| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
੫. ਰੂਪਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ
5. Rūpasuttavaṇṇanā
੬੫. ਪਞ੍ਚਮੇ ਪਮਿਨੋਤਿ ਉਲ਼ਾਰਤਾਦਿવਿਸੇਸਂ ਏਤੇਨਾਤਿ ਪਮਾਣਂ, ਰੁਪਕਾਯੋ ਪਮਾਣਂ ਏਤਸ੍ਸਾਤਿ ਰੂਪਪ੍ਪਮਾਣੋ। ਤਤੋ ਏવ ਰੂਪੇ ਪਸਨ੍ਨੋਤਿ ਰੂਪਪ੍ਪਸਨ੍ਨੋ। ਘੋਸੋਤਿ ਚੇਤ੍ਥ ਥੁਤਿਘੋਸੋ। ਲੂਖਨ੍ਤਿ ਪਚ੍ਚਯਲੂਖਤਾ। ਧਮ੍ਮਾਤਿ ਸੀਲਾਦਯੋ ਗੁਣਧਮ੍ਮਾ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਾ। ਇਮੇਸਂ ਪਨ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਪੁਗ੍ਗਲਾਨਂ ਨਾਨਾਕਰਣਂ ਪਾਲ਼ਿਯਂਯੇવ ਆਗਤਂ। વੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ –
65. Pañcame paminoti uḷāratādivisesaṃ etenāti pamāṇaṃ, rupakāyo pamāṇaṃ etassāti rūpappamāṇo. Tato eva rūpe pasannoti rūpappasanno. Ghosoti cettha thutighoso. Lūkhanti paccayalūkhatā. Dhammāti sīlādayo guṇadhammā adhippetā. Imesaṃ pana catunnaṃ puggalānaṃ nānākaraṇaṃ pāḷiyaṃyeva āgataṃ. Vuttañhetaṃ –
‘‘ਕਤਮੋ ਚ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਰੂਪਪ੍ਪਮਾਣੋ ਰੂਪਪ੍ਪਸਨ੍ਨੋ? ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਆਰੋਹਂ વਾ ਪਸ੍ਸਿਤ੍વਾ ਪਰਿਣਾਹਂ વਾ ਪਸ੍ਸਿਤ੍વਾ ਸਣ੍ਠਾਨਂ વਾ ਪਸ੍ਸਿਤ੍વਾ ਪਾਰਿਪੂਰਿਂ વਾ ਪਸ੍ਸਿਤ੍વਾ ਤਤ੍ਥ ਪਮਾਣਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਪਸਾਦਂ ਜਨੇਤਿ। ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਰੂਪਪ੍ਪਮਾਣੋ ਰੂਪਪ੍ਪਸਨ੍ਨੋ।
‘‘Katamo ca puggalo rūpappamāṇo rūpappasanno? Idhekacco puggalo ārohaṃ vā passitvā pariṇāhaṃ vā passitvā saṇṭhānaṃ vā passitvā pāripūriṃ vā passitvā tattha pamāṇaṃ gahetvā pasādaṃ janeti. Ayaṃ vuccati puggalo rūpappamāṇo rūpappasanno.
‘‘ਕਤਮੋ ਚ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਘੋਸਪ੍ਪਮਾਣੋ ਘੋਸਪ੍ਪਸਨ੍ਨੋ? ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਪਰવਣ੍ਣਨਾਯ ਪਰਥੋਮਨਾਯ ਪਰਪਸਂਸਨਾਯ ਪਰવਣ੍ਣਹਾਰਿਕਾਯ ਤਤ੍ਥ ਪਮਾਣਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਪਸਾਦਂ ਜਨੇਤਿ। ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਘੋਸਪ੍ਪਮਾਣੋ ਘੋਸਪ੍ਪਸਨ੍ਨੋ।
‘‘Katamo ca puggalo ghosappamāṇo ghosappasanno? Idhekacco puggalo paravaṇṇanāya parathomanāya parapasaṃsanāya paravaṇṇahārikāya tattha pamāṇaṃ gahetvā pasādaṃ janeti. Ayaṃ vuccati puggalo ghosappamāṇo ghosappasanno.
