| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / กถาวตฺถุปาฬิ • Kathāvatthupāḷi |
๕. สพฺพมตฺถีติกถา
5. Sabbamatthītikathā
๑. วาทยุตฺติ
1. Vādayutti
๒๘๒. สพฺพมตฺถีติ ? อามนฺตาฯ สพฺพตฺถ สพฺพมตฺถีติ? น เหวํ วตฺตเพฺพฯ สพฺพมตฺถีติ? อามนฺตาฯ สพฺพทา สพฺพมตฺถีติ? น เหวํ วตฺตเพฺพฯ สพฺพมตฺถีติ? อามนฺตาฯ สเพฺพน สพฺพํ สพฺพมตฺถีติ? น เหวํ วตฺตเพฺพฯ สพฺพมตฺถีติ? อามนฺตาฯ สเพฺพสุ สพฺพมตฺถีติ? น เหวํ วตฺตเพฺพฯ สพฺพมตฺถีติ? อามนฺตาฯ อโยคนฺติ กตฺวา สพฺพมตฺถีติ? น เหวํ วตฺตเพฺพฯ สพฺพมตฺถีติ? อามนฺตาฯ ยมฺปิ นตฺถิ, ตมฺปตฺถีติ? น เหวํ วตฺตเพฺพฯ สพฺพมตฺถีติ? อามนฺตาฯ สพฺพมตฺถีติ ยา ทิฎฺฐิ สา ทิฎฺฐิ มิจฺฉาทิฎฺฐีติ, ยา ทิฎฺฐิ สา ทิฎฺฐิ สมฺมาทิฎฺฐีติ, เหวมตฺถีติ? น เหวํ วตฺตเพฺพฯ (สํขิตฺตํ)ฯ วาทยุตฺติฯ
282. Sabbamatthīti ? Āmantā. Sabbattha sabbamatthīti? Na hevaṃ vattabbe. Sabbamatthīti? Āmantā. Sabbadā sabbamatthīti? Na hevaṃ vattabbe. Sabbamatthīti? Āmantā. Sabbena sabbaṃ sabbamatthīti? Na hevaṃ vattabbe. Sabbamatthīti? Āmantā. Sabbesu sabbamatthīti? Na hevaṃ vattabbe. Sabbamatthīti? Āmantā. Ayoganti katvā sabbamatthīti? Na hevaṃ vattabbe. Sabbamatthīti? Āmantā. Yampi natthi, tampatthīti? Na hevaṃ vattabbe. Sabbamatthīti? Āmantā. Sabbamatthīti yā diṭṭhi sā diṭṭhi micchādiṭṭhīti, yā diṭṭhi sā diṭṭhi sammādiṭṭhīti, hevamatthīti? Na hevaṃ vattabbe. (Saṃkhittaṃ). Vādayutti.
๒. กาลสํสนฺทนา
2. Kālasaṃsandanā
๒๘๓. อตีตํ อตฺถีติ? อามนฺตาฯ นนุ อตีตํ นิรุทฺธํ วิคตํ วิปริณตํ อตฺถงฺคตํ อพฺภตฺถงฺคตนฺติ? อามนฺตาฯ หญฺจิ อตีตํ นิรุทฺธํ วิคตํ วิปริณตํ อตฺถงฺคตํ อพฺภตฺถงฺคตํ, โน จ วต เร วตฺตเพฺพ – ‘‘อตีตํ อตฺถี’’ติฯ
283. Atītaṃ atthīti? Āmantā. Nanu atītaṃ niruddhaṃ vigataṃ vipariṇataṃ atthaṅgataṃ abbhatthaṅgatanti? Āmantā. Hañci atītaṃ niruddhaṃ vigataṃ vipariṇataṃ atthaṅgataṃ abbhatthaṅgataṃ, no ca vata re vattabbe – ‘‘atītaṃ atthī’’ti.
อนาคตํ อตฺถีติ? อามนฺตาฯ นนุ อนาคตํ อชาตํ อภูตํ อสญฺชาตํ อนิพฺพตฺตํ อนภินิพฺพตฺตํ อปาตุภูตนฺติ? อามนฺตาฯ หญฺจิ อนาคตํ อชาตํ อภูตํ อสญฺชาตํ อนิพฺพตฺตํ อนภินิพฺพตฺตํ อปาตุภูตํ, โน จ วต เร วตฺตเพฺพ – ‘‘อนาคตํ อตฺถี’’ติฯ
Anāgataṃ atthīti? Āmantā. Nanu anāgataṃ ajātaṃ abhūtaṃ asañjātaṃ anibbattaṃ anabhinibbattaṃ apātubhūtanti? Āmantā. Hañci anāgataṃ ajātaṃ abhūtaṃ asañjātaṃ anibbattaṃ anabhinibbattaṃ apātubhūtaṃ, no ca vata re vattabbe – ‘‘anāgataṃ atthī’’ti.
ปจฺจุปฺปนฺนํ อตฺถิ ปจฺจุปฺปนฺนํ อนิรุทฺธํ อวิคตํ อวิปริณตํ น อตฺถงฺคตํ น อพฺภตฺถงฺคตนฺติ? อามนฺตาฯ อตีตํ อตฺถิ อตีตํ อนิรุทฺธํ อวิคตํ อวิปริณตํ น อตฺถงฺคตํ น อพฺภตฺถงฺคตนฺติ? น เหวํ วตฺตเพฺพ…เป.… ปจฺจุปฺปนฺนํ อตฺถิ ปจฺจุปฺปนฺนํ ชาตํ ภูตํ สญฺชาตํ นิพฺพตฺตํ อภินิพฺพตฺตํ ปาตุภูตนฺติ? อามนฺตาฯ อนาคตํ อตฺถิ อนาคตํ ชาตํ ภูตํ สญฺชาตํ นิพฺพตฺตํ อภินิพฺพตฺตํ ปาตุภูตนฺติ? น เหวํ วตฺตเพฺพ…เป.…ฯ
Paccuppannaṃ atthi paccuppannaṃ aniruddhaṃ avigataṃ avipariṇataṃ na atthaṅgataṃ na abbhatthaṅgatanti? Āmantā. Atītaṃ atthi atītaṃ aniruddhaṃ avigataṃ avipariṇataṃ na atthaṅgataṃ na abbhatthaṅgatanti? Na hevaṃ vattabbe…pe… paccuppannaṃ atthi paccuppannaṃ jātaṃ bhūtaṃ sañjātaṃ nibbattaṃ abhinibbattaṃ pātubhūtanti? Āmantā. Anāgataṃ atthi anāgataṃ jātaṃ bhūtaṃ sañjātaṃ nibbattaṃ abhinibbattaṃ pātubhūtanti? Na hevaṃ vattabbe…pe….
อตีตํ อตฺถิ อตีตํ นิรุทฺธํ วิคตํ วิปริณตํ อตฺถงฺคตํ อพฺภตฺถงฺคตนฺติ? อามนฺตาฯ ปจฺจุปฺปนฺนํ อตฺถิ ปจฺจุปฺปนฺนํ นิรุทฺธํ วิคตํ วิปริณตํ อตฺถงฺคตํ อพฺภตฺถงฺคตนฺติ? น เหวํ วตฺตเพฺพ…เป.… อนาคตํ อตฺถิ อนาคตํ อชาตํ อภูตํ อสญฺชาตํ อนิพฺพตฺตํ อนภินิพฺพตฺตํ อปาตุภูตนฺติ? อามนฺตาฯ ปจฺจุปฺปนฺนํ อตฺถิ ปจฺจุปฺปนฺนํ อชาตํ อภูตํ อสญฺชาตํ อนิพฺพตฺตํ อนภินิพฺพตฺตํ อปาตุภูตนฺติ? น เหวํ วตฺตเพฺพฯ
Atītaṃ atthi atītaṃ niruddhaṃ vigataṃ vipariṇataṃ atthaṅgataṃ abbhatthaṅgatanti? Āmantā. Paccuppannaṃ atthi paccuppannaṃ niruddhaṃ vigataṃ vipariṇataṃ atthaṅgataṃ abbhatthaṅgatanti? Na hevaṃ vattabbe…pe… anāgataṃ atthi anāgataṃ ajātaṃ abhūtaṃ asañjātaṃ anibbattaṃ anabhinibbattaṃ apātubhūtanti? Āmantā. Paccuppannaṃ atthi paccuppannaṃ ajātaṃ abhūtaṃ asañjātaṃ anibbattaṃ anabhinibbattaṃ apātubhūtanti? Na hevaṃ vattabbe.
