Library / Tipiṭaka / திபிடக • Tipiṭaka / அங்கு³த்தரனிகாய (அட்ட²கதா²) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
நமோ தஸ்ஸ ப⁴க³வதோ அரஹதோ ஸம்மாஸம்பு³த்³த⁴ஸ்ஸ
Namo tassa bhagavato arahato sammāsambuddhassa
அங்கு³த்தரனிகாயே
Aṅguttaranikāye
ஏககனிபாத-அட்ட²கதா²
Ekakanipāta-aṭṭhakathā
க³ந்தா²ரம்ப⁴கதா²
Ganthārambhakathā
‘‘கருணாஸீதலஹத³யங் , பஞ்ஞாபஜ்ஜோதவிஹதமோஹதமங்;
‘‘Karuṇāsītalahadayaṃ , paññāpajjotavihatamohatamaṃ;
ஸனராமரலோகக³ருங், வந்தே³ ஸுக³தங் க³திவிமுத்தங்.
Sanarāmaralokagaruṃ, vande sugataṃ gativimuttaṃ.
‘‘பு³த்³தோ⁴பி பு³த்³த⁴பா⁴வங், பா⁴வெத்வா சேவ ஸச்சி²கத்வா ச;
‘‘Buddhopi buddhabhāvaṃ, bhāvetvā ceva sacchikatvā ca;
யங் உபக³தோ க³தமலங், வந்தே³ தமனுத்தரங் த⁴ம்மங்.
Yaṃ upagato gatamalaṃ, vande tamanuttaraṃ dhammaṃ.
‘‘ஸுக³தஸ்ஸ ஓரஸானங், புத்தானங் மாரஸேனமத²னானங்;
‘‘Sugatassa orasānaṃ, puttānaṃ mārasenamathanānaṃ;
அட்ட²ன்னம்பி ஸமூஹங், ஸிரஸா வந்தே³ அரியஸங்க⁴ங்.
Aṭṭhannampi samūhaṃ, sirasā vande ariyasaṅghaṃ.
‘‘இதி மே பஸன்னமதினோ, ரதனத்தயவந்த³னாமயங் புஞ்ஞங்;
‘‘Iti me pasannamatino, ratanattayavandanāmayaṃ puññaṃ;
யங் ஸுவிஹதந்தராயோ, ஹுத்வா தஸ்ஸானுபா⁴வேன.
Yaṃ suvihatantarāyo, hutvā tassānubhāvena.
‘‘ஏககது³காதி³படிமண்டி³தஸ்ஸ அங்கு³த்தராக³மவரஸ்ஸ;
‘‘Ekakadukādipaṭimaṇḍitassa aṅguttarāgamavarassa;
த⁴ம்மகதி²கபுங்க³வானங், விசித்தபடிபா⁴னஜனநஸ்ஸ.
Dhammakathikapuṅgavānaṃ, vicittapaṭibhānajananassa.
‘‘அத்த²ப்பகாஸனத்த²ங், அட்ட²கதா² ஆதி³தோ வஸிஸதேஹி;
‘‘Atthappakāsanatthaṃ, aṭṭhakathā ādito vasisatehi;
பஞ்சஹி யா ஸங்கீ³தா, அனுஸங்கீ³தா ச பச்சா²பி.
Pañcahi yā saṅgītā, anusaṅgītā ca pacchāpi.
‘‘ஸீஹளதீ³பங் பன ஆப⁴தாத² வஸினா மஹாமஹிந்தே³ன;
‘‘Sīhaḷadīpaṃ pana ābhatātha vasinā mahāmahindena;
ட²பிதா ஸீஹளபா⁴ஸாய, தீ³பவாஸீனமத்தா²ய.
Ṭhapitā sīhaḷabhāsāya, dīpavāsīnamatthāya.
‘‘அபனெத்வான ததோஹங், ஸீஹளபா⁴ஸங் மனோரமங் பா⁴ஸங்;
‘‘Apanetvāna tatohaṃ, sīhaḷabhāsaṃ manoramaṃ bhāsaṃ;
தந்தினயானுச்ச²விகங், ஆரோபெந்தோ விக³ததோ³ஸங்.
Tantinayānucchavikaṃ, āropento vigatadosaṃ.
‘‘ஸமயங் அவிலோமெந்தோ, தே²ரானங் தே²ரவங்ஸதீ³பானங்;
‘‘Samayaṃ avilomento, therānaṃ theravaṃsadīpānaṃ;
ஸுனிபுணவினிச்ச²யானங், மஹாவிஹாரே நிவாஸீனங்.
Sunipuṇavinicchayānaṃ, mahāvihāre nivāsīnaṃ.
‘‘ஹித்வா புனப்புனாக³தமத்த²ங், அத்த²ங் பகாஸயிஸ்ஸாமி;
‘‘Hitvā punappunāgatamatthaṃ, atthaṃ pakāsayissāmi;
ஸுஜனஸ்ஸ ச துட்ட²த்த²ங், சிரட்டி²தத்த²ஞ்ச த⁴ம்மஸ்ஸ.
Sujanassa ca tuṭṭhatthaṃ, ciraṭṭhitatthañca dhammassa.
‘‘ஸாவத்தி²பபூ⁴தீனங், நக³ரானங் வண்ணனா கதா ஹெட்டா²;
‘‘Sāvatthipabhūtīnaṃ, nagarānaṃ vaṇṇanā katā heṭṭhā;
தீ³க⁴ஸ்ஸ மஜ்ஜி²மஸ்ஸ ச, யா மே அத்த²ங் வத³ந்தேன.
Dīghassa majjhimassa ca, yā me atthaṃ vadantena.
‘‘வித்தா²ரவஸேன ஸுத³ங், வத்தூ²னி ச தத்த² யானி வுத்தானி;
‘‘Vitthāravasena sudaṃ, vatthūni ca tattha yāni vuttāni;
தேஸம்பி ந இத⁴ பி⁴ய்யோ, வித்தா²ரகத²ங் கரிஸ்ஸாமி.
Tesampi na idha bhiyyo, vitthārakathaṃ karissāmi.
‘‘ஸுத்தானங் பன அத்தா², ந வினா வத்தூ²ஹி யே பகாஸந்தி;
‘‘Suttānaṃ pana atthā, na vinā vatthūhi ye pakāsanti;
தேஸங் பகாஸனத்த²ங், வத்தூ²னிபி த³ஸ்ஸயிஸ்ஸாமி.
Tesaṃ pakāsanatthaṃ, vatthūnipi dassayissāmi.
‘‘ஸீலகதா² து⁴தத⁴ம்மா, கம்மட்டா²னானி சேவ ஸப்³பா³னி;
‘‘Sīlakathā dhutadhammā, kammaṭṭhānāni ceva sabbāni;
சரியாவிதா⁴னஸஹிதோ, ஜா²னஸமாபத்திவித்தா²ரோ.
Cariyāvidhānasahito, jhānasamāpattivitthāro.
‘‘ஸப்³பா³ ச அபி⁴ஞ்ஞாயோ, பஞ்ஞாஸங்கலனநிச்ச²யோ சேவ;
‘‘Sabbā ca abhiññāyo, paññāsaṅkalananicchayo ceva;
க²ந்தா⁴தா⁴தாயதனிந்த்³ரியானி, அரியானி சேவ சத்தாரி.
Khandhādhātāyatanindriyāni, ariyāni ceva cattāri.
‘‘ஸச்சானி பச்சயாகாரதே³ஸனா ஸுபரிஸுத்³த⁴னிபுணனயா;
‘‘Saccāni paccayākāradesanā suparisuddhanipuṇanayā;
அவிமுத்ததந்திமக்³கா³, விபஸ்ஸனாபா⁴வனா சேவ.
Avimuttatantimaggā, vipassanābhāvanā ceva.
‘‘இதி பன ஸப்³ப³ங் யஸ்மா, விஸுத்³தி⁴மக்³கே³ மயா ஸுபரிஸுத்³த⁴ங்;
‘‘Iti pana sabbaṃ yasmā, visuddhimagge mayā suparisuddhaṃ;
வுத்தங் தஸ்மா பி⁴ய்யோ, ந தங் இத⁴ விசாரயிஸ்ஸாமி.
Vuttaṃ tasmā bhiyyo, na taṃ idha vicārayissāmi.
‘‘மஜ்ஜே² விஸுத்³தி⁴மக்³கோ³, ஏஸ சதுன்னம்பி ஆக³மானஞ்ஹி;
‘‘Majjhe visuddhimaggo, esa catunnampi āgamānañhi;
ட²த்வா பகாஸயிஸ்ஸதி, தத்த² யதா²பா⁴ஸிதமத்த²ங்.
Ṭhatvā pakāsayissati, tattha yathābhāsitamatthaṃ.
‘‘இச்சேவ கதோ தஸ்மா, தம்பி க³ஹெத்வான ஸத்³தி⁴மேதாய;
‘‘Icceva kato tasmā, tampi gahetvāna saddhimetāya;
அட்ட²கதா²ய விஜானத², அங்கு³த்தரனிஸ்ஸிதங் அத்த²’’ந்தி.
Aṭṭhakathāya vijānatha, aṅguttaranissitaṃ attha’’nti.
ஸங்கே²பகதா²
Saṃkhepakathā
1. ரூபாதி³வக்³க³வண்ணனா
1. Rūpādivaggavaṇṇanā
தத்த² அங்கு³த்தராக³மோ நாம ஏககனிபாதோ து³கனிபாதோ திகனிபாதோ சதுக்கனிபாதோ பஞ்சகனிபாதோ ச²க்கனிபாதோ ஸத்தகனிபாதோ அட்ட²கனிபாதோ நவகனிபாதோ த³ஸகனிபாதோ ஏகாத³ஸகனிபாதோதி ஏகாத³ஸ நிபாதா ஹொந்தி. ஸுத்ததோ –
Tattha aṅguttarāgamo nāma ekakanipāto dukanipāto tikanipāto catukkanipāto pañcakanipāto chakkanipāto sattakanipāto aṭṭhakanipāto navakanipāto dasakanipāto ekādasakanipātoti ekādasa nipātā honti. Suttato –
‘‘நவ ஸுத்தஸஹஸ்ஸானி, பஞ்ச ஸுத்தஸதானி ச;
‘‘Nava suttasahassāni, pañca suttasatāni ca;
ஸத்தபஞ்ஞாஸ ஸுத்தானி, ஹொந்தி அங்கு³த்தராக³மே’’.
Sattapaññāsa suttāni, honti aṅguttarāgame’’.
தஸ்ஸ நிபாதேஸு ஏககனிபாதோ ஆதி³, ஸுத்தேஸு சித்தபரியாதா³னஸுத்தங். தஸ்ஸாபி ‘‘ஏவங் மே ஸுத’’ந்திஆதி³கங் ஆயஸ்மதா ஆனந்தே³ன பட²மமஹாஸங்கீ³திகாலே வுத்தங் நிதா³னமாதி³. ஸா பனேஸா பட²மமஹாஸங்கீ³தி ஸுமங்க³லவிலாஸினியா தீ³க⁴னிகாயட்ட²கதா²ய ஆதி³ம்ஹி வித்தா²ரிதா, தஸ்மா ஸா தத்த² வித்தா²ரிதனயேனேவ வேதி³தப்³பா³.
Tassa nipātesu ekakanipāto ādi, suttesu cittapariyādānasuttaṃ. Tassāpi ‘‘evaṃ me suta’’ntiādikaṃ āyasmatā ānandena paṭhamamahāsaṅgītikāle vuttaṃ nidānamādi. Sā panesā paṭhamamahāsaṅgīti sumaṅgalavilāsiniyā dīghanikāyaṭṭhakathāya ādimhi vitthāritā, tasmā sā tattha vitthāritanayeneva veditabbā.
நிதா³னவண்ணனா
Nidānavaṇṇanā
1. யங் பனேதங் ‘‘ஏவங் மே ஸுத’’ந்திஆதி³கங் நிதா³னங், தத்த² ஏவந்தி நிபாதபத³ங், மேதிஆதீ³னி நாமபதா³னி. ஸாவத்தி²யங் விஹரதீதி எத்த² வீதி உபஸக்³க³பத³ங், ஹரதீதி ஆக்²யாதபத³ந்தி இமினா தாவ நயேன பத³விபா⁴கோ³ வேதி³தப்³போ³.
1. Yaṃ panetaṃ ‘‘evaṃ me suta’’ntiādikaṃ nidānaṃ, tattha evanti nipātapadaṃ, metiādīni nāmapadāni. Sāvatthiyaṃ viharatīti ettha vīti upasaggapadaṃ, haratīti ākhyātapadanti iminā tāva nayena padavibhāgo veditabbo.
அத்த²தோ பன ஏவங்ஸத்³தோ³ தாவ உபமூபதே³ஸ-ஸம்பஹங்ஸன-க³ரஹணவசன-ஸம்படிக்³க³ஹாகாரனித³ஸ்ஸனாவதா⁴ரணாதி³-அனேகத்த²ப்பபே⁴தோ³. ததா² ஹேஸ ‘‘ஏவங் ஜாதேன மச்சேன, கத்தப்³ப³ங் குஸலங் ப³ஹு’’ந்தி ஏவமாதீ³ஸு (த⁴॰ ப॰ 53) உபமாயங் ஆக³தோ. ‘‘ஏவங் தே அபி⁴க்கமிதப்³ப³ங், ஏவங் தே படிக்கமிதப்³ப³’’ந்திஆதீ³ஸு (அ॰ நி॰ 4.122) உபதே³ஸே. ‘‘ஏவமேதங் ப⁴க³வா, ஏவமேதங் ஸுக³தா’’திஆதீ³ஸு (அ॰ நி॰ 3.66) ஸம்பஹங்ஸனே. ‘‘ஏவமேவங் பனாயங் வஸலீ யஸ்மிங் வா தஸ்மிங் வா தஸ்ஸ முண்ட³கஸ்ஸ ஸமணகஸ்ஸ வண்ணங் பா⁴ஸதீ’’திஆதீ³ஸு (ஸங்॰ நி॰ 1.187) க³ரஹணே. ‘‘ஏவங், ப⁴ந்தேதி கோ² தே பி⁴க்கூ² ப⁴க³வதோ பச்சஸ்ஸோஸு’’ந்திஆதீ³ஸு (ம॰ நி॰ 1.1) வசனஸம்படிக்³க³ஹே. ‘‘ஏவங் ப்³யாகோ² அஹங், ப⁴ந்தே, ப⁴க³வதா த⁴ம்மங் தே³ஸிதங் ஆஜானாமீ’’திஆதீ³ஸு (ம॰ நி॰ 1.398) ஆகாரே. ‘‘ஏஹி த்வங், மாணவக, யேன ஸமணோ ஆனந்தோ³ தேனுபஸங்கம; உபஸங்கமித்வா மம வசனேன ஸமணங் ஆனந்த³ங் அப்பாபா³த⁴ங் அப்பாதங்கங் லஹுட்டா²னங் ப³லங் பா²ஸுவிஹாரங் புச்ச² – ‘ஸுபோ⁴ மாணவோ தோதெ³ய்யபுத்தோ ப⁴வந்தங் ஆனந்த³ங் அப்பாபா³த⁴ங்…பே॰… பா²ஸுவிஹாரங் புச்ச²தீ’தி, ஏவஞ்ச வதே³ஹி ‘‘ஸாது⁴ கிர ப⁴வங் ஆனந்தோ³ யேன ஸுப⁴ஸ்ஸ மாணவஸ்ஸ தோதெ³ய்யபுத்தஸ்ஸ நிவேஸனங், தேனுபஸங்கமது அனுகம்பங் உபாதா³யா’’திஆதீ³ஸு (தீ³॰ நி॰ 1.445) நித³ஸ்ஸனே. ‘‘தங் கிங் மஞ்ஞத², காலாமா, இமே த⁴ம்மா குஸலா வா அகுஸலா வாதி? அகுஸலா, ப⁴ந்தே. ஸாவஜ்ஜா வா அனவஜ்ஜா வாதி? ஸாவஜ்ஜா, ப⁴ந்தே. விஞ்ஞுக³ரஹிதா வா விஞ்ஞுப்பஸத்தா² வாதி? விஞ்ஞுக³ரஹிதா, ப⁴ந்தே. ஸமத்தா ஸமாதி³ன்னா அஹிதாய து³க்கா²ய ஸங்வத்தந்தி நோ வா, கத²ங் வோ எத்த² ஹோதீதி? ஸமத்தா, ப⁴ந்தே, ஸமாதி³ன்னா அஹிதாய து³க்கா²ய ஸங்வத்தந்தி, ஏவங் நோ எத்த² ஹோதீ’’திஆதீ³ஸு (அ॰ நி॰ 3.66) அவதா⁴ரணே. ஸ்வாயமித⁴ ஆகாரனித³ஸ்ஸனாவதா⁴ரணேஸு த³ட்ட²ப்³போ³.
Atthato pana evaṃsaddo tāva upamūpadesa-sampahaṃsana-garahaṇavacana-sampaṭiggahākāranidassanāvadhāraṇādi-anekatthappabhedo. Tathā hesa ‘‘evaṃ jātena maccena, kattabbaṃ kusalaṃ bahu’’nti evamādīsu (dha. pa. 53) upamāyaṃ āgato. ‘‘Evaṃ te abhikkamitabbaṃ, evaṃ te paṭikkamitabba’’ntiādīsu (a. ni. 4.122) upadese. ‘‘Evametaṃ bhagavā, evametaṃ sugatā’’tiādīsu (a. ni. 3.66) sampahaṃsane. ‘‘Evamevaṃ panāyaṃ vasalī yasmiṃ vā tasmiṃ vā tassa muṇḍakassa samaṇakassa vaṇṇaṃ bhāsatī’’tiādīsu (saṃ. ni. 1.187) garahaṇe. ‘‘Evaṃ, bhanteti kho te bhikkhū bhagavato paccassosu’’ntiādīsu (ma. ni. 1.1) vacanasampaṭiggahe. ‘‘Evaṃ byākho ahaṃ, bhante, bhagavatā dhammaṃ desitaṃ ājānāmī’’tiādīsu (ma. ni. 1.398) ākāre. ‘‘Ehi tvaṃ, māṇavaka, yena samaṇo ānando tenupasaṅkama; upasaṅkamitvā mama vacanena samaṇaṃ ānandaṃ appābādhaṃ appātaṅkaṃ lahuṭṭhānaṃ balaṃ phāsuvihāraṃ puccha – ‘subho māṇavo todeyyaputto bhavantaṃ ānandaṃ appābādhaṃ…pe… phāsuvihāraṃ pucchatī’ti, evañca vadehi ‘‘sādhu kira bhavaṃ ānando yena subhassa māṇavassa todeyyaputtassa nivesanaṃ, tenupasaṅkamatu anukampaṃ upādāyā’’tiādīsu (dī. ni. 1.445) nidassane. ‘‘Taṃ kiṃ maññatha, kālāmā, ime dhammā kusalā vā akusalā vāti? Akusalā, bhante. Sāvajjā vā anavajjā vāti? Sāvajjā, bhante. Viññugarahitā vā viññuppasatthā vāti? Viññugarahitā, bhante. Samattā samādinnā ahitāya dukkhāya saṃvattanti no vā, kathaṃ vo ettha hotīti? Samattā, bhante, samādinnā ahitāya dukkhāya saṃvattanti, evaṃ no ettha hotī’’tiādīsu (a. ni. 3.66) avadhāraṇe. Svāyamidha ākāranidassanāvadhāraṇesu daṭṭhabbo.
