Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / ပဉ္စပကရဏ-အဋ္ဌကထာ • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā |
၉. ရူပံ ကမ္မန္တိကထာဝဏ္ဏနာ
9. Rūpaṃ kammantikathāvaṇṇanā
၅၂၇-၅၃၇. ဣဒာနိ ရူပံ ကမ္မန္တိကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ယေသံ ကာယဝစီဝိညတ္တိသင္ခာတံ ရူပမေဝ ကာယကမ္မံ ဝစီကမ္မံ နာမ, တဉ္စ ကုသလသမုဋ္ဌာနံ ကုသလံ, အကုသလသမုဋ္ဌာနံ အကုသလန္တိ လဒ္ဓိ, သေယ္ယထာပိ မဟိသာသကာနဉ္စေဝ သမ္မိတိယာနဉ္စ; တေ သန္ဓာယ ကုသလေန စိတ္တေန သမုဋ္ဌိတန္တိ ပုစ္ဆာ သကဝာဒိသ္သ, ပဋိညာ ဣတရသ္သ။ အထ နံ သစေ တံ ကုသလံ, ယ္ဝာယံ သာရမ္မဏာဒိဘေဒော ကုသလသ္သ လဗ္ဘတိ, အတ္ထိ တေ သော တသ္သာတိ စောဒေတုံ သာရမ္မဏန္တိအာဒိ အာရဒ္ဓံ။ တတ္ထ ပတ္ထနာ ပဏိဓီတိ စေတနာယေဝေတံ ဝေဝစနံ။ ကုသလစေတနာယေဝ ဟိ ပကပ္ပယမာနာ ပတ္ထနာတိ။ ပကပ္ပနဝသေန ဌိတတ္တာ ပဏိဓီတိ စ ဝုစ္စတိ။ ပရတော ပန ကုသလေန စိတ္တေန သမုဋ္ဌိတာ ဝေဒနာ သညာ စေတနာ သဒ္ဓာတိအာဒီသု ဝေဒနာဒီနညေဝ စေတ္ထ ပတ္ထနာ ပဏိဓီတိ လဗ္ဘတိ, န စေတနာယ။ ကသ္မာ? ဒ္ဝိန္နံ စေတနာနံ ဧကတော အဘာဝာ, သောတပတိတတ္တာ ပန ဧဝံ တန္တိ ဂတာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ရူပာယတနန္တိအာဒိ ပုရိမဝာရေ ‘‘သဗ္ဗန္တံ ကုသလ’’န္တိ သံခိတ္တသ္သ ပဘေဒဒသ္သနတ္ထံ ဝုတ္တံ ။ သေသာ သံသန္ဒနနယာ, ဝစီကမ္မကထာ ‘‘အကုသလေန စိတ္တေန သမုဋ္ဌိတ’’န္တိအာဒိဝိဓာနဉ္စ သဗ္ဗံ ပာဠိအနုသာရေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ အသုစီတိ ပနေတ္ထ သုက္ကံ အဓိပ္ပေတံ။ သုတ္တသာဓနံ ဥတ္တာနတ္ထမေဝ။
527-537. Idāni rūpaṃ kammantikathā nāma hoti. Tattha yesaṃ kāyavacīviññattisaṅkhātaṃ rūpameva kāyakammaṃ vacīkammaṃ nāma, tañca kusalasamuṭṭhānaṃ kusalaṃ, akusalasamuṭṭhānaṃ akusalanti laddhi, seyyathāpi mahisāsakānañceva sammitiyānañca; te sandhāya kusalena cittena samuṭṭhitanti pucchā sakavādissa, paṭiññā itarassa. Atha naṃ sace taṃ kusalaṃ, yvāyaṃ sārammaṇādibhedo kusalassa labbhati, atthi te so tassāti codetuṃ sārammaṇantiādi āraddhaṃ. Tattha patthanā paṇidhīti cetanāyevetaṃ vevacanaṃ. Kusalacetanāyeva hi pakappayamānā patthanāti. Pakappanavasena ṭhitattā paṇidhīti ca vuccati. Parato pana kusalena cittena samuṭṭhitā vedanā saññā cetanā saddhātiādīsu vedanādīnaññeva cettha patthanā paṇidhīti labbhati, na cetanāya. Kasmā? Dvinnaṃ cetanānaṃ ekato abhāvā, sotapatitattā pana evaṃ tanti gatāti veditabbā. Rūpāyatanantiādi purimavāre ‘‘sabbantaṃ kusala’’nti saṃkhittassa pabhedadassanatthaṃ vuttaṃ . Sesā saṃsandananayā, vacīkammakathā ‘‘akusalena cittena samuṭṭhita’’ntiādividhānañca sabbaṃ pāḷianusāreneva veditabbaṃ. Asucīti panettha sukkaṃ adhippetaṃ. Suttasādhanaṃ uttānatthameva.
ရူပံ ကမ္မန္တိကထာဝဏ္ဏနာ။
Rūpaṃ kammantikathāvaṇṇanā.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / အဘိဓမ္မပိဋက • Abhidhammapiṭaka / ကထာဝတ္ထုပာဠိ • Kathāvatthupāḷi / (၈၁) ၉. ရူပံ ကမ္မန္တိကထာ • (81) 9. Rūpaṃ kammantikathā
ဋီကာ • Tīkā / အဘိဓမ္မပိဋက (ဋီကာ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ပဉ္စပကရဏ-မူလဋီကာ • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ၉. ရူပံကမ္မန္တိကထာဝဏ္ဏနာ • 9. Rūpaṃkammantikathāvaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / အဘိဓမ္မပိဋက (ဋီကာ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ပဉ္စပကရဏ-အနုဋီကာ • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / ၉. ရူပံကမ္မန္တိကထာဝဏ္ဏနာ • 9. Rūpaṃkammantikathāvaṇṇanā