‘‘ਕਤਮੋ ਚ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਲੂਖਪ੍ਪਮਾਣੋ ਲੂਖਪ੍ਪਸਨ੍ਨੋ? ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਚੀવਰਲੂਖਂ વਾ ਪਸ੍ਸਿਤ੍વਾ ਪਤ੍ਤਲੂਖਂ વਾ ਪਸ੍ਸਿਤ੍વਾ ਸੇਨਾਸਨਲੂਖਂ વਾ ਪਸ੍ਸਿਤ੍વਾ વਿવਿਧਂ વਾ ਦੁਕ੍ਕਰਕਾਰਿਕਂ ਪਸ੍ਸਿਤ੍વਾ ਤਤ੍ਥ ਪਮਾਣਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਪਸਾਦਂ ਜਨੇਤਿ। ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਲੂਖਪ੍ਪਮਾਣੋ ਲੂਖਪ੍ਪਸਨ੍ਨੋ।
‘‘Katamo ca puggalo lūkhappamāṇo lūkhappasanno? Idhekacco puggalo cīvaralūkhaṃ vā passitvā pattalūkhaṃ vā passitvā senāsanalūkhaṃ vā passitvā vividhaṃ vā dukkarakārikaṃ passitvā tattha pamāṇaṃ gahetvā pasādaṃ janeti. Ayaṃ vuccati puggalo lūkhappamāṇo lūkhappasanno.
‘‘ਕਤਮੋ ਚ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਧਮ੍ਮਪ੍ਪਮਾਣੋ ਧਮ੍ਮਪ੍ਪਸਨ੍ਨੋ? ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਸੀਲਂ વਾ ਪਸ੍ਸਿਤ੍વਾ ਸਮਾਧਿਂ વਾ ਪਸ੍ਸਿਤ੍વਾ ਪਞ੍ਞਂ વਾ ਪਸ੍ਸਿਤ੍વਾ ਤਤ੍ਥ ਪਮਾਣਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਪਸਾਦਂ ਜਨੇਤਿ। ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਧਮ੍ਮਪ੍ਪਮਾਣੋ ਧਮ੍ਮਪ੍ਪਸਨ੍ਨੋ’’ਤਿ (ਪੁ॰ ਪ॰ ੧੭੧-੧੭੨)।
‘‘Katamo ca puggalo dhammappamāṇo dhammappasanno? Idhekacco puggalo sīlaṃ vā passitvā samādhiṃ vā passitvā paññaṃ vā passitvā tattha pamāṇaṃ gahetvā pasādaṃ janeti. Ayaṃ vuccati puggalo dhammappamāṇo dhammappasanno’’ti (pu. pa. 171-172).
ਤਤ੍ਥ ਆਰੋਹਨ੍ਤਿ ਉਚ੍ਚਤਂ। ਸਾ ਚ ਖੋ ਤਸ੍ਮਿਂ ਤਸ੍ਮਿਂ ਕਾਲੇ ਪਮਾਣਯੁਤ੍ਤਾ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ। ਪਰਿਣਾਹਨ੍ਤਿ ਨਾਤਿਕਿਸਥੂਲਤਾવਸੇਨ ਪੀਣਤਂ। ਸਣ੍ਠਾਨਨ੍ਤਿ ਤੇਸਂ ਤੇਸਂ ਅਙ੍ਗਪਚ੍ਚਙ੍ਗਾਨਂ ਸੁਸਣ੍ਠਿਤਤਂ ਦੀਘਰਸ੍ਸવਟ੍ਟਾਦਿਯੁਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨੇਸੁ ਤਥਾਭਾવਂ। ਪਾਰਿਪੂਰਿਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਸਰੀਰਾવਯવਾਨਂ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਤਂ ਅવਿਕਲਤਂ। ਤਤ੍ਥ ਪਮਾਣਂ ਗਹੇਤ੍વਾਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਰੂਪੇ ਰੂਪਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਂ ਪਮਾਣਭਾવਂ ਉਪਾਦਾਯ। ਪਸਾਦਂ ਜਨੇਤੀਤਿ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਂ ਜਨੇਤਿ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤਿ।
Tattha ārohanti uccataṃ. Sā ca kho tasmiṃ tasmiṃ kāle pamāṇayuttā daṭṭhabbā. Pariṇāhanti nātikisathūlatāvasena pīṇataṃ. Saṇṭhānanti tesaṃ tesaṃ aṅgapaccaṅgānaṃ susaṇṭhitataṃ dīgharassavaṭṭādiyuttaṭṭhānesu tathābhāvaṃ. Pāripūrinti sabbesaṃ sarīrāvayavānaṃ paripuṇṇataṃ avikalataṃ. Tattha pamāṇaṃ gahetvāti tasmiṃ rūpe rūpasampattiyaṃ pamāṇabhāvaṃ upādāya. Pasādaṃ janetīti adhimokkhaṃ janeti uppādeti.
