Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / မဟာဝိဘင္ဂ • Mahāvibhaṅga |
၈. ရူပိယသိက္ခာပဒံ
8. Rūpiyasikkhāpadaṃ
၅၈၂. တေန သမယေန ဗုဒ္ဓော ဘဂဝာ ရာဇဂဟေ ဝိဟရတိ ဝေဠုဝနေ ကလန္ဒကနိဝာပေ။ တေန ခော ပန သမယေန အာယသ္မာ ဥပနန္ဒော သက္ယပုတ္တော အညတရသ္သ ကုလသ္သ ကုလူပကော ဟောတိ နိစ္စဘတ္တိကော။ ယံ တသ္မိံ ကုလေ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ခာဒနီယံ ဝာ ဘောဇနီယံ ဝာ တတော အာယသ္မတော ဥပနန္ဒသ္သ သက္ယပုတ္တသ္သ ပဋိဝိသော ဌပိယ္ယတိ။ တေန ခော ပန သမယေန သာယံ တသ္မိံ ကုလေ မံသံ ဥပ္ပန္နံ ဟောတိ။ တတော အာယသ္မတော ဥပနန္ဒသ္သ သက္ယပုတ္တသ္သ ပဋိဝိသော ဌပိတော ဟောတိ။ တသ္သ ကုလသ္သ ဒာရကော ရတ္တိယာ ပစ္စူသသမယံ ပစ္စုဋ္ဌာယ ရောဒတိ – ‘‘မံသံ မေ ဒေထာ’’တိ။ အထ ခော သော ပုရိသော ပဇာပတိံ ဧတဒဝောစ – ‘‘အယ္ယသ္သ ပဋိဝိသံ ဒာရကသ္သ ဒေဟိ။ အညံ စေတာပေတ္ဝာ အယ္ယသ္သ ဒသ္သာမာ’’တိ။
582. Tena samayena buddho bhagavā rājagahe viharati veḷuvane kalandakanivāpe. Tena kho pana samayena āyasmā upanando sakyaputto aññatarassa kulassa kulūpako hoti niccabhattiko. Yaṃ tasmiṃ kule uppajjati khādanīyaṃ vā bhojanīyaṃ vā tato āyasmato upanandassa sakyaputtassa paṭiviso ṭhapiyyati. Tena kho pana samayena sāyaṃ tasmiṃ kule maṃsaṃ uppannaṃ hoti. Tato āyasmato upanandassa sakyaputtassa paṭiviso ṭhapito hoti. Tassa kulassa dārako rattiyā paccūsasamayaṃ paccuṭṭhāya rodati – ‘‘maṃsaṃ me dethā’’ti. Atha kho so puriso pajāpatiṃ etadavoca – ‘‘ayyassa paṭivisaṃ dārakassa dehi. Aññaṃ cetāpetvā ayyassa dassāmā’’ti.
အထ ခော အာယသ္မာ ဥပနန္ဒော သက္ယပုတ္တော ပုဗ္ဗဏ္ဟသမယံ နိဝာသေတ္ဝာ ပတ္တစီဝရံ အာဒာယ ယေန တံ ကုလံ တေနုပသင္ကမိ; ဥပသင္ကမိတ္ဝာ ပညတ္တေ အာသနေ နိသီဒိ။ အထ ခော သော ပုရိသော ယေနာယသ္မာ ဥပနန္ဒော သက္ယပုတ္တော တေနုပသင္ကမိ; ဥပသင္ကမိတ္ဝာ အာယသ္မန္တံ ဥပနန္ဒံ သက္ယပုတ္တံ အဘိဝာဒေတ္ဝာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခော သော ပုရိသော အာယသ္မန္တံ ဥပနန္ဒံ သက္ယပုတ္တံ ဧတဒဝောစ – ‘‘ဟိယ္ယော ခော, ဘန္တေ, သာယံ မံသံ ဥပ္ပန္နံ အဟောသိ။ တတော အယ္ယသ္သ ပဋိဝိသော ဌပိတော။ အယံ , ဘန္တေ, ဒာရကော ရတ္တိယာ ပစ္စူသသမယံ ပစ္စုဋ္ဌာယ ရောဒတိ – ‘မံသံ မေ ဒေထာ’တိ။ အယ္ယသ္သ ပဋိဝိသော ဒာရကသ္သ ဒိန္နော။ ကဟာပဏေန, ဘန္တေ, ကိံ အာဟရိယ္ယတူ’’တိ? ‘‘ပရိစ္စတ္တော မေ, အာဝုသော, ကဟာပဏော’’တိ? ‘‘အာမ, ဘန္တေ, ပရိစ္စတ္တော’’တိ။ ‘‘တညေဝ မေ, အာဝုသော, ကဟာပဏံ ဒေဟီ’’တိ။
Atha kho āyasmā upanando sakyaputto pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaraṃ ādāya yena taṃ kulaṃ tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi. Atha kho so puriso yenāyasmā upanando sakyaputto tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā āyasmantaṃ upanandaṃ sakyaputtaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho so puriso āyasmantaṃ upanandaṃ sakyaputtaṃ etadavoca – ‘‘hiyyo kho, bhante, sāyaṃ maṃsaṃ uppannaṃ ahosi. Tato ayyassa paṭiviso ṭhapito. Ayaṃ , bhante, dārako rattiyā paccūsasamayaṃ paccuṭṭhāya rodati – ‘maṃsaṃ me dethā’ti. Ayyassa paṭiviso dārakassa dinno. Kahāpaṇena, bhante, kiṃ āhariyyatū’’ti? ‘‘Pariccatto me, āvuso, kahāpaṇo’’ti? ‘‘Āma, bhante, pariccatto’’ti. ‘‘Taññeva me, āvuso, kahāpaṇaṃ dehī’’ti.