๒๘๔. อตีตํ รูปํ อตฺถีติ? อามนฺตาฯ นนุ อตีตํ รูปํ นิรุทฺธํ วิคตํ วิปริณตํ อตฺถงฺคตํ อพฺภตฺถงฺคตนฺติ? อามนฺตาฯ หญฺจิ อตีตํ รูปํ นิรุทฺธํ…เป.… อพฺภตฺถงฺคตํ, โน จ วต เร วตฺตเพฺพ – ‘‘อตีตํ รูปํ อตฺถี’’ติฯ
284. Atītaṃ rūpaṃ atthīti? Āmantā. Nanu atītaṃ rūpaṃ niruddhaṃ vigataṃ vipariṇataṃ atthaṅgataṃ abbhatthaṅgatanti? Āmantā. Hañci atītaṃ rūpaṃ niruddhaṃ…pe… abbhatthaṅgataṃ, no ca vata re vattabbe – ‘‘atītaṃ rūpaṃ atthī’’ti.
อนาคตํ รูปํ อตฺถีติ? อามนฺตาฯ นนุ อนาคตํ รูปํ อชาตํ อภูตํ อสญฺชาตํ อนิพฺพตฺตํ อนภินิพฺพตฺตํ อปาตุภูตนฺติ? อามนฺตาฯ หญฺจิ อนาคตํ รูปํ อชาตํ…เป.… อปาตุภูตํ, โน จ วต เร วตฺตเพฺพ – ‘‘อนาคตํ รูปํ อตฺถี’’ติฯ
Anāgataṃ rūpaṃ atthīti? Āmantā. Nanu anāgataṃ rūpaṃ ajātaṃ abhūtaṃ asañjātaṃ anibbattaṃ anabhinibbattaṃ apātubhūtanti? Āmantā. Hañci anāgataṃ rūpaṃ ajātaṃ…pe… apātubhūtaṃ, no ca vata re vattabbe – ‘‘anāgataṃ rūpaṃ atthī’’ti.
ปจฺจุปฺปนฺนํ รูปํ อตฺถิ ปจฺจุปฺปนฺนํ รูปํ อนิรุทฺธํ อวิคตํ อวิปริณตํ น อตฺถงฺคตํ น อพฺภตฺถงฺคตนฺติ? อามนฺตาฯ อตีตํ รูปํ อตฺถิ อตีตํ รูปํ อนิรุทฺธํ อวิคตํ อวิปริณตํ น อตฺถงฺคตํ น อพฺภตฺถงฺคตนฺติ? น เหวํ วตฺตเพฺพฯ
Paccuppannaṃ rūpaṃ atthi paccuppannaṃ rūpaṃ aniruddhaṃ avigataṃ avipariṇataṃ na atthaṅgataṃ na abbhatthaṅgatanti? Āmantā. Atītaṃ rūpaṃ atthi atītaṃ rūpaṃ aniruddhaṃ avigataṃ avipariṇataṃ na atthaṅgataṃ na abbhatthaṅgatanti? Na hevaṃ vattabbe.
ปจฺจุปฺปนฺนํ รูปํ อตฺถิ ปจฺจุปฺปนฺนํ รูปํ ชาตํ ภูตํ สญฺชาตํ นิพฺพตฺตํ อภินิพฺพตฺตํ ปาตุภูตนฺติ? อามนฺตาฯ อนาคตํ รูปํ อตฺถิ อนาคตํ รูปํ ชาตํ ภูตํ สญฺชาตํ นิพฺพตฺตํ อภินิพฺพตฺตํ ปาตุภูตนฺติ? น เหวํ วตฺตเพฺพฯ
Paccuppannaṃ rūpaṃ atthi paccuppannaṃ rūpaṃ jātaṃ bhūtaṃ sañjātaṃ nibbattaṃ abhinibbattaṃ pātubhūtanti? Āmantā. Anāgataṃ rūpaṃ atthi anāgataṃ rūpaṃ jātaṃ bhūtaṃ sañjātaṃ nibbattaṃ abhinibbattaṃ pātubhūtanti? Na hevaṃ vattabbe.
อตีตํ รูปํ อตฺถิ อตีตํ รูปํ นิรุทฺธํ วิคตํ วิปริณตํ อตฺถงฺคตํ อพฺภตฺถงฺคตนฺติ? อามนฺตาฯ ปจฺจุปฺปนฺนํ รูปํ อตฺถิ ปจฺจุปฺปนฺนํ รูปํ นิรุทฺธํ วิคตํ วิปริณตํ อตฺถงฺคตํ อพฺภตฺถงฺคตนฺติ? น เหวํ วตฺตเพฺพฯ
Atītaṃ rūpaṃ atthi atītaṃ rūpaṃ niruddhaṃ vigataṃ vipariṇataṃ atthaṅgataṃ abbhatthaṅgatanti? Āmantā. Paccuppannaṃ rūpaṃ atthi paccuppannaṃ rūpaṃ niruddhaṃ vigataṃ vipariṇataṃ atthaṅgataṃ abbhatthaṅgatanti? Na hevaṃ vattabbe.
อนาคตํ รูปํ อตฺถิ อนาคตํ รูปํ อชาตํ อภูตํ อสญฺชาตํ อนิพฺพตฺตํ อนภินิพฺพตฺตํ อปาตุภูตนฺติ? อามนฺตาฯ ปจฺจุปฺปนฺนํ รูปํ อตฺถิ ปจฺจุปฺปนฺนํ รูปํ อชาตํ อภูตํ อสญฺชาตํ อนิพฺพตฺตํ อนภินิพฺพตฺตํ อปาตุภูตนฺติ? น เหวํ วตฺตเพฺพฯ
Anāgataṃ rūpaṃ atthi anāgataṃ rūpaṃ ajātaṃ abhūtaṃ asañjātaṃ anibbattaṃ anabhinibbattaṃ apātubhūtanti? Āmantā. Paccuppannaṃ rūpaṃ atthi paccuppannaṃ rūpaṃ ajātaṃ abhūtaṃ asañjātaṃ anibbattaṃ anabhinibbattaṃ apātubhūtanti? Na hevaṃ vattabbe.
อตีตา เวทนา อตฺถิ…เป.… สญฺญา อตฺถิ, สงฺขารา อตฺถิ, วิญฺญาณํ อตฺถีติ? อามนฺตาฯ นนุ อตีตํ วิญฺญาณํ นิรุทฺธํ วิคตํ วิปริณตํ อตฺถงฺคตํ อพฺภตฺถงฺคตนฺติ? อามนฺตา ฯ หญฺจิ อตีตํ วิญฺญาณํ นิรุทฺธํ…เป.… อพฺภตฺถงฺคตํ, โน จ วต เร วตฺตเพฺพ – ‘‘อตีตํ วิญฺญาณํ อตฺถี’’ติฯ
Atītā vedanā atthi…pe… saññā atthi, saṅkhārā atthi, viññāṇaṃ atthīti? Āmantā. Nanu atītaṃ viññāṇaṃ niruddhaṃ vigataṃ vipariṇataṃ atthaṅgataṃ abbhatthaṅgatanti? Āmantā . Hañci atītaṃ viññāṇaṃ niruddhaṃ…pe… abbhatthaṅgataṃ, no ca vata re vattabbe – ‘‘atītaṃ viññāṇaṃ atthī’’ti.
อนาคตํ วิญฺญาณํ อตฺถีติ? อามนฺตาฯ นนุ อนาคตํ วิญฺญาณํ อชาตํ อภูตํ อสญฺชาตํ อนิพฺพตฺตํ อนภินิพฺพตฺตํ อปาตุภูตนฺติ? อามนฺตาฯ หญฺจิ อนาคตํ วิญฺญาณํ อชาตํ…เป.… อปาตุภูตํ, โน จ วต เร วตฺตเพฺพ – ‘‘อนาคตํ วิญฺญาณํ อตฺถี’’ติฯ
Anāgataṃ viññāṇaṃ atthīti? Āmantā. Nanu anāgataṃ viññāṇaṃ ajātaṃ abhūtaṃ asañjātaṃ anibbattaṃ anabhinibbattaṃ apātubhūtanti? Āmantā. Hañci anāgataṃ viññāṇaṃ ajātaṃ…pe… apātubhūtaṃ, no ca vata re vattabbe – ‘‘anāgataṃ viññāṇaṃ atthī’’ti.
ปจฺจุปฺปนฺนํ วิญฺญาณํ อตฺถิ ปจฺจุปฺปนฺนํ วิญฺญาณํ อนิรุทฺธํ…เป.… น อพฺภตฺถงฺคตนฺติ? อามนฺตาฯ อตีตํ วิญฺญาณํ อตฺถิ อตีตํ วิญฺญาณํ อนิรุทฺธํ…เป.… น อพฺภตฺถงฺคตนฺติ? น เหวํ วตฺตเพฺพฯ
Paccuppannaṃ viññāṇaṃ atthi paccuppannaṃ viññāṇaṃ aniruddhaṃ…pe… na abbhatthaṅgatanti? Āmantā. Atītaṃ viññāṇaṃ atthi atītaṃ viññāṇaṃ aniruddhaṃ…pe… na abbhatthaṅgatanti? Na hevaṃ vattabbe.
