| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / මහාවිභඞ්‌ග • Mahāvibhaṅga |
9. රූපියසංවොහාරසික්‌ඛාපදං
9. Rūpiyasaṃvohārasikkhāpadaṃ
587. තෙන සමයෙන බුද්‌ධො භගවා සාවත්‌ථියං විහරති ජෙතවනෙ අනාථපිණ්‌ඩිකස්‌ස ආරාමෙ. තෙන ඛො පන සමයෙන ඡබ්‌බග්‌ගියා භික්‌ඛූ නානප්‌පකාරකං රූපියසංවොහාරං සමාපජ්‌ජන්‌ති. මනුස්‌සා උජ්‌ඣායන්‌ති ඛිය්‍යන්‌ති විපාචෙන්‌ති – ‘‘කථඤ්‌හි නාම සමණා සක්‍යපුත්‌තියා නානප්‌පකාරකං රූපියසංවොහාරං සමාපජ්‌ජිස්‌සන්‌ති, සෙය්‍යථාපි ගිහී කාමභොගිනො’’ති ! අස්‌සොසුං ඛො භික්‌ඛූ තෙසං මනුස්‌සානං උජ්‌ඣායන්‌තානං ඛිය්‍යන්‌තානං විපාචෙන්‌තානං. යෙ තෙ භික්‌ඛූ අප්‌පිච්‌ඡා…පෙ.… තෙ උජ්‌ඣායන්‌ති ඛිය්‍යන්‌ති විපාචෙන්‌ති – ‘‘කථඤ්‌හි නාම ඡබ්‌බග්‌ගියා භික්‌ඛූ නානප්‌පකාරකං රූපියසංවොහාරං සමාපජ්‌ජිස්‌සන්‌තී’’ති! අථ ඛො තෙ භික්‌ඛූ ඡබ්‌බග්‌ගියෙ භික්‌ඛූ අනෙකපරියායෙන විගරහිත්‌වා භගවතො එතමත්‌ථං ආරොචෙසුං…පෙ.… ‘‘සච්‌චං කිර තුම්‌හෙ, භික්‌ඛවෙ, නානප්‌පකාරකං රූපියසංවොහාරං සමාපජ්‌ජථා’’ති? ‘‘සච්‌චං, භගවා’’ති. විගරහි බුද්‌ධො භගවා…පෙ.… කථඤ්‌හි නාම තුම්‌හෙ, මොඝපුරිසා, නානප්‌පකාරකං රූපියසංවොහාරං සමාපජ්‌ජිස්‌සථ! නෙතං, මොඝපුරිසා, අප්‌පසන්‌නානං වා පසාදාය…පෙ.… එවඤ්‌ච පන, භික්‌ඛවෙ, ඉමං සික්‌ඛාපදං උද්‌දිසෙය්‍යාථ –
587. Tena samayena buddho bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Tena kho pana samayena chabbaggiyā bhikkhū nānappakārakaṃ rūpiyasaṃvohāraṃ samāpajjanti. Manussā ujjhāyanti khiyyanti vipācenti – ‘‘kathañhi nāma samaṇā sakyaputtiyā nānappakārakaṃ rūpiyasaṃvohāraṃ samāpajjissanti, seyyathāpi gihī kāmabhogino’’ti ! Assosuṃ kho bhikkhū tesaṃ manussānaṃ ujjhāyantānaṃ khiyyantānaṃ vipācentānaṃ. Ye te bhikkhū appicchā…pe… te ujjhāyanti khiyyanti vipācenti – ‘‘kathañhi nāma chabbaggiyā bhikkhū nānappakārakaṃ rūpiyasaṃvohāraṃ samāpajjissantī’’ti! Atha kho te bhikkhū chabbaggiye bhikkhū anekapariyāyena vigarahitvā bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ…pe… ‘‘saccaṃ kira tumhe, bhikkhave, nānappakārakaṃ rūpiyasaṃvohāraṃ samāpajjathā’’ti? ‘‘Saccaṃ, bhagavā’’ti. Vigarahi buddho bhagavā…pe… kathañhi nāma tumhe, moghapurisā, nānappakārakaṃ rūpiyasaṃvohāraṃ samāpajjissatha! Netaṃ, moghapurisā, appasannānaṃ vā pasādāya…pe… evañca pana, bhikkhave, imaṃ sikkhāpadaṃ uddiseyyātha –
588. ‘‘යො පන භික්‌ඛු නානප්‌පකාරකං රූපියසංවොහාරං සමාපජ්‌ජෙය්‍ය, නිස්‌සග්‌ගියං පාචිත්‌තිය’’න්‌ති.