தத்த² ஆகாரத்தே²ன ஏவங்ஸத்³தே³ன ஏதமத்த²ங் தீ³பேதி – நானானயனிபுணங் அனேகஜ்ஜா²ஸயஸமுட்டா²னங் அத்த²ப்³யஞ்ஜனஸம்பன்னங் விவித⁴பாடிஹாரியங் த⁴ம்மத்த²தே³ஸனாபடிவேத⁴க³ம்பீ⁴ரங் ஸப்³ப³ஸத்தானங் ஸகஸகபா⁴ஸானுரூபதோ ஸோதபத²மாக³ச்ச²ந்தங் தஸ்ஸ ப⁴க³வதோ வசனங் ஸப்³ப³ப்பகாரேன கோ ஸமத்தோ² விஞ்ஞாதுங், ஸப்³ப³தா²மேன பன ஸோதுகாமதங் ஜனெத்வாபி ஏவங் மே ஸுதங், மயாபி ஏகேனாகாரேன ஸுதந்தி.
Tattha ākāratthena evaṃsaddena etamatthaṃ dīpeti – nānānayanipuṇaṃ anekajjhāsayasamuṭṭhānaṃ atthabyañjanasampannaṃ vividhapāṭihāriyaṃ dhammatthadesanāpaṭivedhagambhīraṃ sabbasattānaṃ sakasakabhāsānurūpato sotapathamāgacchantaṃ tassa bhagavato vacanaṃ sabbappakārena ko samattho viññātuṃ, sabbathāmena pana sotukāmataṃ janetvāpi evaṃ me sutaṃ, mayāpi ekenākārena sutanti.
நித³ஸ்ஸனத்தே²ன ‘‘நாஹங் ஸயம்பூ⁴, ந மயா இத³ங் ஸச்சி²கத’’ந்தி அத்தானங் பரிமோசெந்தோ ‘‘ஏவங் மே ஸுதங், மயாபி ஏவங் ஸுத’’ந்தி இதா³னி வத்தப்³ப³ங் ஸகலங் ஸுத்தங் நித³ஸ்ஸேதி.
Nidassanatthena ‘‘nāhaṃ sayambhū, na mayā idaṃ sacchikata’’nti attānaṃ parimocento ‘‘evaṃ me sutaṃ, mayāpi evaṃ suta’’nti idāni vattabbaṃ sakalaṃ suttaṃ nidasseti.
அவதா⁴ரணத்தே²ன ‘‘ஏதத³க்³க³ங், பி⁴க்க²வே, மம ஸாவகானங் பி⁴க்கூ²னங் ப³ஹுஸ்ஸுதானங் யதி³த³ங் ஆனந்தோ³, ஸதிமந்தானங், க³திமந்தானங், தி⁴திமந்தானங், உபட்டா²கானங் யதி³த³ங் ஆனந்தோ³’’தி (அ॰ நி॰ 1.219, 223) ஏவங் ப⁴க³வதா , ‘‘ஆயஸ்மா ஆனந்தோ³ அத்த²குஸலோ த⁴ம்மகுஸலோ ப்³யஞ்ஜனகுஸலோ நிருத்திகுஸலோ புப்³பா³பரகுஸலோ’’தி (அ॰ நி॰ 5.169) ஏவங் த⁴ம்மஸேனாபதினா ச பஸத்த²பா⁴வானுரூபங் அத்தனோ தா⁴ரணப³லங் த³ஸ்ஸெந்தோ ஸத்தானங் ஸோதுகாமதங் ஜனேதி ‘‘ஏவங் மே ஸுதங், தஞ்ச கோ² அத்த²தோ வா ப்³யஞ்ஜனதோ வா அனூனமனதி⁴கங், ஏவமேவ, ந அஞ்ஞதா² த³ட்ட²ப்³ப³’’ந்தி.
Avadhāraṇatthena ‘‘etadaggaṃ, bhikkhave, mama sāvakānaṃ bhikkhūnaṃ bahussutānaṃ yadidaṃ ānando, satimantānaṃ, gatimantānaṃ, dhitimantānaṃ, upaṭṭhākānaṃ yadidaṃ ānando’’ti (a. ni. 1.219, 223) evaṃ bhagavatā , ‘‘āyasmā ānando atthakusalo dhammakusalo byañjanakusalo niruttikusalo pubbāparakusalo’’ti (a. ni. 5.169) evaṃ dhammasenāpatinā ca pasatthabhāvānurūpaṃ attano dhāraṇabalaṃ dassento sattānaṃ sotukāmataṃ janeti ‘‘evaṃ me sutaṃ, tañca kho atthato vā byañjanato vā anūnamanadhikaṃ, evameva, na aññathā daṭṭhabba’’nti.
மேஸத்³தோ³ தீஸு அத்தே²ஸு தி³ஸ்ஸதி. ததா² ஹிஸ்ஸ ‘‘கா³தா²பி⁴கீ³தங் மே அபோ⁴ஜனெய்ய’’ந்திஆதீ³ஸு (ஸு॰ நி॰ 81; ஸங்॰ நி॰ 1.194) மயாதி அத்தோ². ‘‘ஸாது⁴ மே, ப⁴ந்தே, ப⁴க³வா ஸங்கி²த்தேன த⁴ம்மங் தே³ஸேதூ’’திஆதீ³ஸு (ஸங்॰ நி॰ 4.88) மய்ஹந்தி அத்தோ². ‘‘த⁴ம்மதா³யாதா³ மே, பி⁴க்க²வே, ப⁴வதா²’’திஆதீ³ஸு (ம॰ நி॰ 1.29) மமாதி அத்தோ². இத⁴ பன ‘‘மயா ஸுத’’ந்தி ச, ‘‘மம ஸுத’’ந்தி ச அத்த²த்³வயே யுஜ்ஜதி.
Mesaddo tīsu atthesu dissati. Tathā hissa ‘‘gāthābhigītaṃ me abhojaneyya’’ntiādīsu (su. ni. 81; saṃ. ni. 1.194) mayāti attho. ‘‘Sādhu me, bhante, bhagavā saṃkhittena dhammaṃ desetū’’tiādīsu (saṃ. ni. 4.88) mayhanti attho. ‘‘Dhammadāyādā me, bhikkhave, bhavathā’’tiādīsu (ma. ni. 1.29) mamāti attho. Idha pana ‘‘mayā suta’’nti ca, ‘‘mama suta’’nti ca atthadvaye yujjati.
ஸுதந்தி அயங் ஸுதஸத்³தோ³ ஸஉபஸக்³கோ³ ச அனுபஸக்³கோ³ ச க³மன-விஸ்ஸுத-கிலின்னஉபசிதானுயோக³-ஸோதவிஞ்ஞெய்ய-ஸோதத்³வாரானுஸாரவிஞ்ஞாதாதி³அனேகத்த²ப்பபே⁴தோ³. ததா² ஹிஸ்ஸ – ‘‘ஸேனாய பஸுதோ’’திஆதீ³ஸு க³ச்ச²ந்தோதி அத்தோ². ‘‘ஸுதத⁴ம்மஸ்ஸ பஸ்ஸதோ’’திஆதீ³ஸு (உதா³॰ 11) விஸ்ஸுதத⁴ம்மஸ்ஸாதி அத்தோ². ‘‘அவஸ்ஸுதா அவஸ்ஸுதஸ்ஸா’’திஆதீ³ஸு (பாசி॰ 657) கிலின்னாகிலின்னஸ்ஸாதி அத்தோ². ‘‘தும்ஹேஹி புஞ்ஞங் பஸுதங் அனப்பக’’ந்திஆதீ³ஸு (கு²॰ பா॰ 7-12) உபசிதந்தி அத்தோ². ‘‘யே ஜா²னப்பஸுதா தீ⁴ரா’’திஆதீ³ஸு (த⁴॰ ப॰ 181) ஜா²னானுயுத்தாதி அத்தோ². ‘‘தி³ட்ட²ங் ஸுதங் முத’’ந்திஆதீ³ஸு (ம॰ நி॰ 1.241) ஸோதவிஞ்ஞெய்யந்தி அத்தோ². ‘‘ஸுதத⁴ரோ ஸுதஸன்னிசயோ’’திஆதீ³ஸு (ம॰ நி॰ 1.339) ஸோதத்³வாரானுஸாரவிஞ்ஞாதத⁴ரோதி அத்தோ². இத⁴ பனஸ்ஸ ஸோதத்³வாரானுஸாரேன உபதா⁴ரிதந்தி வா உபதா⁴ரணந்தி வாதி அத்தோ². மே-ஸத்³த³ஸ்ஸ ஹி மயாதி அத்தே² ஸதி ‘‘ஏவங் மயா ஸுதங் ஸோதத்³வாரானுஸாரேன உபதா⁴ரித’’ந்தி யுஜ்ஜதி. மமாதி அத்தே² ஸதி ‘‘ஏவங் மம ஸுதங் ஸோதத்³வாரானுஸாரேன உபதா⁴ரண’’ந்தி யுஜ்ஜதி.
Sutanti ayaṃ sutasaddo saupasaggo ca anupasaggo ca gamana-vissuta-kilinnaupacitānuyoga-sotaviññeyya-sotadvārānusāraviññātādianekatthappabhedo. Tathā hissa – ‘‘senāya pasuto’’tiādīsu gacchantoti attho. ‘‘Sutadhammassa passato’’tiādīsu (udā. 11) vissutadhammassāti attho. ‘‘Avassutā avassutassā’’tiādīsu (pāci. 657) kilinnākilinnassāti attho. ‘‘Tumhehi puññaṃ pasutaṃ anappaka’’ntiādīsu (khu. pā. 7-12) upacitanti attho. ‘‘Ye jhānappasutā dhīrā’’tiādīsu (dha. pa. 181) jhānānuyuttāti attho. ‘‘Diṭṭhaṃ sutaṃ muta’’ntiādīsu (ma. ni. 1.241) sotaviññeyyanti attho. ‘‘Sutadharo sutasannicayo’’tiādīsu (ma. ni. 1.339) sotadvārānusāraviññātadharoti attho. Idha panassa sotadvārānusārena upadhāritanti vā upadhāraṇanti vāti attho. Me-saddassa hi mayāti atthe sati ‘‘evaṃ mayā sutaṃ sotadvārānusārena upadhārita’’nti yujjati. Mamāti atthe sati ‘‘evaṃ mama sutaṃ sotadvārānusārena upadhāraṇa’’nti yujjati.
ஏவமேதேஸு தீஸு பதே³ஸு ஏவந்தி ஸோதவிஞ்ஞாணாதி³விஞ்ஞாணகிச்சனித³ஸ்ஸனங். மேதி வுத்தவிஞ்ஞாணஸமங்கி³புக்³க³லனித³ஸ்ஸனங். ஸுதந்தி அஸ்ஸவனபா⁴வபடிக்கே²பதோ அனூனாதி⁴காவிபரீதக்³க³ஹணனித³ஸ்ஸனங். ததா² ஏவந்தி தஸ்ஸா ஸோதத்³வாரானுஸாரேன பவத்தாய விஞ்ஞாணவீதி²யா நானப்பகாரேன ஆரம்மணே பவத்தபா⁴வப்பகாஸனங். மேதி அத்தப்பகாஸனங். ஸுதந்தி த⁴ம்மப்பகாஸனங். அயஞ்ஹெத்த² ஸங்கே²போ – ‘‘நானப்பகாரேன ஆரம்மணே பவத்தாய விஞ்ஞாணவீதி²யா மயா ந அஞ்ஞங் கதங், இத³ங் பன கதங், அயங் த⁴ம்மோ ஸுதோ’’தி.
Evametesu tīsu padesu evanti sotaviññāṇādiviññāṇakiccanidassanaṃ. Meti vuttaviññāṇasamaṅgipuggalanidassanaṃ. Sutanti assavanabhāvapaṭikkhepato anūnādhikāviparītaggahaṇanidassanaṃ. Tathā evanti tassā sotadvārānusārena pavattāya viññāṇavīthiyā nānappakārena ārammaṇe pavattabhāvappakāsanaṃ. Meti attappakāsanaṃ. Sutanti dhammappakāsanaṃ. Ayañhettha saṅkhepo – ‘‘nānappakārena ārammaṇe pavattāya viññāṇavīthiyā mayā na aññaṃ kataṃ, idaṃ pana kataṃ, ayaṃ dhammo suto’’ti.
ததா² ஏவந்தி நித்³தி³ஸிதப்³ப³ப்பகாஸனங். மேதி புக்³க³லப்பகாஸனங். ஸுதந்தி புக்³க³லகிச்சப்பகாஸனங். இத³ங் வுத்தங் ஹோதி – யங் ஸுத்தங் நித்³தி³ஸிஸ்ஸாமி, தங் மயா ஏவங் ஸுதந்தி.
Tathā evanti niddisitabbappakāsanaṃ. Meti puggalappakāsanaṃ. Sutanti puggalakiccappakāsanaṃ. Idaṃ vuttaṃ hoti – yaṃ suttaṃ niddisissāmi, taṃ mayā evaṃ sutanti.
ததா² ஏவந்தி யஸ்ஸ சித்தஸந்தானஸ்ஸ நானாகாரப்பவத்தியா நானத்த²ப்³யஞ்ஜனக்³க³ஹணங் ஹோதி, தஸ்ஸ நானாகாரனித்³தே³ஸோ. ஏவந்தி ஹி அயங் ஆகாரபஞ்ஞத்தி. மேதி கத்துனித்³தே³ஸோ. ஸுதந்தி விஸயனித்³தே³ஸோ. எத்தாவதா நானாகாரப்பவத்தேன சித்தஸந்தானேன தங்ஸமங்கி³னோ கத்து விஸயே க³ஹணஸன்னிட்டா²னங் கதங் ஹோதி.
Tathā evanti yassa cittasantānassa nānākārappavattiyā nānatthabyañjanaggahaṇaṃ hoti, tassa nānākāraniddeso. Evanti hi ayaṃ ākārapaññatti. Meti kattuniddeso. Sutanti visayaniddeso. Ettāvatā nānākārappavattena cittasantānena taṃsamaṅgino kattu visaye gahaṇasanniṭṭhānaṃ kataṃ hoti.
அத² வா ஏவந்தி புக்³க³லகிச்சனித்³தே³ஸோ. ஸுதந்தி விஞ்ஞாணகிச்சனித்³தே³ஸோ. மேதி உப⁴யகிச்சயுத்தபுக்³க³லனித்³தே³ஸோ. அயங் பனெத்த² ஸங்கே²போ – மயா ஸவனகிச்சவிஞ்ஞாணஸமங்கி³னா புக்³க³லேன விஞ்ஞாணவஸேன லத்³த⁴ஸவனகிச்சவோஹாரேன ஸுதந்தி.
Atha vā evanti puggalakiccaniddeso. Sutanti viññāṇakiccaniddeso. Meti ubhayakiccayuttapuggalaniddeso. Ayaṃ panettha saṅkhepo – mayā savanakiccaviññāṇasamaṅginā puggalena viññāṇavasena laddhasavanakiccavohārena sutanti.
தத்த² ஏவந்தி ச மேதி ச ஸச்சிகட்ட²பரமத்த²வஸேன அவிஜ்ஜமானபஞ்ஞத்தி. கிஞ்ஹெத்த² தங் பரமத்த²தோ அத்தி², யங் ஏவந்தி வா மேதி வா நித்³தே³ஸங் லபே⁴த². ஸுதந்தி விஜ்ஜமானபஞ்ஞத்தி. யஞ்ஹி தங் எத்த² ஸோதேன உபலத்³த⁴ங், தங் பரமத்த²தோ விஜ்ஜமானந்தி. ததா² ஏவந்தி ச மேதி ச தங் தங் உபாதா³ய வத்தப்³ப³தோ உபாதா³பஞ்ஞத்தி. ஸுதந்தி தி³ட்டா²தீ³னி உபனிதா⁴ய வத்தப்³ப³தோ உபனிதா⁴பஞ்ஞத்தி.
Tattha evanti ca meti ca saccikaṭṭhaparamatthavasena avijjamānapaññatti. Kiñhettha taṃ paramatthato atthi, yaṃ evanti vā meti vā niddesaṃ labhetha. Sutanti vijjamānapaññatti. Yañhi taṃ ettha sotena upaladdhaṃ, taṃ paramatthato vijjamānanti. Tathā evanti ca meti ca taṃ taṃ upādāya vattabbato upādāpaññatti. Sutanti diṭṭhādīni upanidhāya vattabbato upanidhāpaññatti.
எத்த² ச ஏவந்தி வசனேன அஸம்மோஹங் தீ³பேதி. ந ஹி ஸம்மூள்ஹோ நானப்பகாரபடிவேத⁴ஸமத்தோ² ஹோதி. ஸுதந்தி வசனேன ஸுதஸ்ஸ அஸம்மோஸங் தீ³பேதி. யஸ்ஸ ஹி ஸுதங் ஸம்முட்ட²ங் ஹோதி, ந ஸோ காலந்தரேன மயா ஸுதந்தி படிஜானாதி. இச்சஸ்ஸ அஸம்மோஹேன பஞ்ஞாஸித்³தி⁴, அஸம்மோஸேன பன ஸதிஸித்³தி⁴. தத்த² பஞ்ஞாபுப்³ப³ங்க³மாய ஸதியா ப்³யஞ்ஜனாவதா⁴ரணஸமத்த²தா, ஸதிபுப்³ப³ங்க³மாய பஞ்ஞாய அத்த²படிவேத⁴ஸமத்த²தா. தது³ப⁴யஸமத்த²தாயோகே³ன அத்த²ப்³யஞ்ஜனஸம்பன்னஸ்ஸ த⁴ம்மகோஸஸ்ஸ அனுபாலனஸமத்த²தோ த⁴ம்மப⁴ண்டா³கா³ரிகத்தஸித்³தி⁴.
Ettha ca evanti vacanena asammohaṃ dīpeti. Na hi sammūḷho nānappakārapaṭivedhasamattho hoti. Sutanti vacanena sutassa asammosaṃ dīpeti. Yassa hi sutaṃ sammuṭṭhaṃ hoti, na so kālantarena mayā sutanti paṭijānāti. Iccassa asammohena paññāsiddhi, asammosena pana satisiddhi. Tattha paññāpubbaṅgamāya satiyā byañjanāvadhāraṇasamatthatā, satipubbaṅgamāya paññāya atthapaṭivedhasamatthatā. Tadubhayasamatthatāyogena atthabyañjanasampannassa dhammakosassa anupālanasamatthato dhammabhaṇḍāgārikattasiddhi.
அபரோ நயோ – ஏவந்தி வசனேன யோனிஸோ மனஸிகாரங் தீ³பேதி, அயோனிஸோ மனஸிகரோதோ ஹி நானப்பகாரபடிவேதா⁴பா⁴வதோ. ஸுதந்தி வசனேன அவிக்கே²பங் தீ³பேதி, விக்கி²த்தசித்தஸ்ஸ ஸவனாபா⁴வதோ. ததா² ஹி விக்கி²த்தசித்தோ புக்³க³லோ ஸப்³ப³ஸம்பத்தியா வுச்சமானோபி ‘‘ந மயா ஸுதங் , புன ப⁴ணதா²’’தி ப⁴ணதி. யோனிஸோ மனஸிகாரேன செத்த² அத்தஸம்மாபணிதி⁴ங் புப்³பே³ ச கதபுஞ்ஞதங் ஸாதே⁴தி ஸம்மா அப்பணிஹிதத்தஸ்ஸ புப்³பே³ அகதபுஞ்ஞஸ்ஸ வா தத³பா⁴வதோ. ததா² அவிக்கே²பேன ஸத்³த⁴ம்மஸ்ஸவனங் ஸப்புரிஸூபனிஸ்ஸயஞ்ச ஸாதே⁴தி. ந ஹி விக்கி²த்தசித்தோ ஸோதுங் ஸக்கோதி, ந ச ஸப்புரிஸே அனுபஸ்ஸயமானஸ்ஸ ஸவனங் அத்தீ²தி.