ปจฺจุปฺปนฺนํ วิญฺญาณํ อตฺถิ ปจฺจุปฺปนฺนํ วิญฺญาณํ ชาตํ…เป.… ปาตุภูตนฺติ? อามนฺตาฯ อนาคตํ วิญฺญาณํ อตฺถิ อนาคตํ วิญฺญาณํ ชาตํ…เป.… ปาตุภูตนฺติ? น เหวํ วตฺตเพฺพฯ
Paccuppannaṃ viññāṇaṃ atthi paccuppannaṃ viññāṇaṃ jātaṃ…pe… pātubhūtanti? Āmantā. Anāgataṃ viññāṇaṃ atthi anāgataṃ viññāṇaṃ jātaṃ…pe… pātubhūtanti? Na hevaṃ vattabbe.
อตีตํ วิญฺญาณํ อตฺถิ อตีตํ วิญฺญาณํ นิรุทฺธํ…เป.… อพฺภตฺถงฺคตนฺติ? อามนฺตาฯ ปจฺจุปฺปนฺนํ วิญฺญาณํ อตฺถิ ปจฺจุปฺปนฺนํ วิญฺญาณํ นิรุทฺธํ…เป.… อพฺภตฺถงฺคตนฺติ? น เหวํ วตฺตเพฺพฯ อนาคตํ วิญฺญาณํ อตฺถิ อนาคตํ วิญฺญาณํ อชาตํ…เป.… อปาตุภูตนฺติ? อามนฺตาฯ
Atītaṃ viññāṇaṃ atthi atītaṃ viññāṇaṃ niruddhaṃ…pe… abbhatthaṅgatanti? Āmantā. Paccuppannaṃ viññāṇaṃ atthi paccuppannaṃ viññāṇaṃ niruddhaṃ…pe… abbhatthaṅgatanti? Na hevaṃ vattabbe. Anāgataṃ viññāṇaṃ atthi anāgataṃ viññāṇaṃ ajātaṃ…pe… apātubhūtanti? Āmantā.
ปจฺจุปฺปนฺนํ วิญฺญาณํ อตฺถิ ปจฺจุปฺปนฺนํ วิญฺญาณํ อชาตํ…เป.… อปาตุภูตนฺติ? น เหวํ วตฺตเพฺพฯ
Paccuppannaṃ viññāṇaṃ atthi paccuppannaṃ viññāṇaṃ ajātaṃ…pe… apātubhūtanti? Na hevaṃ vattabbe.
๒๘๕. ‘‘ปจฺจุปฺปนฺนนฺติ วา รูป’’นฺติ วา, ‘‘รูปนฺติ วา ปจฺจุปฺปนฺน’’นฺติ วา ปจฺจุปฺปนฺนํ รูปํ อปฺปิยํ กริตฺวา เอเสเส เอกเฎฺฐ สเม สมภาเค ตชฺชาเตติ? อามนฺตาฯ ปจฺจุปฺปนฺนํ รูปํ นิรุชฺฌมานํ ปจฺจุปฺปนฺนภาวํ ชหตีติ? อามนฺตาฯ รูปภาวํ ชหตีติ? น เหวํ วตฺตเพฺพ…เป.…ฯ
285. ‘‘Paccuppannanti vā rūpa’’nti vā, ‘‘rūpanti vā paccuppanna’’nti vā paccuppannaṃ rūpaṃ appiyaṃ karitvā esese ekaṭṭhe same samabhāge tajjāteti? Āmantā. Paccuppannaṃ rūpaṃ nirujjhamānaṃ paccuppannabhāvaṃ jahatīti? Āmantā. Rūpabhāvaṃ jahatīti? Na hevaṃ vattabbe…pe….
‘‘ปจฺจุปฺปนฺนนฺติ วา รูป’’นฺติ วา, ‘‘รูปนฺติ วา ปจฺจุปฺปนฺน’’นฺติ วา ปจฺจุปฺปนฺนํ รูปํ อปฺปิยํ กริตฺวา เอเสเส เอกเฎฺฐ สเม สมภาเค ตชฺชาเตติ? อามนฺตาฯ ปจฺจุปฺปนฺนํ รูปํ นิรุชฺฌมานํ รูปภาวํ น ชหตีติ? อามนฺตาฯ ปจฺจุปฺปนฺนภาวํ น ชหตีติ? น เหวํ วตฺตเพฺพ…เป.…ฯ
‘‘Paccuppannanti vā rūpa’’nti vā, ‘‘rūpanti vā paccuppanna’’nti vā paccuppannaṃ rūpaṃ appiyaṃ karitvā esese ekaṭṭhe same samabhāge tajjāteti? Āmantā. Paccuppannaṃ rūpaṃ nirujjhamānaṃ rūpabhāvaṃ na jahatīti? Āmantā. Paccuppannabhāvaṃ na jahatīti? Na hevaṃ vattabbe…pe….
‘‘โอทาตนฺติ วา วตฺถ’’นฺติ วา, ‘‘วตฺถนฺติ วา โอทาต’’นฺติ วา โอทาตํ วตฺถํ อปฺปิยํ กริตฺวา เอเสเส เอกเฎฺฐ สเม สมภาเค ตชฺชาเตติ? อามนฺตาฯ โอทาตํ วตฺถํ รชฺชมานํ โอทาตภาวํ ชหตีติ? อามนฺตาฯ วตฺถภาวํ ชหตีติ? น เหวํ วตฺตเพฺพฯ
‘‘Odātanti vā vattha’’nti vā, ‘‘vatthanti vā odāta’’nti vā odātaṃ vatthaṃ appiyaṃ karitvā esese ekaṭṭhe same samabhāge tajjāteti? Āmantā. Odātaṃ vatthaṃ rajjamānaṃ odātabhāvaṃ jahatīti? Āmantā. Vatthabhāvaṃ jahatīti? Na hevaṃ vattabbe.
‘‘โอทาตนฺติ วา วตฺถ’’นฺติ วา, ‘‘วตฺถนฺติ วา โอทาต’’นฺติ วา โอทาตํ วตฺถํ อปฺปิยํ กริตฺวา เอเสเส เอกเฎฺฐ สเม สมภาเค ตชฺชาเตติ? อามนฺตาฯ โอทาตํ วตฺถํ รชฺชมานํ วตฺถภาวํ น ชหตีติ? อามนฺตาฯ โอทาตภาวํ น ชหตีติ? น เหวํ วตฺตเพฺพฯ…เป.…ฯ
‘‘Odātanti vā vattha’’nti vā, ‘‘vatthanti vā odāta’’nti vā odātaṃ vatthaṃ appiyaṃ karitvā esese ekaṭṭhe same samabhāge tajjāteti? Āmantā. Odātaṃ vatthaṃ rajjamānaṃ vatthabhāvaṃ na jahatīti? Āmantā. Odātabhāvaṃ na jahatīti? Na hevaṃ vattabbe.…Pe….
๒๘๖. รูปํ รูปภาวํ น ชหตีติ? อามนฺตาฯ รูปํ นิจฺจํ ธุวํ สสฺสตํ อวิปริณามธมฺมนฺติ ? น เหวํ วตฺตเพฺพฯ นนุ รูปํ รูปภาวํ น ชหตีติ รูปํ อนิจฺจํ อธุวํ อสสฺสตํ วิปริณามธมฺมนฺติ? อามนฺตาฯ หญฺจิ รูปํ อนิจฺจํ อธุวํ อสสฺสตํ วิปริณามธมฺมํ, โน จ วต เร วตฺตเพฺพ – ‘‘รูปํ รูปภาวํ น ชหตี’’ติฯ
286. Rūpaṃ rūpabhāvaṃ na jahatīti? Āmantā. Rūpaṃ niccaṃ dhuvaṃ sassataṃ avipariṇāmadhammanti ? Na hevaṃ vattabbe. Nanu rūpaṃ rūpabhāvaṃ na jahatīti rūpaṃ aniccaṃ adhuvaṃ asassataṃ vipariṇāmadhammanti? Āmantā. Hañci rūpaṃ aniccaṃ adhuvaṃ asassataṃ vipariṇāmadhammaṃ, no ca vata re vattabbe – ‘‘rūpaṃ rūpabhāvaṃ na jahatī’’ti.
นิพฺพานํ นิพฺพานภาวํ น ชหตีติ นิพฺพานํ นิจฺจํ ธุวํ สสฺสตํ อวิปริณามธมฺมนฺติ? อามนฺตาฯ รูปํ รูปภาวํ น ชหตีติ 1 รูปํ นิจฺจํ ธุวํ สสฺสตํ อวิปริณามธมฺมนฺติ? น เหวํ วตฺตเพฺพ…เป.… รูปํ รูปภาวํ น ชหติ รูปํ อนิจฺจํ อธุวํ อสสฺสตํ วิปริณามธมฺมนฺติ? อามนฺตาฯ นิพฺพานํ นิพฺพานภาวํ น ชหติ นิพฺพานํ อนิจฺจํ อธุวํ อสสฺสตํ วิปริณามธมฺมนฺติ? น เหวํ วตฺตเพฺพ…เป.…ฯ
Nibbānaṃ nibbānabhāvaṃ na jahatīti nibbānaṃ niccaṃ dhuvaṃ sassataṃ avipariṇāmadhammanti? Āmantā. Rūpaṃ rūpabhāvaṃ na jahatīti 2 rūpaṃ niccaṃ dhuvaṃ sassataṃ avipariṇāmadhammanti? Na hevaṃ vattabbe…pe… rūpaṃ rūpabhāvaṃ na jahati rūpaṃ aniccaṃ adhuvaṃ asassataṃ vipariṇāmadhammanti? Āmantā. Nibbānaṃ nibbānabhāvaṃ na jahati nibbānaṃ aniccaṃ adhuvaṃ asassataṃ vipariṇāmadhammanti? Na hevaṃ vattabbe…pe….