588.‘‘Yo pana bhikkhu nānappakārakaṃ rūpiyasaṃvohāraṃ samāpajjeyya, nissaggiyaṃ pācittiya’’nti.
589. යො පනාති යො යාදිසො…පෙ.… භික්‌ඛූති…පෙ.… අයං ඉමස්‌මිං අත්‌ථෙ අධිප්‌පෙතො භික්‌ඛූති.
589.Yo panāti yo yādiso…pe… bhikkhūti…pe… ayaṃ imasmiṃ atthe adhippeto bhikkhūti.
නානප්‌පකාරකං නාම කතම්‌පි අකතම්‌පි කතාකතම්‌පි. කතං නාම සීසූපගං ගීවූපගං හත්‌ථූපගං පාදූපගං කටූපගං. අකතං නාම ඝනකතං වුච්‌චති. කතාකතං නාම තදුභයං.
Nānappakārakaṃ nāma katampi akatampi katākatampi. Kataṃ nāma sīsūpagaṃ gīvūpagaṃ hatthūpagaṃ pādūpagaṃ kaṭūpagaṃ. Akataṃ nāma ghanakataṃ vuccati. Katākataṃ nāma tadubhayaṃ.
රූපියං නාම සත්‌ථුවණ්‌ණො කහාපණො, ලොහමාසකො, දාරුමාසකො, ජතුමාසකො යෙ වොහාරං ගච්‌ඡන්‌ති.
Rūpiyaṃ nāma satthuvaṇṇo kahāpaṇo, lohamāsako, dārumāsako, jatumāsako ye vohāraṃ gacchanti.
සමාපජ්‌ජෙය්‍යාති කතෙන කතං චෙතාපෙති, නිස්‌සග්‌ගියං පාචිත්‌තියං 1. කතෙන අකතං චෙතාපෙති, නිස්‌සග්‌ගියං පාචිත්‌තියං. කතෙන කතාකතං චෙතාපෙති, නිස්‌සග්‌ගියං පාචිත්‌තියං. අකතෙන කතං චෙතාපෙති, නිස්‌සග්‌ගියං පාචිත්‌තියං. අකතෙන අකතං චෙතාපෙති, නිස්‌සග්‌ගියං පාචිත්‌තියං. අකතෙන කතාකතං චෙතාපෙති, නිස්‌සග්‌ගියං පාචිත්‌තියං. කතාකතෙන කතං චෙතාපෙති, නිස්‌සග්‌ගියං පාචිත්‌තියං. කතාකතෙන අකතං චෙතාපෙති, නිස්‌සග්‌ගියං පාචිත්‌තියං. කතාකතෙන කතාකතං චෙතාපෙති, නිස්‌සග්‌ගියං පාචිත්‌තියං. සඞ්‌ඝමජ්‌ඣෙ නිස්‌සජ්‌ජිතබ්‌බං. එවඤ්‌ච පන, භික්‌ඛවෙ, නිස්‌සජ්‌ජිතබ්‌බං. තෙන භික්‌ඛුනා සඞ්‌ඝං උපසඞ්‌කමිත්‌වා එකංසං උත්‌තරාසඞ්‌ගං කරිත්‌වා වුඩ්‌ඪානං භික්‌ඛූනං පාදෙ වන්‌දිත්‌වා උක්‌කුටිකං නිසීදිත්‌වා අඤ්‌ජලිං පග්‌ගහෙත්‌වා එවමස්‌ස වචනීයො – ‘‘අහං, භන්‌තෙ, නානප්‌පකාරකං රූපියසංවොහාරං සමාපජ්‌ජිං. ඉදං මෙ නිස්‌සග්‌ගියං. ඉමාහං සඞ්‌ඝස්‌ස නිස්‌සජ්‌ජාමී’’ති. නිස්‌සජ්‌ජිත්‌වා ආපත්‌ති දෙසෙතබ්‌බා. බ්‍යත්‌තෙන භික්‌ඛුනා පටිබලෙන ආපත්‌ති පටිග්‌ගහෙතබ්‌බා. සචෙ තත්‌ථ ආගච්‌ඡති