| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ವಿಮತಿವಿನೋದನೀ-ಟೀಕಾ • Vimativinodanī-ṭīkā |
೮. ರೂಪಿಯಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ
8. Rūpiyasikkhāpadavaṇṇanā
೫೮೩-೪. ಅಟ್ಠಮೇ ಸುವಣ್ಣಮಯಕಹಾಪಣೇನ ಕಹಾಪಣೋಪಿ ರಜತೇ ಏವ ಸಙ್ಗಯ್ಹತೀತಿ ಆಹ ‘‘ಸೋವಣ್ಣಮಯೋ ವಾ’’ತಿ। ರೂಪಿಯಮಯೋ ವಾತಿ ರಜತೇನ ರೂಪಂ ಸಮುಟ್ಠಪೇತ್ವಾ ಕತಕಹಾಪಣೋ। ಪಾಕತಿಕೋ ನಾಮ ಏತರಹಿ ಪಕತಿಕಹಾಪಣೋ।
583-4. Aṭṭhame suvaṇṇamayakahāpaṇena kahāpaṇopi rajate eva saṅgayhatīti āha ‘‘sovaṇṇamayo vā’’ti. Rūpiyamayo vāti rajatena rūpaṃ samuṭṭhapetvā katakahāpaṇo. Pākatiko nāma etarahi pakatikahāpaṇo.
ಇಚ್ಚೇತಂ ಸಬ್ಬಮ್ಪೀತಿ ಸಿಕ್ಖಾಪದೇನ, ವಿಭಙ್ಗೇನ ಚ ವುತ್ತಂ ಸಬ್ಬಮ್ಪಿ ನಿದಸ್ಸೇತಿ। ತಸ್ಸ ಚತುಬ್ಬಿಧಂ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯವತ್ಥೂತಿ ಇಮಿನಾವ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ, ನ ಪನ ಅನನ್ತರೇನ ‘‘ರಜತ’’ನ್ತಿ ಪದೇನ। ಇದಾನಿ ತಂ ಚತುಬ್ಬಿಧಂ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯವತ್ಥುಂ ಸರೂಪತೋ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ‘‘ರಜತ’’ನ್ತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ಕಿಞ್ಚಾಪಿ ಹೇಟ್ಠಾ ರಜತಮಾಸಕೋವ ವುತ್ತೋ, ನ ಕೇವಲಂ ರಜತಂ, ತಥಾಪಿ ಸಿಕ್ಖಾಪದೇ ‘‘ಜಾತರೂಪರಜತ’’ನ್ತಿ ಪದೇನೇವ ವುತ್ತನ್ತಿ ತಮ್ಪಿ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ರಜತ’’ನ್ತಿ ಇದಂ ವಿಸುಂ ವುತ್ತಂ। ಪದಭಾಜನೇ ಪನ ಮಾತಿಕಾಪದೇನೇವ ಸಿದ್ಧತ್ತಾ ತಂ ಅವತ್ವಾ ತೇನ ಸಹ ಸಙ್ಗಯ್ಹಮಾನಮೇವ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ರಜತಂ ನಾಮ ಕಹಾಪಣೋ’’ತಿಆದಿ ವುತ್ತನ್ತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ। ಜಾತರೂಪಮಾಸಕೋತಿ ಸುವಣ್ಣಮಯಕಹಾಪಣೋ। ವುತ್ತಪ್ಪಭೇದೋತಿ ‘‘ರೂಪಿಯಮಯೋ ವಾ ಪಾಕತಿಕೋ ವಾ’’ತಿಆದಿನಾ ವುತ್ತಪ್ಪಭೇದೋ। ಪಟೋವ ಪಟಕೋ, ವತ್ಥಂ। ದುಕ್ಕಟಮೇವಾತಿ ಪಟಿಗ್ಗಾಹಕಸ್ಸೇವ ಪಟಿಗ್ಗಹಣಪಚ್ಚಯಾ ದುಕ್ಕಟಂ, ಪರಿಭೋಗೇ ಪನ ಪಞ್ಚಸಹಧಮ್ಮಿಕೇಹಿ ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಾನಂ ಧಞ್ಞವಿರಹಿತಮುತ್ತಾದೀನಂ ಕಾರಣಾ ಉಪ್ಪನ್ನಪಚ್ಚಯಂ ಪರಿಭುಞ್ಜನ್ತಾನಂ ಸಬ್ಬೇಸಮ್ಪಿ ದುಕ್ಕಟಮೇವ। ಕೇಚಿ ಪನ ‘‘ಧಞ್ಞಮ್ಪಿ ಪಞ್ಚಸಹಧಮ್ಮಿಕೇಹಿ ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಂ ಮುತ್ತಾದಿಖೇತ್ತಾದಿ ವಿಯ ಸಬ್ಬೇಸಮ್ಪಿ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ, ಕೇವಲಂ ಸಙ್ಘಿಕಭೂಮಿಯಂ ಕಪ್ಪಿಯವೋಹಾರೇನ ಚ ಉಪ್ಪನ್ನಸ್ಸ ಧಞ್ಞಸ್ಸ ವಿಚಾರಣಮೇವ ಸನ್ಧಾಯ ‘ತಸ್ಸೇವೇತಂ ಅಕಪ್ಪಿಯ’ನ್ತಿ ವುತ್ತ’’ನ್ತಿ ವದನ್ತಿ।
Iccetaṃ sabbampīti sikkhāpadena, vibhaṅgena ca vuttaṃ sabbampi nidasseti. Tassa catubbidhaṃ nissaggiyavatthūti imināva sambandho, na pana anantarena ‘‘rajata’’nti padena. Idāni taṃ catubbidhaṃ nissaggiyavatthuṃ sarūpato dassento ‘‘rajata’’ntiādimāha. Tattha kiñcāpi heṭṭhā rajatamāsakova vutto, na kevalaṃ rajataṃ, tathāpi sikkhāpade ‘‘jātarūparajata’’nti padeneva vuttanti tampi dassetuṃ ‘‘rajata’’nti idaṃ visuṃ vuttaṃ. Padabhājane pana mātikāpadeneva siddhattā taṃ avatvā tena saha saṅgayhamānameva dassetuṃ ‘‘rajataṃ nāma kahāpaṇo’’tiādi vuttanti veditabbaṃ. Jātarūpamāsakoti suvaṇṇamayakahāpaṇo. Vuttappabhedoti ‘‘rūpiyamayo vā pākatiko vā’’tiādinā vuttappabhedo. Paṭova paṭako, vatthaṃ. Dukkaṭamevāti paṭiggāhakasseva paṭiggahaṇapaccayā dukkaṭaṃ, paribhoge pana pañcasahadhammikehi paṭiggahitānaṃ dhaññavirahitamuttādīnaṃ kāraṇā uppannapaccayaṃ paribhuñjantānaṃ sabbesampi dukkaṭameva. Keci pana ‘‘dhaññampi pañcasahadhammikehi paṭiggahitaṃ muttādikhettādi viya sabbesampi paribhuñjituṃ na vaṭṭati, kevalaṃ saṅghikabhūmiyaṃ kappiyavohārena ca uppannassa dhaññassa vicāraṇameva sandhāya ‘tassevetaṃ akappiya’nti vutta’’nti vadanti.
ಏಕೋ ಸತಂ ವಾ ಸಹಸ್ಸಂ ವಾತಿಆದಿ ರೂಪಿಯೇ ಹೇಟ್ಠಿಮಕೋಟಿಯಾ ಪವತ್ತನಾಕಾರಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ವುತ್ತಂ, ನ ಪನ ‘‘ಏವಂ ಪಟಿಪಜ್ಜಿತಬ್ಬಮೇವಾ’’ತಿ ದಸ್ಸೇತುಂ। ‘‘ಇಧ ನಿಕ್ಖಿಪಾಹೀ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ಉಗ್ಗಣ್ಹಾಪನಂ ಹೋತೀತಿ ಆಹ ‘‘ಇಧ ನಿಕ್ಖಿಪಾಹೀತಿ ನ ವತ್ತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ। ಕಪ್ಪಿಯಞ್ಚ…ಪೇ॰… ಹೋತೀತಿ ಯಸ್ಮಾ ಅಸಾದಿತತ್ತಾ ತತೋ ಉಪ್ಪನ್ನಪಚ್ಚಯಾ ವಟ್ಟನ್ತಿ, ತಸ್ಮಾ ಕಪ್ಪಿಯಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಠಿತಂ। ಯಸ್ಮಾ ಪನ ದುಬ್ಬಿಚಾರಣಾಯ ಸತಿ ತತೋ ಉಪ್ಪನ್ನಮ್ಪಿ ನ ಕಪ್ಪತಿ, ತಸ್ಮಾ ಅಕಪ್ಪಿಯಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಠಿತನ್ತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ।
Eko sataṃ vā sahassaṃ vātiādi rūpiye heṭṭhimakoṭiyā pavattanākāraṃ dassetuṃ vuttaṃ, na pana ‘‘evaṃ paṭipajjitabbamevā’’ti dassetuṃ. ‘‘Idha nikkhipāhī’’ti vutte uggaṇhāpanaṃ hotīti āha ‘‘idha nikkhipāhīti na vattabba’’nti. Kappiyañca…pe… hotīti yasmā asāditattā tato uppannapaccayā vaṭṭanti, tasmā kappiyaṃ nissāya ṭhitaṃ. Yasmā pana dubbicāraṇāya sati tato uppannampi na kappati, tasmā akappiyaṃ nissāya ṭhitanti veditabbaṃ.
