatthupāḷi / (౭౯) ౭. రూపధాతుయాఆయతనకథా • (79) 7. Rūpadhātuyāāyatanakathā
టీకా • Tīkā / అభిధమ్మపిటక (టీకా) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / పఞ్చపకరణ-మూలటీకా • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ౭. రూపధాతుయాఆయతనకథావణ్ణనా • 7. Rūpadhātuyāāyatanakathāvaṇṇanā
టీకా • Tīkā / అభిధమ్మపిటక (టీకా) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / పఞ్చపకరణ-అనుటీకా • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / ౭. రూపధాతుయాఆయతనకథావణ్ణనా • 7. Rūpadhātuyāāyatanakathāvaṇṇanā