ආරාමිකො වා උපාසකො වා සො වත්‌තබ්‌බො – ‘‘ආවුසො, ඉමං ජානාහී’’ති. සචෙ සො භණති – ‘‘ඉමිනා කිං ආහරිය්‍යතූ’’ති, න වත්‌තබ්‌බො – ‘‘ඉමං වා ඉමං වා ආහරා’’ති. කප්‌පියං ආචික්‌ඛිතබ්‌බං – සප්‌පි වා තෙලං වා මධු වා ඵාණිතං වා. සචෙ සො තෙන පරිවත්‌තෙත්‌වා කප්‌පියං ආහරති, රූපියචෙතාපකං ඨපෙත්‌වා, සබ්‌බෙහෙව පරිභුඤ්‌ජිතබ්‌බං. එවඤ්‌චෙතං ලභෙථ, ඉච්‌චෙතං කුසලං; නො චෙ ලභෙථ, සො වත්‌තබ්‌බො – ‘‘ආවුසො, ඉමං ඡඩ්‌ඩෙහී’’ති. සචෙ සො ඡඩ්‌ඩෙති, ඉච්‌චෙතං කුසලං; නො චෙ ඡඩ්‌ඩෙති, පඤ්‌චහඞ්‌ගෙහි සමන්‌නාගතො භික්‌ඛු රූපියඡඩ්‌ඩකො සම්‌මන්‌නිතබ්‌බො – යො න ඡන්‌දාගතිං ගච්‌ඡෙය්‍ය, න දොසාගතිං ගච්‌ඡෙය්‍ය, න මොහාගතිං ගච්‌ඡෙය්‍ය, න භයාගතිං ගච්‌ඡෙය්‍ය, ඡඩ්‌ඩිතාඡඩ්‌ඩිතඤ්‌ච ජානෙය්‍ය. එවඤ්‌ච පන, භික්‌ඛවෙ, සම්‌මන්‌නිතබ්‌බො. පඨමං භික්‌ඛු යාචිතබ්‌බො. යාචිත්‌වා බ්‍යත්‌තෙන භික්‌ඛුනා පටිබලෙන සඞ්‌ඝො ඤාපෙතබ්‌බො –
Samāpajjeyyāti katena kataṃ cetāpeti, nissaggiyaṃ pācittiyaṃ 2. Katena akataṃ cetāpeti, nissaggiyaṃ pācittiyaṃ. Katena katākataṃ cetāpeti, nissaggiyaṃ pācittiyaṃ. Akatena kataṃ cetāpeti, nissaggiyaṃ pācittiyaṃ. Akatena akataṃ cetāpeti, nissaggiyaṃ pācittiyaṃ. Akatena katākataṃ cetāpeti, nissaggiyaṃ pācittiyaṃ. Katākatena kataṃ cetāpeti, nissaggiyaṃ pācittiyaṃ. Katākatena akataṃ cetāpeti, nissaggiyaṃ pācittiyaṃ. Katākatena katākataṃ cetāpeti, nissaggiyaṃ pācittiyaṃ. Saṅghamajjhe nissajjitabbaṃ. Evañca pana, bhikkhave, nissajjitabbaṃ. Tena bhikkhunā saṅghaṃ upasaṅkamitvā ekaṃsaṃ uttarāsaṅgaṃ karitvā vuḍḍhānaṃ bhikkhūnaṃ pāde vanditvā ukkuṭikaṃ nisīditvā añjaliṃ paggahetvā evamassa vacanīyo – ‘‘ahaṃ, bhante, nānappakārakaṃ rūpiyasaṃvohāraṃ samāpajjiṃ. Idaṃ me nissaggiyaṃ. Imāhaṃ saṅghassa nissajjāmī’’ti. Nissajjitvā āpatti desetabbā. Byattena bhikkhunā paṭibalena āpatti paṭiggahetabbā. Sace tattha