อตีตํ อตฺถิ อตีตํ อตีตภาวํ น ชหตีติ? อามนฺตาฯ อนาคตํ อตฺถิ อนาคตํ อนาคตภาวํ น ชหตีติ? น เหวํ วตฺตเพฺพฯ อตีตํ อตฺถิ อตีตํ อตีตภาวํ น ชหตีติ? อามนฺตาฯ ปจฺจุปฺปนฺนํ อตฺถิ ปจฺจุปฺปนฺนํ ปจฺจุปฺปนฺนภาวํ น ชหตีติ? น เหวํ วตฺตเพฺพ…เป.…ฯ
Atītaṃ atthi atītaṃ atītabhāvaṃ na jahatīti? Āmantā. Anāgataṃ atthi anāgataṃ anāgatabhāvaṃ na jahatīti? Na hevaṃ vattabbe. Atītaṃ atthi atītaṃ atītabhāvaṃ na jahatīti? Āmantā. Paccuppannaṃ atthi paccuppannaṃ paccuppannabhāvaṃ na jahatīti? Na hevaṃ vattabbe…pe….
อตีตํ อตฺถิ อตีตํ อตีตภาวํ น ชหตีติ? อามนฺตาฯ อตีตํ นิจฺจํ ธุวํ สสฺสตํ อวิปริณามธมฺมนฺติ? น เหวํ วตฺตเพฺพ…เป.… นนุ อตีตํ อนิจฺจํ อธุวํ อสสฺสตํ วิปริณามธมฺมนฺติ? อามนฺตาฯ หญฺจิ อตีตํ อนิจฺจํ อธุวํ อสสฺสตํ วิปริณามธมฺมํ, โน จ วต เร วตฺตเพฺพ – ‘‘อตีตํ อตฺถิ อตีตํ อตีตภาวํ น ชหตี’’ติฯ
Atītaṃ atthi atītaṃ atītabhāvaṃ na jahatīti? Āmantā. Atītaṃ niccaṃ dhuvaṃ sassataṃ avipariṇāmadhammanti? Na hevaṃ vattabbe…pe… nanu atītaṃ aniccaṃ adhuvaṃ asassataṃ vipariṇāmadhammanti? Āmantā. Hañci atītaṃ aniccaṃ adhuvaṃ asassataṃ vipariṇāmadhammaṃ, no ca vata re vattabbe – ‘‘atītaṃ atthi atītaṃ atītabhāvaṃ na jahatī’’ti.
นิพฺพานํ อตฺถิ นิพฺพานํ นิพฺพานภาวํ น ชหตีติ นิพฺพานํ นิจฺจํ ธุวํ สสฺสตํ อวิปริณามธมฺมนฺติ ? อามนฺตาฯ อตีตํ อตฺถิ อตีตํ อตีตภาวํ น ชหตีติ อตีตํ นิจฺจํ ธุวํ สสฺสตํ อวิปริณามธมฺมนฺติ? น เหวํ วตฺตเพฺพ…เป.…ฯ
Nibbānaṃ atthi nibbānaṃ nibbānabhāvaṃ na jahatīti nibbānaṃ niccaṃ dhuvaṃ sassataṃ avipariṇāmadhammanti ? Āmantā. Atītaṃ atthi atītaṃ atītabhāvaṃ na jahatīti atītaṃ niccaṃ dhuvaṃ sassataṃ avipariṇāmadhammanti? Na hevaṃ vattabbe…pe….
อตีตํ อตฺถิ อตีตํ อตีตภาวํ น ชหติ อตีตํ อนิจฺจํ อธุวํ อสสฺสตํ วิปริณามธมฺมนฺติ? อามนฺตาฯ นิพฺพานํ อตฺถิ นิพฺพานํ นิพฺพานภาวํ น ชหติ นิพฺพานํ อนิจฺจํ อธุวํ อสสฺสตํ วิปริณามธมฺมนฺติ? น เหวํ วตฺตเพฺพ…เป.…ฯ
Atītaṃ atthi atītaṃ atītabhāvaṃ na jahati atītaṃ aniccaṃ adhuvaṃ asassataṃ vipariṇāmadhammanti? Āmantā. Nibbānaṃ atthi nibbānaṃ nibbānabhāvaṃ na jahati nibbānaṃ aniccaṃ adhuvaṃ asassataṃ vipariṇāmadhammanti? Na hevaṃ vattabbe…pe….
๒๘๗. อตีตํ รูปํ อตฺถิ อตีตํ รูปํ อตีตภาวํ น ชหตีติ? อามนฺตาฯ อนาคตํ รูปํ อตฺถิ อนาคตํ รูปํ อนาคตภาวํ น ชหตีติ? น เหวํ วตฺตเพฺพ…เป.… อตีตํ รูปํ อตฺถิ อตีตํ รูปํ อตีตภาวํ น ชหตีติ? อามนฺตาฯ ปจฺจุปฺปนฺนํ รูปํ อตฺถิ ปจฺจุปฺปนฺนํ รูปํ ปจฺจุปฺปนฺนภาวํ น ชหตีติ? น เหวํ วตฺตเพฺพ…เป.…ฯ
287. Atītaṃ rūpaṃ atthi atītaṃ rūpaṃ atītabhāvaṃ na jahatīti? Āmantā. Anāgataṃ rūpaṃ atthi anāgataṃ rūpaṃ anāgatabhāvaṃ na jahatīti? Na hevaṃ vattabbe…pe… atītaṃ rūpaṃ atthi atītaṃ rūpaṃ atītabhāvaṃ na jahatīti? Āmantā. Paccuppannaṃ rūpaṃ atthi paccuppannaṃ rūpaṃ paccuppannabhāvaṃ na jahatīti? Na hevaṃ vattabbe…pe….
อตีตํ รูปํ อตฺถิ อตีตํ รูปํ อตีตภาวํ น ชหตีติ? อามนฺตาฯ อตีตํ รูปํ นิจฺจํ ธุวํ สสฺสตํ อวิปริณามธมฺมนฺติ? น เหวํ วตฺตเพฺพ…เป.… นนุ อตีตํ รูปํ อนิจฺจํ อธุวํ อสสฺสตํ วิปริณามธมฺมนฺติ? อามนฺตาฯ หญฺจิ อตีตํ รูปํ อนิจฺจํ…เป.… วิปริณามธมฺมํ, โน จ วต เร วตฺตเพฺพ – ‘‘อตีตํ รูปํ อตฺถิ อตีตํ รูปํ อตีตภาวํ น ชหตี’’ติฯ
Atītaṃ rūpaṃ atthi atītaṃ rūpaṃ atītabhāvaṃ na jahatīti? Āmantā. Atītaṃ rūpaṃ niccaṃ dhuvaṃ sassataṃ avipariṇāmadhammanti? Na hevaṃ vattabbe…pe… nanu atītaṃ rūpaṃ aniccaṃ adhuvaṃ asassataṃ vipariṇāmadhammanti? Āmantā. Hañci atītaṃ rūpaṃ aniccaṃ…pe… vipariṇāmadhammaṃ, no ca vata re vattabbe – ‘‘atītaṃ rūpaṃ atthi atītaṃ rūpaṃ atītabhāvaṃ na jahatī’’ti.
อตีตํ รูปํ อตฺถิ อตีตํ รูปํ อตีตภาวํ น ชหติ อตีตํ รูปํ อนิจฺจํ อธุวํ อสสฺสตํ วิปริณามธมฺมนฺติ? อามนฺตาฯ นิพฺพานํ อตฺถิ นิพฺพานํ นิพฺพานภาวํ น ชหติ นิพฺพานํ อนิจฺจํ อธุวํ อสสฺสตํ วิปริณามธมฺมนฺติ? น เหวํ วตฺตเพฺพ…เป.…ฯ
Atītaṃ rūpaṃ atthi atītaṃ rūpaṃ atītabhāvaṃ na jahati atītaṃ rūpaṃ aniccaṃ adhuvaṃ asassataṃ vipariṇāmadhammanti? Āmantā. Nibbānaṃ atthi nibbānaṃ nibbānabhāvaṃ na jahati nibbānaṃ aniccaṃ adhuvaṃ asassataṃ vipariṇāmadhammanti? Na hevaṃ vattabbe…pe….