အထ ခော သော ပုရိသော အာယသ္မတော ဥပနန္ဒသ္သ သက္ယပုတ္တသ္သ ကဟာပဏံ ဒတ္ဝာ ဥဇ္ဈာယတိ ခိယ္ယတိ ဝိပာစေတိ – ‘‘တထေဝ မယံ ရူပိယံ ပဋိဂ္ဂဏ္ဟာမ ဧဝမေဝိမေ သမဏာ သက္ယပုတ္တိယာ ရူပိယံ ပဋိဂ္ဂဏ္ဟန္တီ’’တိ။ အသ္သောသုံ ခော ဘိက္ခူ တသ္သ ပုရိသသ္သ ဥဇ္ဈာယန္တသ္သ ခိယ္ယန္တသ္သ ဝိပာစေန္တသ္သ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ။ပေ.။ တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယ္ယန္တိ ဝိပာစေန္တိ – ‘‘ကထဉ္ဟိ နာမ အာယသ္မာ ဥပနန္ဒော သက္ယပုတ္တော ရူပိယံ ပဋိဂ္ဂဟေသ္သတီ’’တိ! အထ ခော တေ ဘိက္ခူ အာယသ္မန္တံ ဥပနန္ဒံ သက္ယပုတ္တံ အနေကပရိယာယေန ဝိဂရဟိတ္ဝာ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ပေ.။ ‘‘သစ္စံ ကိရ တ္ဝံ, ဥပနန္ဒ, ရူပိယံ ပဋိဂ္ဂဟေသီ’’တိ 1? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝာ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓော ဘဂဝာ။ပေ.။ ကထဉ္ဟိ နာမ တ္ဝံ, မောဃပုရိသ, ရူပိယံ ပဋိဂ္ဂဟေသ္သသိ! နေတံ, မောဃပုရိသ, အပ္ပသန္နာနံ ဝာ ပသာဒာယ။ပေ.။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယ္ယာထ –
Atha kho so puriso āyasmato upanandassa sakyaputtassa kahāpaṇaṃ datvā ujjhāyati khiyyati vipāceti – ‘‘tatheva mayaṃ rūpiyaṃ paṭiggaṇhāma evamevime samaṇā sakyaputtiyā rūpiyaṃ paṭiggaṇhantī’’ti. Assosuṃ kho bhikkhū tassa purisassa ujjhāyantassa khiyyantassa vipācentassa. Ye te bhikkhū appicchā…pe… te ujjhāyanti khiyyanti vipācenti – ‘‘kathañhi nāma āyasmā upanando sakyaputto rūpiyaṃ paṭiggahessatī’’ti! Atha kho te bhikkhū āyasmantaṃ upanandaṃ sakyaputtaṃ anekapariyāyena vigarahitvā bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ…pe… ‘‘saccaṃ kira tvaṃ, upananda, rūpiyaṃ paṭiggahesī’’ti 2? ‘‘Saccaṃ, bhagavā’’ti. Vigarahi buddho bhagavā…pe… kathañhi nāma tvaṃ, moghapurisa, rūpiyaṃ paṭiggahessasi! Netaṃ, moghapurisa, appasannānaṃ vā pasādāya…pe… evañca pana, bhikkhave, imaṃ sikkhāpadaṃ uddiseyyātha –
၅၈၃. ‘‘ယော ပန ဘိက္ခု ဇာတရူပရဇတံ ဥဂ္ဂဏ္ဟေယ္ယ ဝာ ဥဂ္ဂဏ္ဟာပေယ္ယ ဝာ ဥပနိက္ခိတ္တံ ဝာ သာဒိယေယ္ယ, နိသ္သဂ္ဂိယံ ပာစိတ္တိယ’’န္တိ။
583.‘‘Yo pana bhikkhu jātarūparajataṃ uggaṇheyya vā uggaṇhāpeyya vā upanikkhittaṃ vā sādiyeyya, nissaggiyaṃ pācittiya’’nti.
