Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / మహావగ్గ-అట్ఠకథా • Mahāvagga-aṭṭhakathā |
సబ్బచమ్మపటిక్ఖేపాదికథా
Sabbacammapaṭikkhepādikathā
౨౫౫. దీపిచ్ఛాపోతి దీపిపోతకో. ఓగుమ్ఫియన్తీతి భిత్తిదణ్డకాదీసు వేఠేత్వా బన్ధన్తి.
255.Dīpicchāpoti dīpipotako. Ogumphiyantīti bhittidaṇḍakādīsu veṭhetvā bandhanti.
౨౫౬. అభినిసీదితున్తి అభినిస్సాయ నిసీదితుం; అపస్సయం కత్వా నిసీదితున్తి అత్థో. గిలానేన భిక్ఖునా సఉపాహనేనాతి ఏత్థ గిలానో నామ యో న సక్కోతి అనుపాహనో గామం పవిసితుం.
256.Abhinisīditunti abhinissāya nisīdituṃ; apassayaṃ katvā nisīditunti attho. Gilānena bhikkhunā saupāhanenāti ettha gilāno nāma yo na sakkoti anupāhano gāmaṃ pavisituṃ.
౨౫౭. కురరఘరేతి ఏవంనామకే నగరే; ఏతేనస్స గోచరగామో వుత్తో. పపతకే పబ్బతేతి పపతనామకే పబ్బతే; ఏతేనస్స నివాసనట్ఠానం వుత్తం. సోణోతి తస్స నామం. కోటిఅగ్ఘనకం పన కణ్ణపిళన్ధనకం ధారేతి, తస్మా ‘‘కుటికణ్ణో’’తి వుచ్చతి; కోటికణ్ణోతి అత్థో. పాసాదికన్తి పసాదజనకం. పసాదనీయన్తి ఇదం తస్సేవ అత్థవేవచనం. ఉత్తమదమథసమథన్తి ఉత్తమం దమథఞ్చ సమథఞ్చ పఞ్ఞఞ్చ సమాధిఞ్చ కాయూపసమఞ్చ చిత్తూపసమఞ్చాతిపి అత్థో. దన్తన్తి సబ్బేసం విసూకాయికవిప్ఫన్దితానం ఉపచ్ఛిన్నత్తా దన్తం; ఖీణకిలేసన్తి అత్థో. గుత్తన్తి సంవరగుత్తియా గుత్తం. సన్తిన్ద్రియన్తి యతిన్ద్రియం. నాగన్తి ఆగువిరహితం. తిణ్ణం మే వస్సానం అచ్చయేనాతి మమ పబ్బజ్జాదివసతో పట్ఠాయ తిణ్ణం వస్సానం అచ్చయేన. ఉపసమ్పదం అలత్థన్తి అహం ఉపసమ్పదం అలభిం . కణ్హుత్తరాతి కణ్హమత్తికుత్తరా; ఉపరి వడ్ఢితకణ్హమత్తికాతి అత్థో. గోకణ్టకహతాతి గున్నం ఖురేహి అక్కన్తభూమితో సముట్ఠితేహి గోకణ్టకేహి ఉపహతా. తే కిర గోకణ్టకే ఏకపటలికా ఉపాహనా రక్ఖితుం న సక్కోన్తి; ఏవం ఖరా హోన్తి. ఏరగూ, మోరగూ, మజ్జారూ, జన్తూతి ఇమా చతస్సోపి తిణజాతియో; ఏతేహి కటసారకే చ తట్టికాయో చ కరోన్తి. ఏత్థ ఏరగూతి ఏరకతిణం; తం ఓళారికం. మోరగూతిణం తమ్బసీసం ముదుకం సుఖసమ్ఫస్సం, తేన కతతట్టికా నిపజ్జిత్వా వుట్ఠితమత్తే పున ఉద్ధుమాతా హుత్వా తిట్ఠతి. మజ్జారునా సాటకేపి కరోన్తి. జన్తుస్స మణిసదిసో వణ్ణో హోతి. సేనాసనం పఞ్ఞపేసీతి భిసిం వా కటసారకం వా పఞ్ఞపేసి; పఞ్ఞపేత్వా చ పన సోణస్స ఆరోచేతి – ‘‘ఆవుసో సత్థా తయా సద్ధిం ఏకావాసే వసితుకామో, గన్ధకుటియంయేవ తే సేనాసనం పఞ్ఞత్త’’న్తి.
