| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨੀ-ਟੀਕਾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā |
੮. ਰੂਪਿਯਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ
8. Rūpiyasikkhāpadavaṇṇanā
੫੮੩-੫੮੪. ਰੂਪਿਯਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇ ਪਨ ਸਤ੍ਥੁવਣ੍ਣੋਤਿ ਸਤ੍ਥੁਨਾ ਸਮਾਨવਣ੍ਣੋ। ਸਤ੍ਥੁਨੋ વਣ੍ਣੋ ਸਤ੍ਥੁવਣ੍ਣੋ, ਸਤ੍ਥੁવਣ੍ਣੋ વਿਯ વਣ੍ਣੋ ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਸਤ੍ਥੁવਣ੍ਣੋਤਿ ਮਜ੍ਝਪਦਲੋਪੀਸਮਾਸੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ। ਪਾਕਤਿਕੋ ਨਾਮ ਏਤਰਹਿ ਪਕਤਿਕਹਾਪਣੋ। ਰੁਕ੍ਖਫਲਬੀਜਮਯੋਤਿ ਤਿਨ੍ਤਿਣਿਕਾਦਿਰੁਕ੍ਖਾਨਂ ਫਲਬੀਜੇਨ ਕਤੋ। ਇਚ੍ਚੇਤਂ ਸਬ੍ਬਮ੍ਪੀਤਿ ਯਥਾવੁਤ੍ਤਭੇਦਂ ਸਬ੍ਬਮ੍ਪਿ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਂ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯવਤ੍ਥੁ ਹੋਤੀਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਜਾਤਰੂਪਮਾਸਕੋਤਿ ਸੁવਣ੍ਣਕਹਾਪਣੋ।
583-584. Rūpiyasikkhāpade pana satthuvaṇṇoti satthunā samānavaṇṇo. Satthuno vaṇṇo satthuvaṇṇo, satthuvaṇṇo viya vaṇṇo assāti satthuvaṇṇoti majjhapadalopīsamāso daṭṭhabbo. Pākatiko nāma etarahi pakatikahāpaṇo. Rukkhaphalabījamayoti tintiṇikādirukkhānaṃ phalabījena kato. Iccetaṃ sabbampīti yathāvuttabhedaṃ sabbampi catubbidhaṃ nissaggiyavatthu hotīti sambandho. Jātarūpamāsakoti suvaṇṇakahāpaṇo.
ਗਣ੍ਹੇਯ੍ਯਾਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਥਾਯ ਦੀਯਮਾਨਂ વਾ ਕਤ੍ਥਚਿ ਠਿਤਂ વਾ ਨਿਪ੍ਪਰਿਗ੍ਗਹਂ ਦਿਸ੍વਾ ਸਯਂ ਗਣ੍ਹੇਯ੍ਯ। ‘‘ਇਦਂ ਅਯ੍ਯਸ੍ਸ ਹੋਤੂ’’ਤਿ ਏવਂ ਸਮ੍ਮੁਖਾ વਾ ‘‘ਅਸੁਕਸ੍ਮਿਂ ਨਾਮ ਠਾਨੇ ਮਮ ਹਿਰਞ੍ਞਸੁવਣ੍ਣਂ ਅਤ੍ਥਿ, ਤਂ ਤੁਯ੍ਹਂ ਹੋਤੂ’’ਤਿ ਏવਂ ਪਰਮ੍ਮੁਖਾ ਠਿਤਂ વਾ ਕੇવਲਂ વਾਚਾਯ વਾ ਹਤ੍ਥਮੁਦ੍ਦਾਯ વਾ ‘‘ਤੁਯ੍ਹ’’ਨ੍ਤਿ વਤ੍વਾ ਪਰਿਚ੍ਚਤ੍ਤਸ੍ਸ ਕਾਯવਾਚਾਹਿ ਅਪ੍ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍વਾ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਸਾਦਿਯਨਂ ਉਪਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਸਾਦਿਯਨਂ ਨਾਮ। ‘‘ਸਾਦਿਯਤੀ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਮੇવਤ੍ਥਂ વਿਭਾવੇਤਿ ‘‘ਗਣ੍ਹਿਤੁਕਾਮੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ। ‘‘ਇਦਂ ਗੁਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਆਚਿਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਪਚ੍ਚਯਪਰਿਭੋਗਂਯੇવ ਸਨ੍ਧਾਯ ਆਚਿਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਂ। ‘‘ਇਧ ਨਿਕ੍ਖਿਪਾਹੀ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਾਪੇਯ੍ਯ વਾ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਲਕ੍ਖਣੇਨ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਂ ਹੋਤੀਤਿ ਆਹ – ‘‘ਇਧ ਨਿਕ੍ਖਿਪਾਹੀਤਿ ਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ। ਪਰਤੋ ‘‘ਇਮਂ ਗਣ੍ਹਾ’’ਤਿ ਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥਾਪਿ ਏਸੇવ ਨਯੋ। ਕਪ੍ਪਿਯਞ੍ਚ ਅਕਪ੍ਪਿਯਞ੍ਚ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਠਿਤਮੇવ ਹੋਤੀਤਿ ਯਸ੍ਮਾ ਤਤੋ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਪਚ੍ਚਯਪਰਿਭੋਗੋ ਕਪ੍ਪਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਕਪ੍ਪਿਯਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਠਿਤਂ। ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਦੁਬ੍ਬਿਚਾਰਣਾਯ ਤਤੋ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਪਚ੍ਚਯਪਰਿਭੋਗੋਪਿ ਨ ਕਪ੍ਪਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਕਪ੍ਪਿਯਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਠਿਤਨ੍ਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ।
Gaṇheyyāti attano atthāya dīyamānaṃ vā katthaci ṭhitaṃ vā nippariggahaṃ disvā sayaṃ gaṇheyya. ‘‘Idaṃ ayyassa hotū’’ti evaṃ sammukhā vā ‘‘asukasmiṃ nāma ṭhāne mama hiraññasuvaṇṇaṃ atthi, taṃ tuyhaṃ hotū’’ti evaṃ parammukhā ṭhitaṃ vā kevalaṃ vācāya vā hatthamuddāya vā ‘‘tuyha’’nti vatvā pariccattassa kāyavācāhi appaṭikkhipitvā cittena sādiyanaṃ upanikkhittasādiyanaṃ nāma. ‘‘Sādiyatī’’ti vuttamevatthaṃ vibhāveti ‘‘gaṇhitukāmo hotī’’ti. ‘‘Idaṃ guttaṭṭhāna’’nti ācikkhitabbanti paccayaparibhogaṃyeva sandhāya ācikkhitabbaṃ. ‘‘Idha nikkhipāhī’’ti vutte ‘‘uggaṇhāpeyya vā’’ti vuttalakkhaṇena nissaggiyaṃ hotīti āha – ‘‘idha nikkhipāhīti na vattabba’’nti. Parato ‘‘imaṃ gaṇhā’’ti na vattabbanti etthāpi eseva nayo. Kappiyañca akappiyañca nissāya ṭhitameva hotīti yasmā tato uppannapaccayaparibhogo kappati, tasmā kappiyaṃ nissāya ṭhitaṃ. Yasmā pana dubbicāraṇāya tato uppannapaccayaparibhogopi na kappati, tasmā akappiyaṃ nissāya ṭhitanti veditabbaṃ.