ਪਰવਣ੍ਣਨਾਯਾਤਿ ‘‘ਅਸੁਕੋ ਏਦਿਸੋ ਚ ਏਦਿਸੋ ਚਾ’’ਤਿ ਪਰਸ੍ਸ ਗੁਣવਚਨੇਨ। ਪਰਥੋਮਨਾਯਾਤਿ ਪਰਮ੍ਮੁਖਾ ਪਰਸ੍ਸ ਸਿਲਾਘੁਪ੍ਪਾਦਕੇਨ ਅਭਿਤ੍ਥવਨੇਨ ਪਰੇਨ ਥੁਤਿવਸੇਨ, ਗਾਥਾਦਿਉਪਨਿਬਨ੍ਧਨੇਨ વੁਤ੍ਤਾਯ ਥੋਮਨਾਯਾਤਿ વੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ। ਪਰਪਸਂਸਨਾਯਾਤਿ ਪਰਮ੍ਮੁਖਾ ਪਰਸ੍ਸ ਗੁਣਸਂਕਿਤ੍ਤਨੇਨ। ਪਰવਣ੍ਣਹਾਰਿਕਾਯਾਤਿ ਪਰਮ੍ਪਰવਣ੍ਣਹਾਰਿਕਾਯ ਪਰਮ੍ਪਰਾਯ ਪਰਸ੍ਸ ਕਿਤ੍ਤਨਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਉਪਸਂਹਾਰੇਨ। ਤਤ੍ਥਾਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਥੁਤਿਘੋਸੇ।
Paravaṇṇanāyāti ‘‘asuko ediso ca ediso cā’’ti parassa guṇavacanena. Parathomanāyāti parammukhā parassa silāghuppādakena abhitthavanena parena thutivasena, gāthādiupanibandhanena vuttāya thomanāyāti vuttaṃ hoti. Parapasaṃsanāyāti parammukhā parassa guṇasaṃkittanena. Paravaṇṇahārikāyāti paramparavaṇṇahārikāya paramparāya parassa kittanasaddassa upasaṃhārena. Tatthāti tasmiṃ thutighose.
ਚੀવਰਲੂਖਨ੍ਤਿ ਥੂਲਜਿਣ੍ਣਬਹੁਤੁਨ੍ਨਕਤਾਦਿਚੀવਰਸ੍ਸ ਲੂਖਭਾવਂ। ਪਤ੍ਤਲੂਖਨ੍ਤਿ ਅਨੇਕਗਨ੍ਥਿਕਾਹਟਤਾਦਿਪਤ੍ਤਸ੍ਸ ਲੂਖਭਾવਂ। વਿવਿਧਂ વਾ ਦੁਕ੍ਕਰਕਾਰਿਕਨ੍ਤਿ ਧੁਤਙ੍ਗਾਦਿવਸੇਨ ਪવਤ੍ਤਨਾਨਾવਿਧਂ ਦੁਕ੍ਕਰਚਰਿਯਂ। ਸੀਲਂ વਾ ਪਸ੍ਸਿਤ੍વਾਤਿ ਸੀਲਪਾਰਿਪੂਰਿવਸੇਨ વਿਸੁਦ੍ਧਂ ਕਾਯવਚੀਸੁਚਰਿਤਂ ਞਾਣਚਕ੍ਖੁਨਾ ਪਸ੍ਸਿਤ੍વਾ, ਝਾਨਾਦਿਅਧਿਗਮਸੁਦ੍ਧਿਸਮਾਧਿਂ વਾ વਿਪਸ੍ਸਨਾਭਿਞ੍ਞਾਸਙ੍ਖਾਤਂ ਪਞ੍ਞਂ વਾ ਪਸ੍ਸਿਤ੍વਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।
Cīvaralūkhanti thūlajiṇṇabahutunnakatādicīvarassa lūkhabhāvaṃ. Pattalūkhanti anekaganthikāhaṭatādipattassa lūkhabhāvaṃ. Vividhaṃ vā dukkarakārikanti dhutaṅgādivasena pavattanānāvidhaṃ dukkaracariyaṃ. Sīlaṃ vā passitvāti sīlapāripūrivasena visuddhaṃ kāyavacīsucaritaṃ ñāṇacakkhunā passitvā, jhānādiadhigamasuddhisamādhiṃ vā vipassanābhiññāsaṅkhātaṃ paññaṃ vā passitvāti attho.