‘‘ನ ತೇನ ಕಿಞ್ಚಿ ಕಪ್ಪಿಯಭಣ್ಡಂ ಚೇತಾಪಿತ’’ನ್ತಿ ಇಮಿನಾ ಚೇತಾಪಿತಂ ಚೇ, ನತ್ಥಿ ಪರಿಭೋಗೂಪಾಯೋ ಉಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಅನಿಸ್ಸಟ್ಠರೂಪಿಯೇನ ಚೇತಾಪಿತತ್ತಾ। ಈದಿಸಞ್ಹಿ ಸಙ್ಘಮಜ್ಝೇ ನಿಸ್ಸಜ್ಜನಂ ಕತ್ವಾವ ಛಡ್ಡೇತ್ವಾ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ ದೇಸೇತಬ್ಬನ್ತಿ ದಸ್ಸೇತಿ। ಕೇಚಿ ಪನ ‘‘ಯಸ್ಮಾ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯವತ್ಥುಂ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾಪಿ ಚೇತಾಪಿತಂ ಕಪ್ಪಿಯಭಣ್ಡಂ ಸಙ್ಘೇ ನಿಸ್ಸಟ್ಠಂ ಕಪ್ಪಿಯಕಾರಕೇಹಿ ನಿಸ್ಸಟ್ಠರೂಪಿಯಂ ಪರಿವತ್ತೇತ್ವಾ ಆನೀತಕಪ್ಪಿಯಭಣ್ಡಸದಿಸಂ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಾ ವಿನಾವ ಉಪಾಯಂ ಭಾಜೇತ್ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತುಂ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ವದನ್ತಿ, ತಂ ಪತ್ತಚತುಕ್ಕಾದಿಕಥಾಯ (ಪಾರಾ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೨.೫೮೯) ನ ಸಮೇತಿ। ತತ್ಥ ರೂಪಿಯೇನ ಪರಿವತ್ತಿತಪತ್ತಸ್ಸ ಅಪರಿಭೋಗೋವ ದಸ್ಸಿತೋ, ನ ನಿಸ್ಸಜ್ಜನವಿಧಾನನ್ತಿ। ಉಪನಿಕ್ಖೇಪಂ ಠಪೇತ್ವಾತಿ ಕಪ್ಪಿಯಕಾರಕೇಹಿ ವಡ್ಢಿಯಾ ಪಯೋಜನಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ। ಅಕಪ್ಪಿಯನ್ತಿ ತೇನ ವತ್ಥುನಾ ಗಹಿತತ್ತಾ ವುತ್ತಂ।
‘‘Na tena kiñci kappiyabhaṇḍaṃ cetāpita’’nti iminā cetāpitaṃ ce, natthi paribhogūpāyo uggahetvā anissaṭṭharūpiyena cetāpitattā. Īdisañhi saṅghamajjhe nissajjanaṃ katvāva chaḍḍetvā pācittiyaṃ desetabbanti dasseti. Keci pana ‘‘yasmā nissaggiyavatthuṃ paṭiggahetvāpi cetāpitaṃ kappiyabhaṇḍaṃ saṅghe nissaṭṭhaṃ kappiyakārakehi nissaṭṭharūpiyaṃ parivattetvā ānītakappiyabhaṇḍasadisaṃ hoti, tasmā vināva upāyaṃ bhājetvā paribhuñjituṃ vaṭṭatī’’ti vadanti, taṃ pattacatukkādikathāya (pārā. aṭṭha. 2.589) na sameti. Tattha rūpiyena parivattitapattassa aparibhogova dassito, na nissajjanavidhānanti. Upanikkhepaṃ ṭhapetvāti kappiyakārakehi vaḍḍhiyā payojanaṃ sandhāya vuttaṃ. Akappiyanti tena vatthunā gahitattā vuttaṃ.
೫೮೫. ‘‘ಪತಿತೋಕಾಸಂ ಅಸಮನ್ನಾಹರನ್ತೇನಾ’’ತಿ ಇದಂ ನಿರಪೇಕ್ಖಭಾವದಸ್ಸನಪರನ್ತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ। ಅಸನ್ತಸಮ್ಭಾವನಾಯಾತಿ ಪರಿಯಾಯಾದಿನಾ ಅಭೂತಾರೋಚನಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ। ಥೇಯ್ಯಪರಿಭೋಗೋತಿ ಪಚ್ಚಯಸಾಮಿನಾ ಭಗವತಾ ಅನನುಞ್ಞಾತತ್ತಾ ವುತ್ತಂ। ಇಣಪರಿಭೋಗೋತಿ ಭಗವತಾ ಅನುಞ್ಞಾತಮ್ಪಿ ಕತ್ತಬ್ಬಂ ಅಕತ್ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜನತೋ ವುತ್ತಂ, ತೇನ ಚ ಪಚ್ಚಯಸನ್ನಿಸ್ಸಿತಸೀಲಂ ವಿಪಜ್ಜತೀತಿ ದಸ್ಸೇತಿ। ಪರಿಭೋಗೇ ಪರಿಭೋಗೇತಿ ಕಾಯತೋ ಮೋಚೇತ್ವಾ ಮೋಚೇತ್ವಾ ಪರಿಭೋಗೇ। ಪಚ್ಛಿಮಯಾಮೇಸು ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಿತಬ್ಬನ್ತಿ ಯೋಜನಾ। ಇಣಪರಿಭೋಗಟ್ಠಾನೇ ತಿಟ್ಠತೀತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಹಿಯ್ಯೋ ಯಂ ಮಯಾ ಚೀವರಂ ಪರಿಭುತ್ತ’’ನ್ತಿಆದಿನಾಪಿ ಅತೀತಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಣಾ ವಟ್ಟತೀತಿ ವದನ್ತಿ। ಪರಿಭೋಗೇ ಪರಿಭೋಗೇತಿ ಉದಕಪತನಟ್ಠಾನತೋ ಅನ್ತೋಪವೇಸನೇಸು, ನಿಸೀದನಸಯನೇಸು ಚ। ಸತಿಪಚ್ಚಯತಾ ವಟ್ಟತೀತಿ ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಣಸತಿಯಾ ಪಚ್ಚಯತ್ತಂ ಲದ್ಧುಂ ವಟ್ಟತಿ। ಪಟಿಗ್ಗಹಣೇ ಚ ಪರಿಭೋಗೇ ಚ ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಣಾಸತಿ ಅವಸ್ಸಂ ಲದ್ಧಬ್ಬಾತಿ ದಸ್ಸೇತಿ। ತೇನಾಹ ‘‘ಸತಿಂ ಕತ್ವಾ’’ತಿಆದಿ। ಕೇಚಿ ಪನ ‘‘ಸತಿಪಚ್ಚಯತಾ ಪಚ್ಚಯೇ ಸತಿ ಭೇಸಜ್ಜಪರಿಭೋಗಸ್ಸ ಕಾರಣೇ ಸತೀ’’ತಿ ಏವಮ್ಪಿ ಅತ್ಥಂ ವದನ್ತಿ, ತೇಸಮ್ಪಿ ಪಚ್ಚಯೇ ಸತೀತಿ ಪಚ್ಚಯಸಬ್ಭಾವಸಲ್ಲಕ್ಖಣೇ ಸತೀತಿ ಏವಮತ್ಥೋ ಗಹೇತಬ್ಬೋ ಪಚ್ಚಯಸಬ್ಭಾವಮತ್ತೇನ ಸೀಲಸ್ಸ ಅಸುಜ್ಝನತೋ। ‘‘ಪರಿಭೋಗೇ ಅಕರೋನ್ತಸ್ಸೇವ ಆಪತ್ತೀ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ಪಾತಿಮೋಕ್ಖಸಂವರಸೀಲಸ್ಸ ಭೇದೋ ದಸ್ಸಿತೋ, ನ ಪಚ್ಚಯಸನ್ನಿಸ್ಸ್ಸಿಸೀಲಸ್ಸ, ತಸ್ಸ ಅತೀತಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಣಾಯ ವಿಸುಜ್ಝನತೋ। ಏತಸ್ಮಿಂ, ಪನ ಸೇಸಪಚ್ಚಯೇಸು ಚ ಇಣಪರಿಭೋಗಾದಿವಚನೇನ ಪಚ್ಚಯಸನ್ನಿಸ್ಸಿತಸೀಲಸ್ಸೇವ ಭೇದೋತಿ ಏವಮಿಮೇಸಂ ನಾನಾಕರಣಂ ವೇದಿತಬ್ಬಂ।
585.‘‘Patitokāsaṃ asamannāharantenā’’ti idaṃ nirapekkhabhāvadassanaparanti veditabbaṃ. Asantasambhāvanāyāti pariyāyādinā abhūtārocanaṃ sandhāya vuttaṃ. Theyyaparibhogoti paccayasāminā bhagavatā ananuññātattā vuttaṃ. Iṇaparibhogoti bhagavatā anuññātampi kattabbaṃ akatvā paribhuñjanato vuttaṃ, tena ca paccayasannissitasīlaṃ vipajjatīti dasseti. Paribhoge paribhogeti kāyato mocetvā mocetvā paribhoge. Pacchimayāmesu paccavekkhitabbanti yojanā. Iṇaparibhogaṭṭhāne tiṭṭhatīti ettha ‘‘hiyyo yaṃ mayā cīvaraṃ paribhutta’’ntiādināpi atītapaccavekkhaṇā vaṭṭatīti vadanti. Paribhoge paribhogeti udakapatanaṭṭhānato antopavesanesu, nisīdanasayanesu ca. Satipaccayatā vaṭṭatīti paccavekkhaṇasatiyā paccayattaṃ laddhuṃ vaṭṭati. Paṭiggahaṇe ca paribhoge ca paccavekkhaṇāsati avassaṃ laddhabbāti dasseti. Tenāha ‘‘satiṃ katvā’’tiādi. Keci pana ‘‘satipaccayatā paccaye sati bhesajjaparibhogassa kāraṇe satī’’ti evampi atthaṃ vadanti, tesampi paccaye satīti paccayasabbhāvasallakkhaṇe satīti evamattho gahetabbo paccayasabbhāvamattena sīlassa asujjhanato. ‘‘Paribhoge akarontasseva āpattī’’ti iminā pātimokkhasaṃvarasīlassa bhedo dassito, na paccayasannisssisīlassa, tassa atītapaccavekkhaṇāya visujjhanato. Etasmiṃ, pana sesapaccayesu ca iṇaparibhogādivacanena paccayasannissitasīlasseva bhedoti evamimesaṃ nānākaraṇaṃ veditabbaṃ.