ਨ ਤੇਨ ਕਿਞ੍ਚਿ ਕਪ੍ਪਿਯਭਣ੍ਡਂ ਚੇਤਾਪਿਤਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਚੇਤਾਪਿਤਂ ਚੇ, ਨਤ੍ਥਿ ਪਰਿਭੋਗੁਪਾਯੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਏવਂ વੁਤ੍ਤਂ। ਅਕਪ੍ਪਿਯਞ੍ਹਿ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਂ વਤ੍ਥੁਂ ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਿਤ੍વਾ ਤਂ ਅਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਤ੍વਾવ ਚੇਤਾਪਿਤਂ ਕਪ੍ਪਿਯਭਣ੍ਡਂ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਨਿਸ੍ਸਟ੍ਠਮ੍ਪਿ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਨ ਕਪ੍ਪਤਿ। ਕੇਚਿ ਪਨ ‘‘ਯਸ੍ਮਾ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਂ વਤ੍ਥੁਂ ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਤ੍વਾ ਚੇਤਾਪਿਤਂ ਕਪ੍ਪਿਯਭਣ੍ਡਂ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜਾਮੀਤਿ ਨਿਸ੍ਸਟ੍ਠਂ વਿਨਾવ ਉਪਾਯਂ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ વਟ੍ਟਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘ਨ ਤੇਨ ਕਿਞ੍ਚਿ ਕਪ੍ਪਿਯਭਣ੍ਡਂ ਚੇਤਾਪਿਤ’ਨ੍ਤਿ વੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ વਦਨ੍ਤਿ। ‘‘ਆਰਾਮਿਕਾਨਂ વਾ ਪਤ੍ਤਭਾਗਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ਗਿਹੀਨਂ ਹਤ੍ਥਗਤੋਪਿ ਸੋਯੇવ ਭਾਗੋਤਿ ਕਤ੍વਾ વੁਤ੍ਤਂ। ਸਚੇ ਪਨ ਤੇਨ ਅਞ੍ਞਂ ਪਰਿવਤ੍ਤੇਤ੍વਾ ਆਰਾਮਿਕਾ ਦੇਨ੍ਤਿ, ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ વਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਮਜ੍ਝਿਮਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਚੂਲ਼ਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਚ વੁਤ੍ਤਂ। ਤਤੋ ਹਰਿਤ੍વਾਤਿ ਅਞ੍ਞੇਸਂ ਪਤ੍ਤਭਾਗਤੋ ਹਰਿਤ੍વਾ। ਕਸਿਣਪਰਿਕਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਆਲੋਕਕਸਿਣਪਰਿਕਮ੍ਮਂ। ਮਞ੍ਚਪੀਠਾਦੀਨਿ વਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਤਤੋ ਗਹਿਤਮਞ੍ਚਪੀਠਾਦੀਨਿ ਪਰਿવਤ੍ਤੇਤ੍વਾ ਅਞ੍ਞਂ ਚੇ ਗਹਿਤਂ, વਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ વਦਨ੍ਤਿ। ਛਾਯਾਪੀਤਿ ਭੋਜਨਸਾਲਾਦੀਨਂ ਛਾਯਾਪਿ। ਪਰਿਚ੍ਛੇਦਾਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਾਤਿ ਗੇਹਪਰਿਚ੍ਛੇਦਂ ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਾ, ਛਾਯਾਯ ਗਤਗਤਟ੍ਠਾਨਂ ਗੇਹਂ ਨਾਮ ਨ ਹੋਤੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ। ਮਗ੍ਗੇਨਪੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਸਚੇ ਅਞ੍ਞੋ ਮਗ੍ਗੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਮਗ੍ਗਂ ਅਧਿਟ੍ਠਹਿਤ੍વਾ ਗਨ੍ਤੁਂ વਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ વਦਨ੍ਤਿ। ਕੀਤਾਯਾਤਿ ਤੇਨ વਤ੍ਥੁਨਾ ਕੀਤਾਯ। ਉਪਨਿਕ੍ਖੇਪਂ ਠਪੇਤ੍વਾ ਸਙ੍ਘੋ ਪਚ੍ਚਯੇ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਤੀਤਿ ਸਚੇ ਉਪਾਸਕੋ ‘‘ਅਤਿਬਹੁ ਏਤਂ ਹਿਰਞ੍ਞਂ, ਇਦਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਜ੍ਜੇવ ਨ વਿਨਾਸੇਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ વਤ੍વਾ ਸਯਂ ਉਪਨਿਕ੍ਖੇਪਂ ਠਪੇਤਿ, ਅਞ੍ਞੇਨ વਾ ਠਪਾਪੇਤਿ, ਏਤਂ ਉਪਨਿਕ੍ਖੇਪਂ ਠਪੇਤ੍વਾ ਤਤੋ ਉਦਯਂ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤੋ ਸਙ੍ਘੋ ਪਚ੍ਚਯੇ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਤਿ, ਤੇਨ વਤ੍ਥੁਨਾ ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਅਕਪ੍ਪਿਯ’’ਨ੍ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ।
Na tena kiñci kappiyabhaṇḍaṃ cetāpitanti ettha cetāpitaṃ ce, natthi paribhogupāyo, tasmā evaṃ vuttaṃ. Akappiyañhi nissaggiyaṃ vatthuṃ uggaṇhitvā taṃ anissajjitvāva cetāpitaṃ kappiyabhaṇḍaṃ saṅghassa nissaṭṭhampi sabbesaṃ na kappati. Keci pana ‘‘yasmā nissaggiyaṃ vatthuṃ paṭiggahetvā cetāpitaṃ kappiyabhaṇḍaṃ saṅghassa nissajjāmīti nissaṭṭhaṃ vināva upāyaṃ paribhuñjituṃ vaṭṭati, tasmā ‘na tena kiñci kappiyabhaṇḍaṃ cetāpita’nti vutta’’nti vadanti. ‘‘Ārāmikānaṃ vā pattabhāganti idaṃ gihīnaṃ hatthagatopi soyeva bhāgoti katvā vuttaṃ. Sace pana tena aññaṃ parivattetvā ārāmikā denti, paribhuñjituṃ vaṭṭatī’’ti majjhimagaṇṭhipade cūḷagaṇṭhipade ca vuttaṃ. Tato haritvāti aññesaṃ pattabhāgato haritvā. Kasiṇaparikammanti ālokakasiṇaparikammaṃ. Mañcapīṭhādīni vāti ettha ‘‘tato gahitamañcapīṭhādīni parivattetvā aññaṃ ce gahitaṃ, vaṭṭatī’’ti vadanti. Chāyāpīti bhojanasālādīnaṃ chāyāpi. Paricchedātikkantāti gehaparicchedaṃ atikkantā, chāyāya gatagataṭṭhānaṃ gehaṃ nāma na hotīti adhippāyo. Maggenapīti ettha ‘‘sace añño maggo natthi, maggaṃ adhiṭṭhahitvā gantuṃ vaṭṭatī’’ti vadanti. Kītāyāti tena vatthunā kītāya. Upanikkhepaṃ ṭhapetvā saṅgho paccaye paribhuñjatīti sace upāsako ‘‘atibahu etaṃ hiraññaṃ, idaṃ, bhante, ajjeva na vināsetabba’’nti vatvā sayaṃ upanikkhepaṃ ṭhapeti, aññena vā ṭhapāpeti, etaṃ upanikkhepaṃ ṭhapetvā tato udayaṃ paribhuñjanto saṅgho paccaye paribhuñjati, tena vatthunā gahitattā ‘‘akappiya’’nti vuttaṃ.
