| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / පඤ්‌චපකරණ-අට්‌ඨකථා • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā |
7. රූපධාතුයා ආයතනකථාවණ්‌ණනා
7. Rūpadhātuyā āyatanakathāvaṇṇanā
519. ඉදානි රූපධාතුයා ආයතනකථා නාම හොති. තත්‌ථ යෙසං ‘‘රූපී මනොමයො සබ්‌බඞ්‌ගපච්‌චඞ්‌ගී අහීනින්‌ද්‍රියො’’ති (දී. නි. 1.87) සුත්‌තං නිස්‌සාය බ්‍රහ්‌මකායිකානං ඝානාදිනිමිත්‌තානිපි ආයතනානෙවාති කප්‌පෙත්‌වා සළායතනිකො තෙසං අත්‌තභාවොති ලද්‌ධි, සෙය්‍යථාපි අන්‌ධකානඤ්‌චෙව සම්‌මිතියානඤ්‌ච; තෙ සන්‌ධාය සළායතනිකොති පුච්‌ඡා සකවාදිස්‌ස, ලද්‌ධිවසෙන පටිඤ්‌ඤා ඉතරස්‌ස. අථ නං යං තත්‌ථ ආයතනං නත්‌ථි, තස්‌ස වසෙන චොදෙතුං අත්‌ථි තත්‌ථ ඝානායතනන්‌තිආදි ආරද්‌ධං. තතො පරවාදී යං තත්‌ථ අජ්‌ඣත්‌තිකානං තිණ්‌ණං ආයතනානං ඝානාදිකං සණ්‌ඨානනිමිත්‌තං තදෙව ආයතනන්‌ති ලද්‌ධියා පටිජානාති. බාහිරානං ගන්‌ධායතනාදීනං වසෙන පුට්‌ඨො ඝානප්‌පසාදාදයො තත්‌ථ න ඉච්‌ඡති, තස්‌මා තෙසං ගොචරං පටිසෙධෙන්‌තො පටික්‌ඛිපති. පටිලොමපඤ්‌හසංසන්‌දනපඤ්‌හෙසුපි ඉමිනාවුපායෙන අත්‌ථො වෙදිතබ්‌බො.
519. Idāni rūpadhātuyā āyatanakathā nāma hoti. Tattha yesaṃ ‘‘rūpī manomayo sabbaṅgapaccaṅgī ahīnindriyo’’ti (dī. ni. 1.87) suttaṃ nissāya brahmakāyikānaṃ ghānādinimittānipi āyatanānevāti kappetvā saḷāyataniko tesaṃ attabhāvoti laddhi, seyyathāpi andhakānañceva sammitiyānañca; te sandhāya saḷāyatanikoti pucchā sakavādissa, laddhivasena paṭiññā itarassa. Atha naṃ yaṃ tattha āyatanaṃ natthi, tassa vasena codetuṃ atthi tattha ghānāyatanantiādi āraddhaṃ. Tato paravādī yaṃ tattha ajjhattikānaṃ tiṇṇaṃ āyatanānaṃ ghānādikaṃ saṇṭhānanimittaṃ tadeva āyatananti laddhiyā paṭijānāti. Bāhirānaṃ gandhāyatanādīnaṃ vasena puṭṭho ghānappasādādayo tattha na icchati, tasmā tesaṃ gocaraṃ paṭisedhento paṭikkhipati. Paṭilomapañhasaṃsandanapañhesupi imināvupāyena attho veditabbo.
521. අත්‌ථි තත්‌ථ ඝානායතනං අත්‌ථි ගන්‌ධායතනං තෙන ඝානෙන තං ගන්‌ධං ඝායතීති තස්‌මිංයෙව පරසමයෙ එකච්‌චෙ ආචරියෙ සන්‌ධාය වුත්‌තං. තෙ කිර තත්‌ථ ඡ අජ්‌ඣත්‌තිකානි ආයතනානි පරිපුණ්‌ණානි ඉච්‌ඡන්‌ති, ආයතනෙන ච නාම සකිච්‌චකෙන භවිතබ්‌බන්‌ති තෙහි ඝානාදීහි තෙ ගන්‌ධාදයො ඝායන්‌ති සායන්‌ති ඵුසන්‌තීතිපි ඉච්‌ඡන්‌ති. තං ලද්‌ධිං සන්‌ධාය පරවාදී ආමන්‌තාති පටිජානාති.
521. Atthi tattha ghānāyatanaṃ atthi gandhāyatanaṃ tena ghānena taṃ gandhaṃ ghāyatīti tasmiṃyeva parasamaye ekacce ācariye sandhāya vuttaṃ. Te kira tattha cha ajjhattikāni āyatanāni paripuṇṇāni icchanti, āyatanena ca nāma sakiccakena bhavitabbanti tehi ghānādīhi te gandhādayo ghāyanti sāyanti phusantītipi icchanti. Taṃ laddhiṃ sandhāya paravādī āmantāti paṭijānāti.
522. අත්‌ථි තත්‌ථ මූලගන්‌ධොතිආදීනි පන පුට්‌ඨො අත්‌ථිභාවං සාධෙතුං අසක්‌කොන්‌තො පටික්‌ඛිපති. නනු අත්‌ථි තත්‌ථ ඝානනිමිත්‌තන්‌තිආදි සණ්‌ඨානමත්‌තස්‌සෙව සාධකං, න ආයතනස්‌ස, තස්‌මා උදාහටම්‌පි අනුදාහටසදිසමෙවාති.
522. Atthitattha mūlagandhotiādīni pana puṭṭho atthibhāvaṃ sādhetuṃ asakkonto paṭikkhipati. Nanu atthi tatthaghānanimittantiādi saṇṭhānamattasseva sādhakaṃ, na āyatanassa, tasmā udāhaṭampi anudāhaṭasadisamevāti.
රූපධාතුයා ආයතනකථාවණ්‌ණනා.
Rūpadhātuyā āyatanakathāvaṇṇanā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / අභිධම්‌මපිටක • Abhidhammapiṭaka / කථාවත්‌ථුපාළි • Kathāvatthupāḷi / (79) 7. රූපධාතුයාආයතනකථා • (79) 7. Rūpadhātuyāāyatanakathā
ටීකා • Tīkā / අභිධම්‌මපිටක (ටීකා) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / පඤ්‌චපකරණ-මූලටීකා • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / 7. රූපධාතුයාආයතනකථාවණ්‌ණනා • 7. Rūpadhātuyāāyatanakathāvaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / අභිධම්‌මපිටක (ටීකා) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / පඤ්‌චපකරණ-අනුටීකා • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / 7. රූපධාතුයාආයතනකථාවණ්‌ණනා • 7. Rūpadhātuyāāyatanakathāvaṇṇanā