Aparo nayo – evanti vacanena yoniso manasikāraṃ dīpeti, ayoniso manasikaroto hi nānappakārapaṭivedhābhāvato. Sutanti vacanena avikkhepaṃ dīpeti, vikkhittacittassa savanābhāvato. Tathā hi vikkhittacitto puggalo sabbasampattiyā vuccamānopi ‘‘na mayā sutaṃ , puna bhaṇathā’’ti bhaṇati. Yoniso manasikārena cettha attasammāpaṇidhiṃ pubbe ca katapuññataṃ sādheti sammā appaṇihitattassa pubbe akatapuññassa vā tadabhāvato. Tathā avikkhepena saddhammassavanaṃ sappurisūpanissayañca sādheti. Na hi vikkhittacitto sotuṃ sakkoti, na ca sappurise anupassayamānassa savanaṃ atthīti.
அபரோ நயோ – யஸ்மா ‘‘ஏவந்தி யஸ்ஸ சித்தஸந்தானஸ்ஸ நானாகாரப்பவத்தியா நானத்த²ப்³யஞ்ஜனக்³க³ஹணங் ஹோதி, தஸ்ஸ நானாகாரனித்³தே³ஸோ’’தி வுத்தங். ஸோ ச ஏவங் ப⁴த்³த³கோ ஆகாரோ ந ஸம்மா அப்பணிஹிதத்தனோ புப்³பே³ அகதபுஞ்ஞஸ்ஸ வா ஹோதி, தஸ்மா ஏவந்தி இமினா ப⁴த்³த³கேனாகாரேன பச்சி²மசக்கத்³வயஸம்பத்திமத்தனோ தீ³பேதி. ஸுதந்தி ஸவனயோகே³ன புரிமசக்கத்³வயஸம்பத்திங். ந ஹி அப்பதிரூபதே³ஸே வஸதோ ஸப்புரிஸூபனிஸ்ஸயவிரஹிதஸ்ஸ வா ஸவனங் அத்தி². இச்சஸ்ஸ பச்சி²மசக்கத்³வயஸித்³தி⁴யா ஆஸயஸுத்³தி⁴ ஸித்³தா⁴ ஹோதி, புரிமசக்கத்³வயஸித்³தி⁴யா பயோக³ஸுத்³தி⁴. தாய ச ஆஸயஸுத்³தி⁴யா அதி⁴க³மப்³யத்திஸித்³தி⁴, பயோக³ஸுத்³தி⁴யா ஆக³மப்³யத்திஸித்³தி⁴. இதி பயோகா³ஸயஸுத்³த⁴ஸ்ஸ ஆக³மாதி⁴க³மஸம்பன்னஸ்ஸ வசனங் அருணுக்³க³ங் விய ஸூரியஸ்ஸ உத³யதோ, யோனிஸோ மனஸிகாரோ விய ச குஸலகம்மஸ்ஸ, அரஹதி ப⁴க³வதோ வசனஸ்ஸ புப்³ப³ங்க³மங் ப⁴விதுந்தி டா²னே நிதா³னங் ட²பெந்தோ ஏவங் மே ஸுதந்திஆதி³மாஹ.
Aparo nayo – yasmā ‘‘evanti yassa cittasantānassa nānākārappavattiyā nānatthabyañjanaggahaṇaṃ hoti, tassa nānākāraniddeso’’ti vuttaṃ. So ca evaṃ bhaddako ākāro na sammā appaṇihitattano pubbe akatapuññassa vā hoti, tasmā evanti iminā bhaddakenākārena pacchimacakkadvayasampattimattano dīpeti. Sutanti savanayogena purimacakkadvayasampattiṃ. Na hi appatirūpadese vasato sappurisūpanissayavirahitassa vā savanaṃ atthi. Iccassa pacchimacakkadvayasiddhiyā āsayasuddhi siddhā hoti, purimacakkadvayasiddhiyā payogasuddhi. Tāya ca āsayasuddhiyā adhigamabyattisiddhi, payogasuddhiyā āgamabyattisiddhi. Iti payogāsayasuddhassa āgamādhigamasampannassa vacanaṃ aruṇuggaṃ viya sūriyassa udayato, yoniso manasikāro viya ca kusalakammassa, arahati bhagavato vacanassa pubbaṅgamaṃ bhavitunti ṭhāne nidānaṃ ṭhapento evaṃ me sutantiādimāha.
அபரோ நயோ – ஏவந்தி இமினா நானப்பகாரபடிவேத⁴தீ³பகேன வசனேன அத்தனோ அத்த²படிபா⁴னபடிஸம்பி⁴தா³ஸம்பத்திஸப்³பா⁴வங் தீ³பேதி. ஸுதந்தி இமினா ஸோதப்³ப³பே⁴த³படிவேத⁴தீ³பகேன வசனேன த⁴ம்மனிருத்திபடிஸம்பி⁴தா³ஸம்பத்திஸப்³பா⁴வங். ஏவந்தி ச இத³ங் யோனிஸோ மனஸிகாரதீ³பகவசனங் பா⁴ஸமானோ ‘‘ஏதே மயா த⁴ம்மா மனஸா அனுபெக்கி²தா தி³ட்டி²யா ஸுப்படிவித்³தா⁴’’தி தீ³பேதி. ஸுதந்தி இத³ங் ஸவனயோக³தீ³பகவசனங் பா⁴ஸமானோ ‘‘ப³ஹூ மயா த⁴ம்மா ஸுதா தா⁴தா வசஸா பரிசிதா’’தி தீ³பேதி. தது³ப⁴யேனபி அத்த²ப்³யஞ்ஜனபாரிபூரிங் தீ³பெந்தோ ஸவனே ஆத³ரங் ஜனேதி. அத்த²ப்³யஞ்ஜனபரிபுண்ணங் ஹி த⁴ம்மங் ஆத³ரேன அஸ்ஸுணந்தோ மஹதா ஹிதா பரிபா³ஹிரோ ஹோதீதி ஆத³ரங் ஜனெத்வா ஸக்கச்சங் த⁴ம்மோ ஸோதப்³போ³தி.
Aparo nayo – evanti iminā nānappakārapaṭivedhadīpakena vacanena attano atthapaṭibhānapaṭisambhidāsampattisabbhāvaṃ dīpeti. Sutanti iminā sotabbabhedapaṭivedhadīpakena vacanena dhammaniruttipaṭisambhidāsampattisabbhāvaṃ. Evanti ca idaṃ yoniso manasikāradīpakavacanaṃ bhāsamāno ‘‘ete mayā dhammā manasā anupekkhitā diṭṭhiyā suppaṭividdhā’’ti dīpeti. Sutanti idaṃ savanayogadīpakavacanaṃ bhāsamāno ‘‘bahū mayā dhammā sutā dhātā vacasā paricitā’’ti dīpeti. Tadubhayenapi atthabyañjanapāripūriṃ dīpento savane ādaraṃ janeti. Atthabyañjanaparipuṇṇaṃ hi dhammaṃ ādarena assuṇanto mahatā hitā paribāhiro hotīti ādaraṃ janetvā sakkaccaṃ dhammo sotabboti.
ஏவங் மே ஸுதந்தி இமினா பன ஸகலேன வசனேன ஆயஸ்மா ஆனந்தோ³ ததா²க³தப்பவேதி³தங் த⁴ம்மங் அத்தனோ அத³ஹந்தோ அஸப்புரிஸபூ⁴மிங் அதிக்கமதி, ஸாவகத்தங் படிஜானந்தோ ஸப்புரிஸபூ⁴மிங் ஓக்கமதி. ததா² அஸத்³த⁴ம்மா சித்தங் வுட்டா²பேதி, ஸத்³த⁴ம்மே சித்தங் பதிட்டா²பேதி. ‘‘கேவலங் ஸுதமேவேதங் மயா , தஸ்ஸேவ பன ப⁴க³வதோ வசன’’ந்தி தீ³பெந்தோ அத்தானங் பரிமோசேதி , ஸத்தா²ரங் அபதி³ஸதி, ஜினவசனங் அப்பேதி, த⁴ம்மனெத்திங் பதிட்டா²பேதி.
Evaṃ me sutanti iminā pana sakalena vacanena āyasmā ānando tathāgatappaveditaṃ dhammaṃ attano adahanto asappurisabhūmiṃ atikkamati, sāvakattaṃ paṭijānanto sappurisabhūmiṃ okkamati. Tathā asaddhammā cittaṃ vuṭṭhāpeti, saddhamme cittaṃ patiṭṭhāpeti. ‘‘Kevalaṃ sutamevetaṃ mayā , tasseva pana bhagavato vacana’’nti dīpento attānaṃ parimoceti , satthāraṃ apadisati, jinavacanaṃ appeti, dhammanettiṃ patiṭṭhāpeti.
அபிச ‘‘ஏவங் மே ஸுத’’ந்தி அத்தனா உப்பாதி³தபா⁴வங் அப்படிஜானந்தோ புரிமவசனங் விவரந்தோ ‘‘ஸம்முகா² படிக்³க³ஹிதமித³ங் மயா தஸ்ஸ ப⁴க³வதோ சதுவேஸாரஜ்ஜவிஸாரத³ஸ்ஸ த³ஸப³லத⁴ரஸ்ஸ ஆஸப⁴ட்டா²னட்டா²யினோ ஸீஹனாத³னாதி³னோ ஸப்³ப³ஸத்துத்தமஸ்ஸ த⁴ம்மிஸ்ஸரஸ்ஸ த⁴ம்மராஜஸ்ஸ த⁴ம்மாதி⁴பதினோ த⁴ம்மதீ³பஸ்ஸ த⁴ம்மஸரணஸ்ஸ ஸத்³த⁴ம்மவரசக்கவத்தினோ ஸம்மாஸம்பு³த்³த⁴ஸ்ஸ வசனங், ந எத்த² அத்தே² வா த⁴ம்மே வா பதே³ வா ப்³யஞ்ஜனே வா கங்கா² வா விமதி வா கத்தப்³பா³’’தி ஸப்³ப³தே³வமனுஸ்ஸானங் இமஸ்மிங் த⁴ம்மே அஸ்ஸத்³தி⁴யங் வினாஸேதி, ஸத்³தா⁴ஸம்பத³ங் உப்பாதே³தி. தேனேதங் வுச்சதி –
Apica ‘‘evaṃ me suta’’nti attanā uppāditabhāvaṃ appaṭijānanto purimavacanaṃ vivaranto ‘‘sammukhā paṭiggahitamidaṃ mayā tassa bhagavato catuvesārajjavisāradassa dasabaladharassa āsabhaṭṭhānaṭṭhāyino sīhanādanādino sabbasattuttamassa dhammissarassa dhammarājassa dhammādhipatino dhammadīpassa dhammasaraṇassa saddhammavaracakkavattino sammāsambuddhassa vacanaṃ, na ettha atthe vā dhamme vā pade vā byañjane vā kaṅkhā vā vimati vā kattabbā’’ti sabbadevamanussānaṃ imasmiṃ dhamme assaddhiyaṃ vināseti, saddhāsampadaṃ uppādeti. Tenetaṃ vuccati –
‘‘வினாஸயதி அஸ்ஸத்³த⁴ங், ஸத்³த⁴ங் வட்³டே⁴தி ஸாஸனே;
‘‘Vināsayati assaddhaṃ, saddhaṃ vaḍḍheti sāsane;
ஏவங் மே ஸுதமிச்சேவங், வத³ங் கோ³தமஸாவகோ’’தி.
Evaṃ me sutamiccevaṃ, vadaṃ gotamasāvako’’ti.
ஏகந்தி க³ணனபரிச்சே²த³னித்³தே³ஸோ. ஸமயந்தி பரிச்சி²ன்னநித்³தே³ஸோ. ஏகங் ஸமயந்தி அனியமிதபரிதீ³பனங். தத்த² ஸமயஸத்³தோ³ –
Ekanti gaṇanaparicchedaniddeso. Samayanti paricchinnaniddeso. Ekaṃ samayanti aniyamitaparidīpanaṃ. Tattha samayasaddo –
‘‘ஸமவாயே க²ணே காலே, ஸமூஹே ஹேதுதி³ட்டி²ஸு;
‘‘Samavāye khaṇe kāle, samūhe hetudiṭṭhisu;
படிலாபே⁴ பஹானே ச, படிவேதே⁴ ச தி³ஸ்ஸதி’’.
Paṭilābhe pahāne ca, paṭivedhe ca dissati’’.
ததா² ஹிஸ்ஸ ‘‘அப்பேவ நாம ஸ்வேபி உபஸங்கமெய்யாம காலஞ்ச ஸமயஞ்ச உபாதா³யா’’தி ஏவமாதீ³ஸு (தீ³॰ நி॰ 1.447) ஸமவாயோ அத்தோ². ‘‘ஏகோவ கோ², பி⁴க்க²வே, க²ணோ ச ஸமயோ ச ப்³ரஹ்மசரியவாஸாயா’’திஆதீ³ஸு (அ॰ நி॰ 8.29) க²ணோ. ‘‘உண்ஹஸமயோ பரிளாஹஸமயோ’’திஆதீ³ஸு (பாசி॰ 358) காலோ. ‘‘மஹாஸமயோ பவனஸ்மி’’ந்திஆதீ³ஸு (தீ³॰ நி॰ 2.332) ஸமூஹோ. ‘‘ஸமயோபி கோ² தே ப⁴த்³தா³லி அப்படிவித்³தோ⁴ அஹோஸி, ப⁴க³வா கோ² ஸாவத்தி²யங் விஹரதி, ப⁴க³வாபி மங் ஜானிஸ்ஸதி ‘ப⁴த்³தா³லி நாம பி⁴க்கு² ஸத்து² ஸாஸனே ஸிக்கா²ய அபரிபூரகாரீ’தி, அயம்பி கோ² தே, ப⁴த்³தா³லி, ஸமயோ அப்படிவித்³தோ⁴ அஹோஸீ’’திஆதீ³ஸு (ம॰ நி॰ 2.135) ஹேது. ‘‘தேன கோ² பன ஸமயேன உக்³கா³ஹமானோ பரிப்³பா³ஜகோ ஸமணமுண்டி³காபுத்தோ ஸமயப்பவாத³கே திந்து³காசீரே ஏகஸாலகே மல்லிகாய ஆராமே படிவஸதீ’’திஆதீ³ஸு (ம॰ நி॰ 2.260) தி³ட்டி².
Tathā hissa ‘‘appeva nāma svepi upasaṅkameyyāma kālañca samayañca upādāyā’’ti evamādīsu (dī. ni. 1.447) samavāyo attho. ‘‘Ekova kho, bhikkhave, khaṇo ca samayo ca brahmacariyavāsāyā’’tiādīsu (a. ni. 8.29) khaṇo. ‘‘Uṇhasamayo pariḷāhasamayo’’tiādīsu (pāci. 358) kālo. ‘‘Mahāsamayo pavanasmi’’ntiādīsu (dī. ni. 2.332) samūho. ‘‘Samayopi kho te bhaddāli appaṭividdho ahosi, bhagavā kho sāvatthiyaṃ viharati, bhagavāpi maṃ jānissati ‘bhaddāli nāma bhikkhu satthu sāsane sikkhāya aparipūrakārī’ti, ayampi kho te, bhaddāli, samayo appaṭividdho ahosī’’tiādīsu (ma. ni. 2.135) hetu. ‘‘Tena kho pana samayena uggāhamāno paribbājako samaṇamuṇḍikāputto samayappavādake tindukācīre ekasālake mallikāya ārāme paṭivasatī’’tiādīsu (ma. ni. 2.260) diṭṭhi.
‘‘தி³ட்டே² த⁴ம்மே ச யோ அத்தோ², யோ சத்தோ² ஸம்பராயிகோ;
‘‘Diṭṭhe dhamme ca yo attho, yo cattho samparāyiko;
அத்தா²பி⁴ஸமயா தீ⁴ரோ, பண்டி³தோதி பவுச்சதீ’’தி. –
Atthābhisamayā dhīro, paṇḍitoti pavuccatī’’ti. –
ஆதீ³ஸு (ஸங்॰ நி॰ 1.129) படிலாபோ⁴. ‘‘ஸம்மா மானாபி⁴ஸமயா அந்தமகாஸி து³க்க²ஸ்ஸா’’திஆதீ³ஸு (ம॰ நி॰ 1.28) பஹானங். ‘‘து³க்க²ஸ்ஸ பீளனட்டோ² ஸங்க²தட்டோ² ஸந்தாபட்டோ² விபரிணாமட்டோ² அபி⁴ஸமயட்டோ²’’திஆதீ³ஸு (படி॰ ம॰ 2.8) படிவேதோ⁴. இத⁴ பனஸ்ஸ காலோ அத்தோ². தேன ஸங்வச்ச²ர-உது-மாஸ-அட்³ட⁴மாஸ-ரத்தி-தி³வ-புப்³ப³ண்ஹ-மஜ்ஜ²ன்ஹிக-ஸாயன்ஹ-பட²ம-மஜ்ஜி²ம- பச்சி²மயாம-முஹுத்தாதீ³ஸு காலப்பபே⁴த³பூ⁴தேஸு ஸமயேஸு ஏகங் ஸமயந்தி தீ³பேதி.
Ādīsu (saṃ. ni. 1.129) paṭilābho. ‘‘Sammā mānābhisamayā antamakāsi dukkhassā’’tiādīsu (ma. ni. 1.28) pahānaṃ. ‘‘Dukkhassa pīḷanaṭṭho saṅkhataṭṭho santāpaṭṭho vipariṇāmaṭṭho abhisamayaṭṭho’’tiādīsu (paṭi. ma. 2.8) paṭivedho. Idha panassa kālo attho. Tena saṃvacchara-utu-māsa-aḍḍhamāsa-ratti-diva-pubbaṇha-majjhanhika-sāyanha-paṭhama-majjhima- pacchimayāma-muhuttādīsu kālappabhedabhūtesu samayesu ekaṃ samayanti dīpeti.
தத்த² கிஞ்சாபி ஏதேஸு ஸங்வச்ச²ராதீ³ஸு யங் யங் ஸுத்தங் யம்ஹி யம்ஹி ஸங்வச்ச²ரே உதும்ஹி மாஸே பக்கே² ரத்திபா⁴கே³ தி³வஸபா⁴கே³ வா வுத்தங், ஸப்³ப³ங் தங் தே²ரஸ்ஸ ஸுவிதி³தங் ஸுவவத்தா²பிதங் பஞ்ஞாய. யஸ்மா பன ‘‘ஏவங் மே ஸுதங் அஸுகஸங்வச்ச²ரே அஸுகஉதும்ஹி அஸுகமாஸே அஸுகபக்கே² அஸுகரத்திபா⁴கே³ அஸுகதி³வஸபா⁴கே³ வா’’தி ஏவங் வுத்தே ந ஸக்கா ஸுகே²ன தா⁴ரேதுங் வா உத்³தி³ஸிதுங் வா உத்³தி³ஸாபேதுங் வா, ப³ஹு ச வத்தப்³ப³ங் ஹோதி, தஸ்மா ஏகேனேவ பதே³ன தமத்த²ங் ஸமோதா⁴னெத்வா ‘‘ஏகங் ஸமய’’ந்தி ஆஹ.
Tattha kiñcāpi etesu saṃvaccharādīsu yaṃ yaṃ suttaṃ yamhi yamhi saṃvacchare utumhi māse pakkhe rattibhāge divasabhāge vā vuttaṃ, sabbaṃ taṃ therassa suviditaṃ suvavatthāpitaṃ paññāya. Yasmā pana ‘‘evaṃ me sutaṃ asukasaṃvacchare asukautumhi asukamāse asukapakkhe asukarattibhāge asukadivasabhāge vā’’ti evaṃ vutte na sakkā sukhena dhāretuṃ vā uddisituṃ vā uddisāpetuṃ vā, bahu ca vattabbaṃ hoti, tasmā ekeneva padena tamatthaṃ samodhānetvā ‘‘ekaṃ samaya’’nti āha.