၅၈၄. ယော ပနာတိ ယော ယာဒိသော။ပေ.။ ဘိက္ခူတိ။ပေ.။ အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူတိ။
584.Yopanāti yo yādiso…pe… bhikkhūti…pe… ayaṃ imasmiṃ atthe adhippeto bhikkhūti.
ဇာတရူပံ နာမ သတ္ထုဝဏ္ဏော ဝုစ္စတိ ။
Jātarūpaṃ nāma satthuvaṇṇo vuccati .
ရဇတံ နာမ ကဟာပဏော လောဟမာသကော ဒာရုမာသကော ဇတုမာသကော ယေ ဝောဟာရံ ဂစ္ဆန္တိ။
Rajataṃ nāma kahāpaṇo lohamāsako dārumāsako jatumāsako ye vohāraṃ gacchanti.
ဥဂ္ဂဏ္ဟေယ္ယာတိ သယံ ဂဏ္ဟာတိ နိသ္သဂ္ဂိယံ ပာစိတ္တိယံ 3။
Uggaṇheyyāti sayaṃ gaṇhāti nissaggiyaṃ pācittiyaṃ 4.
ဥဂ္ဂဏ္ဟာပေယ္ယာတိ အညံ ဂာဟာပေတိ နိသ္သဂ္ဂိယံ ပာစိတ္တိယံ 5။
Uggaṇhāpeyyāti aññaṃ gāhāpeti nissaggiyaṃ pācittiyaṃ 6.
ဥပနိက္ခိတ္တံ ဝာ သာဒိယေယ္ယာတိ ဣဒံ အယ္ယသ္သ ဟောတူတိ ဥပနိက္ခိတ္တံ သာဒိယတိ, နိသ္သဂ္ဂိယံ ဟောတိ။ သင္ဃမဇ္ဈေ နိသ္သဇ္ဇိတဗ္ဗံ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, နိသ္သဇ္ဇိတဗ္ဗံ – တေန ဘိက္ခုနာ သင္ဃံ ဥပသင္ကမိတ္ဝာ ဧကံသံ ဥတ္တရာသင္ဂံ ကရိတ္ဝာ ဝုဍ္ဎာနံ ဘိက္ခူနံ ပာဒေ ဝန္ဒိတ္ဝာ ဥက္ကုဋိကံ နိသီဒိတ္ဝာ အဉ္ဇလိံ ပဂ္ဂဟေတ္ဝာ ဧဝမသ္သ ဝစနီယော – ‘‘အဟံ, ဘန္တေ, ရူပိယံ ပဋိဂ္ဂဟေသိံ။ ဣဒံ မေ နိသ္သဂ္ဂိယံ။ ဣမာဟံ သင္ဃသ္သ နိသ္သဇ္ဇာမီ’’တိ။ နိသ္သဇ္ဇိတ္ဝာ အာပတ္တိ ဒေသေတဗ္ဗာ။ ဗ္ယတ္တေန ဘိက္ခုနာ ပဋိဗလေန အာပတ္တိ ပဋိဂ္ဂဟေတဗ္ဗာ။ သစေ တတ္ထ အာဂစ္ဆတိ အာရာမိကော ဝာ ဥပာသကော ဝာ သော ဝတ္တဗ္ဗော – ‘‘အာဝုသော, ဣမံ ဇာနာဟီ’’တိ။ သစေ သော ဘဏတိ – ‘‘ဣမိနာ ကိံ အာဟရိယ္ယတူ’’တိ, န ဝတ္တဗ္ဗော – ‘‘ဣမံ ဝာ ဣမံ ဝာ အာဟရာ’’တိ။ ကပ္ပိယံ အာစိက္ခိတဗ္ဗံ – သပ္ပိ ဝာ တေလံ ဝာ မဓု ဝာ ဖာဏိတံ ဝာ။ သစေ သော တေန ပရိဝတ္တေတ္ဝာ ကပ္ပိယံ အာဟရတိ ရူပိယပ္ပဋိဂ္ဂာဟကံ ဌပေတ္ဝာ သဗ္ဗေဟေဝ ပရိဘုဉ္ဇိတဗ္ဗံ။ ဧဝဉ္စေတံ လဘေထ, ဣစ္စေတံ ကုသလံ; နော စေ လဘေထ, သော ဝတ္တဗ္ဗော – ‘‘အာဝုသော, ဣမံ ဆဍ္ဍေဟီ’’တိ။ သစေ သော ဆဍ္ဍေတိ, ဣစ္စေတံ ကုသလံ; နော စေ ဆဍ္ဍေတိ, ပဉ္စဟင္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု ရူပိယဆဍ္ဍကော သမ္မန္နိတဗ္ဗော – ယော န ဆန္ဒာဂတိံ ဂစ္ဆေယ္ယ, န ဒောသာဂတိံ ဂစ္ဆေယ္ယ, န မောဟာဂတိံ ဂစ္ဆေယ္ယ, န ဘယာဂတိံ ဂစ္ဆေယ္ယ, ဆဍ္ဍိတာဆဍ္ဍိတဉ္စ ဇာနေယ္ယ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, သမ္မန္နိတဗ္ဗော။ ပဌမံ ဘိက္ခု ယာစိတဗ္ဗော။ ယာစိတ္ဝာ ဗ္ယတ္တေန ဘိက္ခုနာ ပဋိဗလေန သင္ဃော ဉာပေတဗ္ဗော –