āgacchati ārāmiko vā upāsako vā so vattabbo – ‘‘āvuso, imaṃ jānāhī’’ti. Sace so bhaṇati – ‘‘iminā kiṃ āhariyyatū’’ti, na vattabbo – ‘‘imaṃ vā imaṃ vā āharā’’ti. Kappiyaṃ ācikkhitabbaṃ – sappi vā telaṃ vā madhu vā phāṇitaṃ vā. Sace so tena parivattetvā kappiyaṃ āharati, rūpiyacetāpakaṃ ṭhapetvā, sabbeheva paribhuñjitabbaṃ. Evañcetaṃ labhetha, iccetaṃ kusalaṃ; no ce labhetha, so vattabbo – ‘‘āvuso, imaṃ chaḍḍehī’’ti. Sace so chaḍḍeti, iccetaṃ kusalaṃ; no ce chaḍḍeti, pañcahaṅgehi samannāgato bhikkhu rūpiyachaḍḍako sammannitabbo – yo na chandāgatiṃ gaccheyya, na dosāgatiṃ gaccheyya, na mohāgatiṃ gaccheyya, na bhayāgatiṃ gaccheyya, chaḍḍitāchaḍḍitañca jāneyya. Evañca pana, bhikkhave, sammannitabbo. Paṭhamaṃ bhikkhu yācitabbo. Yācitvā byattena bhikkhunā paṭibalena saṅgho ñāpetabbo –
590. ‘‘සුණාතු මෙ, භන්‌තෙ, සඞ්‌ඝො. යදි සඞ්‌ඝස්‌ස පත්‌තකල්‌ලං, සඞ්‌ඝො ඉත්‌ථන්‌නාමං භික්‌ඛුං රූපියඡඩ්‌ඩකං සම්‌මන්‌නෙය්‍ය. එසා ඤත්‌ති.
590. ‘‘Suṇātu me, bhante, saṅgho. Yadi saṅghassa pattakallaṃ, saṅgho itthannāmaṃ bhikkhuṃ rūpiyachaḍḍakaṃ sammanneyya. Esā ñatti.
‘‘සුණාතු මෙ, භන්‌තෙ, සඞ්‌ඝො. සඞ්‌ඝො ඉත්‌ථන්‌නාමං භික්‌ඛුං රූපියඡඩ්‌ඩකං සම්‌මන්‌නති. යස්‌සායස්‌මතො ඛමති ඉත්‌ථන්‌නාමස්‌ස භික්‌ඛුනො රූපියඡඩ්‌ඩකස්‌ස සම්‌මුති, සො තුණ්‌හස්‌ස; යස්‌ස නක්‌ඛමති, සො භාසෙය්‍ය.
‘‘Suṇātu me, bhante, saṅgho. Saṅgho itthannāmaṃ bhikkhuṃ rūpiyachaḍḍakaṃ sammannati. Yassāyasmato khamati itthannāmassa bhikkhuno rūpiyachaḍḍakassa sammuti, so tuṇhassa; yassa nakkhamati, so bhāseyya.
‘‘සම්‌මතො සඞ්‌ඝෙන ඉත්‌ථන්‌නාමො භික්‌ඛු රූපියඡඩ්‌ඩකො. ඛමති සඞ්‌ඝස්‌ස, තස්‌මා තුණ්‌හී, එවමෙතං ධාරයාමී’’ති.
‘‘Sammato saṅghena itthannāmo bhikkhu rūpiyachaḍḍako. Khamati saṅghassa, tasmā tuṇhī, evametaṃ dhārayāmī’’ti.