யே வா இமே க³ப்³போ⁴க்கந்திஸமயோ ஜாதிஸமயோ ஸங்வேக³ஸமயோ அபி⁴னிக்க²மனஸமயோ து³க்கரகாரிகஸமயோ மாரவிஜயஸமயோ அபி⁴ஸம்போ³தி⁴ஸமயோ தி³ட்ட²த⁴ம்மஸுக²விஹாரஸமயோ தே³ஸனாஸமயோ பரினிப்³பா³னஸமயோதி ஏவமாத³யோ ப⁴க³வதோ தே³வமனுஸ்ஸேஸு அதிவிய ஸுப்பகாஸா அனேககாலப்பபே⁴தா³ ஏவ ஸமயா, தேஸு ஸமயேஸு தே³ஸனாஸமயஸங்கா²தங் ஏகங் ஸமயந்தி தீ³பேதி. யோ சாயங் ஞாணகருணாகிச்சஸமயேஸு கருணாகிச்சஸமயோ, அத்தஹிதபரஹித-படிபத்திஸமயேஸு பரஹித-படிபத்திஸமயோ, ஸன்னிபதிதானங் கரணீயத்³வயஸமயேஸு த⁴ம்மிகதா²ஸமயோ, தே³ஸனாபடிபத்திஸமயேஸு தே³ஸனாஸமயோ, தேஸுபி ஸமயேஸு அஞ்ஞதரங் ஸந்தா⁴ய ‘‘ஏகங் ஸமய’’ந்தி ஆஹ.
Ye vā ime gabbhokkantisamayo jātisamayo saṃvegasamayo abhinikkhamanasamayo dukkarakārikasamayo māravijayasamayo abhisambodhisamayo diṭṭhadhammasukhavihārasamayo desanāsamayo parinibbānasamayoti evamādayo bhagavato devamanussesu ativiya suppakāsā anekakālappabhedā eva samayā, tesu samayesu desanāsamayasaṅkhātaṃ ekaṃ samayanti dīpeti. Yo cāyaṃ ñāṇakaruṇākiccasamayesu karuṇākiccasamayo, attahitaparahita-paṭipattisamayesu parahita-paṭipattisamayo, sannipatitānaṃ karaṇīyadvayasamayesu dhammikathāsamayo, desanāpaṭipattisamayesu desanāsamayo, tesupi samayesu aññataraṃ sandhāya ‘‘ekaṃ samaya’’nti āha.
கஸ்மா பனெத்த² யதா² அபி⁴த⁴ம்மே ‘‘யஸ்மிங் ஸமயே காமாவசர’’ந்தி ச, இதோ அஞ்ஞேஸு ச ஸுத்தபதே³ஸு ‘‘யஸ்மிங் ஸமயே, பி⁴க்க²வே, பி⁴க்கு² விவிச்சேவ காமேஹீ’’தி ச பு⁴ம்மவசனேன நித்³தே³ஸோ கதோ, வினயே ச ‘‘தேன ஸமயேன பு³த்³தோ⁴ ப⁴க³வா’’தி கரணவசனேன நித்³தே³ஸோ கதோ, ததா² அகத்வா ‘‘ஏகங் ஸமய’’ந்தி உபயோக³வசனேன நித்³தே³ஸோ கதோதி. தத்த² ததா², இத⁴ ச அஞ்ஞதா² அத்த²ஸம்ப⁴வதோ. தத்த² ஹி அபி⁴த⁴ம்மே இதோ அஞ்ஞேஸு ஸுத்தபதே³ஸு ச அதி⁴கரணத்தோ² பா⁴வேனபா⁴வலக்க²ணத்தோ² ச ஸம்ப⁴வதி. அதி⁴கரணங் ஹி காலத்தோ² ஸமூஹத்தோ² ச ஸமயோ, தத்த² வுத்தானங் ப²ஸ்ஸாதி³த⁴ம்மானங் க²ணஸமவாயஹேதுஸங்கா²தஸ்ஸ ச ஸமயஸ்ஸ பா⁴வேன தேஸங் பா⁴வோ லக்கீ²யதி, தஸ்மா தத³த்த²ஜோதனத்த²ங் தத்த² பு⁴ம்மவசனேன நித்³தே³ஸோ கதோ.
Kasmā panettha yathā abhidhamme ‘‘yasmiṃ samaye kāmāvacara’’nti ca, ito aññesu ca suttapadesu ‘‘yasmiṃ samaye, bhikkhave, bhikkhu vivicceva kāmehī’’ti ca bhummavacanena niddeso kato, vinaye ca ‘‘tena samayena buddho bhagavā’’ti karaṇavacanena niddeso kato, tathā akatvā ‘‘ekaṃ samaya’’nti upayogavacanena niddeso katoti. Tattha tathā, idha ca aññathā atthasambhavato. Tattha hi abhidhamme ito aññesu suttapadesu ca adhikaraṇattho bhāvenabhāvalakkhaṇattho ca sambhavati. Adhikaraṇaṃ hi kālattho samūhattho ca samayo, tattha vuttānaṃ phassādidhammānaṃ khaṇasamavāyahetusaṅkhātassa ca samayassa bhāvena tesaṃ bhāvo lakkhīyati, tasmā tadatthajotanatthaṃ tattha bhummavacanena niddeso kato.
வினயே ச ஹேதுஅத்தோ² கரணத்தோ² ச ஸம்ப⁴வதி. யோ ஹி ஸோ ஸிக்கா²பத³பஞ்ஞத்திஸமயோ ஸாரிபுத்தாதீ³ஹிபி து³ப்³பி³ஞ்ஞெய்யோ, தேன ஸமயேன ஹேதுபூ⁴தேன கரணபூ⁴தேன ச ஸிக்கா²பதா³னி பஞ்ஞாபயந்தோ ஸிக்கா²பத³பஞ்ஞத்திஹேதுஞ்ச அபெக்க²மானோ ப⁴க³வா தத்த² தத்த² விஹாஸி. தஸ்மா தத³த்த²ஜோதனத்த²ங் தத்த² கரணவசனேன நித்³தே³ஸோ கதோ.
Vinaye ca hetuattho karaṇattho ca sambhavati. Yo hi so sikkhāpadapaññattisamayo sāriputtādīhipi dubbiññeyyo, tena samayena hetubhūtena karaṇabhūtena ca sikkhāpadāni paññāpayanto sikkhāpadapaññattihetuñca apekkhamāno bhagavā tattha tattha vihāsi. Tasmā tadatthajotanatthaṃ tattha karaṇavacanena niddeso kato.
இத⁴ பன அஞ்ஞஸ்மிஞ்ச ஏவங்ஜாதிகே அச்சந்தஸங்யோக³த்தோ² ஸம்ப⁴வதி. யஞ்ஹி ஸமயங் ப⁴க³வா இமங் அஞ்ஞங் வா ஸுத்தந்தங் தே³ஸேஸி, அச்சந்தமேவ தங் ஸமயங் கருணாவிஹாரேன விஹாஸி. தஸ்மா தத³த்த²ஜோதனத்த²ங் இத⁴ உபயோக³வசனநித்³தே³ஸோ கதோதி. தேனேதங் வுச்சதி –
Idha pana aññasmiñca evaṃjātike accantasaṃyogattho sambhavati. Yañhi samayaṃ bhagavā imaṃ aññaṃ vā suttantaṃ desesi, accantameva taṃ samayaṃ karuṇāvihārena vihāsi. Tasmā tadatthajotanatthaṃ idha upayogavacananiddeso katoti. Tenetaṃ vuccati –
‘‘தங் தங் அத்த²மபெக்கி²த்வா, பு⁴ம்மேன கரணேன ச;
‘‘Taṃ taṃ atthamapekkhitvā, bhummena karaṇena ca;
அஞ்ஞத்ர ஸமயோ வுத்தோ, உபயோகே³ன ஸோ இதா⁴’’தி.
Aññatra samayo vutto, upayogena so idhā’’ti.
போராணா பன வண்ணயந்தி – ‘‘தஸ்மிங் ஸமயே’’தி வா ‘‘தேன ஸமயேனா’’தி வா ‘‘ஏகங் ஸமய’’ந்தி வா அபி⁴லாபமத்தபே⁴தோ³ ஏஸ, ஸப்³ப³த்த² பு⁴ம்மமேவத்தோ²தி. தஸ்மா ‘‘ஏகங் ஸமய’’ந்தி வுத்தேபி ‘‘ஏகஸ்மிங் ஸமயே’’தி அத்தோ² வேதி³தப்³போ³.
Porāṇā pana vaṇṇayanti – ‘‘tasmiṃ samaye’’ti vā ‘‘tena samayenā’’ti vā ‘‘ekaṃ samaya’’nti vā abhilāpamattabhedo esa, sabbattha bhummamevatthoti. Tasmā ‘‘ekaṃ samaya’’nti vuttepi ‘‘ekasmiṃ samaye’’ti attho veditabbo.
ப⁴க³வாதி க³ரு. க³ருஞ்ஹி லோகே ‘‘ப⁴க³வா’’தி வத³ந்தி. அயஞ்ச ஸப்³ப³கு³ணவிஸிட்ட²தாய ஸப்³ப³ஸத்தானங் க³ரு, தஸ்மா ‘‘ப⁴க³வா’’தி வேதி³தப்³போ³. போராணேஹிபி வுத்தங் –
Bhagavāti garu. Garuñhi loke ‘‘bhagavā’’ti vadanti. Ayañca sabbaguṇavisiṭṭhatāya sabbasattānaṃ garu, tasmā ‘‘bhagavā’’ti veditabbo. Porāṇehipi vuttaṃ –
‘‘ப⁴க³வாதி வசனங் ஸெட்ட²ங், ப⁴க³வாதி வசனமுத்தமங்;
‘‘Bhagavāti vacanaṃ seṭṭhaṃ, bhagavāti vacanamuttamaṃ;
க³ரு கா³ரவயுத்தோ ஸோ, ப⁴க³வா தேன வுச்சதீ’’தி.
Garu gāravayutto so, bhagavā tena vuccatī’’ti.
அபிச –
Apica –
‘‘பா⁴க்³யவா ப⁴க்³க³வா யுத்தோ, ப⁴கே³ஹி ச விப⁴த்தவா;
‘‘Bhāgyavā bhaggavā yutto, bhagehi ca vibhattavā;
ப⁴த்தவா வந்தக³மனோ, ப⁴வேஸு ப⁴க³வா ததோ’’தி. –
Bhattavā vantagamano, bhavesu bhagavā tato’’ti. –
இமிஸ்ஸாபி கா³தா²ய வஸேனஸ்ஸ பத³ஸ்ஸ வித்தா²ரதோ அத்தோ² வேதி³தப்³போ³. ஸோ ச விஸுத்³தி⁴மக்³கே³ (விஸுத்³தி⁴॰ 1.142, 144) பு³த்³தா⁴னுஸ்ஸதினித்³தே³ஸே வுத்தோயேவ.
Imissāpi gāthāya vasenassa padassa vitthārato attho veditabbo. So ca visuddhimagge (visuddhi. 1.142, 144) buddhānussatiniddese vuttoyeva.
எத்தாவதா செத்த² ஏவங் மே ஸுதந்தி வசனேன யதா²ஸுதங் த⁴ம்மங் த³ஸ்ஸெந்தோ ப⁴க³வதோ த⁴ம்மஸரீரங் பச்சக்க²ங் கரோதி. தேன ‘‘ந இத³ங் அதிக்கந்தஸத்து²கங் பாவசனங், அயங் வோ ஸத்தா²’’தி ஸத்து² அத³ஸ்ஸனேன உக்கண்டி²தங் ஜனங் ஸமஸ்ஸாஸேதி. ஏகங் ஸமயங் ப⁴க³வாதி வசனேன தஸ்மிங் ஸமயே ப⁴க³வதோ அவிஜ்ஜமானபா⁴வங் த³ஸ்ஸெந்தோ ரூபகாயபரினிப்³பா³னங் ஸாதே⁴தி. தேன ‘‘ஏவங்வித⁴ஸ்ஸ நாம அரியத⁴ம்மஸ்ஸ தே³ஸகோ த³ஸப³லத⁴ரோ வஜிரஸங்கா⁴தஸமானகாயோ ஸோபி ப⁴க³வா பரினிப்³பு³தோ, கேன அஞ்ஞேன ஜீவிதே ஆஸா ஜனேதப்³பா³’’தி ஜீவிதமத³மத்தங் ஜனங் ஸங்வேஜேதி, ஸத்³த⁴ம்மே சஸ்ஸ உஸ்ஸாஹங் ஜனேதி. ஏவந்தி ச ப⁴ணந்தோ தே³ஸனாஸம்பத்திங் நித்³தி³ஸதி. மே ஸுதந்தி ஸாவகஸம்பத்திங். ஏகங் ஸமயந்தி காலஸம்பத்திங். ப⁴க³வாதி தே³ஸகஸம்பத்திங்.
Ettāvatā cettha evaṃ me sutanti vacanena yathāsutaṃ dhammaṃ dassento bhagavato dhammasarīraṃ paccakkhaṃ karoti. Tena ‘‘na idaṃ atikkantasatthukaṃ pāvacanaṃ, ayaṃ vo satthā’’ti satthu adassanena ukkaṇṭhitaṃ janaṃ samassāseti. Ekaṃ samayaṃ bhagavāti vacanena tasmiṃ samaye bhagavato avijjamānabhāvaṃ dassento rūpakāyaparinibbānaṃ sādheti. Tena ‘‘evaṃvidhassa nāma ariyadhammassa desako dasabaladharo vajirasaṅghātasamānakāyo sopi bhagavā parinibbuto, kena aññena jīvite āsā janetabbā’’ti jīvitamadamattaṃ janaṃ saṃvejeti, saddhamme cassa ussāhaṃ janeti. Evanti ca bhaṇanto desanāsampattiṃ niddisati. Me sutanti sāvakasampattiṃ. Ekaṃ samayanti kālasampattiṃ. Bhagavāti desakasampattiṃ.
ஸாவத்தி²யந்தி ஏவங்னாமகே நக³ரே. ஸமீபத்தே² சேதங் பு⁴ம்மவசனங். விஹரதீதி அவிஸேஸேன இரியாபத²தி³ப்³ப³ப்³ரஹ்மஅரியவிஹாரேஸு அஞ்ஞதரவிஹாரஸமங்கி³பரிதீ³பனமேதங். இத⁴ பன டா²னக³மனநிஸஜ்ஜாஸயனப்பபே⁴தே³ஸு இரியாபதே²ஸு அஞ்ஞதரஇரியாபத²ஸமாயோக³பரிதீ³பனங், தேன டி²தோபி க³ச்ச²ந்தோபி நிஸின்னோபி ஸயானோபி ப⁴க³வா விஹரதிச்சேவ வேதி³தப்³போ³. ஸோ ஹி ஏகங் இரியாபத²பா³த⁴னங் அஞ்ஞேன இரியாபதே²ன விச்சி²ந்தி³த்வா அபரிபதந்தங் அத்தபா⁴வங் ஹரதி பவத்தேதி, தஸ்மா ‘‘விஹரதீ’’தி வுச்சதி.
Sāvatthiyanti evaṃnāmake nagare. Samīpatthe cetaṃ bhummavacanaṃ. Viharatīti avisesena iriyāpathadibbabrahmaariyavihāresu aññataravihārasamaṅgiparidīpanametaṃ. Idha pana ṭhānagamananisajjāsayanappabhedesu iriyāpathesu aññatarairiyāpathasamāyogaparidīpanaṃ, tena ṭhitopi gacchantopi nisinnopi sayānopi bhagavā viharaticceva veditabbo. So hi ekaṃ iriyāpathabādhanaṃ aññena iriyāpathena vicchinditvā aparipatantaṃ attabhāvaṃ harati pavatteti, tasmā ‘‘viharatī’’ti vuccati.
ஜேதவனேதி ஜேதஸ்ஸ ராஜகுமாரஸ்ஸ வனே. தஞ்ஹி தேன ரோபிதங் ஸங்வட்³டி⁴தங் பரிபாலிதங், ஸோ சஸ்ஸ ஸாமீ அஹோஸி, தஸ்மா ஜேதவனந்தி ஸங்க²ங் க³தங், தஸ்மிங் ஜேதவனே. அனாத²பிண்டி³கஸ்ஸ ஆராமேதி அனாத²பிண்டி³கேன க³ஹபதினா சதுபஞ்ஞாஸஹிரஞ்ஞகோடிபரிச்சாகே³ன பு³த்³த⁴ப்பமுக²ஸ்ஸ பி⁴க்கு²ஸங்க⁴ஸ்ஸ நிய்யாதிதத்தா அனாத²பிண்டி³கஸ்ஸாதி ஸங்க²ங் க³தே ஆராமே . அயமெத்த² ஸங்கே²போ, வித்தா²ரோ பன பபஞ்சஸூத³னியா மஜ்ஜி²மட்ட²கதா²ய ஸப்³பா³ஸவஸுத்தவண்ணனாயங் (ம॰ நி॰ அட்ட²॰ 1.14 ஆத³யோ) வுத்தோ.
Jetavaneti jetassa rājakumārassa vane. Tañhi tena ropitaṃ saṃvaḍḍhitaṃ paripālitaṃ, so cassa sāmī ahosi, tasmā jetavananti saṅkhaṃ gataṃ, tasmiṃ jetavane. Anāthapiṇḍikassa ārāmeti anāthapiṇḍikena gahapatinā catupaññāsahiraññakoṭipariccāgena buddhappamukhassa bhikkhusaṅghassa niyyātitattā anāthapiṇḍikassāti saṅkhaṃ gate ārāme . Ayamettha saṅkhepo, vitthāro pana papañcasūdaniyā majjhimaṭṭhakathāya sabbāsavasuttavaṇṇanāyaṃ (ma. ni. aṭṭha. 1.14 ādayo) vutto.
தத்த² ஸியா – யதி³ தாவ ப⁴க³வா ஸாவத்தி²யங் விஹரதி, ‘‘ஜேதவனே’’தி ந வத்தப்³ப³ங். அத² தத்த² விஹரதி, ‘‘ஸாவத்தி²ய’’ந்தி ந வத்தப்³ப³ங். ந ஹி ஸக்கா உப⁴யத்த² ஏகங் ஸமயங் விஹரிதுந்தி. ந கோ² பனேதங் ஏவங் த³ட்ட²ப்³ப³ங். நனு அவோசும்ஹ ‘‘ஸமீபத்தே² பு⁴ம்மவசன’’ந்தி. தஸ்மா யதா² க³ங்கா³யமுனாதீ³னங் ஸமீபே கோ³யூதா²னி சரந்தானி ‘‘க³ங்கா³ய சரந்தி, யமுனாய சரந்தீ’’தி வுச்சந்தி, ஏவமிதா⁴பி யதி³த³ங் ஸாவத்தி²யா ஸமீபே ஜேதவனங், தத்த² விஹரந்தோ வுச்சதி ‘‘ஸாவத்தி²யங் விஹரதி ஜேதவனே’’தி. கோ³சரகா³மனித³ஸ்ஸனத்த²ங் ஹிஸ்ஸ ஸாவத்தி²வசனங், பப்³ப³ஜிதானுரூபனிவாஸனட்டா²னநித³ஸ்ஸனத்த²ங் ஸேஸவசனங்.
Tattha siyā – yadi tāva bhagavā sāvatthiyaṃ viharati, ‘‘jetavane’’ti na vattabbaṃ. Atha tattha viharati, ‘‘sāvatthiya’’nti na vattabbaṃ. Na hi sakkā ubhayattha ekaṃ samayaṃ viharitunti. Na kho panetaṃ evaṃ daṭṭhabbaṃ. Nanu avocumha ‘‘samīpatthe bhummavacana’’nti. Tasmā yathā gaṅgāyamunādīnaṃ samīpe goyūthāni carantāni ‘‘gaṅgāya caranti, yamunāya carantī’’ti vuccanti, evamidhāpi yadidaṃ sāvatthiyā samīpe jetavanaṃ, tattha viharanto vuccati ‘‘sāvatthiyaṃ viharati jetavane’’ti. Gocaragāmanidassanatthaṃ hissa sāvatthivacanaṃ, pabbajitānurūpanivāsanaṭṭhānanidassanatthaṃ sesavacanaṃ.