ಏವಂ ಪಚ್ಚಯಸನ್ನಿಸ್ಸಿತಸೀಲಸ್ಸ ವಿಸುದ್ಧಿಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ತೇನೇವ ಪಸಙ್ಗೇನ ಸಬ್ಬಾಪಿ ವಿಸುದ್ಧಿಯೋ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಚತುಬ್ಬಿಧಾ ಹಿ ಸುದ್ಧೀ’’ತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ಸುಜ್ಝತಿ ದೇಸನಾದೀಹಿ, ಸೋಧೀಯತೀತಿ ವಾ ಸುದ್ಧಿ, ಚತುಬ್ಬಿಧಸೀಲಂ। ತೇನಾಹ ‘‘ದೇಸನಾಯ ಸುಜ್ಝನತೋ’’ತಿಆದಿ। ಏತ್ಥ ದೇಸನಾಗ್ಗಹಣೇನ ವುಟ್ಠಾನಮ್ಪಿ ಛಿನ್ನಮೂಲಾನಂ ಅಭಿಕ್ಖುತಾಪಟಿಞ್ಞಾಪಿ ಸಙ್ಗಹಿತಾ। ಛಿನ್ನಮೂಲಾನಮ್ಪಿ ಹಿ ಪಾರಾಜಿಕಾಪತ್ತಿವುಟ್ಠಾನೇನ ಹೇಟ್ಠಾ ಪರಿರಕ್ಖಿತಂ ಭಿಕ್ಖುಸೀಲಂ ವಿಸುದ್ಧಂ ನಾಮ ಹೋತಿ, ತೇನ ತೇಸಂ ಮಗ್ಗಪಟಿಲಾಭೋಪಿ ಸಮ್ಪಜ್ಜತಿ।
Evaṃ paccayasannissitasīlassa visuddhiṃ dassetvā teneva pasaṅgena sabbāpi visuddhiyo dassetuṃ ‘‘catubbidhā hi suddhī’’tiādimāha. Tattha sujjhati desanādīhi, sodhīyatīti vā suddhi, catubbidhasīlaṃ. Tenāha ‘‘desanāya sujjhanato’’tiādi. Ettha desanāggahaṇena vuṭṭhānampi chinnamūlānaṃ abhikkhutāpaṭiññāpi saṅgahitā. Chinnamūlānampi hi pārājikāpattivuṭṭhānena heṭṭhā parirakkhitaṃ bhikkhusīlaṃ visuddhaṃ nāma hoti, tena tesaṃ maggapaṭilābhopi sampajjati.
ದಾತಬ್ಬಟ್ಠೇನ ದಾಯಂ, ತಂ ಆದಿಯನ್ತೀತಿ ದಾಯಾದಾ। ಸತ್ತನ್ನಂ ಸೇಕ್ಖಾನನ್ತಿ ಏತ್ಥ ಕಲ್ಯಾಣಪುಥುಜ್ಜನಾಪಿ ಸಙ್ಗಹಿತಾ ತೇಸಂ ಆಣಣ್ಯಪರಿಭೋಗಸ್ಸ ದಾಯಜ್ಜಪರಿಭೋಗೇ ಸಙ್ಗಹಿತತ್ತಾತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ । ಧಮ್ಮದಾಯಾದಸುತ್ತನ್ತಿ ‘‘ಧಮ್ಮದಾಯಾದಾ ಮೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭವಥ, ಮಾ ಆಮಿಸದಾಯಾದಾ’’ತಿಆದಿನಾ (ಮ॰ ನಿ॰ ೧.೨೯) ಪವತ್ತಂ ಸುತ್ತಂ। ತತ್ಥ ಮಾ ಮೇ ಆಮಿಸದಾಯಾದಾತಿ ಏವಂ ಮೇ-ಸದ್ದಂ ಆನೇತ್ವಾ ಅತ್ಥೋ ಗಹೇತಬ್ಬೋ। ಏವಞ್ಹಿ ತಥಾ ವುತ್ತತ್ಥಸಾಧಕಂ ಹೋತಿ।
Dātabbaṭṭhena dāyaṃ, taṃ ādiyantīti dāyādā. Sattannaṃ sekkhānanti ettha kalyāṇaputhujjanāpi saṅgahitā tesaṃ āṇaṇyaparibhogassa dāyajjaparibhoge saṅgahitattāti veditabbaṃ . Dhammadāyādasuttanti ‘‘dhammadāyādā me, bhikkhave, bhavatha, mā āmisadāyādā’’tiādinā (ma. ni. 1.29) pavattaṃ suttaṃ. Tattha mā me āmisadāyādāti evaṃ me-saddaṃ ānetvā attho gahetabbo. Evañhi tathā vuttatthasādhakaṃ hoti.
ಲಜ್ಜಿನಾ ಸದ್ಧಿಂ ಪರಿಭೋಗೋತಿ ಧಮ್ಮಾಮಿಸವಸೇನ ಮಿಸ್ಸಭಾವೋ। ಅಲಜ್ಜಿನಾ ಸದ್ಧಿನ್ತಿ ಏತ್ಥಾಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ‘‘ಆದಿತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಹಿ ಅಲಜ್ಜೀ ನಾಮ ನತ್ಥೀ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ದಿಟ್ಠದಿಟ್ಠೇಸು ಆಸಙ್ಕಾ ನಾಮ ನ ಕಾತಬ್ಬಾ, ದಿಟ್ಠಸುತಾದಿಕಾರಣೇ ಸತಿ ಏವ ಕಾತಬ್ಬಾತಿ ದಸ್ಸೇತಿ। ಅತ್ತನೋ ಭಾರಭೂತಾ ಸದ್ಧಿವಿಹಾರಿಕಾದಯೋ। ಸಚೇ ನ ಓರಮತೀತಿ ಅಗತಿಗಮನೇನ ಧಮ್ಮಾಮಿಸಪರಿಭೋಗತೋ ನ ಓರಮತಿ। ‘‘ಆಪತ್ತಿ ನಾಮ ನತ್ಥೀ’’ತಿ ಇದಂ ಅಲಜ್ಜೀನಂ ಧಮ್ಮೇನ ಉಪ್ಪನ್ನಪಚ್ಚಯಂ, ಧಮ್ಮಕಮ್ಮಞ್ಚ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ। ತೇಸಮ್ಪಿ ಹಿ ಕುಲದೂಸನಾದಿಸಮುಪ್ಪನ್ನಪಚ್ಚಯಂ ಪರಿಭುಞ್ಜನ್ತಾನಂ, ವಗ್ಗಕಮ್ಮಾದಿಂ ಕರೋನ್ತಾನಞ್ಚ ಆಪತ್ತಿ ಏವ।
Lajjinā saddhiṃ paribhogoti dhammāmisavasena missabhāvo. Alajjinā saddhinti etthāpi eseva nayo. ‘‘Ādito paṭṭhāya hi alajjī nāma natthī’’ti iminā diṭṭhadiṭṭhesu āsaṅkā nāma na kātabbā, diṭṭhasutādikāraṇe sati eva kātabbāti dasseti. Attano bhārabhūtā saddhivihārikādayo. Sace na oramatīti agatigamanena dhammāmisaparibhogato na oramati. ‘‘Āpatti nāma natthī’’ti idaṃ alajjīnaṃ dhammena uppannapaccayaṃ, dhammakammañca sandhāya vuttaṃ. Tesampi hi kuladūsanādisamuppannapaccayaṃ paribhuñjantānaṃ, vaggakammādiṃ karontānañca āpatti eva.
‘‘ಧಮ್ಮಿಯಾಧಮ್ಮಿಯಪರಿಭೋಗೋ ಪಚ್ಚಯವಸೇನ ವೇದಿತಬ್ಬೋ’’ತಿ ವುತ್ತತ್ತಾ ಹೇಟ್ಠಾ ಲಜ್ಜಿಪರಿಭೋಗೋ ಪಚ್ಚಯವಸೇನ ಚ ಏಕಕಮ್ಮಾದಿವಸೇನ ಚ ವುತ್ತೋ ಏವಾತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ। ತೇನೇವ ದುಟ್ಠದೋಸಸಿಕ್ಖಾಪದಟ್ಠಕಥಾಯಂ ಚೋದಕಚುದಿತಕಭಾವೇ ಠಿತಾ ದ್ವೇ ಅಲಜ್ಜಿನೋ ಧಮ್ಮಪರಿಭೋಗಮ್ಪಿ ಸನ್ಧಾಯ ‘‘ಏಕಸಮ್ಭೋಗಪರಿಭೋಗಾ ಹುತ್ವಾ ಜೀವಥಾ’’ತಿ (ಪಾರಾ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೨.೩೮೫-೩೮೬) ವುತ್ತಾ ತೇಸಂ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಧಮ್ಮಾಮಿಸಪರಿಭೋಗೇ ವಿರೋಧಾಭಾವಾ। ಲಜ್ಜೀನಮೇವ ಹಿ ಅಲಜ್ಜಿನಾ ಸಹ ತದುಭಯಪರಿಭೋಗಾ ನ ವಟ್ಟನ್ತೀತಿ।
‘‘Dhammiyādhammiyaparibhogo paccayavasena veditabbo’’ti vuttattā heṭṭhā lajjiparibhogo paccayavasena ca ekakammādivasena ca vutto evāti veditabbaṃ. Teneva duṭṭhadosasikkhāpadaṭṭhakathāyaṃ codakacuditakabhāve ṭhitā dve alajjino dhammaparibhogampi sandhāya ‘‘ekasambhogaparibhogā hutvā jīvathā’’ti (pārā. aṭṭha. 2.385-386) vuttā tesaṃ aññamaññaṃ dhammāmisaparibhoge virodhābhāvā. Lajjīnameva hi alajjinā saha tadubhayaparibhogā na vaṭṭantīti.