੫੮੫. ਪਤਿਤੋਕਾਸਂ ਅਸਮਨ੍ਨਾਹਰਨ੍ਤੇਨ ਪਾਤੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ਨਿਰਪੇਕ੍ਖਭਾવਦਸ੍ਸਨਪਰਨ੍ਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਪਤਿਤਟ੍ਠਾਨੇ ਞਾਤੇਪਿਸ੍ਸ ਗੂਥਂ ਛਡ੍ਡੇਨ੍ਤਸ੍ਸ વਿਯ ਨਿਰਪੇਕ੍ਖਭਾવੋਯੇવੇਤ੍ਥ ਪਮਾਣਨ੍ਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ। ਅਸਨ੍ਤਸਮ੍ਭਾવਨਾਯਾਤਿ ਅਤ੍ਤਨਿ ਅવਿਜ੍ਜਮਾਨਉਤ੍ਤਰਿਮਨੁਸ੍ਸਧਮ੍ਮਾਰੋਚਨਂ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤਂ। ਥੇਯ੍ਯਪਰਿਭੋਗੋ ਨਾਮ ਅਨਰਹਸ੍ਸ ਪਰਿਭੋਗੋ। ਭਗવਤਾ ਹਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਾਸਨੇ ਸੀਲવਤੋ ਪਚ੍ਚਯਾ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਾ, ਨ ਦੁਸ੍ਸੀਲਸ੍ਸ। ਦਾਯਕਾਨਮ੍ਪਿ ਸੀਲવਤੋ ਏવ ਪਰਿਚ੍ਚਾਗੋ, ਨ ਦੁਸ੍ਸੀਲਸ੍ਸ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕਾਰਾਨਂ ਮਹਪ੍ਫਲਭਾવਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਾਸੀਸਨਤੋ। ਇਤਿ ਸਤ੍ਥਾਰਾ ਅਨਨੁਞ੍ਞਾਤਤ੍ਤਾ ਦਾਯਕੇਹਿ ਚ ਅਪਰਿਚ੍ਚਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਦੁਸ੍ਸੀਲਸ੍ਸ ਪਰਿਭੋਗੋ ਥੇਯ੍ਯਪਰਿਭੋਗੋ। ਇਣવਸੇਨ ਪਰਿਭੋਗੋ ਇਣਪਰਿਭੋਗੋ, ਪਟਿਗ੍ਗਾਹਕਤੋ ਦਕ੍ਖਿਣਾવਿਸੁਦ੍ਧਿਯਾ ਅਭਾવਤੋ ਇਣਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਪਰਿਭੋਗੋ વਿਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਤਸ੍ਮਾਤਿ ‘‘ਸੀਲવਤੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ વੁਤ੍ਤਮੇવਤ੍ਥਂ ਕਾਰਣਭਾવੇਨ ਪਚ੍ਚਾਮਸਤਿ। ਚੀવਰਂ ਪਰਿਭੋਗੇ ਪਰਿਭੋਗੇਤਿ ਕਾਯਤੋ ਮੋਚੇਤ੍વਾ ਮੋਚੇਤ੍વਾ ਪਰਿਭੋਗੇ। ਪੁਰੇਭਤ੍ਤ…ਪੇ॰… ਪਚ੍ਛਿਮਯਾਮੇਸੁ ਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਤਥਾ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੇਨ ਯਥਾવੁਤ੍ਤਕਾਲવਿਸੇਸવਸੇਨ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਦਿવਸੇ ਚਤੁਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਦ੍વਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਸਕਿਂਯੇવ વਾ ਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਂ।
585.Patitokāsaṃ asamannāharantena pātetabbanti idaṃ nirapekkhabhāvadassanaparanti veditabbaṃ, tasmā patitaṭṭhāne ñātepissa gūthaṃ chaḍḍentassa viya nirapekkhabhāvoyevettha pamāṇanti veditabbaṃ. Asantasambhāvanāyāti attani avijjamānauttarimanussadhammārocanaṃ sandhāya vuttaṃ. Theyyaparibhogo nāma anarahassa paribhogo. Bhagavatā hi attano sāsane sīlavato paccayā anuññātā, na dussīlassa. Dāyakānampi sīlavato eva pariccāgo, na dussīlassa attano kārānaṃ mahapphalabhāvassa paccāsīsanato. Iti satthārā ananuññātattā dāyakehi ca apariccattattā dussīlassa paribhogo theyyaparibhogo. Iṇavasena paribhogo iṇaparibhogo, paṭiggāhakato dakkhiṇāvisuddhiyā abhāvato iṇaṃ gahetvā paribhogo viyāti attho. Tasmāti ‘‘sīlavato’’tiādinā vuttamevatthaṃ kāraṇabhāvena paccāmasati. Cīvaraṃ paribhoge paribhogeti kāyato mocetvā mocetvā paribhoge. Purebhatta…pe… pacchimayāmesu paccavekkhitabbanti sambandho. Tathā asakkontena yathāvuttakālavisesavasena ekasmiṃ divase catukkhattuṃ tikkhattuṃ dvikkhattuṃ sakiṃyeva vā paccavekkhitabbaṃ.