தத்த² ஸாவத்தி²வசனேன ஆயஸ்மா ஆனந்தோ³ ப⁴க³வதோ க³ஹட்டா²னுக்³க³ஹகரணங் த³ஸ்ஸேதி, ஜேதவனாதி³கித்தனேன பப்³ப³ஜிதானுக்³க³ஹகரணங். ததா² புரிமேன பச்சயக்³க³ஹணதோ அத்தகிலமதா²னுயோக³விவஜ்ஜனங், பச்சி²மேன வத்து²காமப்பஹானதோ காமஸுக²ல்லிகானுயோக³விவஜ்ஜனூபாயத³ஸ்ஸனங். புரிமேன ச த⁴ம்மதே³ஸனாபி⁴யோக³ங், பச்சி²மேன விவேகாதி⁴முத்திங். புரிமேன கருணாய உபக³மனங், பச்சி²மேன பஞ்ஞாய அபக³மனங். புரிமேன ஸத்தானங் ஹிதஸுக²னிப்பா²த³னாதி⁴முத்திதங், பச்சி²மேன பரஹிதஸுக²கரணே நிருபலேபதங். புரிமேன த⁴ம்மிகஸுகா²பரிச்சாக³னிமித்தபா²ஸுவிஹாரங், பச்சி²மேன உத்தரிமனுஸ்ஸத⁴ம்மானுயோக³னிமித்தங். புரிமேன மனுஸ்ஸானங் உபகாரப³ஹுலதங், பச்சி²மேன தே³வதானங். புரிமேன லோகே ஜாதஸ்ஸ லோகே ஸங்வட்³ட⁴பா⁴வங், பச்சி²மேன லோகேன அனுபலித்ததங். புரிமேன ‘‘ஏகபுக்³க³லோ, பி⁴க்க²வே, லோகே உப்பஜ்ஜமானோ உப்பஜ்ஜதி ப³ஹுஜனஹிதாய ப³ஹுஜனஸுகா²ய லோகானுகம்பாய அத்தா²ய ஹிதாய ஸுகா²ய தே³வமனுஸ்ஸானங். கதமோ ஏகபுக்³க³லோ? ததா²க³தோ அரஹங் ஸம்மாஸம்பு³த்³தோ⁴’’தி (அ॰ நி॰ 1.170) வசனதோ யத³த்த²ங் ப⁴க³வா உப்பன்னோ, தத³த்த²பரினிப்பா²த³னங், பச்சி²மேன யத்த² உப்பன்னோ, தத³னுரூபவிஹாரங். ப⁴க³வா ஹி பட²மங் லும்பி³னிவனே, து³தியங் போ³தி⁴மண்டே³தி லோகியலோகுத்தராய உப்பத்தியா வனேயேவ உப்பன்னோ. தேனஸ்ஸ வனேயேவ விஹாரங் த³ஸ்ஸேதீதி ஏவமாதி³னா நயேனெத்த² அத்த²யோஜனா வேதி³தப்³பா³.
Tattha sāvatthivacanena āyasmā ānando bhagavato gahaṭṭhānuggahakaraṇaṃ dasseti, jetavanādikittanena pabbajitānuggahakaraṇaṃ. Tathā purimena paccayaggahaṇato attakilamathānuyogavivajjanaṃ, pacchimena vatthukāmappahānato kāmasukhallikānuyogavivajjanūpāyadassanaṃ. Purimena ca dhammadesanābhiyogaṃ, pacchimena vivekādhimuttiṃ. Purimena karuṇāya upagamanaṃ, pacchimena paññāya apagamanaṃ. Purimena sattānaṃ hitasukhanipphādanādhimuttitaṃ, pacchimena parahitasukhakaraṇe nirupalepataṃ. Purimena dhammikasukhāpariccāganimittaphāsuvihāraṃ, pacchimena uttarimanussadhammānuyoganimittaṃ. Purimena manussānaṃ upakārabahulataṃ, pacchimena devatānaṃ. Purimena loke jātassa loke saṃvaḍḍhabhāvaṃ, pacchimena lokena anupalittataṃ. Purimena ‘‘ekapuggalo, bhikkhave, loke uppajjamāno uppajjati bahujanahitāya bahujanasukhāya lokānukampāya atthāya hitāya sukhāya devamanussānaṃ. Katamo ekapuggalo? Tathāgato arahaṃ sammāsambuddho’’ti (a. ni. 1.170) vacanato yadatthaṃ bhagavā uppanno, tadatthaparinipphādanaṃ, pacchimena yattha uppanno, tadanurūpavihāraṃ. Bhagavā hi paṭhamaṃ lumbinivane, dutiyaṃ bodhimaṇḍeti lokiyalokuttarāya uppattiyā vaneyeva uppanno. Tenassa vaneyeva vihāraṃ dassetīti evamādinā nayenettha atthayojanā veditabbā.
தத்ராதி தே³ஸகாலபரிதீ³பனங். தஞ்ஹி யங் ஸமயங் விஹரதி, தத்ர ஸமயே. யஸ்மிஞ்ச ஆராமே விஹரதி, தத்ர ஆராமேதி தீ³பேதி. பா⁴ஸிதப்³ப³யுத்தே வா தே³ஸகாலே தீ³பேதி. ந ஹி ப⁴க³வா அயுத்தே தே³ஸே வா காலே வா த⁴ம்மங் பா⁴ஸதி. ‘‘அகாலோ கோ² தாவ, பா³ஹியா’’திஆதி³ (உதா³॰ 10) செத்த² ஸாத⁴கங். கோ²தி பத³பூரணமத்தே அவதா⁴ரணே ஆதி³காலத்தே² வா நிபாதோ. ப⁴க³வாதி லோகக³ருதீ³பனங். பி⁴க்கூ²தி கதா²ஸவனயுத்தபுக்³க³லவசனங். அபி செத்த² ‘‘பி⁴க்க²கோதி பி⁴க்கு², பி⁴க்கா²சரியங் அஜ்ஜு²பக³தோதி பி⁴க்கூ²’’திஆதி³னா (பாரா॰ 45; விப⁴॰ 511) நயேன வசனத்தோ² வேதி³தப்³போ³. ஆமந்தேஸீதி ஆலபி அபா⁴ஸி ஸம்போ³தே⁴ஸீதி அயமெத்த² அத்தோ². அஞ்ஞத்ர பன ஞாபனேபி ஹோதி. யதா²ஹ – ‘‘ஆமந்தயாமி வோ, பி⁴க்க²வே, படிவேத³யாமி வோ, பி⁴க்க²வே’’தி. பக்கோஸனேபி. யதா²ஹ – ‘‘ஏஹி த்வங், பி⁴க்கு², மம வசனேன ஸாரிபுத்தங் ஆமந்தேஹீ’’தி (அ॰ நி॰ 9.11; ஸங்॰ நி॰ 2.32).
Tatrāti desakālaparidīpanaṃ. Tañhi yaṃ samayaṃ viharati, tatra samaye. Yasmiñca ārāme viharati, tatra ārāmeti dīpeti. Bhāsitabbayutte vā desakāle dīpeti. Na hi bhagavā ayutte dese vā kāle vā dhammaṃ bhāsati. ‘‘Akālo kho tāva, bāhiyā’’tiādi (udā. 10) cettha sādhakaṃ. Khoti padapūraṇamatte avadhāraṇe ādikālatthe vā nipāto. Bhagavāti lokagarudīpanaṃ. Bhikkhūti kathāsavanayuttapuggalavacanaṃ. Api cettha ‘‘bhikkhakoti bhikkhu, bhikkhācariyaṃ ajjhupagatoti bhikkhū’’tiādinā (pārā. 45; vibha. 511) nayena vacanattho veditabbo. Āmantesīti ālapi abhāsi sambodhesīti ayamettha attho. Aññatra pana ñāpanepi hoti. Yathāha – ‘‘āmantayāmi vo, bhikkhave, paṭivedayāmi vo, bhikkhave’’ti. Pakkosanepi. Yathāha – ‘‘ehi tvaṃ, bhikkhu, mama vacanena sāriputtaṃ āmantehī’’ti (a. ni. 9.11; saṃ. ni. 2.32).
பி⁴க்க²வோதி ஆமந்தனாகாரபரிதீ³பனங். தஞ்ச பி⁴க்க²னஸீலதாதி³கு³ணயோக³ஸித்³த⁴த்தா வுத்தங். பி⁴க்க²னஸீலதாகு³ணயுத்தோபி ஹி பி⁴க்கு², பி⁴க்க²னத⁴ம்மதாகு³ணயுத்தோபி பி⁴க்கு², பி⁴க்க²னே ஸாது⁴காரிதாகு³ணயுத்தோபீதி ஸத்³த³விதூ³ மஞ்ஞந்தி. தேன ச நேஸங் பி⁴க்க²னஸீலதாதி³கு³ணயோக³ஸித்³தே⁴ன வசனேன ஹீனாதி⁴கஜனஸேவிதங் வுத்திங் பகாஸெந்தோ உத்³த⁴ததீ³னபா⁴வனிக்³க³ஹங் கரோதி. பி⁴க்க²வோதி இமினா கருணாவிப்பா²ரஸொம்மஹத³யனயனநிபாதபுப்³ப³ங்க³மேன வசனேன தே அத்தனோ முகா²பி⁴முகே² கரோதி. தேனேவ ச கதே²துகம்யதாதீ³பகேன வசனேன தேஸங் ஸோதுகம்யதங் ஜனேதி. தேனேவ ச ஸம்போ³த⁴னத்தே²ன ஸாது⁴கங் ஸவனமனஸிகாரேபி தே நியோஜேதி. ஸாது⁴கங் ஸவனமனஸிகாராயத்தா ஹி ஸாஸனஸம்பத்தி.
Bhikkhavoti āmantanākāraparidīpanaṃ. Tañca bhikkhanasīlatādiguṇayogasiddhattā vuttaṃ. Bhikkhanasīlatāguṇayuttopi hi bhikkhu, bhikkhanadhammatāguṇayuttopi bhikkhu, bhikkhane sādhukāritāguṇayuttopīti saddavidū maññanti. Tena ca nesaṃ bhikkhanasīlatādiguṇayogasiddhena vacanena hīnādhikajanasevitaṃ vuttiṃ pakāsento uddhatadīnabhāvaniggahaṃ karoti. Bhikkhavoti iminā karuṇāvipphārasommahadayanayananipātapubbaṅgamena vacanena te attano mukhābhimukhe karoti. Teneva ca kathetukamyatādīpakena vacanena tesaṃ sotukamyataṃ janeti. Teneva ca sambodhanatthena sādhukaṃ savanamanasikārepi te niyojeti. Sādhukaṃ savanamanasikārāyattā hi sāsanasampatti.
அபரேஸுபி தே³வமனுஸ்ஸேஸு விஜ்ஜமானேஸு கஸ்மா பி⁴க்கூ²யேவ ஆமந்தேஸீதி சே? ஜெட்ட²ஸெட்டா²ஸன்னஸதா³ஸன்னிஹிதபா⁴வதோ. ஸப்³ப³பரிஸஸாதா⁴ரணா ஹி ப⁴க³வதோ த⁴ம்மதே³ஸனா. பரிஸாய ச ஜெட்டா² பி⁴க்கூ² பட²முப்பன்னத்தா, ஸெட்டா² அனகா³ரியபா⁴வங் ஆதி³ங் கத்வா ஸத்து²சரியானுவிதா⁴யகத்தா ஸகலஸாஸனபடிக்³கா³ஹகத்தா ச. ஆஸன்னா தே தத்த² நிஸின்னேஸு ஸத்து²ஸந்திகத்தா. ஸதா³ஸன்னிஹிதா ஸத்து²ஸந்திகாவசரத்தாதி. அபிச தே த⁴ம்மதே³ஸனாய பா⁴ஜனங் யதா²னுஸிட்ட²ங் படிபத்திஸப்³பா⁴வதோதிபி தே ஏவ ஆமந்தேஸி.
Aparesupi devamanussesu vijjamānesu kasmā bhikkhūyeva āmantesīti ce? Jeṭṭhaseṭṭhāsannasadāsannihitabhāvato. Sabbaparisasādhāraṇā hi bhagavato dhammadesanā. Parisāya ca jeṭṭhā bhikkhū paṭhamuppannattā, seṭṭhā anagāriyabhāvaṃ ādiṃ katvā satthucariyānuvidhāyakattā sakalasāsanapaṭiggāhakattā ca. Āsannā te tattha nisinnesu satthusantikattā. Sadāsannihitā satthusantikāvacarattāti. Apica te dhammadesanāya bhājanaṃ yathānusiṭṭhaṃ paṭipattisabbhāvatotipi te eva āmantesi.
கிமத்த²ங் பன ப⁴க³வா த⁴ம்மங் தே³ஸெந்தோ பட²மங் பி⁴க்கூ² ஆமந்தேஸி, ந த⁴ம்மமேவ தே³ஸேஸீதி? ஸதிஜனநத்த²ங். பி⁴க்கூ² ஹி அஞ்ஞங் சிந்தெந்தாபி விக்கி²த்தசித்தாபி த⁴ம்மங் பச்சவெக்க²ந்தாபி கம்மட்டா²னங் மனஸிகரொந்தாபி நிஸின்னா ஹொந்தி, தே அனாமந்தெத்வா த⁴ம்மே தே³ஸியமானே ‘‘அயங் தே³ஸனா கிங்னிதா³னா கிங்பச்சயா கதமாய அட்டு²ப்பத்தியா தே³ஸிதா’’தி ஸல்லக்கே²துங் அஸக்கொந்தா து³க்³க³ஹிதங் வா க³ண்ஹெய்யுங், ந வா க³ண்ஹெய்யுங். தேன நேஸங் ஸதிஜனநத்த²ங் ப⁴க³வா பட²மங் ஆமந்தெத்வா பச்சா² த⁴ம்மங் தே³ஸேதி.
Kimatthaṃ pana bhagavā dhammaṃ desento paṭhamaṃ bhikkhū āmantesi, na dhammameva desesīti? Satijananatthaṃ. Bhikkhū hi aññaṃ cintentāpi vikkhittacittāpi dhammaṃ paccavekkhantāpi kammaṭṭhānaṃ manasikarontāpi nisinnā honti, te anāmantetvā dhamme desiyamāne ‘‘ayaṃ desanā kiṃnidānā kiṃpaccayā katamāya aṭṭhuppattiyā desitā’’ti sallakkhetuṃ asakkontā duggahitaṃ vā gaṇheyyuṃ, na vā gaṇheyyuṃ. Tena nesaṃ satijananatthaṃ bhagavā paṭhamaṃ āmantetvā pacchā dhammaṃ deseti.
ப⁴த³ந்தேதி கா³ரவவசனமேதங், ஸத்து² படிவசனதா³னங் வா. அபி செத்த² ‘‘பி⁴க்க²வோ’’தி வத³மானோ ப⁴க³வா தே பி⁴க்கூ² ஆலபதி. ‘‘ப⁴த³ந்தே’’தி வத³மானா தே ப⁴க³வந்தங் பச்சாலபந்தி. ததா² ‘‘பி⁴க்க²வோ’’தி ப⁴க³வா ஆதி³ம்ஹி பா⁴ஸதி, ‘‘ப⁴த³ந்தே’’தி தே பச்சாபா⁴ஸந்தி. ‘‘பி⁴க்க²வோ’’தி படிவசனங் தா³பேதி, ‘‘ப⁴த³ந்தே’’தி படிவசனங் தெ³ந்தி. தே பி⁴க்கூ²தி யே ப⁴க³வா ஆமந்தேஸி, தே. ப⁴க³வதோ பச்சஸ்ஸோஸுந்தி ப⁴க³வதோ ஆமந்தனங் படிஅஸ்ஸோஸுங், அபி⁴முகா² ஹுத்வா ஸுணிங்ஸு ஸம்படிச்சி²ங்ஸு படிக்³க³ஹேஸுந்தி அத்தோ². ப⁴க³வா ஏதத³வோசாதி ப⁴க³வா ஏதங் இதா³னி வத்தப்³ப³ங் ஸகலங் ஸுத்தங் அவோச. எத்தாவதா ச யங் ஆயஸ்மதா ஆனந்தே³ன இமஸ்ஸ ஸுத்தஸ்ஸ ஸுகா²வகா³ஹணத்த²ங் காலதே³ஸதே³ஸகபரிஸாபதே³ஸபடிமண்டி³தங் நிதா³னங் பா⁴ஸிதங், தஸ்ஸ அத்த²வண்ணனா ஸமத்தாதி.
Bhadanteti gāravavacanametaṃ, satthu paṭivacanadānaṃ vā. Api cettha ‘‘bhikkhavo’’ti vadamāno bhagavā te bhikkhū ālapati. ‘‘Bhadante’’ti vadamānā te bhagavantaṃ paccālapanti. Tathā ‘‘bhikkhavo’’ti bhagavā ādimhi bhāsati, ‘‘bhadante’’ti te paccābhāsanti. ‘‘Bhikkhavo’’ti paṭivacanaṃ dāpeti, ‘‘bhadante’’ti paṭivacanaṃ denti. Te bhikkhūti ye bhagavā āmantesi, te. Bhagavato paccassosunti bhagavato āmantanaṃ paṭiassosuṃ, abhimukhā hutvā suṇiṃsu sampaṭicchiṃsu paṭiggahesunti attho. Bhagavāetadavocāti bhagavā etaṃ idāni vattabbaṃ sakalaṃ suttaṃ avoca. Ettāvatā ca yaṃ āyasmatā ānandena imassa suttassa sukhāvagāhaṇatthaṃ kāladesadesakaparisāpadesapaṭimaṇḍitaṃ nidānaṃ bhāsitaṃ, tassa atthavaṇṇanā samattāti.