ಧಮ್ಮಪರಿಭೋಗೋತಿ ‘‘ಏಕಕಮ್ಮಂ ಏಕುದ್ದೇಸೋ’’ತಿಆದಿನಾ (ಪಾರಾ॰ ೫೫, ೯೨, ೧೭೨) ವುತ್ತಸಂವಾಸೋ ಚೇವ ನಿಸ್ಸಯಗ್ಗಹಣದಾನಾದಿಕೋ ಸಬ್ಬೋ ನಿರಾಮಿಸಪರಿಭೋಗೋ ಚ ವೇದಿತಬ್ಬೋ । ‘‘ನ ಸೋ ಆಪತ್ತಿಯಾ ಕಾರೇತಬ್ಬೋ’’ತಿ ವುತ್ತತ್ತಾ ಲಜ್ಜಿನೋ ಅಲಜ್ಜಿಪಗ್ಗಹೇ ಆಪತ್ತೀತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ। ಇತರೋಪೀತಿ ಲಜ್ಜೀಪಿ। ತಸ್ಸಾಪಿ ಅತ್ತಾನಂ ಪಗ್ಗಣ್ಹನ್ತಸ್ಸ ಅಲಜ್ಜಿನೋ, ಇಮಿನಾ ಚ ಲಜ್ಜಿನೋ ವಣ್ಣಭಣನಾದಿಲಾಭಂ ಪಟಿಚ್ಚ ಆಮಿಸಗರುಕತಾಯ ವಾ ಗೇಹಸಿತಪೇಮೇನ ವಾ ತಂ ಅಲಜ್ಜಿಂ ಪಗ್ಗಣ್ಹನ್ತೋ ಲಜ್ಜೀ ಸಾಸನಂ ಅನ್ತರಧಾಪೇತಿ ನಾಮಾತಿ ದಸ್ಸೇತಿ। ಏವಂ ಗಹಟ್ಠಾದೀಸು ಉಪತ್ಥಮ್ಭಿತೋ ಅಲಜ್ಜೀ ಬಲಂ ಲಭಿತ್ವಾ ಪೇಸಲೇ ಅಭಿಭವಿತ್ವಾ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಸಾಸನಂ ಉದ್ಧಮ್ಮಂ ಉಬ್ಬಿನಯಂ ಕರೋತೀತಿ।
Dhammaparibhogoti ‘‘ekakammaṃ ekuddeso’’tiādinā (pārā. 55, 92, 172) vuttasaṃvāso ceva nissayaggahaṇadānādiko sabbo nirāmisaparibhogo ca veditabbo . ‘‘Na so āpattiyā kāretabbo’’ti vuttattā lajjino alajjipaggahe āpattīti veditabbaṃ. Itaropīti lajjīpi. Tassāpi attānaṃ paggaṇhantassa alajjino, iminā ca lajjino vaṇṇabhaṇanādilābhaṃ paṭicca āmisagarukatāya vā gehasitapemena vā taṃ alajjiṃ paggaṇhanto lajjī sāsanaṃ antaradhāpeti nāmāti dasseti. Evaṃ gahaṭṭhādīsu upatthambhito alajjī balaṃ labhitvā pesale abhibhavitvā nacirasseva sāsanaṃ uddhammaṃ ubbinayaṃ karotīti.
‘‘ಧಮ್ಮಪರಿಭೋಗೋಪಿ ತತ್ಥ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ಆಮಿಸಪರಿಭೋಗತೋ ಧಮ್ಮಪರಿಭೋಗೋವ ಗರುಕೋ, ತಸ್ಮಾ ಅತಿವಿಯ ಅಲಜ್ಜಿವಿವೇಕೇನ ಕಾತಬ್ಬೋತಿ ದಸ್ಸೇತಿ। ‘‘ಧಮ್ಮಾನುಗ್ಗಹೇನ ಉಗ್ಗಣ್ಹಿತುಂ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ವುತ್ತತ್ತಾ ಅಲಜ್ಜುಸ್ಸನ್ನತಾಯ ಸಾಸನೇ ಓಸಕ್ಕನ್ತೇ, ಲಜ್ಜೀಸು ಚ ಅಪ್ಪಹೋನ್ತೇಸು ಅಲಜ್ಜಿಮ್ಪಿ ಪಕತತ್ತಂ ಗಣಪೂರಕಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಉಪಸಮ್ಪದಾದಿಕರಣೇನ ಚೇವ ಕೇಚಿ ಅಲಜ್ಜಿನೋ ಧಮ್ಮಾಮಿಸಪರಿಭೋಗೇನ ಸಙ್ಗಹೇತ್ವಾ ಸೇಸಾಲಜ್ಜಿಗಣಸ್ಸ ನಿಗ್ಗಹೇನ ಚ ಸಾಸನಂ ಪಗ್ಗಣ್ಹಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ ಏವ।
‘‘Dhammaparibhogopi tattha vaṭṭatī’’ti iminā āmisaparibhogato dhammaparibhogova garuko, tasmā ativiya alajjivivekena kātabboti dasseti. ‘‘Dhammānuggahena uggaṇhituṃ vaṭṭatī’’ti vuttattā alajjussannatāya sāsane osakkante, lajjīsu ca appahontesu alajjimpi pakatattaṃ gaṇapūrakaṃ gahetvā upasampadādikaraṇena ceva keci alajjino dhammāmisaparibhogena saṅgahetvā sesālajjigaṇassa niggahena ca sāsanaṃ paggaṇhituṃ vaṭṭati eva.
ಕೇಚಿ ಪನ ‘‘ಕೋಟಿಯಂ ಠಿತೋ ಗನ್ಥೋತಿ ವುತ್ತತ್ತಾ ಗನ್ಥಪರಿಯಾಪುಣನಮೇವ ಧಮ್ಮಪರಿಭೋಗೋ, ನ ಏಕಕಮ್ಮಾದಿ। ತಸ್ಮಾ ಅಲಜ್ಜೀಹಿಪಿ ಸದ್ಧಿಂ ಉಪೋಸಥಾದಿಕಂ ಕಮ್ಮಂ ಕಾತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ಆಪತ್ತಿ ನತ್ಥೀ’’ತಿ ವದನ್ತಿ, ತಂ ನ ಯುತ್ತಂ, ಏಕಕಮ್ಮಾದೀಸು ಬಹೂಸು ಧಮ್ಮಪರಿಭೋಗೇಸು ಅಲಜ್ಜಿನಾಪಿ ಸದ್ಧಿಂ ಕತ್ತಬ್ಬಾವತ್ಥಾಯುತ್ತಂ ಧಮ್ಮಪರಿಭೋಗಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ಇಧ ನಿದಸ್ಸನವಸೇನ ಗನ್ಥಸ್ಸೇವ ಸಮುದ್ಧಟತ್ತಾ। ನ ಹಿ ಏಕಕಮ್ಮಾದಿಕೋ ವಿಧಿ ಧಮ್ಮಪರಿಭೋಗೋ ನ ಹೋತೀತಿ ಸಕ್ಕಾ ವತ್ತುಂ ಅನಾಮಿಸತ್ತಾ ಧಮ್ಮಾಮಿಸೇಸು ಅಪರಿಯಾಪನ್ನಸ್ಸ ಕಸ್ಸಚಿ ಅಭಾವಾ। ತೇನೇವ ಅಟ್ಠಸಾಲಿನಿಯಂ ಧಮ್ಮಪಟಿಸನ್ಧಾರಕಥಾಯಂ (ಧ॰ ಸ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೧೩೫೧)‘‘ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಂ ಕಥೇತಬ್ಬಂ, ಧಮ್ಮೋ ವಾಚೇತಬ್ಬೋ…ಪೇ॰… ಅಬ್ಭಾನವುಟ್ಠಾನಮಾನತ್ತಪರಿವಾಸಾ ದಾತಬ್ಬಾ, ಪಬ್ಬಜ್ಜಾರಹೋ ಪಬ್ಬಾಜೇತಬ್ಬೋ, ಉಪಸಮ್ಪದಾರಹೋ ಉಪಸಮ್ಪಾದೇತಬ್ಬೋ…ಪೇ॰… ಅಯಂ ಧಮ್ಮಪಟಿಸನ್ಧಾರೋ ನಾಮಾ’’ತಿ ಏವಂ ಸಙ್ಘಕಮ್ಮಾದಿಪಿ ಧಮ್ಮಕೋಟ್ಠಾಸೇ ದಸ್ಸಿತಂ। ತೇಸು ಪನ ಧಮ್ಮಕೋಟ್ಠಾಸೇಸು ಯಂ ಗಣಪೂರಣಾದಿವಸೇನ ಅಲಜ್ಜಿನೋ ಅಪೇಕ್ಖಿತ್ವಾ ಉಪೋಸಥಾದಿ ವಾ ತೇಸಂ ಸನ್ತಿಕಾ ಧಮ್ಮುಗ್ಗಹಣನಿಸ್ಸಯಗ್ಗಹಣಾದಿ ವಾ ಕರೀಯತಿ, ತಂ ಧಮ್ಮೋ ಚೇವ ಪರಿಭೋಗೋ ಚಾತಿ ಧಮ್ಮಪರಿಭೋಗೋತಿ ವುಚ್ಚತಿ, ಏತಂ ತಥಾರೂಪಪಚ್ಚಯಂ ವಿನಾ ಕಾತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ, ಕರೋನ್ತಸ್ಸ ಅಲಜ್ಜಿಪರಿಭೋಗೋ ಚ ಹೋತಿ ದುಕ್ಕಟಞ್ಚ। ಯಂ ಪನ ಅಲಜ್ಜಿಸತಂ ಅನಪೇಕ್ಖಿತ್ವಾ ತಜ್ಜನೀಯಾದಿನಿಗ್ಗಹಕಮ್ಮಂ ವಾ ಪರಿವಾಸಾದಿಉಪಕಾರಕಮ್ಮಂ ವಾ ಉಗ್ಗಹಪರಿಪುಚ್ಛಾದಾನಾದಿ ವಾ ಕರೀಯತಿ, ತಂ ಧಮ್ಮೋ ಏವ, ನೋ ಪರಿಭೋಗೋ। ಏತಂ ಅನುರೂಪಾನಂ ಕಾತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ಆಮಿಸದಾನಂ ವಿಯ ಆಪತ್ತಿ ನತ್ಥಿ। ನಿಸ್ಸಯದಾನಮ್ಪಿ ತೇರಸಸಮ್ಮುತಿದಾನಾದಿ ಚ ವತ್ತಪಟಿವತ್ತಸಾದಿಯನಾದಿಪರಿಭೋಗಸ್ಸಾಪಿ ಹೇತುತ್ತಾ ನ ವಟ್ಟತಿ।