ਸਚਸ੍ਸ ਅਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਤੋવ ਅਰੁਣੋ ਉਗ੍ਗਚ੍ਛਤਿ, ਇਣਪਰਿਭੋਗਟ੍ਠਾਨੇ ਤਿਟ੍ਠਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਹਿਯ੍ਯੋ ਯਂ ਮਯਾ ਚੀવਰਂ ਪਰਿਭੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਯਾવਦੇવ ਸੀਤਸ੍ਸ ਪਟਿਘਾਤਾਯ…ਪੇ॰… ਹਿਰਿਕੋਪੀਨਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਾਦਨਤ੍ਥਂ, ਹਿਯ੍ਯੋ ਯੋ ਮਯਾ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤੋ ਪਰਿਭੁਤ੍ਤੋ, ਸੋ ਨੇવ ਦવਾਯਾਤਿਆਦਿਨਾ ਸਚੇ ਅਤੀਤਪਰਿਭੋਗਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਣਂ ਨ ਕਰੇਯ੍ਯ, ਇਣਪਰਿਭੋਗਟ੍ਠਾਨੇ ਤਿਟ੍ਠਤੀ’’ਤਿ વਦਨ੍ਤਿ, વੀਮਂਸਿਤਬ੍ਬਂ। ਸੇਨਾਸਨਮ੍ਪਿ ਪਰਿਭੋਗੇ ਪਰਿਭੋਗੇਤਿ ਪવੇਸੇ ਪવੇਸੇ। ਏવਂ ਪਨ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੇਨ ਪੁਰੇਭਤ੍ਤਾਦੀਸੁ ਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਂ। ਤਂ ਹੇਟ੍ਠਾ વੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇવ ਸਕ੍ਕਾ વਿਞ੍ਞਾਤੁਨ੍ਤਿ ਇਧ વਿਸੁਂ ਨ વੁਤ੍ਤਂ। ਸਤਿਪਚ੍ਚਯਤਾਤਿ ਸਤਿਯਾ ਪਚ੍ਚਯਭਾવੋ, ਪਟਿਗ੍ਗਹਣਸ੍ਸ ਪਰਿਭੋਗਸ੍ਸ ਚ ਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਣਸਤਿਯਾ ਪਚ੍ਚਯਭਾવੋ ਯੁਜ੍ਜਤਿ, ਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਿਤ੍વਾવ ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤਬ੍ਬਞ੍ਚਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਤੇਨੇવਾਹ ‘‘ਸਤਿਂ ਕਤ੍વਾ’’ਤਿਆਦਿ। ਏવਂ ਸਨ੍ਤੇਪੀਤਿ ਯਦਿਪਿ ਦ੍વੀਸੁਪਿ ਠਾਨੇਸੁ ਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਣਾ ਯੁਤ੍ਤਾ, ਏવਂ ਸਨ੍ਤੇਪਿ। ਅਪਰੇ ਪਨਾਹੁ ‘‘ਸਤਿਪਚ੍ਚਯਤਾਤਿ ਸਤਿਭੇਸਜ੍ਜਪਰਿਭੋਗਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਯਭਾવੇ ਪਚ੍ਚਯੇਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਏવਂ ਸਨ੍ਤੇਪੀਤਿ ਪਚ੍ਚਯੇ ਸਤਿਪੀ’’ਤਿ, ਤਂ ਤੇਸਂ ਮਤਿਮਤ੍ਤਂ। ਤਥਾ ਹਿ ਪਚ੍ਚਯਸਨ੍ਨਿਸ੍ਸਿਤਸੀਲਂ ਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਣਾਯ વਿਸੁਜ੍ਝਤਿ, ਨ ਪਚ੍ਚਯਸਬ੍ਭਾવਮਤ੍ਤੇਨ।
Sacassaapaccavekkhatova aruṇo uggacchati, iṇaparibhogaṭṭhāne tiṭṭhatīti ettha ‘‘hiyyo yaṃ mayā cīvaraṃ paribhuttaṃ, taṃ yāvadeva sītassa paṭighātāya…pe… hirikopīnappaṭicchādanatthaṃ, hiyyo yo mayā piṇḍapāto paribhutto, so neva davāyātiādinā sace atītaparibhogapaccavekkhaṇaṃ na kareyya, iṇaparibhogaṭṭhāne tiṭṭhatī’’ti vadanti, vīmaṃsitabbaṃ. Senāsanampi paribhoge paribhogeti pavese pavese. Evaṃ pana asakkontena purebhattādīsu paccavekkhitabbaṃ. Taṃ heṭṭhā vuttanayeneva sakkā viññātunti idha visuṃ na vuttaṃ. Satipaccayatāti satiyā paccayabhāvo, paṭiggahaṇassa paribhogassa ca paccavekkhaṇasatiyā paccayabhāvo yujjati, paccavekkhitvāva paṭiggahetabbaṃ paribhuñjitabbañcāti attho. Tenevāha ‘‘satiṃ katvā’’tiādi. Evaṃ santepīti yadipi dvīsupi ṭhānesu paccavekkhaṇā yuttā, evaṃ santepi. Apare panāhu ‘‘satipaccayatāti satibhesajjaparibhogassa paccayabhāve paccayeti attho. Evaṃ santepīti paccaye satipī’’ti, taṃ tesaṃ matimattaṃ. Tathā hi paccayasannissitasīlaṃ paccavekkhaṇāya visujjhati, na paccayasabbhāvamattena.
ਨਨੁ ਚ ‘‘ਪਰਿਭੋਗੇ ਕਰੋਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਨਾਪਤ੍ਤੀ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਸਂવਰਸੀਲਂ વੁਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਪਚ੍ਚਯਸਨ੍ਨਿਸ੍ਸਿਤਸੀਲਸ੍ਸ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਸਂવਰਸੀਲਸ੍ਸ ਚ ਕੋ વਿਸੇਸੋਤਿ? વੁਚ੍ਚਤੇ – ਪੁਰਿਮੇਸੁ ਤਾવ ਤੀਸੁ ਪਚ੍ਚਯੇਸੁ વਿਸੇਸੋ ਪਾਕਟੋਯੇવ, ਗਿਲਾਨਪਚ੍ਚਯੇ ਪਨ ਯਥਾ વਤਿਂ ਕਤ੍વਾ ਰੁਕ੍ਖਮੂਲੇ ਗੋਪਿਤੇ ਤਸ੍ਸ ਫਲਾਨਿਪਿ ਰਕ੍ਖਿਤਾਨਿਯੇવ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਏવਮੇવ ਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਣਾਯ ਪਚ੍ਚਯਸਨ੍ਨਿਸ੍ਸਿਤਸੀਲੇ ਰਕ੍ਖਿਤੇ ਤਪ੍ਪਟਿਬਦ੍ਧਂ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਸਂવਰਸੀਲਮ੍ਪਿ ਨਿਪ੍ਫਨ੍ਨਂ ਨਾਮ ਹੋਤਿ। ਗਿਲਾਨਪਚ੍ਚਯਂ ਅਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਿਤ੍વਾ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤਸ੍ਸ ਸੀਲਂ ਭਿਜ੍ਜਮਾਨਂ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਸਂવਰਸੀਲਮੇવ ਭਿਜ੍ਜਤਿ, ਪਚ੍ਚਯਸਨ੍ਨਿਸ੍ਸਿਤਸੀਲਂ ਪਨ ਪਚ੍ਛਾਭਤ੍ਤਪੁਰਿਮਯਾਮਾਦੀਸੁ ਯਾવ ਅਰੁਣੁਗ੍ਗਮਨਾ ਅਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਨ੍ਤਸ੍ਸੇવ ਭਿਜ੍ਜਤਿ। ਪੁਰੇਭਤ੍ਤਞ੍ਹਿ ਅਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਿਤ੍વਾਪਿ ਗਿਲਾਨਪਚ੍ਚਯਂ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ, ਇਦਮੇਤੇਸਂ ਨਾਨਾਕਰਣਂ।
Nanu ca ‘‘paribhoge karontassa anāpattī’’ti iminā pātimokkhasaṃvarasīlaṃ vuttaṃ, tasmā paccayasannissitasīlassa pātimokkhasaṃvarasīlassa ca ko visesoti? Vuccate – purimesu tāva tīsu paccayesu viseso pākaṭoyeva, gilānapaccaye pana yathā vatiṃ katvā rukkhamūle gopite tassa phalānipi rakkhitāniyeva honti, evameva paccavekkhaṇāya paccayasannissitasīle rakkhite tappaṭibaddhaṃ pātimokkhasaṃvarasīlampi nipphannaṃ nāma hoti. Gilānapaccayaṃ apaccavekkhitvā paribhuñjantassa sīlaṃ bhijjamānaṃ pātimokkhasaṃvarasīlameva bhijjati, paccayasannissitasīlaṃ pana pacchābhattapurimayāmādīsu yāva aruṇuggamanā apaccavekkhantasseva bhijjati. Purebhattañhi apaccavekkhitvāpi gilānapaccayaṃ paribhuñjantassa anāpatti, idametesaṃ nānākaraṇaṃ.
