| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / បញ្ចបករណ-អដ្ឋកថា • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā |
៩. រូបំ កម្មន្តិកថាវណ្ណនា
9. Rūpaṃ kammantikathāvaṇṇanā
៥២៧-៥៣៧. ឥទានិ រូបំ កម្មន្តិកថា នាម ហោតិ។ តត្ថ យេសំ កាយវចីវិញ្ញត្តិសង្ខាតំ រូបមេវ កាយកម្មំ វចីកម្មំ នាម, តញ្ច កុសលសមុដ្ឋានំ កុសលំ, អកុសលសមុដ្ឋានំ អកុសលន្តិ លទ្ធិ, សេយ្យថាបិ មហិសាសកានញ្ចេវ សម្មិតិយានញ្ច; តេ សន្ធាយ កុសលេន ចិត្តេន សមុដ្ឋិតន្តិ បុច្ឆា សកវាទិស្ស, បដិញ្ញា ឥតរស្ស។ អថ នំ សចេ តំ កុសលំ, យ្វាយំ សារម្មណាទិភេទោ កុសលស្ស លព្ភតិ, អត្ថិ តេ សោ តស្សាតិ ចោទេតុំ សារម្មណន្តិអាទិ អារទ្ធំ។ តត្ថ បត្ថនា បណិធីតិ ចេតនាយេវេតំ វេវចនំ។ កុសលចេតនាយេវ ហិ បកប្បយមានា បត្ថនាតិ។ បកប្បនវសេន ឋិតត្តា បណិធីតិ ច វុច្ចតិ។ បរតោ បន កុសលេន ចិត្តេន សមុដ្ឋិតា វេទនា សញ្ញា ចេតនា សទ្ធាតិអាទីសុ វេទនាទីនញ្ញេវ ចេត្ថ បត្ថនា បណិធីតិ លព្ភតិ, ន ចេតនាយ។ កស្មា? ទ្វិន្នំ ចេតនានំ ឯកតោ អភាវា, សោតបតិតត្តា បន ឯវំ តន្តិ គតាតិ វេទិតព្ពា។ រូបាយតនន្តិអាទិ បុរិមវារេ ‘‘សព្ពន្តំ កុសល’’ន្តិ សំខិត្តស្ស បភេទទស្សនត្ថំ វុត្តំ ។ សេសា សំសន្ទននយា, វចីកម្មកថា ‘‘អកុសលេន ចិត្តេន សមុដ្ឋិត’’ន្តិអាទិវិធានញ្ច សព្ពំ បាឡិអនុសារេនេវ វេទិតព្ពំ។ អសុចីតិ បនេត្ថ សុក្កំ អធិប្បេតំ។ សុត្តសាធនំ ឧត្តានត្ថមេវ។
527-537. Idāni rūpaṃ kammantikathā nāma hoti. Tattha yesaṃ kāyavacīviññattisaṅkhātaṃ rūpameva kāyakammaṃ vacīkammaṃ nāma, tañca kusalasamuṭṭhānaṃ kusalaṃ, akusalasamuṭṭhānaṃ akusalanti laddhi, seyyathāpi mahisāsakānañceva sammitiyānañca; te sandhāya kusalena cittena samuṭṭhitanti pucchā sakavādissa, paṭiññā itarassa. Atha naṃ sace taṃ kusalaṃ, yvāyaṃ sārammaṇādibhedo kusalassa labbhati, atthi te so tassāti codetuṃ sārammaṇantiādi āraddhaṃ. Tattha patthanā paṇidhīti cetanāyevetaṃ vevacanaṃ. Kusalacetanāyeva hi pakappayamānā patthanāti. Pakappanavasena ṭhitattā paṇidhīti ca vuccati. Parato pana kusalena cittena samuṭṭhitā vedanā saññā cetanā saddhātiādīsu vedanādīnaññeva cettha patthanā paṇidhīti labbhati, na cetanāya. Kasmā? Dvinnaṃ cetanānaṃ ekato abhāvā, sotapatitattā pana evaṃ tanti gatāti veditabbā. Rūpāyatanantiādi purimavāre ‘‘sabbantaṃ kusala’’nti saṃkhittassa pabhedadassanatthaṃ vuttaṃ . Sesā saṃsandananayā, vacīkammakathā ‘‘akusalena cittena samuṭṭhita’’ntiādividhānañca sabbaṃ pāḷianusāreneva veditabbaṃ. Asucīti panettha sukkaṃ adhippetaṃ. Suttasādhanaṃ uttānatthameva.
រូបំ កម្មន្តិកថាវណ្ណនា។
Rūpaṃ kammantikathāvaṇṇanā.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / អភិធម្មបិដក • Abhidhammapiṭaka / កថាវត្ថុបាឡិ • Kathāvatthupāḷi / (៨១) ៩. រូបំ កម្មន្តិកថា • (81) 9. Rūpaṃ kammantikathā
ដីកា • Tīkā / អភិធម្មបិដក (ដីកា) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / បញ្ចបករណ-មូលដីកា • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ៩. រូបំកម្មន្តិកថាវណ្ណនា • 9. Rūpaṃkammantikathāvaṇṇanā
ដីកា • Tīkā / អភិធម្មបិដក (ដីកា) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / បញ្ចបករណ-អនុដីកា • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / ៩. រូបំកម្មន្តិកថាវណ្ណនា • 9. Rūpaṃkammantikathāvaṇṇanā