อตีตา เวทนา อตฺถิ… อตีตา สญฺญา อตฺถิ… อตีตา สงฺขารา อตฺถิ… อตีตํ วิญฺญาณํ อตฺถิ อตีตํ วิญฺญาณํ อตีตภาวํ น ชหตีติ? อามนฺตาฯ อนาคตํ วิญฺญาณํ อตฺถิ อนาคตํ วิญฺญาณํ อนาคตภาวํ น ชหตีติ? น เหวํ วตฺตเพฺพ…เป.… อตีตํ วิญฺญาณํ อตฺถิ อตีตํ วิญฺญาณํ อตีตภาวํ น ชหตีติ? อามนฺตาฯ ปจฺจุปฺปนฺนํ วิญฺญาณํ อตฺถิ ปจฺจุปฺปนฺนํ วิญฺญาณํ ปจฺจุปฺปนฺนภาวํ น ชหตีติ? น เหวํ วตฺตเพฺพ…เป.…ฯ
Atītā vedanā atthi… atītā saññā atthi… atītā saṅkhārā atthi… atītaṃ viññāṇaṃ atthi atītaṃ viññāṇaṃ atītabhāvaṃ na jahatīti? Āmantā. Anāgataṃ viññāṇaṃ atthi anāgataṃ viññāṇaṃ anāgatabhāvaṃ na jahatīti? Na hevaṃ vattabbe…pe… atītaṃ viññāṇaṃ atthi atītaṃ viññāṇaṃ atītabhāvaṃ na jahatīti? Āmantā. Paccuppannaṃ viññāṇaṃ atthi paccuppannaṃ viññāṇaṃ paccuppannabhāvaṃ na jahatīti? Na hevaṃ vattabbe…pe….
อนาคตํ วิญฺญาณํ อตฺถิ อนาคตํ วิญฺญาณํ อนาคตภาวํ ชหตีติ? อามนฺตาฯ อตีตํ วิญฺญาณํ อตฺถิ อตีตํ วิญฺญาณํ อตีตภาวํ ชหตีติ? น เหวํ วตฺตเพฺพ…เป.…ฯ
Anāgataṃ viññāṇaṃ atthi anāgataṃ viññāṇaṃ anāgatabhāvaṃ jahatīti? Āmantā. Atītaṃ viññāṇaṃ atthi atītaṃ viññāṇaṃ atītabhāvaṃ jahatīti? Na hevaṃ vattabbe…pe….
อตีตํ วิญฺญาณํ อตฺถิ อตีตํ วิญฺญาณํ อตีตภาวํ น ชหตีติ? อามนฺตาฯ อตีตํ วิญฺญาณํ นิจฺจํ ธุวํ สสฺสตํ อวิปริณามธมฺมนฺติ? น เหวํ วตฺตเพฺพ…เป.… นนุ อตีตํ วิญฺญาณํ อนิจฺจํ อธุวํ อสสฺสตํ วิปริณามธมฺมนฺติ? อามนฺตาฯ หญฺจิ อตีตํ วิญฺญาณํ อนิจฺจํ อธุวํ อสสฺสตํ วิปริณามธมฺมํ, โน จ วต เร วตฺตเพฺพ – ‘‘อตีตํ วิญฺญาณํ อตฺถิ อตีตํ วิญฺญาณํ อตีตภาวํ น ชหตี’’ติฯ
Atītaṃ viññāṇaṃ atthi atītaṃ viññāṇaṃ atītabhāvaṃ na jahatīti? Āmantā. Atītaṃ viññāṇaṃ niccaṃ dhuvaṃ sassataṃ avipariṇāmadhammanti? Na hevaṃ vattabbe…pe… nanu atītaṃ viññāṇaṃ aniccaṃ adhuvaṃ asassataṃ vipariṇāmadhammanti? Āmantā. Hañci atītaṃ viññāṇaṃ aniccaṃ adhuvaṃ asassataṃ vipariṇāmadhammaṃ, no ca vata re vattabbe – ‘‘atītaṃ viññāṇaṃ atthi atītaṃ viññāṇaṃ atītabhāvaṃ na jahatī’’ti.
อตีตํ วิญฺญาณํ อตฺถิ อตีตํ วิญฺญาณํ อตีตภาวํ น ชหติ อตีตํ วิญฺญาณํ อนิจฺจํ อธุวํ อสสฺสตํ วิปริณามธมฺมนฺติ? อามนฺตาฯ นิพฺพานํ อตฺถิ นิพฺพานํ นิพฺพานภาวํ น ชหติ นิพฺพานํ อนิจฺจํ อธุวํ อสสฺสตํ วิปริณามธมฺมนฺติ? น เหวํ วตฺตเพฺพ…เป.…ฯ
Atītaṃ viññāṇaṃ atthi atītaṃ viññāṇaṃ atītabhāvaṃ na jahati atītaṃ viññāṇaṃ aniccaṃ adhuvaṃ asassataṃ vipariṇāmadhammanti? Āmantā. Nibbānaṃ atthi nibbānaṃ nibbānabhāvaṃ na jahati nibbānaṃ aniccaṃ adhuvaṃ asassataṃ vipariṇāmadhammanti? Na hevaṃ vattabbe…pe….
วจนโสธนา
Vacanasodhanā
๒๘๘. อตีตํ นฺวตฺถีติ? อามนฺตาฯ หญฺจิ อตีตํ นฺวตฺถิ, อตีตํ อตฺถีติ มิจฺฉาฯ หญฺจิ วา ปน อตฺถิ นฺวาตีตํ, อตฺถิ อตีตนฺติ มิจฺฉาฯ อนาคตํ นฺวตฺถีติ? อามนฺตาฯ หญฺจิ อนาคตํ นฺวตฺถิ, อนาคตํ อตฺถีติ มิจฺฉาฯ หญฺจิ วา ปน อตฺถิ นฺวานาคตํ, อตฺถิ อนาคตนฺติ มิจฺฉาฯ
288. Atītaṃ nvatthīti? Āmantā. Hañci atītaṃ nvatthi, atītaṃ atthīti micchā. Hañci vā pana atthi nvātītaṃ, atthi atītanti micchā. Anāgataṃ nvatthīti? Āmantā. Hañci anāgataṃ nvatthi, anāgataṃ atthīti micchā. Hañci vā pana atthi nvānāgataṃ, atthi anāgatanti micchā.
อนาคตํ หุตฺวา ปจฺจุปฺปนฺนํ โหตีติ? อามนฺตาฯ ตเญฺญว อนาคตํ ตํ ปจฺจุปฺปนฺนนฺติ? น เหวํ วตฺตเพฺพ…เป.… ตเญฺญว อนาคตํ ตํ ปจฺจุปฺปนฺนนฺติ? อามนฺตาฯ หุตฺวา โหติ หุตฺวา โหตีติ? น เหวํ วตฺตเพฺพ…เป.… หุตฺวา โหติ หุตฺวา โหตีติ? อามนฺตาฯ น หุตฺวา น โหติ น หุตฺวา น โหตีติ? น เหวํ วตฺตเพฺพ…เป.…ฯ
Anāgataṃ hutvā paccuppannaṃ hotīti? Āmantā. Taññeva anāgataṃ taṃ paccuppannanti? Na hevaṃ vattabbe…pe… taññeva anāgataṃ taṃ paccuppannanti? Āmantā. Hutvā hoti hutvā hotīti? Na hevaṃ vattabbe…pe… hutvā hoti hutvā hotīti? Āmantā. Na hutvā na hoti na hutvā na hotīti? Na hevaṃ vattabbe…pe….
ปจฺจุปฺปนฺนํ หุตฺวา อตีตํ โหตีติ? อามนฺตาฯ ตเญฺญว ปจฺจุปฺปนฺนํ ตํ อตีตนฺติ? น เหวํ วตฺตเพฺพ…เป.… ตเญฺญว ปจฺจุปฺปนฺนํ ตํ อตีตนฺติ? อามนฺตา ฯ หุตฺวา โหติ หุตฺวา โหตีติ? น เหวํ วตฺตเพฺพ…เป.… หุตฺวา โหติ หุตฺวา โหตีติ? อามนฺตาฯ น หุตฺวา น โหติ น หุตฺวา น โหตีติ? น เหวํ วตฺตเพฺพ…เป.…ฯ
Paccuppannaṃ hutvā atītaṃ hotīti? Āmantā. Taññeva paccuppannaṃ taṃ atītanti? Na hevaṃ vattabbe…pe… taññeva paccuppannaṃ taṃ atītanti? Āmantā . Hutvā hoti hutvā hotīti? Na hevaṃ vattabbe…pe… hutvā hoti hutvā hotīti? Āmantā. Na hutvā na hoti na hutvā na hotīti? Na hevaṃ vattabbe…pe….