ਏવਂ ਪਚ੍ਚਯਸਨ੍ਨਿਸ੍ਸਿਤਸੀਲਸ੍ਸ વਿਸੁਦ੍ਧਿਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍વਾ ਤੇਨੇવ ਪਸਙ੍ਗੇਨ ਸਬ੍ਬਾਪਿ ਸੁਦ੍ਧਿਯੋ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਾ ਹਿ ਸੁਦ੍ਧੀ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ। ਤਤ੍ਥ ਸੁਜ੍ਝਤਿ ਏਤਾਯਾਤਿ ਸੁਦ੍ਧਿ, ਯਥਾਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸਨਾવ ਸੁਦ੍ਧਿ ਦੇਸਨਾਸੁਦ੍ਧਿ। વੁਟ੍ਠਾਨਸ੍ਸਪਿ ਚੇਤ੍ਥ ਦੇਸਨਾਯ ਏવ ਸਙ੍ਗਹੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ। ਛਿਨ੍ਨਮੂਲਾਪਤ੍ਤੀਨਂ ਪਨ ਅਭਿਕ੍ਖੁਤਾਪਟਿਞ੍ਞਾવ ਦੇਸਨਾ। ਅਧਿਟ੍ਠਾਨવਿਸਿਟ੍ਠੋ ਸਂવਰੋવ ਸੁਦ੍ਧਿ ਸਂવਰਸੁਦ੍ਧਿ। ਧਮ੍ਮੇਨ ਸਮੇਨ ਪਚ੍ਚਯਾਨਂ ਪਰਿਯੇਟ੍ਠਿ ਏવ ਸੁਦ੍ਧਿ ਪਰਿਯੇਟ੍ਠਿਸੁਦ੍ਧਿ। ਚਤੂਸੁ ਪਚ੍ਚਯੇਸੁ વੁਤ੍ਤવਿਧਿਨਾ ਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਣਾવ ਸੁਦ੍ਧਿ ਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਣਸੁਦ੍ਧਿ। ਏਸ ਤਾવ ਸੁਦ੍ਧੀਸੁ ਸਮਾਸਨਯੋ। ਸੁਦ੍ਧਿਮਨ੍ਤੇਸੁ ਸੀਲੇਸੁ ਦੇਸਨਾ ਸੁਦ੍ਧਿ ਏਤਸ੍ਸਾਤਿ ਦੇਸਨਾਸੁਦ੍ਧਿ। ਸੇਸੇਸੁਪਿ ਏਸੇવ ਨਯੋ। ਨ ਪੁਨ ਏવਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਏવਨ੍ਤਿ ਸਂવਰਭੇਦਂ ਸਨ੍ਧਾਯਾਹ। ਪਹਾਯਾਤਿ વਜ੍ਜੇਤ੍વਾ, ਅਕਤ੍વਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਦਾਤਬ੍ਬਟ੍ਠੇਨ ਦਾਯਂ, ਤਂ ਆਦਿਯਨ੍ਤੀਤਿ ਦਾਯਾਦਾ, ਅਨਨੁਞ੍ਞਾਤੇਸੁ ਸਬ੍ਬੇਨ ਸਬ੍ਬਂ ਪਰਿਭੋਗਾਭਾવਤੋ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤੇਸੁਯੇવ ਚ ਪਰਿਭੋਗਸਬ੍ਭਾવਭਾવਤੋ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤਬ੍ਬਪਚ੍ਚਯਾ ਭਗવਤੋ ਸਨ੍ਤਕਾ। ਧਮ੍ਮਦਾਯਾਦਸੁਤ੍ਤਞ੍ਚੇਤ੍ਥ ਸਾਧਕਨ੍ਤਿ –
Evaṃ paccayasannissitasīlassa visuddhiṃ dassetvā teneva pasaṅgena sabbāpi suddhiyo dassetuṃ ‘‘catubbidhā hi suddhī’’tiādimāha. Tattha sujjhati etāyāti suddhi, yathādhammaṃ desanāva suddhi desanāsuddhi. Vuṭṭhānassapi cettha desanāya eva saṅgaho daṭṭhabbo. Chinnamūlāpattīnaṃ pana abhikkhutāpaṭiññāva desanā. Adhiṭṭhānavisiṭṭho saṃvarova suddhi saṃvarasuddhi. Dhammena samena paccayānaṃ pariyeṭṭhi eva suddhi pariyeṭṭhisuddhi. Catūsu paccayesu vuttavidhinā paccavekkhaṇāva suddhi paccavekkhaṇasuddhi. Esa tāva suddhīsu samāsanayo. Suddhimantesu sīlesu desanā suddhi etassāti desanāsuddhi. Sesesupi eseva nayo. Na puna evaṃ karissāmīti ettha evanti saṃvarabhedaṃ sandhāyāha. Pahāyāti vajjetvā, akatvāti attho. Dātabbaṭṭhena dāyaṃ, taṃ ādiyantīti dāyādā, ananuññātesu sabbena sabbaṃ paribhogābhāvato anuññātesuyeva ca paribhogasabbhāvabhāvato bhikkhūhi paribhuñjitabbapaccayā bhagavato santakā. Dhammadāyādasuttañcettha sādhakanti –
‘‘ਧਮ੍ਮਦਾਯਾਦਾ ਮੇ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭવਥ, ਮਾ ਆਮਿਸਦਾਯਾਦਾ। ਅਤ੍ਥਿ ਮੇ ਤੁਮ੍ਹੇਸੁ ਅਨੁਕਮ੍ਪਾ, ‘ਕਿਨ੍ਤਿ ਮੇ ਸਾવਕਾ ਧਮ੍ਮਦਾਯਾਦਾ ਭવੇਯ੍ਯੁਂ, ਨੋ ਆਮਿਸਦਾਯਾਦਾ’’’ਤਿ (ਮ॰ ਨਿ॰ ੧.੨੯) –
‘‘Dhammadāyādā me, bhikkhave, bhavatha, mā āmisadāyādā. Atthi me tumhesu anukampā, ‘kinti me sāvakā dhammadāyādā bhaveyyuṃ, no āmisadāyādā’’’ti (ma. ni. 1.29) –
ਏવਂ ਪવਤ੍ਤਂ ਧਮ੍ਮਦਾਯਾਦਸੁਤ੍ਤਞ੍ਚ ਏਤ੍ਥ ਏਤਸ੍ਮਿਂ ਅਤ੍ਥੇ ਸਾਧਕਂ।
Evaṃ pavattaṃ dhammadāyādasuttañca ettha etasmiṃ atthe sādhakaṃ.
