Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / പഞ്ചപകരണ-അട്ഠകഥാ • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā |
൭. രൂപധാതുയാ ആയതനകഥാവണ്ണനാ
7. Rūpadhātuyā āyatanakathāvaṇṇanā
൫൧൯. ഇദാനി രൂപധാതുയാ ആയതനകഥാ നാമ ഹോതി. തത്ഥ യേസം ‘‘രൂപീ മനോമയോ സബ്ബങ്ഗപച്ചങ്ഗീ അഹീനിന്ദ്രിയോ’’തി (ദീ॰ നി॰ ൧.൮൭) സുത്തം നിസ്സായ ബ്രഹ്മകായികാനം ഘാനാദിനിമിത്താനിപി ആയതനാനേവാതി കപ്പേത്വാ സളായതനികോ തേസം അത്തഭാവോതി ലദ്ധി, സേയ്യഥാപി അന്ധകാനഞ്ചേവ സമ്മിതിയാനഞ്ച; തേ സന്ധായ സളായതനികോതി പുച്ഛാ സകവാദിസ്സ, ലദ്ധിവസേന പടിഞ്ഞാ ഇതരസ്സ. അഥ നം യം തത്ഥ ആയതനം നത്ഥി, തസ്സ വസേന ചോദേതും അത്ഥി തത്ഥ ഘാനായതനന്തിആദി ആരദ്ധം. തതോ പരവാദീ യം തത്ഥ അജ്ഝത്തികാനം തിണ്ണം ആയതനാനം ഘാനാദികം സണ്ഠാനനിമിത്തം തദേവ ആയതനന്തി ലദ്ധിയാ പടിജാനാതി. ബാഹിരാനം ഗന്ധായതനാദീനം വസേന പുട്ഠോ ഘാനപ്പസാദാദയോ തത്ഥ ന ഇച്ഛതി, തസ്മാ തേസം ഗോചരം പടിസേധേന്തോ പടിക്ഖിപതി. പടിലോമപഞ്ഹസംസന്ദനപഞ്ഹേസുപി ഇമിനാവുപായേന അത്ഥോ വേദിതബ്ബോ.
519. Idāni rūpadhātuyā āyatanakathā nāma hoti. Tattha yesaṃ ‘‘rūpī manomayo sabbaṅgapaccaṅgī ahīnindriyo’’ti (dī. ni. 1.87) suttaṃ nissāya brahmakāyikānaṃ ghānādinimittānipi āyatanānevāti kappetvā saḷāyataniko tesaṃ attabhāvoti laddhi, seyyathāpi andhakānañceva sammitiyānañca; te sandhāya saḷāyatanikoti pucchā sakavādissa, laddhivasena paṭiññā itarassa. Atha naṃ yaṃ tattha āyatanaṃ natthi, tassa vasena codetuṃ atthi tattha ghānāyatanantiādi āraddhaṃ. Tato paravādī yaṃ tattha ajjhattikānaṃ tiṇṇaṃ āyatanānaṃ ghānādikaṃ saṇṭhānanimittaṃ tadeva āyatananti laddhiyā paṭijānāti. Bāhirānaṃ gandhāyatanādīnaṃ vasena puṭṭho ghānappasādādayo tattha na icchati, tasmā tesaṃ gocaraṃ paṭisedhento paṭikkhipati. Paṭilomapañhasaṃsandanapañhesupi imināvupāyena attho veditabbo.
൫൨൧. അത്ഥി തത്ഥ ഘാനായതനം അത്ഥി ഗന്ധായതനം തേന ഘാനേന തം ഗന്ധം ഘായതീതി തസ്മിംയേവ പരസമയേ ഏകച്ചേ ആചരിയേ സന്ധായ വുത്തം. തേ കിര തത്ഥ ഛ അജ്ഝത്തികാനി ആയതനാനി പരിപുണ്ണാനി ഇച്ഛന്തി, ആയതനേന ച നാമ സകിച്ചകേന ഭവിതബ്ബന്തി തേഹി ഘാനാദീഹി തേ ഗന്ധാദയോ ഘായന്തി സായന്തി ഫുസന്തീതിപി ഇച്ഛന്തി. തം ലദ്ധിം സന്ധായ പരവാദീ ആമന്താതി പടിജാനാതി.
521. Atthi tattha ghānāyatanaṃ atthi gandhāyatanaṃ tena ghānena taṃ gandhaṃ ghāyatīti tasmiṃyeva parasamaye ekacce ācariye sandhāya vuttaṃ. Te kira tattha cha ajjhattikāni āyatanāni paripuṇṇāni icchanti, āyatanena ca nāma sakiccakena bhavitabbanti tehi ghānādīhi te gandhādayo ghāyanti sāyanti phusantītipi icchanti. Taṃ laddhiṃ sandhāya paravādī āmantāti paṭijānāti.
൫൨൨. അത്ഥി തത്ഥ മൂലഗന്ധോതിആദീനി പന പുട്ഠോ അത്ഥിഭാവം സാധേതും അസക്കോന്തോ പടിക്ഖിപതി. നനു അത്ഥി തത്ഥ ഘാനനിമിത്തന്തിആദി സണ്ഠാനമത്തസ്സേവ സാധകം, ന ആയതനസ്സ, തസ്മാ ഉദാഹടമ്പി അനുദാഹടസദിസമേവാതി.
522. Atthitattha mūlagandhotiādīni pana puṭṭho atthibhāvaṃ sādhetuṃ asakkonto paṭikkhipati. Nanu atthi tatthaghānanimittantiādi saṇṭhānamattasseva sādhakaṃ, na āyatanassa, tasmā udāhaṭampi anudāhaṭasadisamevāti.
രൂപധാതുയാ ആയതനകഥാവണ്ണനാ.
Rūpadhātuyā āyatanakathāvaṇṇanā.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / അഭിധമ്മപിടക • Abhidhammapiṭaka / കഥാവത്ഥുപാളി • Kathāvatthupāḷi / (൭൯) ൭. രൂപധാതുയാആയതനകഥാ • (79) 7. Rūpadhātuyāāyatanakathā
ടീകാ • Tīkā / അഭിധമ്മപിടക (ടീകാ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / പഞ്ചപകരണ-മൂലടീകാ • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ൭. രൂപധാതുയാആയതനകഥാവണ്ണനാ • 7. Rūpadhātuyāāyatanakathāvaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / അഭിധമ്മപിടക (ടീകാ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / പഞ്ചപകരണ-അനുടീകാ • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / ൭. രൂപധാതുയാആയതനകഥാവണ്ണനാ • 7. Rūpadhātuyāāyatanakathāvaṇṇanā