ரூபாதி³வண்ணனா
Rūpādivaṇṇanā
இதா³னி நாஹங், பி⁴க்க²வே, அஞ்ஞங் ஏகரூபம்பி ஸமனுபஸ்ஸாமீதிஆதி³னா நயேன ப⁴க³வதா நிக்கி²த்தஸ்ஸ ஸுத்தஸ்ஸ வண்ணனாய ஓகாஸோ அனுப்பத்தோ, ஸா பனேஸா ஸுத்தவண்ணனா யஸ்மா ஸுத்தனிக்கே²பங் விசாரெத்வாவ வுச்சமானா பாகடா ஹோதி, தஸ்மா ஸுத்தனிக்கே²பவிசாரணா தாவ வேதி³தப்³பா³. சத்தாரோ ஹி ஸுத்தனிக்கே²பா அத்தஜ்ஜா²ஸயோ பரஜ்ஜா²ஸயோ புச்சா²வஸிகோ அட்டு²ப்பத்திகோதி. தத்த² யானி ஸுத்தானி ப⁴க³வா பரேஹி அனஜ்ஜி²ட்டோ² கேவலங் அத்தனோ அஜ்ஜா²ஸயேனேவ கதே²ஸி, ஸெய்யதி²த³ங் – ஆகங்கெ²ய்யஸுத்தங் வத்த²ஸுத்தந்தி ஏவமாதீ³னி, தேஸங் அத்தஜ்ஜா²ஸயோ நிக்கே²போ. யானி பன ‘‘பரிபக்கா கோ² ராஹுலஸ்ஸ விமுத்திபரிபாசனீயா த⁴ம்மா, யங்னூனாஹங் ராஹுலங் உத்தரி ஆஸவானங் க²யே வினெய்ய’’ந்தி (ஸங்॰ நி॰ 4.121; ம॰ நி॰ 3.416) ஏவங் பரேஸங் அஜ்ஜா²ஸயங் க²ந்திங் மனங் அபி⁴னீஹாரங் பு³ஜ்ஜ²னபா⁴வஞ்ச ஓலோகெத்வா பரஜ்ஜா²ஸயவஸேன கதி²தானி, ஸெய்யதி²த³ங் – ராஹுலோவாத³ஸுத்தங் த⁴ம்மசக்கப்பவத்தனந்தி ஏவமாதீ³னி, தேஸங் பரஜ்ஜா²ஸயோ நிக்கே²போ. ப⁴க³வந்தங் பன உபஸங்கமித்வா தே தே தே³வமனுஸ்ஸா ததா² ததா² பஞ்ஹங் புச்ச²ந்தி. ஏவங் புட்டே²ன ப⁴க³வதா யானி கதி²தானி தே³வதாஸங்யுத்தபொ³ஜ்ஜ²ங்க³ஸங்யுத்தாதீ³னி, தேஸங் புச்சா²வஸிகோ நிக்கே²போ. யானி பன உப்பன்னங் காரணங் படிச்ச கதி²தானி த⁴ம்மதா³யாத³ஸுத்தபுத்தமங்ஸூபமாதீ³னி, தேஸங் அட்டு²ப்பத்திகோ நிக்கே²போ. ஏவமிமேஸு சதூஸு நிக்கே²பேஸு இமஸ்ஸ ஸுத்தஸ்ஸ பரஜ்ஜா²ஸயோ நிக்கே²போ. பரஜ்ஜா²ஸயவஸேன ஹேதங் நிக்கி²த்தங். கேஸங் அஜ்ஜா²ஸயேனாதி? ரூபக³ருகானங் புரிஸானங்.
Idāni nāhaṃ, bhikkhave, aññaṃ ekarūpampi samanupassāmītiādinā nayena bhagavatā nikkhittassa suttassa vaṇṇanāya okāso anuppatto, sā panesā suttavaṇṇanā yasmā suttanikkhepaṃ vicāretvāva vuccamānā pākaṭā hoti, tasmā suttanikkhepavicāraṇā tāva veditabbā. Cattāro hi suttanikkhepā attajjhāsayo parajjhāsayo pucchāvasiko aṭṭhuppattikoti. Tattha yāni suttāni bhagavā parehi anajjhiṭṭho kevalaṃ attano ajjhāsayeneva kathesi, seyyathidaṃ – ākaṅkheyyasuttaṃ vatthasuttanti evamādīni, tesaṃ attajjhāsayo nikkhepo. Yāni pana ‘‘paripakkā kho rāhulassa vimuttiparipācanīyā dhammā, yaṃnūnāhaṃ rāhulaṃ uttari āsavānaṃ khaye vineyya’’nti (saṃ. ni. 4.121; ma. ni. 3.416) evaṃ paresaṃ ajjhāsayaṃ khantiṃ manaṃ abhinīhāraṃ bujjhanabhāvañca oloketvā parajjhāsayavasena kathitāni, seyyathidaṃ – rāhulovādasuttaṃ dhammacakkappavattananti evamādīni, tesaṃ parajjhāsayo nikkhepo. Bhagavantaṃ pana upasaṅkamitvā te te devamanussā tathā tathā pañhaṃ pucchanti. Evaṃ puṭṭhena bhagavatā yāni kathitāni devatāsaṃyuttabojjhaṅgasaṃyuttādīni, tesaṃ pucchāvasiko nikkhepo. Yāni pana uppannaṃ kāraṇaṃ paṭicca kathitāni dhammadāyādasuttaputtamaṃsūpamādīni, tesaṃ aṭṭhuppattiko nikkhepo. Evamimesu catūsu nikkhepesu imassa suttassa parajjhāsayo nikkhepo. Parajjhāsayavasena hetaṃ nikkhittaṃ. Kesaṃ ajjhāsayenāti? Rūpagarukānaṃ purisānaṃ.
தத்த² நாஹங், பி⁴க்க²வேதிஆதீ³ஸு நகாரோ படிஸேத⁴த்தோ². அஹந்தி அத்தானங் நித்³தி³ஸதி. பி⁴க்க²வேதி பி⁴க்கூ² ஆலபதி. அஞ்ஞந்தி இதா³னி வத்தப்³பா³ இத்தி²ரூபதோ அஞ்ஞங். ஏகரூபம்பீதி ஏகம்பி ரூபங். ஸமனுபஸ்ஸாமீதி த்³வே ஸமனுபஸ்ஸனா ஞாணஸமனுபஸ்ஸனா ச தி³ட்டி²ஸமனுபஸ்ஸனா ச. தத்த² ‘‘அனிச்சதோ ஸமனுபஸ்ஸதி, நோ நிச்சதோ’’தி (படி॰ ம॰ 3.35) அயங் ஞாணஸமனுபஸ்ஸனா நாம. ‘‘ரூபங் அத்ததோ ஸமனுபஸ்ஸதீ’’திஆதி³கா (படி॰ ம॰ 1.130) பன தி³ட்டி²ஸமனுபஸ்ஸனா நாம. தாஸு இத⁴ ஞாணஸமனுபஸ்ஸனா அதி⁴ப்பேதா. இமஸ்ஸ பன பத³ஸ்ஸ நகாரேன ஸம்ப³ந்தோ⁴ வேதி³தப்³போ³. இத³ங் ஹி வுத்தங் ஹோதி – அஹங், பி⁴க்க²வே, ஸப்³ப³ஞ்ஞுதஞ்ஞாணேன ஓலோகெந்தோபி அஞ்ஞங் ஏகரூபம்பி ந ஸமனுபஸ்ஸாமீதி. யங் ஏவங் புரிஸஸ்ஸ சித்தங் பரியாதா³ய திட்ட²தீதி யங் ரூபங் ரூபக³ருகஸ்ஸ புரிஸஸ்ஸ சதுபூ⁴மககுஸலசித்தங் பரியாதி³யித்வா க³ண்ஹித்வா கே²பெத்வா திட்ட²தி. ‘‘ஸப்³ப³ங் ஹத்தி²காயங் பரியாதி³யித்வா’’திஆதீ³ஸு (ஸங்॰ நி॰ 1.126) ஹி க³ஹணங் பரியாதா³னங் நாம. ‘‘அனிச்சஸஞ்ஞா, பி⁴க்க²வே, பா⁴விதா ப³ஹுலீகதா ஸப்³ப³ங் காமராக³ங் பரியாதி³யதீ’’திஆதீ³ஸு (ஸங்॰ நி॰ 3.102) கே²பனங். இத⁴ உப⁴யம்பி வட்டதி. தத்த² இத³ங் ரூபங் சதுபூ⁴மககுஸலசித்தங் க³ண்ஹந்தங் ந நீலுப்பலகலாபங் புரிஸோ விய ஹத்தே²ன க³ண்ஹாதி, நாபி கே²பயமானங் அக்³கி³ விய உத்³த⁴னே உத³கங் ஸந்தாபெத்வா கே²பேதி. உப்பத்திஞ்சஸ்ஸ நிவாரயமானமேவ சதுபூ⁴மகம்பி குஸலசித்தங் க³ண்ஹாதி சேவ கே²பேதி சாதி வேதி³தப்³ப³ங். தேன வுத்தங் – ‘‘புரிஸஸ்ஸ சித்தங் பரியாதா³ய திட்ட²தீ’’தி.
Tattha nāhaṃ, bhikkhavetiādīsu nakāro paṭisedhattho. Ahanti attānaṃ niddisati. Bhikkhaveti bhikkhū ālapati. Aññanti idāni vattabbā itthirūpato aññaṃ. Ekarūpampīti ekampi rūpaṃ. Samanupassāmīti dve samanupassanā ñāṇasamanupassanā ca diṭṭhisamanupassanā ca. Tattha ‘‘aniccato samanupassati, no niccato’’ti (paṭi. ma. 3.35) ayaṃ ñāṇasamanupassanā nāma. ‘‘Rūpaṃ attato samanupassatī’’tiādikā (paṭi. ma. 1.130) pana diṭṭhisamanupassanā nāma. Tāsu idha ñāṇasamanupassanā adhippetā. Imassa pana padassa nakārena sambandho veditabbo. Idaṃ hi vuttaṃ hoti – ahaṃ, bhikkhave, sabbaññutaññāṇena olokentopi aññaṃ ekarūpampi na samanupassāmīti. Yaṃ evaṃ purisassa cittaṃ pariyādāya tiṭṭhatīti yaṃ rūpaṃ rūpagarukassa purisassa catubhūmakakusalacittaṃ pariyādiyitvā gaṇhitvā khepetvā tiṭṭhati. ‘‘Sabbaṃ hatthikāyaṃ pariyādiyitvā’’tiādīsu (saṃ. ni. 1.126) hi gahaṇaṃ pariyādānaṃ nāma. ‘‘Aniccasaññā, bhikkhave, bhāvitā bahulīkatā sabbaṃ kāmarāgaṃ pariyādiyatī’’tiādīsu (saṃ. ni. 3.102) khepanaṃ. Idha ubhayampi vaṭṭati. Tattha idaṃ rūpaṃ catubhūmakakusalacittaṃ gaṇhantaṃ na nīluppalakalāpaṃ puriso viya hatthena gaṇhāti, nāpi khepayamānaṃ aggi viya uddhane udakaṃ santāpetvā khepeti. Uppattiñcassa nivārayamānameva catubhūmakampi kusalacittaṃ gaṇhāti ceva khepeti cāti veditabbaṃ. Tena vuttaṃ – ‘‘purisassa cittaṃ pariyādāya tiṭṭhatī’’ti.
யத²யித³ந்தி யதா² இத³ங். இத்தி²ரூபந்தி இத்தி²யா ரூபங். தத்த² ‘‘கிஞ்ச, பி⁴க்க²வே, ரூபங் வதே³த²? ருப்பதீதி கோ², பி⁴க்க²வே, தஸ்மா ரூபந்தி வுச்சதி. கேன ருப்பதி? ஸீதேனபி ருப்பதி உண்ஹேனபி ருப்பதீ’’தி (ஸங்॰ நி॰ 3.79) ஸுத்தானுஸாரேன ரூபஸ்ஸ வசனத்தோ² சேவ ஸாமஞ்ஞலக்க²ணஞ்ச வேதி³தப்³ப³ங். அயங் பன ரூபஸத்³தோ³ க²ந்த⁴ப⁴வனிமித்தபச்சயஸரீரவண்ணஸண்டா²னாதீ³ஸு அனேகேஸு அத்தே²ஸு வத்ததி. அயஞ்ஹி ‘‘யங் கிஞ்சி ரூபங் அதீதானாக³தபச்சுப்பன்ன’’ந்தி (விப⁴॰ 2; மஹாவ॰ 22) எத்த² ரூபக்க²ந்தே⁴ வத்ததி. ‘‘ரூபூபபத்தியா மக்³க³ங் பா⁴வேதீ’’தி (த⁴॰ ஸ॰ 161; விப⁴॰ 624) எத்த² ரூபப⁴வே. ‘‘அஜ்ஜ²த்தங் அரூபஸஞ்ஞீ ப³ஹித்³தா⁴ ரூபானி பஸ்ஸதீ’’தி (த⁴॰ ஸ॰ 204-232 ஆத³யோ) எத்த² கஸிணனிமித்தே. ‘‘ஸரூபா, பி⁴க்க²வே, உப்பஜ்ஜந்தி பாபகா அகுஸலா த⁴ம்மா நோ அரூபா’’தி (அ॰ நி॰ 2.83) எத்த² பச்சயே. ‘‘ஆகாஸோ பரிவாரிதோ ரூபந்தேவ ஸங்க²ங் க³ச்ச²தீ’’தி (ம॰ நி॰ 1.306) எத்த² ஸரீரே. ‘‘சக்கு²ஞ்ச படிச்ச ரூபே ச உப்பஜ்ஜதி சக்கு²விஞ்ஞாண’’ந்தி (ம॰ நி॰ 1.400; 3.421) எத்த² வண்ணே. ‘‘ரூபப்பமாணோ ரூபப்பஸன்னோ’’தி (அ॰ நி॰ 4.65) எத்த² ஸண்டா²னே. ஆதி³ஸத்³தே³ன ‘‘பியரூபங் ஸாதரூபங், அரஸரூபோ’’திஆதீ³னிபி ஸங்க³ண்ஹிதப்³பா³னி. இத⁴ பனேஸ இத்தி²யா சதுஸமுட்டா²னே ரூபாயதனஸங்கா²தே வண்ணே வத்ததி. அபிச யோ கோசி இத்தி²யா நிவத்த²னிவாஸனஸ்ஸ வா அலங்காரஸ்ஸ வா க³ந்த⁴வண்ணகாதீ³னங் வா பிளந்த⁴னமாலாதீ³னங் வாதி காயப்படிப³த்³தோ⁴ ச வண்ணோ புரிஸஸ்ஸ சக்கு²விஞ்ஞாணஸ்ஸ ஆரம்மணங் ஹுத்வா உபகப்பதி, ஸப்³ப³மேதங் இத்தி²ரூபந்தேவ வேதி³தப்³ப³ங். இத்தி²ரூபங், பி⁴க்க²வே, புரிஸஸ்ஸ சித்தங் பரியாதா³ய திட்ட²தீதி இத³ங் புரிமஸ்ஸேவ த³ள்ஹீகரணத்த²ங் வுத்தங். புரிமங் வா ‘‘யத²யித³ங், பி⁴க்க²வே, இத்தி²ரூப’’ந்தி ஏவங் ஓபம்மவஸேன வுத்தங், இத³ங் பரியாதா³னானுபா⁴வத³ஸ்ஸனவஸேன.
Yathayidanti yathā idaṃ. Itthirūpanti itthiyā rūpaṃ. Tattha ‘‘kiñca, bhikkhave, rūpaṃ vadetha? Ruppatīti kho, bhikkhave, tasmā rūpanti vuccati. Kena ruppati? Sītenapi ruppati uṇhenapi ruppatī’’ti (saṃ. ni. 3.79) suttānusārena rūpassa vacanattho ceva sāmaññalakkhaṇañca veditabbaṃ. Ayaṃ pana rūpasaddo khandhabhavanimittapaccayasarīravaṇṇasaṇṭhānādīsu anekesu atthesu vattati. Ayañhi ‘‘yaṃ kiñci rūpaṃ atītānāgatapaccuppanna’’nti (vibha. 2; mahāva. 22) ettha rūpakkhandhe vattati. ‘‘Rūpūpapattiyā maggaṃ bhāvetī’’ti (dha. sa. 161; vibha. 624) ettha rūpabhave. ‘‘Ajjhattaṃ arūpasaññī bahiddhā rūpāni passatī’’ti (dha. sa. 204-232 ādayo) ettha kasiṇanimitte. ‘‘Sarūpā, bhikkhave, uppajjanti pāpakā akusalā dhammā no arūpā’’ti (a. ni. 2.83) ettha paccaye. ‘‘Ākāso parivārito rūpanteva saṅkhaṃ gacchatī’’ti (ma. ni. 1.306) ettha sarīre. ‘‘Cakkhuñca paṭicca rūpe ca uppajjati cakkhuviññāṇa’’nti (ma. ni. 1.400; 3.421) ettha vaṇṇe. ‘‘Rūpappamāṇo rūpappasanno’’ti (a. ni. 4.65) ettha saṇṭhāne. Ādisaddena ‘‘piyarūpaṃ sātarūpaṃ, arasarūpo’’tiādīnipi saṅgaṇhitabbāni. Idha panesa itthiyā catusamuṭṭhāne rūpāyatanasaṅkhāte vaṇṇe vattati. Apica yo koci itthiyā nivatthanivāsanassa vā alaṅkārassa vā gandhavaṇṇakādīnaṃ vā piḷandhanamālādīnaṃ vāti kāyappaṭibaddho ca vaṇṇo purisassa cakkhuviññāṇassa ārammaṇaṃ hutvā upakappati, sabbametaṃ itthirūpanteva veditabbaṃ. Itthirūpaṃ, bhikkhave, purisassa cittaṃ pariyādāya tiṭṭhatīti idaṃ purimasseva daḷhīkaraṇatthaṃ vuttaṃ. Purimaṃ vā ‘‘yathayidaṃ, bhikkhave, itthirūpa’’nti evaṃ opammavasena vuttaṃ, idaṃ pariyādānānubhāvadassanavasena.
தத்ரித³ங் இத்தி²ரூபஸ்ஸ பரியாதா³னானுபா⁴வே வத்து² – மஹாதா³டி²கனாக³ராஜா கிர சேதியகி³ரிம்ஹி அம்ப³த்த²லே மஹாதூ²பங் காராபெத்வா கி³ரிப⁴ண்ட³பூஜங் நாம கத்வா காலேன காலங் ஓரோத⁴க³ணபரிவுதோ சேதியகி³ரிங் க³ந்த்வா பி⁴க்கு²ஸங்க⁴ஸ்ஸ மஹாதா³னங் தே³தி. ப³ஹூனங் ஸன்னிபாதட்டா²னே நாம ந ஸப்³பே³ஸங் ஸதி ஸூபட்டி²தா ஹோதி, ரஞ்ஞோ ச த³மிளதே³வீ நாம மஹேஸீ பட²மவயே டி²தா த³ஸ்ஸனீயா பாஸாதி³கா. அதே²கோ சித்தத்தே²ரோ நாம வுட்³ட⁴பப்³ப³ஜிதோ அஸங்வரனியாமேன ஓலோகெந்தோ தஸ்ஸா ரூபாரம்மணே நிமித்தங் க³ஹெத்வா உம்மாத³ப்பத்தோ விய டி²தனிஸின்னட்டா²னேஸு ‘‘ஹந்த³ த³மிளதே³வீ, ஹந்த³ த³மிளதே³வீ’’தி வத³ந்தோ விசரதி. ததோ பட்டா²ய சஸ்ஸ த³ஹரஸாமணேரா உம்மத்தகசித்தத்தே²ரொத்வேவ நாமங் கத்வா வோஹரிங்ஸு. அத² ஸா தே³வீ நசிரஸ்ஸேவ காலமகாஸி. பி⁴க்கு²ஸங்கே⁴ ஸிவதி²கத³ஸ்ஸனங் க³ந்த்வா ஆக³தே த³ஹரஸாமணேரா தஸ்ஸ ஸந்திகங் க³ந்த்வா ஏவமாஹங்ஸு – ‘‘ப⁴ந்தே சித்தத்தே²ர, யஸ்ஸத்தா²ய த்வங் விலபஸி, மயங் தஸ்ஸா தே³வியா ஸிவதி²கத³ஸ்ஸனங் க³ந்த்வா ஆக³தா’’தி. ஏவங் வுத்தேபி அஸ்ஸத்³த³ஹந்தோ ‘‘யஸ்ஸா வா தஸ்ஸா வா தும்ஹே ஸிவதி²கத³ஸ்ஸனத்தா²ய க³தா, முக²ங் தும்ஹாகங் தூ⁴மண்ண’’ந்தி . உம்மத்தகவசனமேவ அவோச. ஏவங் உம்மத்தகசித்தத்தே²ரஸ்ஸ சித்தங் பரியாதா³ய அட்டா²ஸி இத³ங் இத்தி²ரூபங்.