Keci pana ‘‘koṭiyaṃ ṭhito ganthoti vuttattā ganthapariyāpuṇanameva dhammaparibhogo, na ekakammādi. Tasmā alajjīhipi saddhiṃ uposathādikaṃ kammaṃ kātuṃ vaṭṭati, āpatti natthī’’ti vadanti, taṃ na yuttaṃ, ekakammādīsu bahūsu dhammaparibhogesu alajjināpi saddhiṃ kattabbāvatthāyuttaṃ dhammaparibhogaṃ dassetuṃ idha nidassanavasena ganthasseva samuddhaṭattā. Na hi ekakammādiko vidhi dhammaparibhogo na hotīti sakkā vattuṃ anāmisattā dhammāmisesu apariyāpannassa kassaci abhāvā. Teneva aṭṭhasāliniyaṃ dhammapaṭisandhārakathāyaṃ (dha. sa. aṭṭha. 1351)‘‘kammaṭṭhānaṃ kathetabbaṃ, dhammo vācetabbo…pe… abbhānavuṭṭhānamānattaparivāsā dātabbā, pabbajjāraho pabbājetabbo, upasampadāraho upasampādetabbo…pe… ayaṃ dhammapaṭisandhāro nāmā’’ti evaṃ saṅghakammādipi dhammakoṭṭhāse dassitaṃ. Tesu pana dhammakoṭṭhāsesu yaṃ gaṇapūraṇādivasena alajjino apekkhitvā uposathādi vā tesaṃ santikā dhammuggahaṇanissayaggahaṇādi vā karīyati, taṃ dhammo ceva paribhogo cāti dhammaparibhogoti vuccati, etaṃ tathārūpapaccayaṃ vinā kātuṃ na vaṭṭati, karontassa alajjiparibhogo ca hoti dukkaṭañca. Yaṃ pana alajjisataṃ anapekkhitvā tajjanīyādiniggahakammaṃ vā parivāsādiupakārakammaṃ vā uggahaparipucchādānādi vā karīyati, taṃ dhammo eva, no paribhogo. Etaṃ anurūpānaṃ kātuṃ vaṭṭati, āmisadānaṃ viya āpatti natthi. Nissayadānampi terasasammutidānādi ca vattapaṭivattasādiyanādiparibhogassāpi hetuttā na vaṭṭati.
ಯೋ ಪನ ಮಹಾಅಲಜ್ಜೀ ಉದ್ಧಮ್ಮಂ ಉಬ್ಬಿನಯಂ ಸತ್ಥು ಸಾಸನಂ ಕರೋತಿ, ತಸ್ಸ ಸದ್ಧಿವಿಹಾರಿಕಾದೀನಂ ಉಪಸಮ್ಪದಾದಿಉಪಕಾರಕಮ್ಮಮ್ಪಿ ಉಗ್ಗಹಪರಿಪುಚ್ಛಾದಾನಾದಿ ಚ ಕಾತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ, ಆಪತ್ತಿ ಏವ ಹೋತಿ, ನಿಗ್ಗಹಕಮ್ಮಮೇವ ಕಾತಬ್ಬಂ। ತೇನೇವ ಅಲಜ್ಜಿಪಗ್ಗಹೋಪಿ ಪಟಿಕ್ಖಿತ್ತೋ। ಧಮ್ಮಾಮಿಸಪರಿಭೋಗವಿವಜ್ಜನೇನಾಪಿ ಹಿ ದುಮ್ಮಙ್ಕೂನಂ ಪುಗ್ಗಲಾನಂ ನಿಗ್ಗಹೋ ಅಧಿಪ್ಪೇತೋ, ಸೋ ಚ ಪೇಸಲಾನಂ ಫಾಸುವಿಹಾರಸದ್ಧಮ್ಮಟ್ಠಿತಿವಿನಯಾನುಗ್ಗಹಾದಿಅತ್ಥಾಯ ಏತದತ್ಥತ್ತಾ ಸಿಕ್ಖಾಪದಪಞ್ಞತ್ತಿಯಾ। ತಸ್ಮಾ ಯಂ ಯಂ ದುಮ್ಮಙ್ಕೂನಂ ಉಪತ್ಥಮ್ಭಾಯ ಪೇಸಲಾನಂ ಅಫಾಸುವಿಹಾರಾಯ ಸದ್ಧಮ್ಮಪರಿಹಾನಾದಿಅತ್ಥಾಯ ಹೋತಿ, ತಂ ಸಬ್ಬಮ್ಪಿ ಪರಿಭೋಗೋ ವಾ ಹೋತು ಅಪರಿಭೋಗೋ ವಾ ಕಾತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ, ಏವಂ ಕರೋನ್ತಾ ಸಾಸನಂ ಅನ್ತರಧಾಪೇನ್ತಿ, ಆಪತ್ತಿಞ್ಚ ಆಪಜ್ಜನ್ತಿ। ಧಮ್ಮಾಮಿಸಪರಿಭೋಗೇಸು ಚೇತ್ಥ ಅಲಜ್ಜೀಹಿ ಏಕಕಮ್ಮಾದಿಧಮ್ಮಪರಿಭೋಗೋ ಏವ ಪೇಸಲಾನಂ ಅಫಾಸುವಿಹಾರಸದ್ಧಮ್ಮಪರಿಹಾನಾದಿಅತ್ಥಾಯ ಹೋತಿ, ನ ತಥಾ ಆಮಿಸಪರಿಭೋಗೋ। ನ ಹಿ ಅಲಜ್ಜೀನಂ ಪಚ್ಚಯಪರಿಭೋಗಮತ್ತೇನ ಪೇಸಲಾನಂ ಅಫಾಸುವಿಹಾರಾದಿ ಹೋತಿ, ಯಥಾವುತ್ತಧಮ್ಮಪರಿಭೋಗೇನ ಪನ ಹೋತಿ , ತಪ್ಪರಿವಜ್ಜನೇನ ಚ ಫಾಸುವಿಹಾರಾದಯೋ। ತಥಾ ಹಿ ಕತಸಿಕ್ಖಾಪದವೀತಿಕ್ಕಮಾ ಅಲಜ್ಜಿಪುಗ್ಗಲಾ ಉಪೋಸಥಾದೀಸು ಪವಿಟ್ಠಾ ‘‘ತುಮ್ಹೇ ಕಾಯದ್ವಾರೇ, ವಚೀದ್ವಾರೇ ಚ ವೀತಿಕ್ಕಮಂ ಕರೋಥಾ’’ತಿಆದಿನಾ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ವತ್ತಬ್ಬಾ ಹೋನ್ತಿ, ಯಥಾ ವಿನಯಞ್ಚ ಅತಿಟ್ಠನ್ತಾ ಸಙ್ಘತೋ ಬಹಿಕರಣಾದಿವಸೇನ ಸುಟ್ಠು ನಿಗ್ಗಹೇತಬ್ಬಾ, ತಥಾ ಅಕತ್ವಾ ತೇಹಿ ಸಹ ಸಂವಸನ್ತಾಪಿ ಅಲಜ್ಜಿನೋವ ಹೋನ್ತಿ ‘‘ಏಕೋಪಿ ಅಲಜ್ಜೀ ಅಲಜ್ಜಿಸತಮ್ಪಿ ಕರೋತೀ’’ತಿಆದಿವಚನತೋ (ಪಾರಾ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೨.೫೮೫)। ಯದಿ ಹಿ ತೇ ಏವಂ ನ ನಿಗ್ಗಹಿತಾ ಸಿಯುಂ, ಸಙ್ಘೇ ಕಲಹಾದಿಂ ವಡ್ಢೇತ್ವಾ ಉಪೋಸಥಾದಿಸಾಮಗ್ಗೀಕಮ್ಮಪಟಿಬಾಹನಾದಿನಾ ಪೇಸಲಾನಂ ಅಫಾಸುಂ ಕತ್ವಾ ಕಮೇನ ತೇ ದೇವದತ್ತವಜ್ಜಿಪುತ್ತಕಾದಯೋ ವಿಯ ಪರಿಸಂ ವಡ್ಢೇತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ವಿಪ್ಪಟಿಪತ್ತಿಂ ಧಮ್ಮತೋ ವಿನಯತೋ ದೀಪೇನ್ತಾ ಸಙ್ಘಭೇದಾದಿಮ್ಪಿ ಕತ್ವಾ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಸಾಸನಂ ಅನ್ತರಧಾಪೇಯ್ಯುಂ, ತೇಸು ಪನ ಸಙ್ಘತೋ ಬಹಿಕರಣಾದಿವಸೇನ ನಿಗ್ಗಹಿತೇಸು ಸಬ್ಬೋಪಾಯಂ ಉಪದ್ದವೋ ನ ಹೋತಿ। ವುತ್ತಞ್ಹಿ –
Yo pana mahāalajjī uddhammaṃ ubbinayaṃ satthu sāsanaṃ karoti, tassa saddhivihārikādīnaṃ upasampadādiupakārakammampi uggahaparipucchādānādi ca kātuṃ na vaṭṭati, āpatti eva hoti, niggahakammameva kātabbaṃ. Teneva alajjipaggahopi paṭikkhitto. Dhammāmisaparibhogavivajjanenāpi hi dummaṅkūnaṃ puggalānaṃ niggaho adhippeto, so ca pesalānaṃ phāsuvihārasaddhammaṭṭhitivinayānuggahādiatthāya etadatthattā sikkhāpadapaññattiyā. Tasmā yaṃ yaṃ dummaṅkūnaṃ upatthambhāya pesalānaṃ aphāsuvihārāya saddhammaparihānādiatthāya hoti, taṃ sabbampi paribhogo vā hotu aparibhogo vā kātuṃ na vaṭṭati, evaṃ karontā sāsanaṃ antaradhāpenti, āpattiñca āpajjanti. Dhammāmisaparibhogesu cettha alajjīhi ekakammādidhammaparibhogo eva pesalānaṃ aphāsuvihārasaddhammaparihānādiatthāya hoti, na tathā āmisaparibhogo. Na hi alajjīnaṃ paccayaparibhogamattena pesalānaṃ aphāsuvihārādi hoti, yathāvuttadhammaparibhogena pana hoti , tapparivajjanena ca phāsuvihārādayo. Tathā hi katasikkhāpadavītikkamā alajjipuggalā uposathādīsu paviṭṭhā ‘‘tumhe kāyadvāre, vacīdvāre ca vītikkamaṃ karothā’’tiādinā bhikkhūhi vattabbā honti, yathā vinayañca atiṭṭhantā saṅghato bahikaraṇādivasena suṭṭhu niggahetabbā, tathā akatvā tehi saha saṃvasantāpi alajjinova honti ‘‘ekopi alajjī alajjisatampi karotī’’tiādivacanato (pārā. aṭṭha. 