257.Kuraraghareti evaṃnāmake nagare; etenassa gocaragāmo vutto. Papatake pabbateti papatanāmake pabbate; etenassa nivāsanaṭṭhānaṃ vuttaṃ. Soṇoti tassa nāmaṃ. Koṭiagghanakaṃ pana kaṇṇapiḷandhanakaṃ dhāreti, tasmā ‘‘kuṭikaṇṇo’’ti vuccati; koṭikaṇṇoti attho. Pāsādikanti pasādajanakaṃ. Pasādanīyanti idaṃ tasseva atthavevacanaṃ. Uttamadamathasamathanti uttamaṃ damathañca samathañca paññañca samādhiñca kāyūpasamañca cittūpasamañcātipi attho. Dantanti sabbesaṃ visūkāyikavipphanditānaṃ upacchinnattā dantaṃ; khīṇakilesanti attho. Guttanti saṃvaraguttiyā guttaṃ. Santindriyanti yatindriyaṃ. Nāganti āguvirahitaṃ. Tiṇṇaṃ me vassānaṃ accayenāti mama pabbajjādivasato paṭṭhāya tiṇṇaṃ vassānaṃ accayena. Upasampadaṃ alatthanti ahaṃ upasampadaṃ alabhiṃ . Kaṇhuttarāti kaṇhamattikuttarā; upari vaḍḍhitakaṇhamattikāti attho. Gokaṇṭakahatāti gunnaṃ khurehi akkantabhūmito samuṭṭhitehi gokaṇṭakehi upahatā. Te kira gokaṇṭake ekapaṭalikā upāhanā rakkhituṃ na sakkonti; evaṃ kharā honti. Eragū, moragū, majjārū, jantūti imā catassopi tiṇajātiyo; etehi kaṭasārake ca taṭṭikāyo ca karonti. Ettha eragūti erakatiṇaṃ; taṃ oḷārikaṃ. Moragūtiṇaṃ tambasīsaṃ mudukaṃ sukhasamphassaṃ, tena katataṭṭikā nipajjitvā vuṭṭhitamatte puna uddhumātā hutvā tiṭṭhati. Majjārunā sāṭakepi karonti. Jantussa maṇisadiso vaṇṇo hoti. Senāsanaṃ paññapesīti bhisiṃ vā kaṭasārakaṃ vā paññapesi; paññapetvā ca pana soṇassa āroceti – ‘‘āvuso satthā tayā saddhiṃ ekāvāse vasitukāmo, gandhakuṭiyaṃyeva te senāsanaṃ paññatta’’nti.
౨౫౮. అయం ఖ్వస్స కాలోతి అయం ఖో కాలో భవేయ్య. పరిదస్సీతి పరిదస్సేసి. ‘‘ఇదఞ్చిదఞ్చ వదేయ్యాసీతి యం మే ఉపజ్ఝాయో జానాపేసి, తస్స అయం కాలో భవేయ్య, హన్ద దాని ఆరోచేమి తం సాసన’’న్తి అయమేత్థ అధిప్పాయో.
258.Ayaṃ khvassa kāloti ayaṃ kho kālo bhaveyya. Paridassīti paridassesi. ‘‘Idañcidañca vadeyyāsīti yaṃ me upajjhāyo jānāpesi, tassa ayaṃ kālo bhaveyya, handa dāni ārocemi taṃ sāsana’’nti ayamettha adhippāyo.
౨౫౯. వినయధరపఞ్చమేనాతి అనుస్సావనాచరియపఞ్చమేన. అనుజానామి భిక్ఖవే సబ్బపచ్చన్తిమేసు జనపదేసు గుణఙ్గుణూపాహనన్తి ఏత్థ మనుస్సచమ్మం ఠపేత్వా యేన కేనచి చమ్మేన ఉపాహనా వట్టతి. ఉపాహనకోసకసత్థకోసకకుఞ్చికకోసకేసుపి ఏసేవ నయో. చమ్మాని అత్థరణానీతి ఏత్థ పన యంకిఞ్చి ఏళకచమ్మం అజచమ్మఞ్చ అత్థరిత్వా నిపజ్జితుం వా నిసీదితుం వా వట్టతి. మిగచమ్మే ఏణీమిగో వాతమిగో పసదమిగో కురఙ్గమిగో మిగమాతుకో రోహితమిగోతి ఏతేసంయేవ చమ్మాని వట్టన్తి. అఞ్ఞేసం పన –
259.Vinayadharapañcamenāti anussāvanācariyapañcamena. Anujānāmi bhikkhave sabbapaccantimesu janapadesu guṇaṅguṇūpāhananti ettha manussacammaṃ ṭhapetvā yena kenaci cammena upāhanā vaṭṭati. Upāhanakosakasatthakosakakuñcikakosakesupi eseva nayo. Cammāni attharaṇānīti ettha pana yaṃkiñci eḷakacammaṃ ajacammañca attharitvā nipajjituṃ vā nisīdituṃ vā vaṭṭati. Migacamme eṇīmigo vātamigo pasadamigo kuraṅgamigo migamātuko rohitamigoti etesaṃyeva cammāni vaṭṭanti. Aññesaṃ pana –
మక్కటో కాళసీహో చ, సరభో కదలీమిగో;
Makkaṭo kāḷasīho ca, sarabho kadalīmigo;
యే చ వాళమిగా కేచి, తేసం చమ్మం న వట్టతి.