อนาคตํ หุตฺวา ปจฺจุปฺปนฺนํ โหติ, ปจฺจุปฺปนฺนํ หุตฺวา อตีตํ โหตีติ? อามนฺตาฯ ตเญฺญว อนาคตํ ตํ ปจฺจุปฺปนฺนํ ตํ อตีตนฺติ? น เหวํ วตฺตเพฺพ…เป.… ตเญฺญว อนาคตํ ตํ ปจฺจุปฺปนฺนํ ตํ อตีตนฺติ? อามนฺตาฯ หุตฺวา โหติ หุตฺวา โหตีติ? น เหวํ วตฺตเพฺพ…เป.… หุตฺวา โหติ หุตฺวา โหตีติ? อามนฺตาฯ น หุตฺวา น โหติ น หุตฺวา น โหตีติ? น เหวํ วตฺตเพฺพฯ
Anāgataṃ hutvā paccuppannaṃ hoti, paccuppannaṃ hutvā atītaṃ hotīti? Āmantā. Taññeva anāgataṃ taṃ paccuppannaṃ taṃ atītanti? Na hevaṃ vattabbe…pe… taññeva anāgataṃ taṃ paccuppannaṃ taṃ atītanti? Āmantā. Hutvā hoti hutvā hotīti? Na hevaṃ vattabbe…pe… hutvā hoti hutvā hotīti? Āmantā. Na hutvā na hoti na hutvā na hotīti? Na hevaṃ vattabbe.
อตีตจกฺขุรูปาทิกถา
Atītacakkhurūpādikathā
๒๘๙. อตีตํ จกฺขุํ อตฺถิ รูปา อตฺถิ จกฺขุวิญฺญาณํ อตฺถิ อาโลโก อตฺถิ มนสิกาโร อตฺถีติ? อามนฺตาฯ อตีเตน จกฺขุนา อตีตํ รูปํ ปสฺสตีติ? น เหวํ วตฺตเพฺพ…เป.… อตีตํ โสตํ อตฺถิ สทฺทา อตฺถิ โสตวิญฺญาณํ อตฺถิ อากาโส อตฺถิ มนสิกาโร อตฺถีติ? อามนฺตาฯ อตีเตน โสเตน อตีตํ สทฺทํ สุณาตีติ? น เหวํ วตฺตเพฺพ…เป.… อตีตํ ฆานํ อตฺถิ คนฺธา อตฺถิ ฆานวิญฺญาณํ อตฺถิ วาโย อตฺถิ มนสิกาโร อตฺถีติ? อามนฺตาฯ อตีเตน ฆาเนน อตีตํ คนฺธํ ฆายตีติ? น เหวํ วตฺตเพฺพ…เป.… อตีตา ชิวฺหา อตฺถิ รสา อตฺถิ ชิวฺหาวิญฺญาณํ อตฺถิ อาโป อตฺถิ มนสิกาโร อตฺถีติ? อามนฺตา ฯ อตีตาย ชิวฺหาย อตีตํ รสํ สายตีติ? น เหวํ วตฺตเพฺพ…เป.… อตีโต กาโย อตฺถิ โผฎฺฐพฺพา อตฺถิ กายวิญฺญาณํ อตฺถิ ปถวี อตฺถิ มนสิกาโร อตฺถีติ? อามนฺตาฯ อตีเตน กาเยน อตีตํ โผฎฺฐพฺพํ ผุสตีติ? น เหวํ วตฺตเพฺพ…เป.… อตีโต มโน อตฺถิ ธมฺมา อตฺถิ มโนวิญฺญาณํ อตฺถิ วตฺถุํ อตฺถิ มนสิกาโร อตฺถีติ? อามนฺตาฯ อตีเตน มเนน อตีตํ ธมฺมํ วิชานาตีติ? น เหวํ วตฺตเพฺพ…เป.…ฯ
289. Atītaṃ cakkhuṃ atthi rūpā atthi cakkhuviññāṇaṃ atthi āloko atthi manasikāro atthīti? Āmantā. Atītena cakkhunā atītaṃ rūpaṃ passatīti? Na hevaṃ vattabbe…pe… atītaṃ sotaṃ atthi saddā atthi sotaviññāṇaṃ atthi ākāso atthi manasikāro atthīti? Āmantā. Atītena sotena atītaṃ saddaṃ suṇātīti? Na hevaṃ vattabbe…pe… atītaṃ ghānaṃ atthi gandhā atthi ghānaviññāṇaṃ atthi vāyo atthi manasikāro atthīti? Āmantā. Atītena ghānena atītaṃ gandhaṃ ghāyatīti? Na hevaṃ vattabbe…pe… atītā jivhā atthi rasā atthi jivhāviññāṇaṃ atthi āpo atthi manasikāro atthīti? Āmantā . Atītāya jivhāya atītaṃ rasaṃ sāyatīti? Na hevaṃ vattabbe…pe… atīto kāyo atthi phoṭṭhabbā atthi kāyaviññāṇaṃ atthi pathavī atthi manasikāro atthīti? Āmantā. Atītena kāyena atītaṃ phoṭṭhabbaṃ phusatīti? Na hevaṃ vattabbe…pe… atīto mano atthi dhammā atthi manoviññāṇaṃ atthi vatthuṃ atthi manasikāro atthīti? Āmantā. Atītena manena atītaṃ dhammaṃ vijānātīti? Na hevaṃ vattabbe…pe….
อนาคตํ จกฺขุํ อตฺถิ รูปา อตฺถิ จกฺขุวิญฺญาณํ อตฺถิ อาโลโก อตฺถิ มนสิกาโร อตฺถีติ? อามนฺตาฯ อนาคเตน จกฺขุนา อนาคตํ รูปํ ปสฺสตีติ? น เหวํ วตฺตเพฺพ…เป.… อนาคตํ โสตํ อตฺถิ… ฆานํ อตฺถิ… ชิวฺหา อตฺถิ… กาโย อตฺถิ … มโน อตฺถิ ธมฺมา อตฺถิ มโนวิญฺญาณํ อตฺถิ วตฺถุํ อตฺถิ มนสิกาโร อตฺถีติ? อามนฺตาฯ อนาคเตน มเนน อนาคตํ ธมฺมํ วิชานาตีติ? น เหวํ วตฺตเพฺพ…เป.…ฯ
Anāgataṃ cakkhuṃ atthi rūpā atthi cakkhuviññāṇaṃ atthi āloko atthi manasikāro atthīti? Āmantā. Anāgatena cakkhunā anāgataṃ rūpaṃ passatīti? Na hevaṃ vattabbe…pe… anāgataṃ sotaṃ atthi… ghānaṃ atthi… jivhā atthi… kāyo atthi … mano atthi dhammā atthi manoviññāṇaṃ atthi vatthuṃ atthi manasikāro atthīti? Āmantā. Anāgatena manena anāgataṃ dhammaṃ vijānātīti? Na hevaṃ vattabbe…pe….
ปจฺจุปฺปนฺนํ จกฺขุํ อตฺถิ รูปา อตฺถิ จกฺขุวิญฺญาณํ อตฺถิ อาโลโก อตฺถิ มนสิกาโร อตฺถิ, ปจฺจุปฺปเนฺนน จกฺขุนา ปจฺจุปฺปนฺนํ รูปํ ปสฺสตีติ? อามนฺตาฯ อตีตํ จกฺขุํ อตฺถิ รูปา อตฺถิ จกฺขุวิญฺญาณํ อตฺถิ อาโลโก อตฺถิ มนสิกาโร อตฺถิ, อตีเตน จกฺขุนา อตีตํ รูปํ ปสฺสตีติ? น เหวํ วตฺตเพฺพ…เป.…ฯ ปจฺจุปฺปนฺนํ โสตํ อตฺถิ… ฆานํ อตฺถิ… ชิวฺหา อตฺถิ… กาโย อตฺถิ… มโน อตฺถิ ธมฺมา อตฺถิ มโนวิญฺญาณํ อตฺถิ วตฺถุํ อตฺถิ มนสิกาโร อตฺถิ, ปจฺจุปฺปเนฺนน มเนน ปจฺจุปฺปนฺนํ ธมฺมํ วิชานาตีติ? อามนฺตาฯ อตีโต มโน อตฺถิ ธมฺมา อตฺถิ มโนวิญฺญาณํ อตฺถิ วตฺถุํ อตฺถิ มนสิกาโร อตฺถิ, อตีเตน มเนน อตีตํ ธมฺมํ วิชานาตีติ? น เหวํ วตฺตเพฺพ…เป.…ฯ
Paccuppannaṃ cakkhuṃ atthi rūpā atthi cakkhuviññāṇaṃ atthi āloko atthi manasikāro atthi, paccuppannena cakkhunā paccuppannaṃ rūpaṃ passatīti? Āmantā. Atītaṃ cakkhuṃ atthi rūpā atthi cakkhuviññāṇaṃ atthi āloko atthi manasikāro atthi, atītena cakkhunā atītaṃ rūpaṃ passatīti? Na hevaṃ vattabbe…pe…. Paccuppannaṃ sotaṃ atthi… ghānaṃ atthi… jivhā atthi… kāyo atthi… mano atthi dhammā atthi manoviññāṇaṃ atthi vatthuṃ atthi manasikāro atthi, paccuppannena manena paccuppannaṃ dhammaṃ vijānātīti? Āmantā. Atīto mano atthi dhammā atthi manoviññāṇaṃ atthi vatthuṃ atthi manasikāro atthi, atītena manena atītaṃ dhammaṃ vijānātīti? Na hevaṃ vattabbe…pe….