ਏવਮੇਤਸ੍ਮਿਂ ਚਤੁਪ੍ਪਮਾਣੇ ਲੋਕਸਨ੍ਨਿવਾਸੇ ਬੁਦ੍ਧੇਸੁ ਅਪ੍ਪਸਨ੍ਨਾ ਮਨ੍ਦਾ, ਪਸਨ੍ਨਾ ਬਹੁਕਾ। ਰੂਪਪ੍ਪਮਾਣਸ੍ਸ ਹਿ ਬੁਦ੍ਧਰੂਪਤੋ ਉਤ੍ਤਰਿ ਪਸਾਦਾવਹਂ ਰੂਪਂ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ। ਘੋਸਪ੍ਪਮਾਣਸ੍ਸ ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਕਿਤ੍ਤਿਘੋਸਤੋ ਉਤ੍ਤਰਿ ਪਸਾਦਾવਹੋ ਘੋਸੋ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ। ਲੂਖਪ੍ਪਮਾਣਸ੍ਸ ਕਾਸਿਕਾਨਿ વਤ੍ਥਾਨਿ ਮਹਾਰਹਾਨਿ ਕਞ੍ਚਨਭਾਜਨਾਨਿ ਤਿਣ੍ਣਂ ਉਤੂਨਂ ਅਨੁਚ੍ਛવਿਕੇ ਸਬ੍ਬਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯੁਤ੍ਤੇ ਪਾਸਾਦવਰੇ ਪਹਾਯ ਪਂਸੁਕੂਲਚੀવਰਸੇਲਮਯਪਤ੍ਤਰੁਕ੍ਖਮੂਲਾਦਿਸੇਨਾਸਨਸੇવਿਨੋ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਭਗવਤੋ ਲੂਖਤੋ ਉਤ੍ਤਰਿ ਪਸਾਦਾવਹਂ ਅਞ੍ਞਂ ਲੂਖਂ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ। ਧਮ੍ਮਪ੍ਪਮਾਣਸ੍ਸ ਸਦੇવਕੇ ਲੋਕੇ ਅਸਾਧਾਰਣਸੀਲਾਦਿਗੁਣਸ੍ਸ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਸੀਲਾਦਿਗੁਣਤੋ ਉਤ੍ਤਰਿ ਪਸਾਦਾવਹੋ ਅਞ੍ਞੋ ਸੀਲਾਦਿਗੁਣੋ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ। ਇਤਿ ਭਗવਾ ਇਮਂ ਚਤੁਪ੍ਪਮਾਣਿਕਂ ਲੋਕਸਨ੍ਨਿવਾਸਂ ਮੁਟ੍ਠਿਨਾ ਗਹੇਤ੍વਾ વਿਯ ਠਿਤੋਤਿ।
Evametasmiṃ catuppamāṇe lokasannivāse buddhesu appasannā mandā, pasannā bahukā. Rūpappamāṇassa hi buddharūpato uttari pasādāvahaṃ rūpaṃ nāma natthi. Ghosappamāṇassa buddhānaṃ kittighosato uttari pasādāvaho ghoso nāma natthi. Lūkhappamāṇassa kāsikāni vatthāni mahārahāni kañcanabhājanāni tiṇṇaṃ utūnaṃ anucchavike sabbasampattiyutte pāsādavare pahāya paṃsukūlacīvaraselamayapattarukkhamūlādisenāsanasevino buddhassa bhagavato lūkhato uttari pasādāvahaṃ aññaṃ lūkhaṃ nāma natthi. Dhammappamāṇassa sadevake loke asādhāraṇasīlādiguṇassa tathāgatassa sīlādiguṇato uttari pasādāvaho añño sīlādiguṇo nāma natthi. Iti bhagavā imaṃ catuppamāṇikaṃ lokasannivāsaṃ muṭṭhinā gahetvā viya ṭhitoti.
ਪਮਾਣਿਂਸੂਤਿ ਪਮਾਣਂ ਅਗ੍ਗਹੇਸੁਂ। ਨਿਯਕਜ੍ਝਤ੍ਤੇ ਤਸ੍ਸ ਗੁਣਂ ਨ ਜਾਨਾਤੀਤਿ ਤਸ੍ਸ ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇ ਪવਤ੍ਤਮਾਨਂ ਸੀਲਾਦਿਗੁਣਂ ਨ ਜਾਨਾਤਿ। ਸੇਸਂ ਸੁવਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਮੇવ।
Pamāṇiṃsūti pamāṇaṃ aggahesuṃ. Niyakajjhatte tassa guṇaṃ na jānātīti tassa abbhantare pavattamānaṃ sīlādiguṇaṃ na jānāti. Sesaṃ suviññeyyameva.
ਰੂਪਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Rūpasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ • Aṅguttaranikāya / ੫. ਰੂਪਸੁਤ੍ਤਂ • 5. Rūpasuttaṃ
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ੫. ਰੂਪਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 5. Rūpasuttavaṇṇanā
