| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / මහාවග්‌ග-අට්‌ඨකථා • Mahāvagga-aṭṭhakathā |
සබ්‌බචම්‌මපටික්‌ඛෙපාදිකථා
Sabbacammapaṭikkhepādikathā
255. දීපිච්‌ඡාපොති දීපිපොතකො. ඔගුම්‌ඵියන්‌තීති භිත්‌තිදණ්‌ඩකාදීසු වෙඨෙත්‌වා බන්‌ධන්‌ති.
255.Dīpicchāpoti dīpipotako. Ogumphiyantīti bhittidaṇḍakādīsu veṭhetvā bandhanti.
256. අභිනිසීදිතුන්‌ති අභිනිස්‌සාය නිසීදිතුං; අපස්‌සයං කත්‌වා නිසීදිතුන්‌ති අත්‌ථො. ගිලානෙන භික්‌ඛුනා සඋපාහනෙනාති එත්‌ථ ගිලානො නාම යො න සක්‌කොති අනුපාහනො ගාමං පවිසිතුං.
256.Abhinisīditunti abhinissāya nisīdituṃ; apassayaṃ katvā nisīditunti attho. Gilānena bhikkhunā saupāhanenāti ettha gilāno nāma yo na sakkoti anupāhano gāmaṃ pavisituṃ.
257. කුරරඝරෙති එවංනාමකෙ නගරෙ; එතෙනස්‌ස ගොචරගාමො වුත්‌තො. පපතකෙ පබ්‌බතෙති පපතනාමකෙ පබ්‌බතෙ; එතෙනස්‌ස නිවාසනට්‌ඨානං වුත්‌තං. සොණොති තස්‌ස නාමං. කොටිඅග්‌ඝනකං පන කණ්‌ණපිළන්‌ධනකං ධාරෙති, තස්‌මා ‘‘කුටිකණ්‌ණො’’ති වුච්‌චති; කොටිකණ්‌ණොති අත්‌ථො. පාසාදිකන්‌ති පසාදජනකං. පසාදනීයන්‌ති ඉදං තස්‌සෙව අත්‌ථවෙවචනං. උත්‌තමදමථසමථන්‌ති උත්‌තමං දමථඤ්‌ච සමථඤ්‌ච පඤ්‌ඤඤ්‌ච සමාධිඤ්‌ච කායූපසමඤ්‌ච චිත්‌තූපසමඤ්‌චාතිපි අත්‌ථො. දන්‌තන්‌ති සබ්‌බෙසං විසූකායිකවිප්‌ඵන්‌දිතානං උපච්‌ඡින්‌නත්‌තා දන්‌තං; ඛීණකිලෙසන්‌ති අත්‌ථො. ගුත්‌තන්‌ති සංවරගුත්‌තියා ගුත්‌තං. සන්‌තින්‌ද්‍රියන්‌ති යතින්‌ද්‍රියං. නාගන්‌ති ආගුවිරහිතං. තිණ්‌ණං මෙ වස්‌සානං අච්‌චයෙනාති මම පබ්‌බජ්‌ජාදිවසතො පට්‌ඨාය තිණ්‌ණං වස්‌සානං අච්‌චයෙන. උපසම්‌පදං අලත්‌ථන්‌ති අහං උපසම්‌පදං අලභිං . කණ්‌හුත්‌තරාති කණ්‌හමත්‌තිකුත්‌තරා; උපරි වඩ්‌ඪිතකණ්‌හමත්‌තිකාති අත්‌ථො. ගොකණ්‌ටකහතාති ගුන්‌නං ඛුරෙහි අක්‌කන්‌තභූමිතො සමුට්‌ඨිතෙහි ගොකණ්‌ටකෙහි උපහතා. තෙ කිර ගොකණ්‌ටකෙ එකපටලිකා උපාහනා රක්‌ඛිතුං න සක්‌කොන්‌ති; එවං ඛරා හොන්‌ති. එරගූ, මොරගූ, මජ්‌ජාරූ, ජන්‌තූති ඉමා චතස්‌සොපි තිණජාතියො; එතෙහි කටසාරකෙ ච තට්‌ටිකායො ච කරොන්‌ති. එත්‌ථ එරගූති එරකතිණං; තං ඔළාරිකං. මොරගූතිණං තම්‌බසීසං මුදුකං සුඛසම්‌ඵස්‌සං, තෙන කතතට්‌ටිකා නිපජ්‌ජිත්‌වා වුට්‌ඨිතමත්‌තෙ පුන උද්‌ධුමාතා හුත්‌වා තිට්‌ඨති. මජ්‌ජාරුනා සාටකෙපි කරොන්‌ති. ජන්‌තුස්‌ස මණිසදිසො වණ්‌ණො හොති. සෙනාසනං පඤ්‌ඤපෙසීති භිසිං වා කටසාරකං වා පඤ්‌ඤපෙසි; පඤ්‌ඤපෙත්‌වා ච පන සොණස්‌ස ආරොචෙති – ‘‘ආවුසො සත්‌ථා තයා සද්‌ධිං එකාවාසෙ වසිතුකාමො, ගන්‌ධකුටියංයෙව තෙ සෙනාසනං පඤ්‌ඤත්‌ත’’න්‌ති.