ਅવੀਤਰਾਗਾਨਂ ਤਣ੍ਹਾਪਰવਸਤਾਯ ਪਚ੍ਚਯਪਰਿਭੋਗੇ ਸਾਮਿਭਾવੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਦਭਾવੇਨ વੀਤਰਾਗਾਨਂ ਤਤ੍ਥ ਸਾਮਿਭਾવੋ ਯਥਾਰੁਚਿ ਪਰਿਭੋਗਸਬ੍ਭਾવਤੋ। ਤਥਾ ਹਿ ਤੇ ਪਟਿਕੂਲਮ੍ਪਿ ਅਪ੍ਪਟਿਕੂਲਾਕਾਰੇਨ ਅਪ੍ਪਟਿਕੂਲਮ੍ਪਿ ਪਟਿਕੂਲਾਕਾਰੇਨ ਤਦੁਭਯਮ੍ਪਿ વਜ੍ਜੇਤ੍વਾ ਅਜ੍ਝੁਪੇਕ੍ਖਨਾਕਾਰੇਨ ਪਚ੍ਚਯੇ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਦਾਯਕਾਨਞ੍ਚ ਮਨੋਰਥਂ ਪਰਿਪੂਰੇਨ੍ਤਿ। ਤੇਨਾਹ – ‘‘ਤੇ ਹਿ ਤਣ੍ਹਾਯ ਦਾਸਬ੍ਯਂ ਅਤੀਤਤ੍ਤਾ ਸਾਮਿਨੋ ਹੁਤ੍વਾ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤੀ’’ਤਿ। ਯੋ ਪਨਾਯਂ ਸੀਲવਤੋ ਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਿਤਪਰਿਭੋਗੋ, ਸੋ ਇਣਪਰਿਭੋਗਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਨੀਕਤ੍ਤਾ ਆਣਣ੍ਯਪਰਿਭੋਗੋ ਨਾਮ ਹੋਤਿ। ਯਥਾ ਹਿ ਇਣਾਯਿਕੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਰੁਚਿਯਾ ਇਚ੍ਛਿਤਦੇਸਂ ਗਨ੍ਤੁਂ ਨ ਲਭਤਿ, ਏવਂ ਇਣਪਰਿਭੋਗਯੁਤ੍ਤੋ ਲੋਕਤੋ ਨਿਸ੍ਸਰਿਤੁਂ ਨ ਲਭਤੀਤਿ ਤਪ੍ਪਟਿਪਕ੍ਖਤ੍ਤਾ ਸੀਲવਤੋ ਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਿਤਪਰਿਭੋਗੋ ਆਣਣ੍ਯਪਰਿਭੋਗੋਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਨਿਪ੍ਪਰਿਯਾਯਤੋ ਚਤੁਪਰਿਭੋਗવਿਨਿਮੁਤ੍ਤੋ વਿਸੁਂਯੇવਾਯਂ ਪਰਿਭੋਗੋਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ। ਸੋ ਇਧ વਿਸੁਂ ਨ વੁਤ੍ਤੋ, ਦਾਯਜ੍ਜਪਰਿਭੋਗੇਯੇવ વਾ ਸਙ੍ਗਹਂ ਗਚ੍ਛਤੀਤਿ। ਸੀਲવਾਪਿ ਹਿ ਇਮਾਯ ਸਿਕ੍ਖਾਯ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਤ੍ਤਾ ਸੇਕ੍ਖੋਤ੍વੇવ વੁਚ੍ਚਤਿ। ਸਬ੍ਬੇਸਨ੍ਤਿ ਅਰਿਯਾਨਂ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾਨਞ੍ਚ।
Avītarāgānaṃ taṇhāparavasatāya paccayaparibhoge sāmibhāvo natthi, tadabhāvena vītarāgānaṃ tattha sāmibhāvo yathāruci paribhogasabbhāvato. Tathā hi te paṭikūlampi appaṭikūlākārena appaṭikūlampi paṭikūlākārena tadubhayampi vajjetvā ajjhupekkhanākārena paccaye paribhuñjanti, dāyakānañca manorathaṃ paripūrenti. Tenāha – ‘‘te hi taṇhāya dāsabyaṃ atītattā sāmino hutvā paribhuñjantī’’ti. Yo panāyaṃ sīlavato paccavekkhitaparibhogo, so iṇaparibhogassa paccanīkattā āṇaṇyaparibhogo nāma hoti. Yathā hi iṇāyiko attano ruciyā icchitadesaṃ gantuṃ na labhati, evaṃ iṇaparibhogayutto lokato nissarituṃ na labhatīti tappaṭipakkhattā sīlavato paccavekkhitaparibhogo āṇaṇyaparibhogoti vuccati, tasmā nippariyāyato catuparibhogavinimutto visuṃyevāyaṃ paribhogoti veditabbo. So idha visuṃ na vutto, dāyajjaparibhogeyeva vā saṅgahaṃ gacchatīti. Sīlavāpi hi imāya sikkhāya samannāgatattā sekkhotveva vuccati. Sabbesanti ariyānaṃ puthujjanānañca.
