Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / ပဉ္စပကရဏ-အဋ္ဌကထာ • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā |
၇. ရူပဓာတုယာ အာယတနကထာဝဏ္ဏနာ
7. Rūpadhātuyā āyatanakathāvaṇṇanā
၅၁၉. ဣဒာနိ ရူပဓာတုယာ အာယတနကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ယေသံ ‘‘ရူပီ မနောမယော သဗ္ဗင္ဂပစ္စင္ဂီ အဟီနိန္ဒ္ရိယော’’တိ (ဒီ. နိ. ၁.၈၇) သုတ္တံ နိသ္သာယ ဗ္ရဟ္မကာယိကာနံ ဃာနာဒိနိမိတ္တာနိပိ အာယတနာနေဝာတိ ကပ္ပေတ္ဝာ သဠာယတနိကော တေသံ အတ္တဘာဝောတိ လဒ္ဓိ, သေယ္ယထာပိ အန္ဓကာနဉ္စေဝ သမ္မိတိယာနဉ္စ; တေ သန္ဓာယ သဠာယတနိကောတိ ပုစ္ဆာ သကဝာဒိသ္သ, လဒ္ဓိဝသေန ပဋိညာ ဣတရသ္သ။ အထ နံ ယံ တတ္ထ အာယတနံ နတ္ထိ, တသ္သ ဝသေန စောဒေတုံ အတ္ထိ တတ္ထ ဃာနာယတနန္တိအာဒိ အာရဒ္ဓံ။ တတော ပရဝာဒီ ယံ တတ္ထ အဇ္ဈတ္တိကာနံ တိဏ္ဏံ အာယတနာနံ ဃာနာဒိကံ သဏ္ဌာနနိမိတ္တံ တဒေဝ အာယတနန္တိ လဒ္ဓိယာ ပဋိဇာနာတိ။ ဗာဟိရာနံ ဂန္ဓာယတနာဒီနံ ဝသေန ပုဋ္ဌော ဃာနပ္ပသာဒာဒယော တတ္ထ န ဣစ္ဆတိ, တသ္မာ တေသံ ဂောစရံ ပဋိသေဓေန္တော ပဋိက္ခိပတိ။ ပဋိလောမပဉ္ဟသံသန္ဒနပဉ္ဟေသုပိ ဣမိနာဝုပာယေန အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။
519. Idāni rūpadhātuyā āyatanakathā nāma hoti. Tattha yesaṃ ‘‘rūpī manomayo sabbaṅgapaccaṅgī ahīnindriyo’’ti (dī. ni. 1.87) suttaṃ nissāya brahmakāyikānaṃ ghānādinimittānipi āyatanānevāti kappetvā saḷāyataniko tesaṃ attabhāvoti laddhi, seyyathāpi andhakānañceva sammitiyānañca; te sandhāya saḷāyatanikoti pucchā sakavādissa, laddhivasena paṭiññā itarassa. Atha naṃ yaṃ tattha āyatanaṃ natthi, tassa vasena codetuṃ atthi tattha ghānāyatanantiādi āraddhaṃ. Tato paravādī yaṃ tattha ajjhattikānaṃ tiṇṇaṃ āyatanānaṃ ghānādikaṃ saṇṭhānanimittaṃ tadeva āyatananti laddhiyā paṭijānāti. Bāhirānaṃ gandhāyatanādīnaṃ vasena puṭṭho ghānappasādādayo tattha na icchati, tasmā tesaṃ gocaraṃ paṭisedhento paṭikkhipati. Paṭilomapañhasaṃsandanapañhesupi imināvupāyena attho veditabbo.
၅၂၁. အတ္ထိ တတ္ထ ဃာနာယတနံ အတ္ထိ ဂန္ဓာယတနံ တေန ဃာနေန တံ ဂန္ဓံ ဃာယတီတိ တသ္မိံယေဝ ပရသမယေ ဧကစ္စေ အာစရိယေ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ တေ ကိရ တတ္ထ ဆ အဇ္ဈတ္တိကာနိ အာယတနာနိ ပရိပုဏ္ဏာနိ ဣစ္ဆန္တိ, အာယတနေန စ နာမ သကိစ္စကေန ဘဝိတဗ္ဗန္တိ တေဟိ ဃာနာဒီဟိ တေ ဂန္ဓာဒယော ဃာယန္တိ သာယန္တိ ဖုသန္တီတိပိ ဣစ္ဆန္တိ။ တံ လဒ္ဓိံ သန္ဓာယ ပရဝာဒီ အာမန္တာတိ ပဋိဇာနာတိ။
521. Atthi tattha ghānāyatanaṃ atthi gandhāyatanaṃ tena ghānena taṃ gandhaṃ ghāyatīti tasmiṃyeva parasamaye ekacce ācariye sandhāya vuttaṃ. Te kira tattha cha ajjhattikāni āyatanāni paripuṇṇāni icchanti, āyatanena ca nāma sakiccakena bhavitabbanti tehi ghānādīhi te gandhādayo ghāyanti sāyanti phusantītipi icchanti. Taṃ laddhiṃ sandhāya paravādī āmantāti paṭijānāti.
၅၂၂. အတ္ထိ တတ္ထ မူလဂန္ဓောတိအာဒီနိ ပန ပုဋ္ဌော အတ္ထိဘာဝံ သာဓေတုံ အသက္ကောန္တော ပဋိက္ခိပတိ။ နနု အတ္ထိ တတ္ထ ဃာနနိမိတ္တန္တိအာဒိ သဏ္ဌာနမတ္တသ္သေဝ သာဓကံ, န အာယတနသ္သ, တသ္မာ ဥဒာဟဋမ္ပိ အနုဒာဟဋသဒိသမေဝာတိ။
522. Atthitattha mūlagandhotiādīni pana puṭṭho atthibhāvaṃ sādhetuṃ asakkonto paṭikkhipati. Nanu atthi tatthaghānanimittantiādi saṇṭhānamattasseva sādhakaṃ, na āyatanassa, tasmā udāhaṭampi anudāhaṭasadisamevāti.
ရူပဓာတုယာ အာယတနကထာဝဏ္ဏနာ။
Rūpadhātuyā āyatanakathāvaṇṇanā.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / အဘိဓမ္မပိဋက • Abhidhammapiṭaka / ကထာဝတ္ထုပာဠိ • Kathāvatthupāḷi / (၇၉) ၇. ရူပဓာတုယာအာယတနကထာ • (79) 7. Rūpadhātuyāāyatanakathā
ဋီကာ • Tīkā / အဘိဓမ္မပိဋက (ဋီကာ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ပဉ္စပကရဏ-မူလဋီကာ • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ၇. ရူပဓာတုယာအာယတနကထာဝဏ္ဏနာ • 7. Rūpadhātuyāāyatanakathāvaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / အဘိဓမ္မပိဋက (ဋီကာ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ပဉ္စပကရဏ-အနုဋီကာ • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / ၇. ရူပဓာတုယာအာယတနကထာဝဏ္ဏနာ • 7. Rūpadhātuyāāyatanakathāvaṇṇanā