Upanikkhittaṃvā sādiyeyyāti idaṃ ayyassa hotūti upanikkhittaṃ sādiyati, nissaggiyaṃ hoti. Saṅghamajjhe nissajjitabbaṃ. Evañca pana, bhikkhave, nissajjitabbaṃ – tena bhikkhunā saṅghaṃ upasaṅkamitvā ekaṃsaṃ uttarāsaṅgaṃ karitvā vuḍḍhānaṃ bhikkhūnaṃ pāde vanditvā ukkuṭikaṃ nisīditvā añjaliṃ paggahetvā evamassa vacanīyo – ‘‘ahaṃ, bhante, rūpiyaṃ paṭiggahesiṃ. Idaṃ me nissaggiyaṃ. Imāhaṃ saṅghassa nissajjāmī’’ti. Nissajjitvā āpatti desetabbā. Byattena bhikkhunā paṭibalena āpatti paṭiggahetabbā. Sace tattha āgacchati ārāmiko vā upāsako vā so vattabbo – ‘‘āvuso, imaṃ jānāhī’’ti. Sace so bhaṇati – ‘‘iminā kiṃ āhariyyatū’’ti, na vattabbo – ‘‘imaṃ vā imaṃ vā āharā’’ti. Kappiyaṃ ācikkhitabbaṃ – sappi vā telaṃ vā madhu vā phāṇitaṃ vā. Sace so tena parivattetvā kappiyaṃ āharati rūpiyappaṭiggāhakaṃ ṭhapetvā sabbeheva paribhuñjitabbaṃ. Evañcetaṃ labhetha, iccetaṃ kusalaṃ; no ce labhetha, so vattabbo – ‘‘āvuso, imaṃ chaḍḍehī’’ti. Sace so chaḍḍeti, iccetaṃ kusalaṃ; no ce chaḍḍeti, pañcahaṅgehi samannāgato bhikkhu rūpiyachaḍḍako sammannitabbo – yo na chandāgatiṃ gaccheyya, na dosāgatiṃ gaccheyya, na mohāgatiṃ gaccheyya, na bhayāgatiṃ gaccheyya, chaḍḍitāchaḍḍitañca jāneyya. Evañca pana, bhikkhave, sammannitabbo. Paṭhamaṃ bhikkhu yācitabbo. Yācitvā byattena bhikkhunā paṭibalena saṅgho ñāpetabbo –
၅၈၅. ‘‘သုဏာတု မေ, ဘန္တေ, သင္ဃော။ ယဒိ သင္ဃသ္သ ပတ္တကလ္လံ, သင္ဃော ဣတ္ထန္နာမံ ဘိက္ခုံ ရူပိယဆဍ္ဍကံ သမ္မန္နေယ္ယ။ ဧသာ ဉတ္တိ။
585. ‘‘Suṇātu me, bhante, saṅgho. Yadi saṅghassa pattakallaṃ, saṅgho itthannāmaṃ bhikkhuṃ rūpiyachaḍḍakaṃ sammanneyya. Esā ñatti.