ਕਥਂ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾਨਂ ਇਮੇ ਪਰਿਭੋਗਾ ਸਮ੍ਭવਨ੍ਤੀਤਿ? ਉਪਚਾਰવਸੇਨ। ਯੋ ਹਿ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਸ੍ਸਪਿ ਸਲ੍ਲੇਖਪ੍ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਯਂ ਠਿਤਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਯਗੇਧਂ ਪਹਾਯ ਤਤ੍ਥ ਅਨੁਪਲਿਤ੍ਤੇਨ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਪਰਿਭੋਗੋ, ਸੋ ਸਾਮਿਪਰਿਭੋਗੋ વਿਯ ਹੋਤਿ। ਸੀਲવਤੋ ਪਨ ਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਿਤਪਰਿਭੋਗੋ ਦਾਯਜ੍ਜਪਰਿਭੋਗੋ વਿਯ ਹੋਤਿ ਦਾਯਕਾਨਂ ਮਨੋਰਥਸ੍ਸ ਅવਿਰਾਧਨਤੋ। ਤੇਨੇવ વੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਦਾਯਜ੍ਜਪਰਿਭੋਗੇਯੇવ વਾ ਸਙ੍ਗਹਂ ਗਚ੍ਛਤੀ’’ਤਿ। ਕਲ੍ਯਾਣਪੁਥੁਜ੍ਜਨਸ੍ਸ ਪਰਿਭੋਗੇ વਤ੍ਤਬ੍ਬਮੇવ ਨਤ੍ਥਿ ਤਸ੍ਸ ਸੇਕ੍ਖਸਙ੍ਗਹਤੋ। ਸੇਕ੍ਖਸੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਸ੍ਸ ਸਾਧਕਂ।
Kathaṃ puthujjanānaṃ ime paribhogā sambhavantīti? Upacāravasena. Yo hi puthujjanassapi sallekhappaṭipattiyaṃ ṭhitassa paccayagedhaṃ pahāya tattha anupalittena cittena paribhogo, so sāmiparibhogo viya hoti. Sīlavato pana paccavekkhitaparibhogo dāyajjaparibhogo viya hoti dāyakānaṃ manorathassa avirādhanato. Teneva vuttaṃ ‘‘dāyajjaparibhogeyeva vā saṅgahaṃ gacchatī’’ti. Kalyāṇaputhujjanassa paribhoge vattabbameva natthi tassa sekkhasaṅgahato. Sekkhasuttañhetassa atthassa sādhakaṃ.
ਲਜ੍ਜਿਨਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਪਰਿਭੋਗੋ ਨਾਮ ਲਜ੍ਜਿਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਕਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਪਰਿਭੋਗੋ। ਅਲਜ੍ਜਿਨਾ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥਾਪਿ ਏਸੇવ ਨਯੋ। ਆਦਿਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਹਿ ਅਲਜ੍ਜੀ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਇਮਿਨਾ ਦਿਟ੍ਠਦਿਟ੍ਠੇਸੁਯੇવ ਆਸਙ੍ਕਾ ਨ ਕਾਤਬ੍ਬਾਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਅਤ੍ਤਨੋ ਭਾਰਭੂਤਾ ਸਦ੍ਧਿવਿਹਾਰਿਕਾਦਯੋ। ਸੋਪਿ ਨਿવਾਰੇਤਬ੍ਬੋਤਿ ਯੋ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਤੇਨ ਨਿવਾਰੇਤਬ੍ਬੋ। ਯਸ੍ਮਾ ਅਲਜ੍ਜੀਪਰਿਭੋਗੋ ਨਾਮ ਲਜ੍ਜਿਨੋ વੁਚ੍ਚਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਆਪਤ੍ਤਿ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ ਉਭਿਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਅਲਜ੍ਜੀਭਾવਤੋ, ‘‘ਅਲਜ੍ਜੀਪਰਿਭੋਗੋ’’ਤਿ ਇਦਂ ਨਾਮਮਤ੍ਤਮੇવ ਨ ਲਬ੍ਭਤੀਤਿ વੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ। ‘‘ਆਪਤ੍ਤਿ ਪਨ ਅਤ੍ਥਿਯੇવਾਤਿ વਦਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਤੀਸੁਪਿ ਗਣ੍ਠਿਪਦੇਸੁ વੁਤ੍ਤਂ।
Lajjinā saddhiṃ paribhogo nāma lajjissa santakaṃ gahetvā paribhogo. Alajjinā saddhinti etthāpi eseva nayo. Ādito paṭṭhāya hi alajjī nāma natthīti iminā diṭṭhadiṭṭhesuyeva āsaṅkā na kātabbāti dasseti. Attano bhārabhūtā saddhivihārikādayo. Sopi nivāretabboti yo passati, tena nivāretabbo. Yasmā alajjīparibhogo nāma lajjino vuccati, tasmā āpatti nāma natthi ubhinnampi alajjībhāvato, ‘‘alajjīparibhogo’’ti idaṃ nāmamattameva na labbhatīti vuttaṃ hoti. ‘‘Āpatti pana atthiyevāti vadantī’’ti tīsupi gaṇṭhipadesu vuttaṃ.
ਅਧਮ੍ਮਿਯੋਤਿ ਅਨੇਸਨਾਦੀਹਿ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ। ਧਮ੍ਮਿਯੋਤਿ ਭਿਕ੍ਖਾਚਰਿਯਾਦੀਹਿ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ। ਸਙ੍ਘਸ੍ਸੇવ ਦੇਤੀਤਿ ਭਤ੍ਤਂ ਅਗ੍ਗਹੇਤ੍વਾ ਅਤ੍ਤਨਾ ਲਦ੍ਧਸਲਾਕਂਯੇવ ਦੇਤਿ। ਸਚੇ ਪਨ ਲਜ੍ਜੀ ਅਲਜ੍ਜਿਂ ਪਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ…ਪੇ॰… ਅਨ੍ਤਰਧਾਪੇਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਕੇવਲਂ ਪਗ੍ਗਣ੍ਹਿਤੁਕਾਮਤਾਯ ਏવਂ ਕਾਤੁਂ ਨ વਟ੍ਟਤਿ, ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਪਨ ਸਾਸਨਸ੍ਸ ਸੋਤੂਨਞ੍ਚ ਅਨੁਗ੍ਗਹਤ੍ਥਾਯ વਟ੍ਟਤੀਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ। ਪੁਰਿਮਨਯੇਨ ‘‘ਸੋ ਆਪਤ੍ਤਿਯਾ ਕਾਰੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਇਮਸ੍ਸ ਆਪਤ੍ਤਿਯੇવਾਤਿ વਦਨ੍ਤਿ। ਉਦ੍ਦੇਸਗ੍ਗਹਣਾਦਿਨਾ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਪਰਿਭੋਗੋ ਧਮ੍ਮਪਰਿਭੋਗੋ। ਧਮ੍ਮਾਨੁਗ੍ਗਹੇਨ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਸ੍ਸ ਆਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਭਾવੇਪਿ ਥੇਰੋ ਤਸ੍ਸ ਅਲਜ੍ਜਿਭਾવਂਯੇવ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਪਾਪੋ ਕਿਰਾਯ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਮਾਹ। ਤਸ੍ਸ ਪਨ ਸਨ੍ਤਿਕੇਤਿ ਮਹਾਰਕ੍ਖਿਤਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ।
Adhammiyoti anesanādīhi uppanno. Dhammiyoti bhikkhācariyādīhi uppanno. Saṅghasseva detīti bhattaṃ aggahetvā attanā laddhasalākaṃyeva deti. Sace pana lajjī alajjiṃ paggaṇhāti…pe… antaradhāpetīti ettha kevalaṃ paggaṇhitukāmatāya evaṃ kātuṃ na vaṭṭati, dhammassa pana sāsanassa sotūnañca anuggahatthāya vaṭṭatīti veditabbaṃ. Purimanayena ‘‘so āpattiyā kāretabbo’’ti vuttattā imassa āpattiyevāti vadanti. Uddesaggahaṇādinā dhammassa paribhogo dhammaparibhogo. Dhammānuggahena gaṇhantassa āpattiyā abhāvepi thero tassa alajjibhāvaṃyeva sandhāya ‘‘pāpo kirāya’’ntiādimāha. Tassa pana santiketi mahārakkhitattherassa santike.