Tatridaṃ itthirūpassa pariyādānānubhāve vatthu – mahādāṭhikanāgarājā kira cetiyagirimhi ambatthale mahāthūpaṃ kārāpetvā giribhaṇḍapūjaṃ nāma katvā kālena kālaṃ orodhagaṇaparivuto cetiyagiriṃ gantvā bhikkhusaṅghassa mahādānaṃ deti. Bahūnaṃ sannipātaṭṭhāne nāma na sabbesaṃ sati sūpaṭṭhitā hoti, rañño ca damiḷadevī nāma mahesī paṭhamavaye ṭhitā dassanīyā pāsādikā. Atheko cittatthero nāma vuḍḍhapabbajito asaṃvaraniyāmena olokento tassā rūpārammaṇe nimittaṃ gahetvā ummādappatto viya ṭhitanisinnaṭṭhānesu ‘‘handa damiḷadevī, handa damiḷadevī’’ti vadanto vicarati. Tato paṭṭhāya cassa daharasāmaṇerā ummattakacittattherotveva nāmaṃ katvā vohariṃsu. Atha sā devī nacirasseva kālamakāsi. Bhikkhusaṅghe sivathikadassanaṃ gantvā āgate daharasāmaṇerā tassa santikaṃ gantvā evamāhaṃsu – ‘‘bhante cittatthera, yassatthāya tvaṃ vilapasi, mayaṃ tassā deviyā sivathikadassanaṃ gantvā āgatā’’ti. Evaṃ vuttepi assaddahanto ‘‘yassā vā tassā vā tumhe sivathikadassanatthāya gatā, mukhaṃ tumhākaṃ dhūmaṇṇa’’nti . Ummattakavacanameva avoca. Evaṃ ummattakacittattherassa cittaṃ pariyādāya aṭṭhāsi idaṃ itthirūpaṃ.
அபரம்பி வத்து² – ஸத்³தா⁴திஸ்ஸமஹாராஜா கிர ஏகதி³வஸங் ஓரோத⁴க³ணபரிவுதோ விஹாரங் ஆக³தோ . ஏகோ த³ஹரோ லோஹபாஸாத³த்³வாரகொட்ட²கே ட²த்வா அஸங்வரே டி²தோ ஏகங் இத்தி²ங் ஓலோகேஸி. ஸாபி க³மனங் பச்சி²ந்தி³த்வா தங் ஓலோகேஸி. உபோ⁴பி அப்³ப⁴ந்தரே உட்டி²தேன ராக³க்³கி³னா ட³ய்ஹித்வா காலமகங்ஸு. ஏவங் இத்தி²ரூபங் த³ஹரஸ்ஸ சித்தங் பரியாதா³ய திட்ட²தி.
Aparampi vatthu – saddhātissamahārājā kira ekadivasaṃ orodhagaṇaparivuto vihāraṃ āgato . Eko daharo lohapāsādadvārakoṭṭhake ṭhatvā asaṃvare ṭhito ekaṃ itthiṃ olokesi. Sāpi gamanaṃ pacchinditvā taṃ olokesi. Ubhopi abbhantare uṭṭhitena rāgagginā ḍayhitvā kālamakaṃsu. Evaṃ itthirūpaṃ daharassa cittaṃ pariyādāya tiṭṭhati.
அபரம்பி வத்து² – கல்யாணியமஹாவிஹாரதோ கிரேகோ த³ஹரோ உத்³தே³ஸத்தா²ய காளதீ³க⁴வாபிகா³மத்³வாரவிஹாரங் க³ந்த்வா நிட்டி²துத்³தே³ஸகிச்சோ அத்த²காமானங் வசனங் அக்³க³ஹெத்வா ‘‘க³தட்டா²னே த³ஹரஸாமணேரேஹி புட்டே²ன கா³மஸ்ஸ நிவிட்டா²காரோ கதே²தப்³போ³ ப⁴விஸ்ஸதீ’’தி கா³மே பிண்டா³ய சரந்தோ விஸபா⁴கா³ரம்மணே நிமித்தங் க³ஹெத்வா அத்தனோ வஸனட்டா²னங் க³தோ தாய நிவத்த²வத்த²ங் ஸஞ்ஜானித்வா ‘‘கஹங், ப⁴ந்தே, இத³ங் லத்³த⁴’’ந்தி புச்ச²ந்தோ தஸ்ஸா மதபா⁴வங் ஞத்வா ‘‘ஏவரூபா நாம இத்தீ² மங் நிஸ்ஸாய மதா’’தி சிந்தெந்தோ அந்தோஉட்டி²தேன ராக³க்³கி³னா ட³ய்ஹித்வா ஜீவிதக்க²யங் பாபுணி. ஏவம்பி இத³ங் இத்தி²ரூபங் புரிஸஸ்ஸ சித்தங் பரியாதா³ய திட்ட²தீதி வேதி³தப்³ப³ங்.
Aparampi vatthu – kalyāṇiyamahāvihārato kireko daharo uddesatthāya kāḷadīghavāpigāmadvāravihāraṃ gantvā niṭṭhituddesakicco atthakāmānaṃ vacanaṃ aggahetvā ‘‘gataṭṭhāne daharasāmaṇerehi puṭṭhena gāmassa niviṭṭhākāro kathetabbo bhavissatī’’ti gāme piṇḍāya caranto visabhāgārammaṇe nimittaṃ gahetvā attano vasanaṭṭhānaṃ gato tāya nivatthavatthaṃ sañjānitvā ‘‘kahaṃ, bhante, idaṃ laddha’’nti pucchanto tassā matabhāvaṃ ñatvā ‘‘evarūpā nāma itthī maṃ nissāya matā’’ti cintento antouṭṭhitena rāgagginā ḍayhitvā jīvitakkhayaṃ pāpuṇi. Evampi idaṃ itthirūpaṃ purisassa cittaṃ pariyādāya tiṭṭhatīti veditabbaṃ.
2. து³தியாதீ³னி ஸத்³த³க³ருகாதீ³னங் ஆஸயவஸேன வுத்தானி. தேஸு இத்தி²ஸத்³தோ³தி இத்தி²யா சித்தஸமுட்டா²னோ கதி²தகீ³தவாதி³தஸத்³தோ³. அபிச இத்தி²யா நிவத்த²னிவாஸனஸ்ஸாபி அலங்கதாலங்காரஸ்ஸாபி இத்தி²பயோக³னிப்பா²தி³தோ வீணாஸங்க²பணவாதி³ஸத்³தோ³பி இத்தி²ஸத்³தொ³த்வேவ வேதி³தப்³போ³. ஸப்³போ³பி ஹேஸோ புரிஸஸ்ஸ சித்தங் பரியாதா³ய திட்ட²தி.
2. Dutiyādīni saddagarukādīnaṃ āsayavasena vuttāni. Tesu itthisaddoti itthiyā cittasamuṭṭhāno kathitagītavāditasaddo. Apica itthiyā nivatthanivāsanassāpi alaṅkatālaṅkārassāpi itthipayoganipphādito vīṇāsaṅkhapaṇavādisaddopi itthisaddotveva veditabbo. Sabbopi heso purisassa cittaṃ pariyādāya tiṭṭhati.
தத்த² ஸுவண்ணகக்கடகஸுவண்ணமோரத³ஹரபி⁴க்கு²ஆதீ³னங் வத்தூ²னி வேதி³தப்³பா³னி. பப்³ப³தந்தரங் கிர நிஸ்ஸாய மஹந்தங் ஹத்தி²னாக³குலங் வஸதி. அவிதூ³ரட்டா²னே சஸ்ஸ மஹாபரிபோ⁴க³ஸரோ அத்தி², தஸ்மிங் காயூபபன்னோ ஸுவண்ணகக்கடகோ அத்தி². ஸோ தங் ஸரங் ஓதிண்ணோதிண்ணே ஸண்டா³ஸேன விய அளேஹி பாதே³ க³ஹெத்வா அத்தனோ வஸங் நெத்வா மாரேதி. தஸ்ஸ ஓதாராபெக்கா² ஹத்தி²னாகா³ ஏகங் மஹாஹத்தி²ங் ஜெட்ட²கங் கத்வா விசரந்தி. ஸோ ஏகதி³வஸங் தங் ஹத்தி²னாக³ங் க³ண்ஹி. தா²மஸதிஸம்பன்னோ ஹத்தி²னாகோ³ சிந்தேஸி – ‘‘ஸசாஹங் பீ⁴தரவங் ரவிஸ்ஸாமி, ஸப்³பே³ யதா²ருசியா அகீளித்வா பலாயிஸ்ஸந்தீ’’தி நிச்சலோவ அட்டா²ஸி. அத² ஸப்³பே³ஸங் உத்திண்ணபா⁴வங் ஞத்வா தேன க³ஹிதபா⁴வங் அத்தனோ ப⁴ரியங் ஜானாபேதுங் விரவித்வா ஏவமாஹ –
Tattha suvaṇṇakakkaṭakasuvaṇṇamoradaharabhikkhuādīnaṃ vatthūni veditabbāni. Pabbatantaraṃ kira nissāya mahantaṃ hatthināgakulaṃ vasati. Avidūraṭṭhāne cassa mahāparibhogasaro atthi, tasmiṃ kāyūpapanno suvaṇṇakakkaṭako atthi. So taṃ saraṃ otiṇṇotiṇṇe saṇḍāsena viya aḷehi pāde gahetvā attano vasaṃ netvā māreti. Tassa otārāpekkhā hatthināgā ekaṃ mahāhatthiṃ jeṭṭhakaṃ katvā vicaranti. So ekadivasaṃ taṃ hatthināgaṃ gaṇhi. Thāmasatisampanno hatthināgo cintesi – ‘‘sacāhaṃ bhītaravaṃ ravissāmi, sabbe yathāruciyā akīḷitvā palāyissantī’’ti niccalova aṭṭhāsi. Atha sabbesaṃ uttiṇṇabhāvaṃ ñatvā tena gahitabhāvaṃ attano bhariyaṃ jānāpetuṃ viravitvā evamāha –
‘‘ஸிங்கீ³மிகோ³ ஆயதசக்கு²னெத்தோ,
‘‘Siṅgīmigo āyatacakkhunetto,
அட்டி²த்தசோ வாரிஸயோ அலோமோ;
Aṭṭhittaco vārisayo alomo;
தேனாபி⁴பூ⁴தோ கபணங் ருதா³மி,
Tenābhibhūto kapaṇaṃ rudāmi,
மா ஹேவ மங் பாணஸமங் ஜஹெய்யா’’தி. (ஜா॰ 1.3.49);
Mā heva maṃ pāṇasamaṃ jaheyyā’’ti. (jā. 1.3.49);
ஸா தங் ஸுத்வா ஸாமிகஸ்ஸ க³ஹிதபா⁴வங் ஞத்வா தங் தம்ஹா ப⁴யா மோசேதுங் ஹத்தி²னா ச குளீரேன ச ஸத்³தி⁴ங் ஸல்லபந்தீ ஏவமாஹ –
Sā taṃ sutvā sāmikassa gahitabhāvaṃ ñatvā taṃ tamhā bhayā mocetuṃ hatthinā ca kuḷīrena ca saddhiṃ sallapantī evamāha –
‘‘அய்ய ந தங் ஜஹிஸ்ஸாமி, குஞ்ஜரங் ஸட்டி²ஹாயனங்;
‘‘Ayya na taṃ jahissāmi, kuñjaraṃ saṭṭhihāyanaṃ;
பத²ப்³யா சாதுரந்தாய, ஸுப்பியோ ஹோஸி மே துவங்.
Pathabyā cāturantāya, suppiyo hosi me tuvaṃ.
‘‘யே குளீரா ஸமுத்³த³ஸ்மிங், க³ங்கா³ய யமுனாய ச;
‘‘Ye kuḷīrā samuddasmiṃ, gaṅgāya yamunāya ca;
தேஸங் த்வங் வாரிஜோ ஸெட்டோ², முஞ்ச ரோத³ந்தியா பதி’’ந்தி. (ஜா॰ 1.3.50-51);
Tesaṃ tvaṃ vārijo seṭṭho, muñca rodantiyā pati’’nti. (jā. 1.3.50-51);
குளீரோ ஸஹ இத்தி²ஸத்³த³ஸ்ஸவனேன க³ஹணங் ஸிதி²லமகாஸி. அத² ஹத்தி²னாகோ³ ‘‘அயமேவேதஸ்ஸ ஓகாஸோ’’தி ஏகங் பாத³ங் க³ஹிதாகாரேனேவ ட²பெத்வா து³தியங் உக்கி²பித்வா தங் பிட்டி²கபாலே அக்கமித்வா விசுண்ணிகங் கத்வா தோ²கங் ஆகட்³டி⁴த்வா தீரே கி²பி. அத² நங் ஸப்³ப³ஹத்தி²னோ ஸன்னிபதித்வா ‘‘அம்ஹாகங் வேரீ’’தி விசுண்ணயிங்ஸு. ஏவங் தாவ இத்தி²ஸத்³தோ³ ஸுவண்ணகக்கடகஸ்ஸ சித்தங் பரியாதி³யித்வா திட்ட²தி.
Kuḷīro saha itthisaddassavanena gahaṇaṃ sithilamakāsi. Atha hatthināgo ‘‘ayamevetassa okāso’’ti ekaṃ pādaṃ gahitākāreneva ṭhapetvā dutiyaṃ ukkhipitvā taṃ piṭṭhikapāle akkamitvā vicuṇṇikaṃ katvā thokaṃ ākaḍḍhitvā tīre khipi. Atha naṃ sabbahatthino sannipatitvā ‘‘amhākaṃ verī’’ti vicuṇṇayiṃsu. Evaṃ tāva itthisaddo suvaṇṇakakkaṭakassa cittaṃ pariyādiyitvā tiṭṭhati.
ஸுவண்ணமோரோபி ஹிமவந்தங் அனுபவிஸித்வா மஹந்தங் பப்³ப³தக³ஹனங் நிஸ்ஸாய வஸந்தோ நிச்சகாலங் ஸூரியஸ்ஸ உத³யகாலே ஸூரியமண்ட³லங் உல்லோகெத்வா அத்தனோ ரக்க²ங் கரொந்தோ ஏவங் வத³தி –
Suvaṇṇamoropi himavantaṃ anupavisitvā mahantaṃ pabbatagahanaṃ nissāya vasanto niccakālaṃ sūriyassa udayakāle sūriyamaṇḍalaṃ ulloketvā attano rakkhaṃ karonto evaṃ vadati –
‘‘உதே³தயங் சக்கு²மா ஏகராஜா,
‘‘Udetayaṃ cakkhumā ekarājā,
ஹரிஸ்ஸவண்ணோ பத²விப்பபா⁴ஸோ;
Harissavaṇṇo pathavippabhāso;
தங் தங் நமஸ்ஸாமி ஹரிஸ்ஸவண்ணங் பத²விப்பபா⁴ஸங்,
Taṃ taṃ namassāmi harissavaṇṇaṃ pathavippabhāsaṃ,
தயாஜ்ஜ கு³த்தா விஹரேமு தி³வஸங்.
Tayājja guttā viharemu divasaṃ.
‘‘யே ப்³ராஹ்மணா வேத³கூ³ ஸப்³ப³த⁴ம்மே,
‘‘Ye brāhmaṇā vedagū sabbadhamme,
தே மே நமோ தே ச மங் பாலயந்து;
Te me namo te ca maṃ pālayantu;
நமத்து² பு³த்³தா⁴னங் நமத்து² போ³தி⁴யா,
Namatthu buddhānaṃ namatthu bodhiyā,
நமோ விமுத்தானங் நமோ விமுத்தியா;
Namo vimuttānaṃ namo vimuttiyā;
இமங் ஸோ பரித்தங் கத்வா,
Imaṃ so parittaṃ katvā,
மோரோ சரதி ஏஸனா’’தி. (ஜா॰ 1.2.17);
Moro carati esanā’’ti. (jā. 1.2.17);
ஸோ தி³வஸங் கோ³சரங் க³ஹெத்வா ஸாயன்ஹஸமயே வஸனட்டா²னங் பவிஸந்தோ அத்த²ங்க³தங் ஸூரியமண்ட³லங் ஓலோகெத்வாபி இமங் கா³த²ங் வத³தி –
So divasaṃ gocaraṃ gahetvā sāyanhasamaye vasanaṭṭhānaṃ pavisanto atthaṅgataṃ sūriyamaṇḍalaṃ oloketvāpi imaṃ gāthaṃ vadati –
‘‘அபேதயங் சக்கு²மா ஏகராஜா,
‘‘Apetayaṃ cakkhumā ekarājā,
ஹரிஸ்ஸவண்ணோ பத²விப்பபா⁴ஸோ;
Harissavaṇṇo pathavippabhāso;
தங் தங் நமஸ்ஸாமி ஹரிஸ்ஸவண்ணங் பத²விப்பபா⁴ஸங்,
Taṃ taṃ namassāmi harissavaṇṇaṃ pathavippabhāsaṃ,
தயாஜ்ஜ கு³த்தா விஹரேமு ரத்திங்.
Tayājja guttā viharemu rattiṃ.
‘‘யே ப்³ராஹ்மணா வேத³கூ³ ஸப்³ப³த⁴ம்மே,
‘‘Ye brāhmaṇā vedagū sabbadhamme,
தே மே நமோ தே ச மங் பாலயந்து;
Te me namo te ca maṃ pālayantu;
நமத்து² பு³த்³தா⁴னங் நமத்து² போ³தி⁴யா,
Namatthu buddhānaṃ namatthu bodhiyā,
நமோ விமுத்தானங் நமோ விமுத்தியா;
Namo vimuttānaṃ namo vimuttiyā;
இமங் ஸோ பரித்தங் கத்வா,
Imaṃ so parittaṃ katvā,
மோரோ வாஸமகப்பயீ’’தி. (ஜா॰ 1.2.18);
Moro vāsamakappayī’’ti. (jā. 1.2.18);
இமினா நியாமேன ஸத்த வஸ்ஸஸதானி வீதினாமெத்வா ஏகதி³வஸங் பரித்தகம்மதோ புரேதரமேவ மோரகுக்குடிகாய ஸத்³த³ங் ஸுத்வா பரித்தகம்மங் அஸரித்வா ரஞ்ஞா பேஸிதஸ்ஸ லுத்³த³கஸ்ஸ வஸங் உபக³தோ. ஏவங் இத்தி²ஸத்³தோ³ ஸுவண்ணமோரஸ்ஸ சித்தங் பரியாதி³யித்வா திட்ட²தீதி. சா²தபப்³ப³தவாஸீ த³ஹரோ பன ஸுதா⁴முண்ட³கவாஸீ த³ஹரோ ச இத்தி²ஸத்³த³ங் ஸுத்வா அனயப்³யஸனங் பத்தாதி.
Iminā niyāmena satta vassasatāni vītināmetvā ekadivasaṃ parittakammato puretarameva morakukkuṭikāya saddaṃ sutvā parittakammaṃ asaritvā raññā pesitassa luddakassa vasaṃ upagato. Evaṃ itthisaddo suvaṇṇamorassa cittaṃ pariyādiyitvā tiṭṭhatīti. Chātapabbatavāsī daharo pana sudhāmuṇḍakavāsī daharo ca itthisaddaṃ sutvā anayabyasanaṃ pattāti.
3. ததியே இத்தி²க³ந்தோ⁴தி இத்தி²யா சதுஸமுட்டா²னிகங் க³ந்தா⁴யதனங். ஸ்வாயங் இத்தி²யா ஸரீரக³ந்தோ⁴ து³க்³க³ந்தோ⁴ ஹோதி, காயாருள்ஹோ பன ஆக³ந்துகஅனுலேபனாதி³க³ந்தோ⁴ இத⁴ அதி⁴ப்பேதோ. ஏகச்சா ஹி இத்தீ² அஸ்ஸக³ந்தி⁴னீ ஹோதி, ஏகச்சா மெண்ட³கக³ந்தி⁴னீ, ஏகச்சா ஸேத³க³ந்தி⁴னீ, ஏகச்சா ஸோணிதக³ந்தி⁴னீ . ஏகச்சோ அந்த⁴பா³லோ ஏவரூபாயபி இத்தி²யா ரஜ்ஜதேவ. சக்கவத்தினோ பன இத்தி²ரதனஸ்ஸ காயதோ சந்த³னக³ந்தோ⁴ வாயதி, முக²தோ ச உப்பலக³ந்தோ⁴. அயங் ந ஸப்³பா³ஸங் ஹோதி, ஆக³ந்துகஅனுலேபனாதி³க³ந்தோ⁴வ இத⁴ அதி⁴ப்பேதோ. திரச்சா²னக³தா பன ஹத்தி²அஸ்ஸகோ³ணாத³யோ திரச்சா²னக³தானங் ஸஜாதிஇத்தீ²னங் உதுக³ந்தே⁴ன யோஜனத்³வியோஜனதியோஜனசதுயோஜனம்பி க³ச்ச²ந்தி. இத்தி²காயே க³ந்தோ⁴ வா ஹோது இத்தி²யா நிவத்த²னிவாஸனஅனுலித்தாலேபனபிளந்த⁴மாலாதி³க³ந்தோ⁴ வா, ஸப்³போ³பி இத்தி²க³ந்தொ⁴த்வேவ வேதி³தப்³போ³.