2.585). Yadi hi te evaṃ na niggahitā siyuṃ, saṅghe kalahādiṃ vaḍḍhetvā uposathādisāmaggīkammapaṭibāhanādinā pesalānaṃ aphāsuṃ katvā kamena te devadattavajjiputtakādayo viya parisaṃ vaḍḍhetvā attano vippaṭipattiṃ dhammato vinayato dīpentā saṅghabhedādimpi katvā nacirasseva sāsanaṃ antaradhāpeyyuṃ, tesu pana saṅghato bahikaraṇādivasena niggahitesu sabbopāyaṃ upaddavo na hoti. Vuttañhi –
‘‘ದುಸ್ಸೀಲಪುಗ್ಗಲೇ ನಿಸ್ಸಾಯ ಉಪೋಸಥೋ ನ ತಿಟ್ಠತಿ, ಪವಾರಣಾ ನ ತಿಟ್ಠತಿ, ಸಙ್ಘಕಮ್ಮಾನಿ ನಪ್ಪವತ್ತನ್ತಿ, ಸಾಮಗ್ಗೀ ನ ಹೋತಿ…ಪೇ॰… ದುಸ್ಸೀಲೇಸು ಪನ ನಿಗ್ಗಹಿತೇಸು ಸಬ್ಬೋಪಿ ಅಯಂ ಉಪದ್ದವೋ ನ ಹೋತಿ, ತತೋ ಪೇಸಲಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಫಾಸು ವಿಹರನ್ತೀ’’ತಿ (ಪಾರಾ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೧.೩೯)।
‘‘Dussīlapuggale nissāya uposatho na tiṭṭhati, pavāraṇā na tiṭṭhati, saṅghakammāni nappavattanti, sāmaggī na hoti…pe… dussīlesu pana niggahitesu sabbopi ayaṃ upaddavo na hoti, tato pesalā bhikkhū phāsu viharantī’’ti (pārā. aṭṭha. 1.39).
ತಸ್ಮಾ ಏಕಕಮ್ಮಾದಿಧಮ್ಮಪರಿಭೋಗೋವ ಆಮಿಸಪರಿಭೋಗತೋಪಿ ಅತಿವಿಯ ಅಲಜ್ಜಿವಿವೇಕೇನ ಕಾತಬ್ಬೋ, ಆಪತ್ತಿಕರೋ ಚ ಸದ್ಧಮ್ಮಪರಿಹಾನಿಹೇತುತ್ತಾತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ।
Tasmā ekakammādidhammaparibhogova āmisaparibhogatopi ativiya alajjivivekena kātabbo, āpattikaro ca saddhammaparihānihetuttāti veditabbaṃ.
ಅಪಿಚ ಉಪೋಸಥೋ ನ ತಿಟ್ಠತಿ, ಪವಾರಣಾ ನ ತಿಟ್ಠತಿ, ಸಙ್ಘಕಮ್ಮಾನಿ ನಪ್ಪವತ್ತನ್ತೀತಿ ಏವಂ ಅಲಜ್ಜೀಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಸಙ್ಘಕಮ್ಮಾಕರಣಸ್ಸ ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ಪಕಾಸಿತತ್ತಾಪಿ ಚೇತಂ ಸಿಜ್ಝತಿ, ತಥಾ ಪರಿವತ್ತಲಿಙ್ಗಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಭಿಕ್ಖುನುಪಸ್ಸಯಂ ಗಚ್ಛನ್ತಸ್ಸ ಪಟಿಪತ್ತಿಕಥಾಯಂ ‘‘ಆರಾಧಿಕಾ ಚ ಹೋನ್ತಿ ಸಙ್ಗಾಹಿಕಾ ಲಜ್ಜಿನಿಯೋ, ತಾ ಕೋಪೇತ್ವಾ ಅಞ್ಞತ್ಥ ನ ಗನ್ತಬ್ಬಂ। ಗಚ್ಛತಿ ಚೇ, ಗಾಮನ್ತರನದೀಪಾರರತ್ತಿವಿಪ್ಪವಾಸಗಣಓಹೀಯನಾಪತ್ತೀಹಿ ನ ಮುಚ್ಚತಿ…ಪೇ॰… ಅಲಜ್ಜಿನಿಯೋ ಹೋನ್ತಿ, ಸಙ್ಗಹಂ ಪನ ಕರೋನ್ತಿ, ತಾಪಿ ಪರಿಚ್ಚಜಿತ್ವಾ ಅಞ್ಞತ್ಥ ಗನ್ತುಂ ಲಬ್ಭತೀ’’ತಿ ಏವಂ ಅಲಜ್ಜಿನೀಸು ದುತಿಯಿಕಾಗಹಣಾದೀಸು ಸಂವಾಸಾಪತ್ತಿಪರಿಹಾರಾಯ ನದೀಪಾರಗಮನಾದಿಗರುಕಾಪತ್ತಿಟ್ಠಾನಾನಂ ಅನುಞ್ಞಾತತ್ತಾ ತತೋಪಿ ಅಲಜ್ಜಿಸಂವಾಸಾಪತ್ತಿ ಏವ ಸದ್ಧಮ್ಮಪರಿಹಾನಿಹೇತುತೋ ಗರುಕತರಾತಿ ವಿಞ್ಞಾಯತಿ। ನ ಹಿ ಲಹುಕಾಪತ್ತಿಟ್ಠಾನಂ, ಅನಾಪತ್ತಿಟ್ಠಾನಂ ವಾ ಪರಿಹರಿತುಂ ಗರುಕಾಪತ್ತಿಟ್ಠಾನವೀತಿಕ್ಕಮಂ ಆಚರಿಯಾ ಅನುಜಾನನ್ತಿ, ತಥಾ ಅಸಂವಾಸಪದಸ್ಸ ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ‘‘ಸಬ್ಬೇಹಿಪಿ ಲಜ್ಜಿಪುಗ್ಗಲೇಹಿ ಸಮಂ ಸಿಕ್ಖಿತಬ್ಬಭಾವತೋ ಸಮಸಿಕ್ಖಾತಾ ನಾಮ। ಏತ್ಥ ಯಸ್ಮಾ ಸಬ್ಬೇಪಿ ಲಜ್ಜಿನೋ ಏತೇಸು ಕಮ್ಮಾದೀಸು ಸಹ ವಸನ್ತಿ, ನ ಏಕೋಪಿ ತತೋ ಬಹಿದ್ಧಾ ಸನ್ದಿಸ್ಸತಿ, ತಸ್ಮಾ ತಾನಿ ಸಬ್ಬಾನಿಪಿ ಗಹೇತ್ವಾ ಏಸೋ ಸಂವಾಸೋ ನಾಮಾ’’ತಿ ಏವಂ ಲಜ್ಜೀಹೇವ ಏಕಕಮ್ಮಾದಿಸಂವಾಸೋ ವಟ್ಟತೀತಿ ಪಕಾಸಿತೋ।
Apica uposatho na tiṭṭhati, pavāraṇā na tiṭṭhati, saṅghakammāni nappavattantīti evaṃ alajjīhi saddhiṃ saṅghakammākaraṇassa aṭṭhakathāyaṃ pakāsitattāpi cetaṃ sijjhati, tathā parivattaliṅgassa bhikkhuno bhikkhunupassayaṃ gacchantassa paṭipattikathāyaṃ ‘‘ārādhikā ca honti saṅgāhikā lajjiniyo, tā kopetvā aññattha na gantabbaṃ. Gacchati ce, gāmantaranadīpārarattivippavāsagaṇaohīyanāpattīhi na muccati…pe… alajjiniyo honti, saṅgahaṃ pana karonti, tāpi pariccajitvā aññattha gantuṃ labbhatī’’ti evaṃ alajjinīsu dutiyikāgahaṇādīsu saṃvāsāpattiparihārāya nadīpāragamanādigarukāpattiṭṭhānānaṃ anuññātattā tatopi alajjisaṃvāsāpatti eva saddhammaparihānihetuto garukatarāti viññāyati. Na hi lahukāpattiṭṭhānaṃ, anāpattiṭṭhānaṃ vā pariharituṃ garukāpattiṭṭhānavītikkamaṃ ācariyā anujānanti, tathā asaṃvāsapadassa aṭṭhakathāyaṃ ‘‘sabbehipi lajjipuggalehi samaṃ sikkhitabbabhāvato samasikkhātā nāma. Ettha yasmā sabbepi lajjino etesu kammādīsu saha vasanti, na ekopi tato bahiddhā sandissati, tasmā tāni sabbānipi gahetvā eso saṃvāso nāmā’’ti evaṃ lajjīheva ekakammādisaṃvāso vaṭṭatīti pakāsito.