ปจฺจุปฺปนฺนํ จกฺขุํ อตฺถิ รูปา อตฺถิ จกฺขุวิญฺญาณํ อตฺถิ อาโลโก อตฺถิ มนสิกาโร อตฺถิ, ปจฺจุปฺปเนฺนน จกฺขุนา ปจฺจุปฺปนฺนํ รูปํ ปสฺสตีติ? อามนฺตาฯ อนาคตํ จกฺขุํ อตฺถิ รูปา อตฺถิ จกฺขุวิญฺญาณํ อตฺถิ อาโลโก อตฺถิ มนสิกาโร อตฺถิ, อนาคเตน จกฺขุนา อนาคตํ รูปํ ปสฺสตีติ? น เหวํ วตฺตเพฺพ…เป.… ปจฺจุปฺปนฺนํ โสตํ อตฺถิ… ฆานํ อตฺถิ… ชิวฺหา อตฺถิ… กาโย อตฺถิ… มโน อตฺถิ ธมฺมา อตฺถิ มโนวิญฺญาณํ อตฺถิ วตฺถุํ อตฺถิ มนสิกาโร อตฺถิ, ปจฺจุปฺปเนฺนน มเนน ปจฺจุปฺปนฺนํ ธมฺมํ วิชานาตีติ? อามนฺตาฯ อนาคโต มโน อตฺถิ ธมฺมา อตฺถิ มโนวิญฺญาณํ อตฺถิ วตฺถุํ อตฺถิ มนสิกาโร อตฺถิ, อนาคเตน มเนน อนาคตํ ธมฺมํ วิชานาตีติ? น เหวํ วตฺตเพฺพ…เป.…ฯ
Paccuppannaṃ cakkhuṃ atthi rūpā atthi cakkhuviññāṇaṃ atthi āloko atthi manasikāro atthi, paccuppannena cakkhunā paccuppannaṃ rūpaṃ passatīti? Āmantā. Anāgataṃ cakkhuṃ atthi rūpā atthi cakkhuviññāṇaṃ atthi āloko atthi manasikāro atthi, anāgatena cakkhunā anāgataṃ rūpaṃ passatīti? Na hevaṃ vattabbe…pe… paccuppannaṃ sotaṃ atthi… ghānaṃ atthi… jivhā atthi… kāyo atthi… mano atthi dhammā atthi manoviññāṇaṃ atthi vatthuṃ atthi manasikāro atthi, paccuppannena manena paccuppannaṃ dhammaṃ vijānātīti? Āmantā. Anāgato mano atthi dhammā atthi manoviññāṇaṃ atthi vatthuṃ atthi manasikāro atthi, anāgatena manena anāgataṃ dhammaṃ vijānātīti? Na hevaṃ vattabbe…pe….
อตีตํ จกฺขุํ อตฺถิ รูปา อตฺถิ จกฺขุวิญฺญาณํ อตฺถิ อาโลโก อตฺถิ มนสิกาโร อตฺถิ, น จ อตีเตน จกฺขุนา อตีตํ รูปํ ปสฺสตีติ? อามนฺตาฯ ปจฺจุปฺปนฺนํ จกฺขุํ อตฺถิ รูปา อตฺถิ จกฺขุวิญฺญาณํ อตฺถิ อาโลโก อตฺถิ มนสิกาโร อตฺถิ, น จ ปจฺจุปฺปเนฺนน จกฺขุนา ปจฺจุปฺปนฺนํ รูปํ ปสฺสตีติ? น เหวํ วตฺตเพฺพ…เป.… อตีตํ โสตํ อตฺถิ… ฆานํ อตฺถิ… ชิวฺหา อตฺถิ… กาโย อตฺถิ… มโน อตฺถิ ธมฺมา อตฺถิ มโนวิญฺญาณํ อตฺถิ วตฺถุํ อตฺถิ มนสิกาโร อตฺถิ, น จ อตีเตน มเนน อตีตํ ธมฺมํ วิชานาตีติ? อามนฺตาฯ ปจฺจุปฺปโนฺน มโน อตฺถิ ธมฺมา อตฺถิ มโนวิญฺญาณํ อตฺถิ วตฺถุํ อตฺถิ มนสิกาโร อตฺถิ, น จ ปจฺจุปฺปเนฺนน มเนน ปจฺจุปฺปนฺนํ ธมฺมํ วิชานาตีติ? น เหวํ วตฺตเพฺพ…เป.…ฯ
Atītaṃ cakkhuṃ atthi rūpā atthi cakkhuviññāṇaṃ atthi āloko atthi manasikāro atthi, na ca atītena cakkhunā atītaṃ rūpaṃ passatīti? Āmantā. Paccuppannaṃ cakkhuṃ atthi rūpā atthi cakkhuviññāṇaṃ atthi āloko atthi manasikāro atthi, na ca paccuppannena cakkhunā paccuppannaṃ rūpaṃ passatīti? Na hevaṃ vattabbe…pe… atītaṃ sotaṃ atthi… ghānaṃ atthi… jivhā atthi… kāyo atthi… mano atthi dhammā atthi manoviññāṇaṃ atthi vatthuṃ atthi manasikāro atthi, na ca atītena manena atītaṃ dhammaṃ vijānātīti? Āmantā. Paccuppanno mano atthi dhammā atthi manoviññāṇaṃ atthi vatthuṃ atthi manasikāro atthi, na ca paccuppannena manena paccuppannaṃ dhammaṃ vijānātīti? Na hevaṃ vattabbe…pe….
อนาคตํ จกฺขุํ อตฺถิ รูปา อตฺถิ จกฺขุวิญฺญาณํ อตฺถิ อาโลโก อตฺถิ มนสิกาโร อตฺถิ, น จ อนาคเตน จกฺขุนา อนาคตํ รูปํ ปสฺสตีติ? อามนฺตาฯ ปจฺจุปฺปนฺนํ จกฺขุํ อตฺถิ รูปา อตฺถิ จกฺขุวิญฺญาณํ อตฺถิ อาโลโก อตฺถิ มนสิกาโร อตฺถิ, น จ ปจฺจุปฺปเนฺนน จกฺขุนา ปจฺจุปฺปนฺนํ รูปํ ปสฺสตีติ? น เหวํ วตฺตเพฺพ…เป.… อนาคตํ โสตํ อตฺถิ… ฆานํ อตฺถิ… ชิวฺหา อตฺถิ… กาโย อตฺถิ… มโน อตฺถิ ธมฺมา อตฺถิ มโนวิญฺญาณํ อตฺถิ วตฺถุํ อตฺถิ มนสิกาโร อตฺถิ, น จ อนาคเตน มเนน อนาคตํ ธมฺมํ วิชานาตีติ ? อามนฺตาฯ ปจฺจุปฺปโนฺน มโน อตฺถิ ธมฺมา อตฺถิ มโนวิญฺญาณํ อตฺถิ วตฺถุํ อตฺถิ มนสิกาโร อตฺถิ, น จ ปจฺจุปฺปเนฺนน มเนน ปจฺจุปฺปนฺนํ ธมฺมํ วิชานาตีติ? น เหวํ วตฺตเพฺพ…เป.…ฯ
Anāgataṃ cakkhuṃ atthi rūpā atthi cakkhuviññāṇaṃ atthi āloko atthi manasikāro atthi, na ca anāgatena cakkhunā anāgataṃ rūpaṃ passatīti? Āmantā. Paccuppannaṃ cakkhuṃ atthi rūpā atthi cakkhuviññāṇaṃ atthi āloko atthi manasikāro atthi, na ca paccuppannena cakkhunā paccuppannaṃ rūpaṃ passatīti? Na hevaṃ vattabbe…pe… anāgataṃ sotaṃ atthi… ghānaṃ atthi… jivhā atthi… kāyo atthi… mano atthi dhammā atthi manoviññāṇaṃ atthi vatthuṃ atthi manasikāro atthi, na ca anāgatena manena anāgataṃ dhammaṃ vijānātīti ? Āmantā. Paccuppanno mano atthi dhammā atthi manoviññāṇaṃ atthi vatthuṃ atthi manasikāro atthi, na ca paccuppannena manena paccuppannaṃ dhammaṃ vijānātīti? Na hevaṃ vattabbe…pe….