੫੮੬. ਰਾਜੋਰੋਧਾਦਯੋਤਿਆਦਿ ‘‘ਇਦਂ ਗਣ੍ਹਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਚੇਤਨਾਮਤ੍ਤਸਮ੍ਭવਤੋ વੁਤ੍ਤਂ। ਅਸ੍ਸਤਿਯਾ ਦਿਨ੍ਨਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਅਸ੍ਸਤਿਯਾ ਦਿਨ੍ਨਂ ਨਾਮ ਅਪਰਿਚ੍ਚਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਦਸਨ੍ਤੇ ਬਦ੍ਧਕਹਾਪਣਾਦਿ ਅਸ੍ਸਤਿਯਾ ਦਿਨ੍ਨਂ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ વਤ੍ਥਸਞ੍ਞਾਯ ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਞ੍ਚ, ਤਤੋ ਨੇવ ਰੂਪਿਯਂ ਦਿਨ੍ਨਂ, ਨਾਪਿ ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਞ੍ਚ ਹੋਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਆਪਤ੍ਤਿਦੇਸਨਾਕਿਚ੍ਚਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਂ ਪਨ ਦਾਯਕਾਨਮੇવ ਪਟਿਦਾਤਬ੍ਬਂ। ਤੇਨ ਅਕਪ੍ਪਿਯવਤ੍ਥੁਨਾ ਤੇ ਚੇ ਦਾਯਕਾ ਸਪ੍ਪਿਆਦੀਨਿ ਕਿਣਿਤ੍વਾਨ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਚ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਦੇਨ੍ਤਿ, ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਕਪ੍ਪਤਿ ਦਾਯਕਾਨਂਯੇવ ਸਨ੍ਤਕਤ੍ਤਾ। ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਪਨ ਪੁਞ੍ਞਕਾਮੇਹਿ ਪਰਿਚ੍ਚਜਿਤ੍વਾ ਦਿਨ੍ਨਮੇવ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਪੁਞ੍ਞਕਾਮਾ…ਪੇ॰… ਰੂਪਿਯੇ ਅਰੂਪਿਯਸਞ੍ਞੀ ਰੂਪਿਯਂ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤੀਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਪਰਿਚ੍ਚਜਿਤ੍વਾ ਦਿਨ੍ਨਂ વਤ੍ਥਸਞ੍ਞਾਯ ਗਣ੍ਹਤੋਪਿ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਮੇવ। ਤੇਨ ਯਦਿ ਤੇ ਦਾਯਕਾ ਨੋ ਆਗਨ੍ਤ੍વਾ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿ, ਦਾਯਕੇ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍વਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਥਾਯ ਚੇ ਪਰਿਚ੍ਚਤ੍ਤਂ, ਸਙ੍ਘੇ ਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਤ੍વਾ ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੇਸੇਤਬ੍ਬਾ। ਤવ ਚੋਲ਼ਕਂ ਪਸ੍ਸਾਹੀਹਿ ਇਮਿਨਾ ਗਿਹਿਸਨ੍ਤਕੇਪਿ ‘‘ਇਦਂ ਗਣ੍ਹਥਾ’’ਤਿਆਦਿਅਕਪ੍ਪਿਯવੋਹਾਰੇਨ વਿਧਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਨ ਕਪ੍ਪਤੀਤਿ ਦੀਪੇਤਿ। ਏਕਪਰਿਚ੍ਛੇਦਾਨੀਤਿ ਕਿਰਿਯਾਕਿਰਿਯਭਾવਤੋ ਏਕਪਰਿਚ੍ਛੇਦਾਨਿ। ਜਾਤਰੂਪਰਜਤਭਾવੋ, ਅਤ੍ਤੁਦ੍ਦੇਸਿਕਤਾ, ਕਹਾਪਣਾਦੀਸੁ ਅਞ੍ਞਤਰਭਾવੋਤਿ ਇਮਾਨੇਤ੍ਥ ਤੀਣਿ ਅਙ੍ਗਾਨਿ।
586.Rājorodhādayotiādi ‘‘idaṃ gaṇhissāmī’’ti cetanāmattasambhavato vuttaṃ. Assatiyā dinnanti ettha assatiyā dinnaṃ nāma apariccattaṃ hoti, tasmā dasante baddhakahāpaṇādi assatiyā dinnaṃ bhikkhunā vatthasaññāya paṭiggahitañca, tato neva rūpiyaṃ dinnaṃ, nāpi paṭiggahitañca hotīti ettha āpattidesanākiccaṃ natthi, taṃ pana dāyakānameva paṭidātabbaṃ. Tena akappiyavatthunā te ce dāyakā sappiādīni kiṇitvāna saṅghassa tassa ca bhikkhuno denti, sabbesaṃ kappati dāyakānaṃyeva santakattā. Aṭṭhakathāyaṃ pana puññakāmehi pariccajitvā dinnameva sandhāya ‘‘puññakāmā…pe… rūpiye arūpiyasaññī rūpiyaṃ paṭiggaṇhātīti veditabbo’’ti vuttaṃ, tasmā pariccajitvā dinnaṃ vatthasaññāya gaṇhatopi nissaggiyameva. Tena yadi te dāyakā no āgantvā gaṇhanti, dāyake pucchitvā attano atthāya ce pariccattaṃ, saṅghe nissajjitvā āpatti desetabbā. Tava coḷakaṃ passāhīhi iminā gihisantakepi ‘‘idaṃ gaṇhathā’’tiādiakappiyavohārena vidhānaṃ bhikkhuno na kappatīti dīpeti. Ekaparicchedānīti kiriyākiriyabhāvato ekaparicchedāni. Jātarūparajatabhāvo, attuddesikatā, kahāpaṇādīsu aññatarabhāvoti imānettha tīṇi aṅgāni.
ਰੂਪਿਯਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Rūpiyasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / વਿਨਯਪਿਟਕ • Vinayapiṭaka / ਮਹਾવਿਭਙ੍ਗ • Mahāvibhaṅga / ੮. ਰੂਪਿਯਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ • 8. Rūpiyasikkhāpadaṃ
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਮਹਾવਿਭਙ੍ਗ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ੮. ਰੂਪਿਯਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ • 8. Rūpiyasikkhāpadavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿ-ਟੀਕਾ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ੮. ਰੂਪਿਯਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ • 8. Rūpiyasikkhāpadavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વਿਮਤਿવਿਨੋਦਨੀ-ਟੀਕਾ • Vimativinodanī-ṭīkā / ੮. ਰੂਪਿਯਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ • 8. Rūpiyasikkhāpadavaṇṇanā