3. Tatiye itthigandhoti itthiyā catusamuṭṭhānikaṃ gandhāyatanaṃ. Svāyaṃ itthiyā sarīragandho duggandho hoti, kāyāruḷho pana āgantukaanulepanādigandho idha adhippeto. Ekaccā hi itthī assagandhinī hoti, ekaccā meṇḍakagandhinī, ekaccā sedagandhinī, ekaccā soṇitagandhinī . Ekacco andhabālo evarūpāyapi itthiyā rajjateva. Cakkavattino pana itthiratanassa kāyato candanagandho vāyati, mukhato ca uppalagandho. Ayaṃ na sabbāsaṃ hoti, āgantukaanulepanādigandhova idha adhippeto. Tiracchānagatā pana hatthiassagoṇādayo tiracchānagatānaṃ sajātiitthīnaṃ utugandhena yojanadviyojanatiyojanacatuyojanampi gacchanti. Itthikāye gandho vā hotu itthiyā nivatthanivāsanaanulittālepanapiḷandhamālādigandho vā, sabbopi itthigandhotveva veditabbo.
4. சதுத்தே² இத்தி²ரஸோதி இத்தி²யா சதுஸமுட்டா²னிகங் ரஸாயதனங். திபிடகசூளனாக³சூளாப⁴யத்தே²ரா பன ‘‘ஸ்வாயங் இத்தி²யா கிங்காரபடிஸ்ஸாவிதாதி³வஸேன ஸவனரஸோ சேவ பரிபோ⁴க³ரஸோ ச, அயங் இத்தி²ரஸோ’’தி வத³ந்தி. கிங் தேன? யோ பனாயங் இத்தி²யா ஒட்ட²மங்ஸஸம்மக்க²னகே²ளாதி³ரஸோபி , ஸாமிகஸ்ஸ தி³ன்னயாகு³ப⁴த்தாதீ³னங் ரஸோபி, ஸப்³போ³ ஸோ இத்தி²ரஸொத்வேவ வேதி³தப்³போ³. அனேகே ஹி ஸத்தா அத்தனோ மாதுகா³மேன யங்கிஞ்சி ஸஹத்தா² தி³ன்னமேவ மது⁴ரந்தி க³ஹெத்வா அனயப்³யஸனங் பத்தாதி.
4. Catutthe itthirasoti itthiyā catusamuṭṭhānikaṃ rasāyatanaṃ. Tipiṭakacūḷanāgacūḷābhayattherā pana ‘‘svāyaṃ itthiyā kiṃkārapaṭissāvitādivasena savanaraso ceva paribhogaraso ca, ayaṃ itthiraso’’ti vadanti. Kiṃ tena? Yo panāyaṃ itthiyā oṭṭhamaṃsasammakkhanakheḷādirasopi , sāmikassa dinnayāgubhattādīnaṃ rasopi, sabbo so itthirasotveva veditabbo. Aneke hi sattā attano mātugāmena yaṃkiñci sahatthā dinnameva madhuranti gahetvā anayabyasanaṃ pattāti.
5. பஞ்சமே இத்தி²பொ²ட்ட²ப்³போ³தி இத்தி²யா காயஸம்ப²ஸ்ஸோ, இத்தி²ஸரீராருள்ஹானங் வத்தா²லங்காரமாலாதீ³னம்பி ப²ஸ்ஸோ இத்தி²பொ²ட்ட²ப்³பொ³த்வேவ வேதி³தப்³போ³. ஸப்³போ³பேஸ புரிஸஸ்ஸ சித்தங் பரியாதி³யதி மஹாசேதியங்க³ணே க³ணஸஜ்ஜா²யங் க³ண்ஹந்தஸ்ஸ த³ஹரபி⁴க்கு²னோ விஸபா⁴கா³ரம்மணப²ஸ்ஸோ வியாதி.
5. Pañcame itthiphoṭṭhabboti itthiyā kāyasamphasso, itthisarīrāruḷhānaṃ vatthālaṅkāramālādīnampi phasso itthiphoṭṭhabbotveva veditabbo. Sabbopesa purisassa cittaṃ pariyādiyati mahācetiyaṅgaṇe gaṇasajjhāyaṃ gaṇhantassa daharabhikkhuno visabhāgārammaṇaphasso viyāti.
இதி ஸத்தா² ஸத்தானங் ஆஸயானுஸயவஸேன ரூபாதீ³ஸு ஏகேகங் க³ஹெத்வா அஞ்ஞங் ஈதி³ஸங் ந பஸ்ஸாமீதி ஆஹ. யதா² ஹி ரூபக³ருகஸ்ஸ புரிஸஸ்ஸ இத்தி²ரூபங் சித்துப்பாத³ங் க³மேதி பலிபு³ந்த⁴தி ப³ஜ்ஜா²பேதி ப³த்³தா⁴பேதி மோஹேதி ஸங்மோஹேதி, ந ததா² ஸேஸா ஸத்³தா³த³யோ. யதா² ச ஸத்³தா³தி³க³ருகானங் ஸத்³தா³த³யோ, ந ததா² ரூபாதீ³னி ஆரம்மணானி. ஏகச்சஸ்ஸ ச ரூபாதீ³ஸு ஏகமேவாரம்மணங் சித்தங் பரியாதி³யதி, ஏகச்சஸ்ஸ த்³வேபி தீணிபி சத்தாரிபி பஞ்சபி. இதி இமே பஞ்ச ஸுத்தந்தா பஞ்சக³ருகவஸேன கதி²தா, ந பஞ்சக³ருகஜாதகவஸேன. பஞ்சக³ருகஜாதகங் பன ஸக்கி²பா⁴வத்தா²ய ஆஹரித்வா கதே²தப்³ப³ங். தத்ர ஹி அமனுஸ்ஸேஹி கந்தாரமஜ்ஜே² கதாய ஆபணாதி³விசாரணாய மஹாபுரிஸஸ்ஸ பஞ்சஸு ஸஹாயேஸு ரூபக³ருகோ ரூபாரம்மணே ப³ஜ்ஜி²த்வா அனயப்³யஸனங் பத்தோ, ஸத்³தா³தி³க³ருகா ஸத்³தா³ரம்மணாதீ³ஸு. இதி தங் ஸக்கி²பா⁴வத்தா²ய ஆஹரித்வா கதே²தப்³ப³ங். இமே பன பஞ்ச ஸுத்தந்தா பஞ்சக³ருகவஸேனேவ கதி²தா.
Iti satthā sattānaṃ āsayānusayavasena rūpādīsu ekekaṃ gahetvā aññaṃ īdisaṃ na passāmīti āha. Yathā hi rūpagarukassa purisassa itthirūpaṃ cittuppādaṃ gameti palibundhati bajjhāpeti baddhāpeti moheti saṃmoheti, na tathā sesā saddādayo. Yathā ca saddādigarukānaṃ saddādayo, na tathā rūpādīni ārammaṇāni. Ekaccassa ca rūpādīsu ekamevārammaṇaṃ cittaṃ pariyādiyati, ekaccassa dvepi tīṇipi cattāripi pañcapi. Iti ime pañca suttantā pañcagarukavasena kathitā, na pañcagarukajātakavasena. Pañcagarukajātakaṃ pana sakkhibhāvatthāya āharitvā kathetabbaṃ. Tatra hi amanussehi kantāramajjhe katāya āpaṇādivicāraṇāya mahāpurisassa pañcasu sahāyesu rūpagaruko rūpārammaṇe bajjhitvā anayabyasanaṃ patto, saddādigarukā saddārammaṇādīsu. Iti taṃ sakkhibhāvatthāya āharitvā kathetabbaṃ. Ime pana pañca suttantā pañcagarukavaseneva kathitā.
6. யஸ்மா ச ந கேவலங் புரிஸாயேவ பஞ்சக³ருகா ஹொந்தி, இத்தி²யோபி ஹொந்தியேவ, தஸ்மா தாஸம்பி வஸேன புன பஞ்ச ஸுத்தந்தே கதே²ஸி. தேஸம்பி அத்தோ² வுத்தனயேனேவ வேதி³தப்³போ³. வத்தூ²ஸுபி பட²மஸுத்தே லோஹபாஸாத³த்³வாரே டி²தங் த³ஹரங் ஓலோகெத்வா மதாய ராஜோரோதா⁴ய வத்து² வேதி³தப்³ப³ங். தங் ஹெட்டா² வித்தா²ரிதமேவ.
6. Yasmā ca na kevalaṃ purisāyeva pañcagarukā honti, itthiyopi hontiyeva, tasmā tāsampi vasena puna pañca suttante kathesi. Tesampi attho vuttanayeneva veditabbo. Vatthūsupi paṭhamasutte lohapāsādadvāre ṭhitaṃ daharaṃ oloketvā matāya rājorodhāya vatthu veditabbaṃ. Taṃ heṭṭhā vitthāritameva.
7. து³தியஸுத்தே பா³ராணஸியங் ரூபூபஜீவினோ மாதுகா³மஸ்ஸ வத்து² வேதி³தப்³ப³ங். கு³த்திலவீணாவாத³கோ கிரேகிஸ்ஸா இத்தி²யா ஸஹஸ்ஸங் பஹிணி, ஸா தங் உப்பண்டெ³த்வா க³ண்ஹிதுங் ந இச்சி². ஸோ ‘‘கரிஸ்ஸாமெத்த² கத்தப்³ப³’’ந்தி ஸாயன்ஹகாலஸமனந்தரே அலங்கதபடியத்தோ தஸ்ஸா கே³ஹஸ்ஸ அபி⁴முக²ட்டா²னே அஞ்ஞஸ்மிங் கே³ஹத்³வாரே நிஸின்னோ வீணாய தந்தியோ ஸமே கு³ணே பதிட்டா²பெத்வா தந்திஸ்ஸரேன கீ³தஸ்ஸரங் அனதிக்கமந்தோ கா³யி. ஸா இத்தீ² தஸ்ஸ கீ³தஸத்³த³ங் ஸுத்வா த்³வாரந்தி ஸஞ்ஞாய ‘‘விவடவாதபானேன தஸ்ஸ ஸந்திகங் க³மிஸ்ஸாமீ’’தி ஆகாஸேயேவ ஜீவிதக்க²யங் பத்தா.
7. Dutiyasutte bārāṇasiyaṃ rūpūpajīvino mātugāmassa vatthu veditabbaṃ. Guttilavīṇāvādako kirekissā itthiyā sahassaṃ pahiṇi, sā taṃ uppaṇḍetvā gaṇhituṃ na icchi. So ‘‘karissāmettha kattabba’’nti sāyanhakālasamanantare alaṅkatapaṭiyatto tassā gehassa abhimukhaṭṭhāne aññasmiṃ gehadvāre nisinno vīṇāya tantiyo same guṇe patiṭṭhāpetvā tantissarena gītassaraṃ anatikkamanto gāyi. Sā itthī tassa gītasaddaṃ sutvā dvāranti saññāya ‘‘vivaṭavātapānena tassa santikaṃ gamissāmī’’ti ākāseyeva jīvitakkhayaṃ pattā.
8. ததியஸுத்தே சக்கவத்திரஞ்ஞோ காயதோ சந்த³னக³ந்தோ⁴ வாயதி, முக²தோ ச உப்பலக³ந்தோ⁴தி இத³ங் ஆஹரிதப்³ப³ங். இத³ங் செத்த² வத்து² வேதி³தப்³ப³ங். ஸாவத்தி²யங் கிரேகிஸ்ஸா குடும்பி³கதீ⁴தாய ஸாமிகோ ஸத்து² த⁴ம்மதே³ஸனங் ஸுத்வா, ‘‘ந ஸக்கா மயா அயங் த⁴ம்மோ கி³ஹிபூ⁴தேன பூரேது’’ந்தி அஞ்ஞதரஸ்ஸ பிண்ட³பாதிகத்தே²ரஸ்ஸ ஸந்திகே பப்³ப³ஜி. அத²ஸ்ஸ ப⁴ரியங் ‘‘அஸ்ஸாமிகா அய’’ந்தி ஞத்வா ராஜா பஸேனதி³கோஸலோ அந்தேபுரங் ஆஹராபெத்வா ஏகதி³வஸங் ஏகங் நீலுப்பலகலாபங் ஆதா³ய அந்தேபுரங் பவிட்டோ² ஏகேகிஸ்ஸா ஏகேகங் நீலுப்பலங் தா³பேஸி. புப்பே²ஸு பா⁴ஜியமானேஸு தஸ்ஸா இத்தி²யா த்³வே ஹத்த²ங் பத்தானி. ஸா பஹட்டா²காரங் த³ஸ்ஸெத்வா உபஸிங்கி⁴த்வா பரோதி³. ராஜா தஸ்ஸா உப⁴யாகாரங் தி³ஸ்வா தங் பக்கோஸாபெத்வா புச்சி². ஸா அத்தனோ பஹட்ட²காரணஞ்ச ரோத³னகாரணஞ்ச கதே²ஸி. யாவததியங் கதி²தேபி ராஜா அஸ்ஸத்³த³ஹந்தோ புனதி³வஸே ஸகலராஜனிவேஸனே ஸப்³ப³மாலாவிலேபனாதி³ஸுக³ந்த⁴க³ந்த⁴ங் ஹராபெத்வா பு³த்³த⁴ப்பமுக²ஸ்ஸ பி⁴க்கு²ஸங்க⁴ஸ்ஸ ஆஸனானி பஞ்ஞாபெத்வா பு³த்³த⁴ப்பமுக²ஸ்ஸ பி⁴க்கு²ஸங்க⁴ஸ்ஸ மஹாதா³னங் த³த்வா ப⁴த்தகிச்சபரியோஸானே தங் இத்தி²ங் ‘‘கதரோ தே தே²ரோ’’தி புச்சி²த்வா, ‘‘அய’’ந்தி வுத்தே ஞத்வா ஸத்தா²ரங் வந்தி³த்வா, ‘‘ப⁴ந்தே, தும்ஹேஹி ஸத்³தி⁴ங் பி⁴க்கு²ஸங்கோ⁴ க³ச்ச²து, அம்ஹாகங் அஸுகத்தே²ரோ அனுமோத³னங் கரிஸ்ஸதீ’’தி ஆஹ. ஸத்தா² தங் பி⁴க்கு²ங் ட²பெத்வா விஹாரங் க³தோ. தே²ரே அனுமோத³னங் வத்துங் ஆரத்³த⁴மத்தே ஸகலங் ராஜனிவேஸனங் க³ந்த⁴பூரங் விய ஜாதங். ராஜா ‘‘ஸச்சமேவேஸா ஆஹா’’தி பஸீதி³த்வா புனதி³வஸே ஸத்தா²ரங் தங் காரணங் புச்சி². ஸத்தா² ‘‘அயங் அதீதே த⁴ம்மகத²ங் ஸுணந்தோ ‘ஸாது⁴ ஸாதூ⁴’தி ஸாது⁴காரங் பவத்தெந்தோ ஸக்கச்சங் அஸ்ஸோஸி, தம்மூலகோ தேன மஹாராஜ அயமானிஸங்ஸோ லத்³தோ⁴’’தி ஆசிக்கி².
8. Tatiyasutte cakkavattirañño kāyato candanagandho vāyati, mukhato ca uppalagandhoti idaṃ āharitabbaṃ. Idaṃ cettha vatthu veditabbaṃ. Sāvatthiyaṃ kirekissā kuṭumbikadhītāya sāmiko satthu dhammadesanaṃ sutvā, ‘‘na sakkā mayā ayaṃ dhammo gihibhūtena pūretu’’nti aññatarassa piṇḍapātikattherassa santike pabbaji. Athassa bhariyaṃ ‘‘assāmikā aya’’nti ñatvā rājā pasenadikosalo antepuraṃ āharāpetvā ekadivasaṃ ekaṃ nīluppalakalāpaṃ ādāya antepuraṃ paviṭṭho ekekissā ekekaṃ nīluppalaṃ dāpesi. Pupphesu bhājiyamānesu tassā itthiyā dve hatthaṃ pattāni. Sā pahaṭṭhākāraṃ dassetvā upasiṅghitvā parodi. Rājā tassā ubhayākāraṃ disvā taṃ pakkosāpetvā pucchi. Sā attano pahaṭṭhakāraṇañca rodanakāraṇañca kathesi. Yāvatatiyaṃ kathitepi rājā assaddahanto punadivase sakalarājanivesane sabbamālāvilepanādisugandhagandhaṃ harāpetvā buddhappamukhassa bhikkhusaṅghassa āsanāni paññāpetvā buddhappamukhassa bhikkhusaṅghassa mahādānaṃ datvā bhattakiccapariyosāne taṃ itthiṃ ‘‘kataro te thero’’ti pucchitvā, ‘‘aya’’nti vutte ñatvā satthāraṃ vanditvā, ‘‘bhante, tumhehi saddhiṃ bhikkhusaṅgho gacchatu, amhākaṃ asukatthero anumodanaṃ karissatī’’ti āha. Satthā taṃ bhikkhuṃ ṭhapetvā vihāraṃ gato. There anumodanaṃ vattuṃ āraddhamatte sakalaṃ rājanivesanaṃ gandhapūraṃ viya jātaṃ. Rājā ‘‘saccamevesā āhā’’ti pasīditvā punadivase satthāraṃ taṃ kāraṇaṃ pucchi. Satthā ‘‘ayaṃ atīte dhammakathaṃ suṇanto ‘sādhu sādhū’ti sādhukāraṃ pavattento sakkaccaṃ assosi, tammūlako tena mahārāja ayamānisaṃso laddho’’ti ācikkhi.
‘‘ஸத்³த⁴ம்மதே³ஸனாகாலே, ஸாது⁴ ஸாதூ⁴தி பா⁴ஸதோ;
‘‘Saddhammadesanākāle, sādhu sādhūti bhāsato;
முக²தோ ஜாயதே க³ந்தோ⁴, உப்பலங்வ யதோ²த³கே’’தி.
Mukhato jāyate gandho, uppalaṃva yathodake’’ti.
ஸேஸங் ஸப்³ப³த்த² உத்தானமேவாதி. இமஸ்மிங் வக்³கே³ வட்டமேவ கதி²தங்.
Sesaṃ sabbattha uttānamevāti. Imasmiṃ vagge vaṭṭameva kathitaṃ.
ரூபாதி³வக்³க³வண்ணனா.
Rūpādivaggavaṇṇanā.
Related texts:
திபிடக (மூல) • Tipiṭaka (Mūla) / ஸுத்தபிடக • Suttapiṭaka / அங்கு³த்தரனிகாய • Aṅguttaranikāya / 1. ரூபாதி³வக்³கோ³ • 1. Rūpādivaggo
டீகா • Tīkā / ஸுத்தபிடக (டீகா) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / அங்கு³த்தரனிகாய (டீகா) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / 1. ரூபாதி³வக்³க³வண்ணனா • 1. Rūpādivaggavaṇṇanā