තෙන සම්‌මතෙන භික්‌ඛුනා අනිමිත්‌තං කත්‌වා පාතෙතබ්‌බං. සචෙ නිමිත්‌තං කත්‌වා පාතෙති, ආපත්‌ති දුක්‌කටස්‌ස.
Tena sammatena bhikkhunā animittaṃ katvā pātetabbaṃ. Sace nimittaṃ katvā pāteti, āpatti dukkaṭassa.
591. රූපියෙ රූපියසඤ්‌ඤී රූපියං චෙතාපෙති, නිස්‌සග්‌ගියං පාචිත්‌තියං. රූපියෙ වෙමතිකො රූපියං චෙතාපෙති, නිස්‌සග්‌ගියං පාචිත්‌තියං. රූපියෙ අරූපියසඤ්‌ඤී රූපියං චෙතාපෙති, නිස්‌සග්‌ගියං පාචිත්‌තියං. අරූපියෙ රූපියසඤ්‌ඤී රූපියං චෙතාපෙති, නිස්‌සග්‌ගියං පාචිත්‌තියං . අරූපියෙ වෙමතිකො රූපියං චෙතාපෙති, නිස්‌සග්‌ගියං පාචිත්‌තියං. අරූපියෙ අරූපියසඤ්‌ඤී රූපියං චෙතාපෙති, නිස්‌සග්‌ගියං පාචිත්‌තියං.
591. Rūpiye rūpiyasaññī rūpiyaṃ cetāpeti, nissaggiyaṃ pācittiyaṃ. Rūpiye vematiko rūpiyaṃ cetāpeti, nissaggiyaṃ pācittiyaṃ. Rūpiye arūpiyasaññī rūpiyaṃ cetāpeti, nissaggiyaṃ pācittiyaṃ. Arūpiye rūpiyasaññī rūpiyaṃ cetāpeti, nissaggiyaṃ pācittiyaṃ . Arūpiye vematiko rūpiyaṃ cetāpeti, nissaggiyaṃ pācittiyaṃ. Arūpiye arūpiyasaññī rūpiyaṃ cetāpeti, nissaggiyaṃ pācittiyaṃ.
අරූපියෙ රූපියසඤ්‌ඤී, ආපත්‌ති දුක්‌කටස්‌ස. අරූපියෙ වෙමතිකො, ආපත්‌ති දුක්‌කටස්‌ස. අරූපියෙ අරූපියසඤ්‌ඤී, අනාපත්‌ති.
Arūpiye rūpiyasaññī, āpatti dukkaṭassa. Arūpiye vematiko, āpatti dukkaṭassa. Arūpiye arūpiyasaññī, anāpatti.
592. අනාපත්‌ති උම්‌මත්‌තකස්‌ස, ආදිකම්‌මිකස්‌සාති.
592. Anāpatti ummattakassa, ādikammikassāti.
රූපියසංවොහාරසික්‌ඛාපදං නිට්‌ඨිතං නවමං.
Rūpiyasaṃvohārasikkhāpadaṃ niṭṭhitaṃ navamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / විනයපිටක (අට්‌ඨකථා) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / මහාවිභඞ්‌ග-අට්‌ඨකථා • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / 9. රූපියසංවොහාරසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා • 9. Rūpiyasaṃvohārasikkhāpadavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / සාරත්‌ථදීපනී-ටීකා • Sāratthadīpanī-ṭīkā / 9. රූපියසංවොහාරසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා • 9. Rūpiyasaṃvohārasikkhāpadavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / වජිරබුද්‌ධි-ටීකා • Vajirabuddhi-ṭīkā / 9. රූපියසංවොහාරසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා • 9. Rūpiyasaṃvohārasikkhāpadavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / විමතිවිනොදනී-ටීකා • Vimativinodanī-ṭīkā / 9. රූපියසංවොහාරසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා • 9. Rūpiyasaṃvohārasikkhāpadavaṇṇanā