ಯದಿ ಏವಂ, ಕಸ್ಮಾ ಅಸಂವಾಸಿಕೇಸು ಅಲಜ್ಜೀ ನ ಗಣಿತೋತಿ? ನಾಯಂ ವಿರೋಧೋ, ಯೇ ಗಣಪೂರಕೇ ಕತ್ವಾ ಕತಂ ಕಮ್ಮಂ ಕುಪ್ಪತಿ, ತೇಸಂ ಪಾರಾಜಿಕಾದಿಅಪಕತತ್ತಾನಞ್ಞೇವ ಅಸಂವಾಸಿಕತ್ತೇ ಗಹಿತತ್ತಾ। ಅಲಜ್ಜಿನೋ ಪನ ಪಕತತ್ತಭೂತಾಪಿ ಸನ್ತಿ, ತೇ ಚೇ ಗಣಪೂರಣಾ ಹುತ್ವಾ ಕಮ್ಮಂ ಸಾಧೇನ್ತಿ, ಕೇವಲಂ ಕತ್ವಾ ಅಗತಿಗಮನೇನ ಕರೋನ್ತಾನಂ ಆಪತ್ತಿಕರಾ ಹೋನ್ತಿ ಸಭಾಗಾಪತ್ತಿಆಪನ್ನಾ ವಿಯ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ। ಯಸ್ಮಾ ಅಲಜ್ಜಿತಞ್ಚ ಲಜ್ಜಿತಞ್ಚ ಪುಥುಜ್ಜನಾನಂ ಚಿತ್ತಕ್ಖಣಪಟಿಬದ್ಧಂ, ನ ಸಬ್ಬಕಾಲಿಕಂ। ಸಞ್ಚಿಚ್ಚ ಹಿ ವೀತಿಕ್ಕಮಚಿತ್ತೇ ಉಪ್ಪನ್ನೇ ಅಲಜ್ಜಿನೋ ‘‘ನ ಪುನ ಈದಿಸಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಚಿತ್ತೇನ ಲಜ್ಜಿನೋ ಚ ಹೋನ್ತಿ, ತೇಸು ಚ ಯೇ ಪೇಸಲೇಹಿ ಓವದಿಯಮಾನಾಪಿ ನ ಓರಮನ್ತಿ, ಪುನಪ್ಪುನಂ ವೀತಿಕ್ಕಮನ್ತಿ, ತೇ ಏವ ಅಸಂವಸಿತಬ್ಬಾ, ನ ಇತರೇ ಲಜ್ಜಿಧಮ್ಮೇ ಓಕ್ಕನ್ತತ್ತಾ। ತಸ್ಮಾಪಿ ಅಲಜ್ಜಿನೋ ಅಸಂವಾಸಿಕೇಸು ಅಗಣೇತ್ವಾ ತಪ್ಪರಿವಜ್ಜನತ್ಥಂ ಸೋಧೇತ್ವಾವ ಉಪೋಸಥಾದಿಕರಣಂ ಅನುಞ್ಞಾತಂ। ತಥಾ ಹಿ ‘‘ಪಾರಿಸುದ್ಧಿಂ ಆಯಸ್ಮನ್ತೋ ಆರೋಚೇಥ, ಪಾತಿಮೋಕ್ಖಂ ಉದ್ದಿಸಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿಆದಿನಾ (ಮಹಾವ॰ ೧೩೪) ಅಪರಿಸುದ್ಧಾಯ ಪರಿಸಾಯ ಉಪೋಸಥಕರಣಸ್ಸ ಅಯುತ್ತತಾ ಪಕಾಸಿತಾ, ‘‘ಯಸ್ಸ ಸಿಯಾ ಆಪತ್ತಿ ಸೋ ಆವಿಕರೇಯ್ಯ…ಪೇ॰… ಫಾಸು ಹೋತೀ’’ತಿ (ಮಹಾವ॰ ೧೩೪) ಏವಂ ಅಲಜ್ಜಿಮ್ಪಿ ಲಜ್ಜಿಧಮ್ಮೇ ಪತಿಟ್ಠಾಪೇತ್ವಾ ಉಪೋಸಥಕರಣಪ್ಪಕಾರೋ ಚ ವುತ್ತೋ, ‘‘ಕಚ್ಚಿತ್ಥ ಪರಿಸುದ್ಧಾ…ಪೇ॰… ಪರಿಸುದ್ಧೇತ್ಥಾಯಸ್ಮನ್ತೋ’’ತಿ (ಪಾರಾ॰ ೪೪೨, ೪೫೮, ೬೬೨; ಪಾಚಿ॰ ೫೫೧, ೫೭೫, ೬೫೫) ಚ ಪಾರಿಸುದ್ಧಿಉಪೋಸಥೇ ‘‘ಪರಿಸುದ್ಧೋ ಅಹಂ ಭನ್ತೇ, ಪರಿಸುದ್ಧೋತಿ ಮಂ ಧಾರೇಥಾ’’ತಿ (ಮಹಾವ॰ ೧೬೮) ಚ ಏವಂ ಉಪೋಸಥಂ ಕರೋನ್ತಾನಂ ಪರಿಸುದ್ಧತಾ ಚ ಪಕಾಸಿತಾ, ವಚನಮತ್ತೇನ ಅನೋರಮನ್ತಾನಞ್ಚ ಉಪೋಸಥಪವಆರಣಟ್ಠಪನವಿಧಿ ಚ ವುತ್ತಾ, ಸಬ್ಬಥಾ ಲಜ್ಜಿಧಮ್ಮಂ ಅನೋಕ್ಕಮನ್ತೇಹಿ ಸಂವಾಸಸ್ಸ ಅಯುತ್ತತಾಯ ನಿಸ್ಸಯದಾನಗ್ಗಹಣಪಟಿಕ್ಖೇಪೋ, ತಜ್ಜನೀಯಾದಿನಿಗ್ಗಹಕಮ್ಮಕರಣಞ್ಚ ಉಕ್ಖೇಪನೀಯಕಮ್ಮಕರಣೇನ ಸಾನುವತ್ತಕಪರಿಸಸ್ಸ ಅಲಜ್ಜಿಸ್ಸ ಅಸಂವಾಸಿಕತ್ತಪಾಪನವಿಧಿ ಚ ವುತ್ತಾ। ತಸ್ಮಾ ಯಥಾವುತ್ತೇಹಿ ಸುತ್ತನಯೇಹಿ, ಅಟ್ಠಕಥಾವಚನೇಹಿ ಚ ಪಕತತ್ತೇಹಿಪಿ ಅಪಕತತ್ತೇಹಿಪಿ ಸಬ್ಬೇಹಿ ಅಲಜ್ಜೀಹಿ ಏಕಕಮ್ಮಾದಿಸಂವಾಸೋ ನ ವಟ್ಟತಿ, ಕರೋನ್ತಾನಂ ಆಪತ್ತಿ ಏವ ದುಮ್ಮಙ್ಕೂನಂ ಪುಗ್ಗಲಾನಂ ನಿಗ್ಗಹತ್ಥಾಯೇವ ಸಬ್ಬಸಿಕ್ಖಾಪದಾನಂ ಪಞ್ಞತ್ತತ್ತಾತಿ ನಿಟ್ಠಮೇತ್ಥ ಗನ್ತಬ್ಬಂ। ತೇನೇವ ದುತಿಯಸಙ್ಗೀತಿಯಂ ಪಕತತ್ತಾಪಿ ಅಲಜ್ಜಿನೋ ವಜ್ಜಿಪುತ್ತಕಾ ಯಸತ್ಥೇರಾದೀಹಿ ಮಹನ್ತೇನ ವಾಯಾಮೇನ ಸಙ್ಘತೋ ವಿಯೋಜಿತಾ। ನ ಹಿ ತೇಸು ಪಾರಾಜಿಕಾದಿಅಸಂವಾಸಿಕಾ ಅತ್ಥಿ ತೇಹಿ ದೀಪಿತಾನಂ ದಸನ್ನಂ ವತ್ಥೂನಂ (ಚೂಳವ॰ ೪೫೨) ಲಹುಕಾಪತ್ತಿವಿಸಯತ್ತಾ।
Yadi evaṃ, kasmā asaṃvāsikesu alajjī na gaṇitoti? Nāyaṃ virodho, ye gaṇapūrake katvā kataṃ kammaṃ kuppati, tesaṃ pārājikādiapakatattānaññeva asaṃvāsikatte gahitattā. Alajjino pana pakatattabhūtāpi santi, te ce gaṇapūraṇā hutvā kammaṃ sādhenti, kevalaṃ katvā agatigamanena karontānaṃ āpattikarā honti sabhāgāpattiāpannā viya aññamaññaṃ. Yasmā alajjitañca lajjitañca puthujjanānaṃ cittakkhaṇapaṭibaddhaṃ, na sabbakālikaṃ. Sañcicca hi vītikkamacitte uppanne alajjino ‘‘na puna īdisaṃ karissāmī’’ti cittena lajjino ca honti, tesu ca ye pesalehi ovadiyamānāpi na oramanti, punappunaṃ vītikkamanti, te eva asaṃvasitabbā, na itare lajjidhamme okkantattā. Tasmāpi alajjino asaṃvāsikesu agaṇetvā tapparivajjanatthaṃ sodhetvāva uposathādikaraṇaṃ anuññātaṃ. Tathā hi ‘‘pārisuddhiṃ āyasmanto ārocetha, pātimokkhaṃ uddisissāmī’’tiādinā (mahāva. 134) aparisuddhāya parisāya uposathakaraṇassa ayuttatā pakāsitā, ‘‘yassa siyā āpatti so āvikareyya…pe… phāsu hotī’’ti (mahāva. 134) evaṃ alajjimpi lajjidhamme patiṭṭhāpetvā uposathakaraṇappakāro ca vutto, ‘‘kaccittha parisuddhā…pe… parisuddhetthāyasmanto’’ti (pārā. 442, 458, 662; pāci. 551, 575, 655) ca pārisuddhiuposathe ‘‘parisuddho ahaṃ bhante, parisuddhoti maṃ dhārethā’’ti (mahāva. 