‘‘သုဏာတု မေ, ဘန္တေ, သင္ဃော။ သင္ဃော ဣတ္ထန္နာမံ ဘိက္ခုံ ရူပိယဆဍ္ဍကံ သမ္မန္နတိ။ ယသ္သာယသ္မတော ခမတိ ဣတ္ထန္နာမသ္သ ဘိက္ခုနော ရူပိယဆဍ္ဍကသ္သ သမ္မုတိ, သော တုဏ္ဟသ္သ; ယသ္သ နက္ခမတိ, သော ဘာသေယ္ယ။
‘‘Suṇātu me, bhante, saṅgho. Saṅgho itthannāmaṃ bhikkhuṃ rūpiyachaḍḍakaṃ sammannati. Yassāyasmato khamati itthannāmassa bhikkhuno rūpiyachaḍḍakassa sammuti, so tuṇhassa; yassa nakkhamati, so bhāseyya.
‘‘သမ္မတော သင္ဃေန ဣတ္ထန္နာမော ဘိက္ခု ရူပိယဆဍ္ဍကော။ ခမတိ သင္ဃသ္သ, တသ္မာ တုဏ္ဟီ, ဧဝမေတံ ဓာရယာမီ’’တိ။
‘‘Sammato saṅghena itthannāmo bhikkhu rūpiyachaḍḍako. Khamati saṅghassa, tasmā tuṇhī, evametaṃ dhārayāmī’’ti.
တေန သမ္မတေန ဘိက္ခုနာ အနိမိတ္တံ ကတ္ဝာ ပာတေတဗ္ဗံ။ သစေ နိမိတ္တံ ကတ္ဝာ ပာတေတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋသ္သ။
Tena sammatena bhikkhunā animittaṃ katvā pātetabbaṃ. Sace nimittaṃ katvā pāteti, āpatti dukkaṭassa.
၅၈၆. ရူပိယေ ရူပိယသညီ ရူပိယံ ပဋိဂ္ဂဏ္ဟာတိ, နိသ္သဂ္ဂိယံ ပာစိတ္တိယံ။ ရူပိယေ ဝေမတိကော ရူပိယံ ပဋိဂ္ဂဏ္ဟာတိ, နိသ္သဂ္ဂိယံ ပာစိတ္တိယံ။ ရူပိယေ အရူပိယသညီ ရူပိယံ ပဋိဂ္ဂဏ္ဟာတိ, နိသ္သဂ္ဂိယံ ပာစိတ္တိယံ။
586. Rūpiye rūpiyasaññī rūpiyaṃ paṭiggaṇhāti, nissaggiyaṃ pācittiyaṃ. Rūpiye vematiko rūpiyaṃ paṭiggaṇhāti, nissaggiyaṃ pācittiyaṃ. Rūpiye arūpiyasaññī rūpiyaṃ paṭiggaṇhāti, nissaggiyaṃ pācittiyaṃ.
အရူပိယေ ရူပိယသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋသ္သ။ အရူပိယေ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋသ္သ။ အရူပိယေ အရူပိယသညီ, အနာပတ္တိ။
Arūpiye rūpiyasaññī, āpatti dukkaṭassa. Arūpiye vematiko, āpatti dukkaṭassa. Arūpiye arūpiyasaññī, anāpatti.
အနာပတ္တိ အဇ္ဈာရာမေ ဝာ အဇ္ဈာဝသထေ ဝာ ဥဂ္ဂဟေတ္ဝာ ဝာ ဥဂ္ဂဟာပေတ္ဝာ ဝာ နိက္ခိပတိ – ယသ္သ ဘဝိသ္သတိ သော ဟရိသ္သတီတိ, ဥမ္မတ္တကသ္သ, အာဒိကမ္မိကသ္သာတိ။
Anāpatti ajjhārāme vā ajjhāvasathe vā uggahetvā vā uggahāpetvā vā nikkhipati – yassa bhavissati so harissatīti, ummattakassa, ādikammikassāti.
ရူပိယသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ အဋ္ဌမံ။
Rūpiyasikkhāpadaṃ niṭṭhitaṃ aṭṭhamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / ဝိနယပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / မဟာဝိဘင္ဂ-အဋ္ဌကထာ • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ၈. ရူပိယသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ • 8. Rūpiyasikkhāpadavaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / သာရတ္ထဒီပနီ-ဋီကာ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ၈. ရူပိယသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ • 8. Rūpiyasikkhāpadavaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ဝဇိရဗုဒ္ဓိ-ဋီကာ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ၈. ရူပိယသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ • 8. Rūpiyasikkhāpadavaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ဝိမတိဝိနောဒနီ-ဋီကာ • Vimativinodanī-ṭīkā / ၈. ရူပိယသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ • 8. Rūpiyasikkhāpadavaṇṇanā