Ye ca vāḷamigā keci, tesaṃ cammaṃ na vaṭṭati.
తత్థ వాళమిగాతి సీహబ్యగ్ఘఅచ్ఛతరచ్ఛా; న కేవలఞ్చ ఏతేసంయేవ, యేసం పన చమ్మం వట్టతీతి వుత్తం, తే ఠపేత్వా అవసేసా అన్తమసో గోమహింసససబిళారాదయోపి సబ్బే ఇమస్మిం అత్థే వాళమిగాత్వేవ వేదితబ్బా. ఏతేసఞ్హి సబ్బేసం చమ్మం న వట్టతి. న తావ తం గణనూపగం యావ న హత్థం గచ్ఛతీతి యావ ఆహరిత్వా వా న దిన్నం, తుమ్హాకం భన్తే చీవరం ఉప్పన్నన్తి పహిణిత్వా వా నారోచితం, తావ గణనం న ఉపేతి. సచే అనధిట్ఠితం, వట్టతి; అధిట్ఠితఞ్చ గణనం న ఉపేతీతి అత్థో. యదా పన ఆనేత్వా వా దిన్నం హోతి, ఉప్పన్నన్తి వా సుతం, తతో పట్ఠాయ దసాహమేవ పరిహారం లభతీతి.
Tattha vāḷamigāti sīhabyagghaacchataracchā; na kevalañca etesaṃyeva, yesaṃ pana cammaṃ vaṭṭatīti vuttaṃ, te ṭhapetvā avasesā antamaso gomahiṃsasasabiḷārādayopi sabbe imasmiṃ atthe vāḷamigātveva veditabbā. Etesañhi sabbesaṃ cammaṃ na vaṭṭati. Na tāva taṃ gaṇanūpagaṃ yāva na hatthaṃ gacchatīti yāva āharitvā vā na dinnaṃ, tumhākaṃ bhante cīvaraṃ uppannanti pahiṇitvā vā nārocitaṃ, tāva gaṇanaṃ na upeti. Sace anadhiṭṭhitaṃ, vaṭṭati; adhiṭṭhitañca gaṇanaṃ na upetīti attho. Yadā pana ānetvā vā dinnaṃ hoti, uppannanti vā sutaṃ, tato paṭṭhāya dasāhameva parihāraṃ labhatīti.
చమ్మక్ఖన్ధకవణ్ణనా నిట్ఠితా.
Cammakkhandhakavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / వినయపిటక • Vinayapiṭaka / మహావగ్గపాళి • Mahāvaggapāḷi
౧౫౫. సబ్బచమ్మపటిక్ఖేపో • 155. Sabbacammapaṭikkhepo
౧౫౬. గిహివికతానుఞ్ఞాతాది • 156. Gihivikatānuññātādi
౧౫౭. సోణకుటికణ్ణవత్థు • 157. Soṇakuṭikaṇṇavatthu
౧౫౮. మహాకచ్చానస్స పఞ్చవరపరిదస్సనా • 158. Mahākaccānassa pañcavaraparidassanā
టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / సారత్థదీపనీ-టీకా • Sāratthadīpanī-ṭīkā
గిహివికతానుఞ్ఞాతాదికథావణ్ణనా • Gihivikatānuññātādikathāvaṇṇanā
సోణకుటికణ్ణవత్థుకథావణ్ణనా • Soṇakuṭikaṇṇavatthukathāvaṇṇanā
టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / వజిరబుద్ధి-టీకా • Vajirabuddhi-ṭīkā / సబ్బచమ్మపటిక్ఖేపాదికథావణ్ణనా • Sabbacammapaṭikkhepādikathāvaṇṇanā
టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / విమతివినోదనీ-టీకా • Vimativinodanī-ṭīkā / గిహివికతానుఞ్ఞాతాదికథావణ్ణనా • Gihivikatānuññātādikathāvaṇṇanā
టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / పాచిత్యాదియోజనాపాళి • Pācityādiyojanāpāḷi
౧౫౫. సబ్బచమ్మపటిక్ఖేపాదికథా • 155. Sabbacammapaṭikkhepādikathā
౧౫౭. సోణకుటికణ్ణవత్థుకథా • 157. Soṇakuṭikaṇṇavatthukathā