| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / පඤ්‌චපකරණ-අට්‌ඨකථා • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā |
9. රූපං කම්‌මන්‌තිකථාවණ්‌ණනා
9. Rūpaṃ kammantikathāvaṇṇanā
527-537. ඉදානි රූපං කම්‌මන්‌තිකථා නාම හොති. තත්‌ථ යෙසං කායවචීවිඤ්‌ඤත්‌තිසඞ්‌ඛාතං රූපමෙව කායකම්‌මං වචීකම්‌මං නාම, තඤ්‌ච කුසලසමුට්‌ඨානං කුසලං, අකුසලසමුට්‌ඨානං අකුසලන්‌ති ලද්‌ධි, සෙය්‍යථාපි මහිසාසකානඤ්‌චෙව සම්‌මිතියානඤ්‌ච; තෙ සන්‌ධාය කුසලෙන චිත්‌තෙන සමුට්‌ඨිතන්‌ති පුච්‌ඡා සකවාදිස්‌ස, පටිඤ්‌ඤා ඉතරස්‌ස. අථ නං සචෙ තං කුසලං, ය්‌වායං සාරම්‌මණාදිභෙදො කුසලස්‌ස ලබ්‌භති, අත්‌ථි තෙ සො තස්‌සාති චොදෙතුං සාරම්‌මණන්‌තිආදි ආරද්‌ධං. තත්‌ථ පත්‌ථනා පණිධීති චෙතනායෙවෙතං වෙවචනං. කුසලචෙතනායෙව හි පකප්‌පයමානා පත්‌ථනාති. පකප්‌පනවසෙන ඨිතත්‌තා පණිධීති ච වුච්‌චති. පරතො පන කුසලෙන චිත්‌තෙන සමුට්‌ඨිතා වෙදනා සඤ්‌ඤා චෙතනා සද්‌ධාතිආදීසු වෙදනාදීනඤ්‌ඤෙව චෙත්‌ථ පත්‌ථනා පණිධීති ලබ්‌භති, න චෙතනාය. කස්‌මා? ද්‌වින්‌නං චෙතනානං එකතො අභාවා, සොතපතිතත්‌තා පන එවං තන්‌ති ගතාති වෙදිතබ්‌බා. රූපායතනන්‌තිආදි පුරිමවාරෙ ‘‘සබ්‌බන්‌තං කුසල’’න්‌ති සංඛිත්‌තස්‌ස පභෙදදස්‌සනත්‌ථං වුත්‌තං . සෙසා සංසන්‌දනනයා, වචීකම්‌මකථා ‘‘අකුසලෙන චිත්‌තෙන සමුට්‌ඨිත’’න්‌තිආදිවිධානඤ්‌ච සබ්‌බං පාළිඅනුසාරෙනෙව වෙදිතබ්‌බං. අසුචීති පනෙත්‌ථ සුක්‌කං අධිප්‌පෙතං. සුත්‌තසාධනං උත්‌තානත්‌ථමෙව.
527-537. Idāni rūpaṃ kammantikathā nāma hoti. Tattha yesaṃ kāyavacīviññattisaṅkhātaṃ rūpameva kāyakammaṃ vacīkammaṃ nāma, tañca kusalasamuṭṭhānaṃ kusalaṃ, akusalasamuṭṭhānaṃ akusalanti laddhi, seyyathāpi mahisāsakānañceva sammitiyānañca; te sandhāya kusalena cittena samuṭṭhitanti pucchā sakavādissa, paṭiññā itarassa. Atha naṃ sace taṃ kusalaṃ, yvāyaṃ sārammaṇādibhedo kusalassa labbhati, atthi te so tassāti codetuṃ sārammaṇantiādi āraddhaṃ. Tattha patthanā paṇidhīti cetanāyevetaṃ vevacanaṃ. Kusalacetanāyeva hi pakappayamānā patthanāti. Pakappanavasena ṭhitattā paṇidhīti ca vuccati. Parato pana kusalena cittena samuṭṭhitā vedanā saññā cetanā saddhātiādīsu vedanādīnaññeva cettha patthanā paṇidhīti labbhati, na cetanāya. Kasmā? Dvinnaṃ cetanānaṃ ekato abhāvā, sotapatitattā pana evaṃ tanti gatāti veditabbā. Rūpāyatanantiādi purimavāre ‘‘sabbantaṃ kusala’’nti saṃkhittassa pabhedadassanatthaṃ vuttaṃ . Sesā saṃsandananayā, vacīkammakathā ‘‘akusalena cittena samuṭṭhita’’ntiādividhānañca sabbaṃ pāḷianusāreneva veditabbaṃ. Asucīti panettha sukkaṃ adhippetaṃ. Suttasādhanaṃ uttānatthameva.
රූපං කම්‌මන්‌තිකථාවණ්‌ණනා.
Rūpaṃ kammantikathāvaṇṇanā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / අභිධම්‌මපිටක • Abhidhammapiṭaka / කථාවත්‌ථුපාළි • Kathāvatthupāḷi / (81) 9. රූපං කම්‌මන්‌තිකථා • (81) 9. Rūpaṃ kammantikathā
ටීකා • Tīkā / අභිධම්‌මපිටක (ටීකා) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / පඤ්‌චපකරණ-මූලටීකා • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / 9. රූපංකම්‌මන්‌තිකථාවණ්‌ණනා • 9. Rūpaṃkammantikathāvaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / අභිධම්‌මපිටක (ටීකා) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / පඤ්‌චපකරණ-අනුටීකා • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / 9. රූපංකම්‌මන්‌තිකථාවණ්‌ණනා • 9. Rūpaṃkammantikathāvaṇṇanā