257.Kuraraghareti evaṃnāmake nagare; etenassa gocaragāmo vutto. Papatake pabbateti papatanāmake pabbate; etenassa nivāsanaṭṭhānaṃ vuttaṃ. Soṇoti tassa nāmaṃ. Koṭiagghanakaṃ pana kaṇṇapiḷandhanakaṃ dhāreti, tasmā ‘‘kuṭikaṇṇo’’ti vuccati; koṭikaṇṇoti attho. Pāsādikanti pasādajanakaṃ. Pasādanīyanti idaṃ tasseva atthavevacanaṃ. Uttamadamathasamathanti uttamaṃ damathañca samathañca paññañca samādhiñca kāyūpasamañca cittūpasamañcātipi attho. Dantanti sabbesaṃ visūkāyikavipphanditānaṃ upacchinnattā dantaṃ; khīṇakilesanti attho. Guttanti saṃvaraguttiyā guttaṃ. Santindriyanti yatindriyaṃ. Nāganti āguvirahitaṃ. Tiṇṇaṃ me vassānaṃ accayenāti mama pabbajjādivasato paṭṭhāya tiṇṇaṃ vassānaṃ accayena. Upasampadaṃ alatthanti ahaṃ upasampadaṃ alabhiṃ . Kaṇhuttarāti kaṇhamattikuttarā; upari vaḍḍhitakaṇhamattikāti attho. Gokaṇṭakahatāti gunnaṃ khurehi akkantabhūmito samuṭṭhitehi gokaṇṭakehi upahatā. Te kira gokaṇṭake ekapaṭalikā upāhanā rakkhituṃ na sakkonti; evaṃ kharā honti. Eragū, moragū, majjārū, jantūti imā catassopi tiṇajātiyo; etehi kaṭasārake ca taṭṭikāyo ca karonti. Ettha eragūti erakatiṇaṃ; taṃ oḷārikaṃ. Moragūtiṇaṃ tambasīsaṃ mudukaṃ sukhasamphassaṃ, tena katataṭṭikā nipajjitvā vuṭṭhitamatte puna uddhumātā hutvā tiṭṭhati. Majjārunā sāṭakepi karonti. Jantussa maṇisadiso vaṇṇo hoti. Senāsanaṃ paññapesīti bhisiṃ vā kaṭasārakaṃ vā paññapesi; paññapetvā ca pana soṇassa āroceti – ‘‘āvuso satthā tayā saddhiṃ ekāvāse vasitukāmo, gandhakuṭiyaṃyeva te senāsanaṃ paññatta’’nti.
258. අයං ඛ්‌වස්‌ස කාලොති අයං ඛො කාලො භවෙය්‍ය. පරිදස්‌සීති පරිදස්‌සෙසි. ‘‘ඉදඤ්‌චිදඤ්‌ච වදෙය්‍යාසීති යං මෙ උපජ්‌ඣායො ජානාපෙසි, තස්‌ස අයං කාලො භවෙය්‍ය, හන්‌ද දානි ආරොචෙමි තං සාසන’’න්‌ති අයමෙත්‌ථ අධිප්‌පායො.
258.Ayaṃ khvassa kāloti ayaṃ kho kālo bhaveyya. Paridassīti paridassesi. ‘‘Idañcidañca vadeyyāsīti yaṃ me upajjhāyo jānāpesi, tassa ayaṃ kālo bhaveyya, handa dāni ārocemi taṃ sāsana’’nti ayamettha adhippāyo.
259. විනයධරපඤ්‌චමෙනාති අනුස්‌සාවනාචරියපඤ්‌චමෙන. අනුජානාමි භික්‌ඛවෙ සබ්‌බපච්‌චන්‌තිමෙසු ජනපදෙසු ගුණඞ්‌ගුණූපාහනන්‌ති එත්‌ථ මනුස්‌සචම්‌මං ඨපෙත්‌වා යෙන කෙනචි චම්‌මෙන උපාහනා වට්‌ටති. උපාහනකොසකසත්‌ථකොසකකුඤ්‌චිකකොසකෙසුපි එසෙව නයො. චම්‌මානි අත්‌ථරණානීති එත්‌ථ පන යංකිඤ්‌චි එළකචම්‌මං අජචම්‌මඤ්‌ච අත්‌ථරිත්‌වා නිපජ්‌ජිතුං වා නිසීදිතුං වා වට්‌ටති. මිගචම්‌මෙ එණීමිගො වාතමිගො පසදමිගො කුරඞ්‌ගමිගො මිගමාතුකො රොහිතමිගොති එතෙසංයෙව චම්‌මානි වට්‌ටන්‌ති. අඤ්‌ඤෙසං පන –
259.Vinayadharapañcamenāti anussāvanācariyapañcamena. Anujānāmi bhikkhave sabbapaccantimesu janapadesu guṇaṅguṇūpāhananti ettha manussacammaṃ ṭhapetvā yena kenaci cammena upāhanā vaṭṭati. Upāhanakosakasatthakosakakuñcikakosakesupi eseva nayo. Cammāni attharaṇānīti ettha pana yaṃkiñci eḷakacammaṃ ajacammañca attharitvā nipajjituṃ vā nisīdituṃ vā vaṭṭati. Migacamme eṇīmigo vātamigo pasadamigo kuraṅgamigo migamātuko rohitamigoti etesaṃyeva cammāni vaṭṭanti. Aññesaṃ pana –
මක්‌කටො කාළසීහො ච, සරභො කදලීමිගො;
Makkaṭo kāḷasīho ca, sarabho kadalīmigo;
යෙ ච වාළමිගා කෙචි, තෙසං චම්‌මං න වට්‌ටති.