168) ca evaṃ uposathaṃ karontānaṃ parisuddhatā ca pakāsitā, vacanamattena anoramantānañca uposathapavaāraṇaṭṭhapanavidhi ca vuttā, sabbathā lajjidhammaṃ anokkamantehi saṃvāsassa ayuttatāya nissayadānaggahaṇapaṭikkhepo, tajjanīyādiniggahakammakaraṇañca ukkhepanīyakammakaraṇena sānuvattakaparisassa alajjissa asaṃvāsikattapāpanavidhi ca vuttā. Tasmā yathāvuttehi suttanayehi, aṭṭhakathāvacanehi ca pakatattehipi apakatattehipi sabbehi alajjīhi ekakammādisaṃvāso na vaṭṭati, karontānaṃ āpatti eva dummaṅkūnaṃ puggalānaṃ niggahatthāyeva sabbasikkhāpadānaṃ paññattattāti niṭṭhamettha gantabbaṃ. Teneva dutiyasaṅgītiyaṃ pakatattāpi alajjino vajjiputtakā yasattherādīhi mahantena vāyāmena saṅghato viyojitā. Na hi tesu pārājikādiasaṃvāsikā atthi tehi dīpitānaṃ dasannaṃ vatthūnaṃ (cūḷava. 452) lahukāpattivisayattā.
ತಸ್ಸ ಪನ ಸನ್ತಿಕೇತಿ ಮಹಾರಕ್ಖಿತತ್ಥೇರಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ। ಖರಪತ್ತನ್ತಿ ಖರಸಙ್ಖಾತಂ ಸುವಣ್ಣಪತಿರೂಪಕಂ ವತ್ಥು। ದಾಯಕೇಹಿ ಅಸತಿಯಾ ದಿನ್ನಂ ರೂಪಿಯಂ ತೇಹಿ ಪುನ ಸಕಸಞ್ಞಾಯ ಗಣ್ಹನ್ತೇ ಅದಾತುಂ, ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯವತ್ಥುಂ ಗಣ್ಹಾಹೀತಿ ದಾತುಞ್ಚ ನ ವಟ್ಟತೀತಿ ಆಹ ‘‘ತವ ಚೋಳಕಂ ಪಸ್ಸಾಹೀ’’ತಿ। ಏವಂ ವತ್ವಾಪಿ ಪನ ನಟ್ಠವತ್ಥುಸ್ಮಿಂ ವಿಯ ನಿಸ್ಸಜ್ಜಿತಬ್ಬಾಭಾವೇಪಿ ಆಪತ್ತಿ ದೇಸೇತಬ್ಬಾವ। ಅಸತಿಯಾಪಿ ಹಿ ತಂ ವತ್ಥುಂ ವತ್ಥಾದಿನಾ ಸಹತ್ಥೇನ ಗಹೇತ್ವಾ ‘‘ಇದಂ ದೇಮೀ’’ತಿ ದಿನ್ನಂ, ತದಾ ಪರಿಚ್ಚಾಗಸಬ್ಭಾವತೋ ದಾನಮೇವ ಹೋತಿ ‘‘ಅಪ್ಪಗ್ಘಂ ದಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಮಹಗ್ಘಸ್ಸ ದಾನೇ ವಿಯ। ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹನ್ತಸ್ಸ ಚ ಅಸತಿಯಾ ದಿಯ್ಯಮಾನತ್ತೇ ಞಾತೇಪಿ ಅದಿನ್ನಾದಾನಂ ನ ಹೋತಿ ದಾಯಕೇಹಿ ದಿನ್ನತ್ತಾ, ತಸ್ಮಾ ರೂಪಿಯಂ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಮೇವ ಹೋತಿ। ಕೇಚಿ ಪನ ‘‘ಈದಿಸಂ ನಾಮ ನ ಹೋತಿ, ತೇನೇವ ಚೇತ್ಥ ‘ತವ ಚೋಳಕಂ ಪಸ್ಸಾ’ತಿ ವುತ್ತ’’ನ್ತಿ ವದನ್ತಿ, ತಂ ನೋ ನಕ್ಖಮತಿ, ವೀಮಂಸಿತಬ್ಬಂ।
Tassa pana santiketi mahārakkhitattherassa santike. Kharapattanti kharasaṅkhātaṃ suvaṇṇapatirūpakaṃ vatthu. Dāyakehi asatiyā dinnaṃ rūpiyaṃ tehi puna sakasaññāya gaṇhante adātuṃ, nissaggiyavatthuṃ gaṇhāhīti dātuñca na vaṭṭatīti āha ‘‘tava coḷakaṃ passāhī’’ti. Evaṃ vatvāpi pana naṭṭhavatthusmiṃ viya nissajjitabbābhāvepi āpatti desetabbāva. Asatiyāpi hi taṃ vatthuṃ vatthādinā sahatthena gahetvā ‘‘idaṃ demī’’ti dinnaṃ, tadā pariccāgasabbhāvato dānameva hoti ‘‘appagghaṃ dassāmī’’ti mahagghassa dāne viya. Paṭiggaṇhantassa ca asatiyā diyyamānatte ñātepi adinnādānaṃ na hoti dāyakehi dinnattā, tasmā rūpiyaṃ nissaggiyameva hoti. Keci pana ‘‘īdisaṃ nāma na hoti, teneva cettha ‘tava coḷakaṃ passā’ti vutta’’nti vadanti, taṃ no nakkhamati, vīmaṃsitabbaṃ.
೫೮೬. ಏಕಪರಿಚ್ಛೇದಾನೀತಿ ಸಿಯಾ ಕಿರಿಯತ್ತಂ, ಸಿಯಾ ಅಕಿರಿಯತ್ತಞ್ಚ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ। ಜಾತರೂಪರಜತಭಾವೋ, ಅತ್ತುದ್ದೇಸಿಕತಾ, ಗಹಣಾದೀಸು ಅಞ್ಞತರಭಾವೋತಿ ಇಮಾನೇತ್ಥ ತೀಣಿ ಅಙ್ಗಾನಿ।
586.Ekaparicchedānīti siyā kiriyattaṃ, siyā akiriyattañca sandhāya vuttaṃ. Jātarūparajatabhāvo, attuddesikatā, gahaṇādīsu aññatarabhāvoti imānettha tīṇi aṅgāni.
ರೂಪಿಯಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Rūpiyasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ವಿನಯಪಿಟಕ • Vinayapiṭaka / ಮಹಾವಿಭಙ್ಗ • Mahāvibhaṅga / ೮. ರೂಪಿಯಸಿಕ್ಖಾಪದಂ • 8. Rūpiyasikkhāpadaṃ
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಮಹಾವಿಭಙ್ಗ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ೮. ರೂಪಿಯಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ • 8. Rūpiyasikkhāpadavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ಸಾರತ್ಥದೀಪನೀ-ಟೀಕಾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ೮. ರೂಪಿಯಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ • 8. Rūpiyasikkhāpadavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ವಜಿರಬುದ್ಧಿ-ಟೀಕಾ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ೮. ರೂಪಿಯಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ • 8. Rūpiyasikkhāpadavaṇṇanā