Ye ca vāḷamigā keci, tesaṃ cammaṃ na vaṭṭati.
තත්‌ථ වාළමිගාති සීහබ්‍යග්‌ඝඅච්‌ඡතරච්‌ඡා; න කෙවලඤ්‌ච එතෙසංයෙව, යෙසං පන චම්‌මං වට්‌ටතීති වුත්‌තං, තෙ ඨපෙත්‌වා අවසෙසා අන්‌තමසො ගොමහිංසසසබිළාරාදයොපි සබ්‌බෙ ඉමස්‌මිං අත්‌ථෙ වාළමිගාත්‌වෙව වෙදිතබ්‌බා. එතෙසඤ්‌හි සබ්‌බෙසං චම්‌මං න වට්‌ටති. න තාව තං ගණනූපගං යාව න හත්‌ථං ගච්‌ඡතීති යාව ආහරිත්‌වා වා න දින්‌නං, තුම්‌හාකං භන්‌තෙ චීවරං උප්‌පන්‌නන්‌ති පහිණිත්‌වා වා නාරොචිතං, තාව ගණනං න උපෙති. සචෙ අනධිට්‌ඨිතං, වට්‌ටති; අධිට්‌ඨිතඤ්‌ච ගණනං න උපෙතීති අත්‌ථො. යදා පන ආනෙත්‌වා වා දින්‌නං හොති, උප්‌පන්‌නන්‌ති වා සුතං, තතො පට්‌ඨාය දසාහමෙව පරිහාරං ලභතීති.
Tattha vāḷamigāti sīhabyagghaacchataracchā; na kevalañca etesaṃyeva, yesaṃ pana cammaṃ vaṭṭatīti vuttaṃ, te ṭhapetvā avasesā antamaso gomahiṃsasasabiḷārādayopi sabbe imasmiṃ atthe vāḷamigātveva veditabbā. Etesañhi sabbesaṃ cammaṃ na vaṭṭati. Na tāva taṃ gaṇanūpagaṃ yāva na hatthaṃ gacchatīti yāva āharitvā vā na dinnaṃ, tumhākaṃ bhante cīvaraṃ uppannanti pahiṇitvā vā nārocitaṃ, tāva gaṇanaṃ na upeti. Sace anadhiṭṭhitaṃ, vaṭṭati; adhiṭṭhitañca gaṇanaṃ na upetīti attho. Yadā pana ānetvā vā dinnaṃ hoti, uppannanti vā sutaṃ, tato paṭṭhāya dasāhameva parihāraṃ labhatīti.
චම්‌මක්‌ඛන්‌ධකවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Cammakkhandhakavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / විනයපිටක • Vinayapiṭaka / මහාවග්‌ගපාළි • Mahāvaggapāḷi
155. සබ්‌බචම්‌මපටික්‌ඛෙපො • 155. Sabbacammapaṭikkhepo
156. ගිහිවිකතානුඤ්‌ඤාතාදි • 156. Gihivikatānuññātādi
157. සොණකුටිකණ්‌ණවත්‌ථු • 157. Soṇakuṭikaṇṇavatthu
158. මහාකච්‌චානස්‌ස පඤ්‌චවරපරිදස්‌සනා • 158. Mahākaccānassa pañcavaraparidassanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / සාරත්‌ථදීපනී-ටීකා • Sāratthadīpanī-ṭīkā
ගිහිවිකතානුඤ්‌ඤාතාදිකථාවණ්‌ණනා • Gihivikatānuññātādikathāvaṇṇanā
සොණකුටිකණ්‌ණවත්‌ථුකථාවණ්‌ණනා • Soṇakuṭikaṇṇavatthukathāvaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / වජිරබුද්‌ධි-ටීකා • Vajirabuddhi-ṭīkā / සබ්‌බචම්‌මපටික්‌ඛෙපාදිකථාවණ්‌ණනා • Sabbacammapaṭikkhepādikathāvaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / විමතිවිනොදනී-ටීකා • Vimativinodanī-ṭīkā / ගිහිවිකතානුඤ්‌ඤාතාදිකථාවණ්‌ණනා • Gihivikatānuññātādikathāvaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / පාචිත්‍යාදියොජනාපාළි • Pācityādiyojanāpāḷi
155. සබ්‌බචම්‌මපටික්‌ඛෙපාදිකථා • 155. Sabbacammapaṭikkhepādikathā
157. සොණකුටිකණ්‌ණවත්‌ථුකථා • 157. Soṇakuṭikaṇṇavatthukathā