อตีตญาณาทิกถา
Atītañāṇādikathā
๒๙๐. อตีตํ ญาณํ อตฺถีติ? อามนฺตาฯ เตน ญาเณน ญาณกรณียํ กโรตีติ? น เหวํ วตฺตเพฺพ…เป.… เตน ญาเณน ญาณกรณียํ กโรตีติ ? อามนฺตาฯ เตน ญาเณน ทุกฺขํ ปริชานาติ, สมุทยํ ปชหติ, นิโรธํ สจฺฉิกโรติ, มคฺคํ ภาเวตีติ? น เหวํ วตฺตเพฺพ…เป.…ฯ
290. Atītaṃ ñāṇaṃ atthīti? Āmantā. Tena ñāṇena ñāṇakaraṇīyaṃ karotīti? Na hevaṃ vattabbe…pe… tena ñāṇena ñāṇakaraṇīyaṃ karotīti ? Āmantā. Tena ñāṇena dukkhaṃ parijānāti, samudayaṃ pajahati, nirodhaṃ sacchikaroti, maggaṃ bhāvetīti? Na hevaṃ vattabbe…pe….
อนาคตํ ญาณํ อตฺถีติ? อามนฺตาฯ เตน ญาเณน ญาณกรณียํ กโรตีติ? น เหวํ วตฺตเพฺพ…เป.… เตน ญาเณน ญาณกรณียํ กโรตีติ? อามนฺตาฯ เตน ญาเณน ทุกฺขํ ปริชานาติ, สมุทยํ ปชหติ, นิโรธํ สจฺฉิกโรติ , มคฺคํ ภาเวตีติ? น เหวํ วตฺตเพฺพ…เป.…ฯ
Anāgataṃ ñāṇaṃ atthīti? Āmantā. Tena ñāṇena ñāṇakaraṇīyaṃ karotīti? Na hevaṃ vattabbe…pe… tena ñāṇena ñāṇakaraṇīyaṃ karotīti? Āmantā. Tena ñāṇena dukkhaṃ parijānāti, samudayaṃ pajahati, nirodhaṃ sacchikaroti , maggaṃ bhāvetīti? Na hevaṃ vattabbe…pe….
ปจฺจุปฺปนฺนํ ญาณํ อตฺถิ, เตน ญาเณน ญาณกรณียํ กโรตีติ? อามนฺตาฯ อตีตํ ญาณํ อตฺถิ, เตน ญาเณน ญาณกรณียํ กโรตีติ? น เหวํ วตฺตเพฺพ…เป.… ปจฺจุปฺปนฺนํ ญาณํ อตฺถิ, เตน ญาเณน ทุกฺขํ ปริชานาติ, สมุทยํ ปชหติ, นิโรธํ สจฺฉิกโรติ, มคฺคํ ภาเวตีติ? อามนฺตาฯ อตีตํ ญาณํ อตฺถิ, เตน ญาเณน ทุกฺขํ ปริชานาติ, สมุทยํ ปชหติ, นิโรธํ สจฺฉิกโรติ, มคฺคํ ภาเวตีติ? น เหวํ วตฺตเพฺพ…เป.… ปจฺจุปฺปนฺนํ ญาณํ อตฺถิ, เตน ญาเณน ญาณกรณียํ กโรตีติ? อามนฺตาฯ อนาคตํ ญาณํ อตฺถิ, เตน ญาเณน ญาณกรณียํ กโรตีติ? น เหวํ วตฺตเพฺพ…เป.… ปจฺจุปฺปนฺนํ ญาณํ อตฺถิ, เตน ญาเณน ทุกฺขํ ปริชานาติ, สมุทยํ ปชหติ, นิโรธํ สจฺฉิกโรติ, มคฺคํ ภาเวตีติ? อามนฺตา ฯ อนาคตํ ญาณํ อตฺถิ, เตน ญาเณน ทุกฺขํ ปริชานาติ, สมุทยํ ปชหติ, นิโรธํ สจฺฉิกโรติ, มคฺคํ ภาเวตีติ? น เหวํ วตฺตเพฺพ…เป.…ฯ
Paccuppannaṃ ñāṇaṃ atthi, tena ñāṇena ñāṇakaraṇīyaṃ karotīti? Āmantā. Atītaṃ ñāṇaṃ atthi, tena ñāṇena ñāṇakaraṇīyaṃ karotīti? Na hevaṃ vattabbe…pe… paccuppannaṃ ñāṇaṃ atthi, tena ñāṇena dukkhaṃ parijānāti, samudayaṃ pajahati, nirodhaṃ sacchikaroti, maggaṃ bhāvetīti? Āmantā. Atītaṃ ñāṇaṃ atthi, tena ñāṇena dukkhaṃ parijānāti, samudayaṃ pajahati, nirodhaṃ sacchikaroti, maggaṃ bhāvetīti? Na hevaṃ vattabbe…pe… paccuppannaṃ ñāṇaṃ atthi, tena ñāṇena ñāṇakaraṇīyaṃ karotīti? Āmantā. Anāgataṃ ñāṇaṃ atthi, tena ñāṇena ñāṇakaraṇīyaṃ karotīti? Na hevaṃ vattabbe…pe… paccuppannaṃ ñāṇaṃ atthi, tena ñāṇena dukkhaṃ parijānāti, samudayaṃ pajahati, nirodhaṃ sacchikaroti, maggaṃ bhāvetīti? Āmantā . Anāgataṃ ñāṇaṃ atthi, tena ñāṇena dukkhaṃ parijānāti, samudayaṃ pajahati, nirodhaṃ sacchikaroti, maggaṃ bhāvetīti? Na hevaṃ vattabbe…pe….
อตีตํ ญาณํ อตฺถิ, น จ เตน ญาเณน ญาณกรณียํ กโรตีติ? อามนฺตาฯ ปจฺจุปฺปนฺนํ ญาณํ อตฺถิ, น จ เตน ญาเณน ญาณกรณียํ กโรตีติ? น เหวํ วตฺตเพฺพ…เป.… อตีตํ ญาณํ อตฺถิ, น จ เตน ญาเณน ทุกฺขํ ปริชานาติ, สมุทยํ ปชหติ, นิโรธํ สจฺฉิกโรติ, มคฺคํ ภาเวตีติ? อามนฺตาฯ ปจฺจุปฺปนฺนํ ญาณํ อตฺถิ, น จ เตน ญาเณน ทุกฺขํ ปริชานาติ, สมุทยํ ปชหติ, นิโรธํ สจฺฉิกโรติ, มคฺคํ ภาเวตีติ? น เหวํ วตฺตเพฺพ…เป.…ฯ
Atītaṃ ñāṇaṃ atthi, na ca tena ñāṇena ñāṇakaraṇīyaṃ karotīti? Āmantā. Paccuppannaṃ ñāṇaṃ atthi, na ca tena ñāṇena ñāṇakaraṇīyaṃ karotīti? Na hevaṃ vattabbe…pe… atītaṃ ñāṇaṃ atthi, na ca tena ñāṇena dukkhaṃ parijānāti, samudayaṃ pajahati, nirodhaṃ sacchikaroti, maggaṃ bhāvetīti? Āmantā. Paccuppannaṃ ñāṇaṃ atthi, na ca tena ñāṇena dukkhaṃ parijānāti, samudayaṃ pajahati, nirodhaṃ sacchikaroti, maggaṃ bhāvetīti? Na hevaṃ vattabbe…pe….
อนาคตํ ญาณํ อตฺถิ, น จ เตน ญาเณน ญาณกรณียํ กโรตีติ? อามนฺตาฯ ปจฺจุปฺปนฺนํ ญาณํ อตฺถิ, น จ เตน ญาเณน ญาณกรณียํ กโรตีติ? น เหวํ วตฺตเพฺพ…เป.…ฯ อนาคตํ ญาณํ อตฺถิ, น จ เตน ญาเณน ทุกฺขํ ปริชานาติ, สมุทยํ ปชหติ , นิโรธํ สจฺฉิกโรติ, มคฺคํ ภาเวตีติ? อามนฺตา ฯ ปจฺจุปฺปนฺนํ ญาณํ อตฺถิ, น จ เตน ญาเณน ทุกฺขํ ปริชานาติ, สมุทยํ ปชหติ, นิโรธํ สจฺฉิกโรติ, มคฺคํ ภาเวตีติ? น เหวํ วตฺตเพฺพ…เป.…ฯ
Anāgataṃ ñāṇaṃ atthi, na ca tena ñāṇena ñāṇakaraṇīyaṃ karotīti? Āmantā. Paccuppannaṃ ñāṇaṃ atthi, na ca tena ñāṇena ñāṇakaraṇīyaṃ karotīti? Na hevaṃ vattabbe…pe…. Anāgataṃ ñāṇaṃ atthi, na ca tena ñāṇena dukkhaṃ parijānāti, samudayaṃ pajahati , nirodhaṃ sacchikaroti, maggaṃ bhāvetīti? Āmantā . Paccuppannaṃ ñāṇaṃ atthi, na ca tena ñāṇena dukkhaṃ parijānāti, samudayaṃ pajahati, nirodhaṃ sacchikaroti, maggaṃ bhāvetīti? Na hevaṃ vattabbe…pe….
อรหนฺตาทิกถา
Arahantādikathā
๒๙๑. อรหโต อตีโต ราโค อตฺถีติ? อามนฺตาฯ อรหา เตน ราเคน สราโคติ? น เหวํ วตฺตเพฺพ…เป.… อรหโต อตีโต โทโส อตฺถีติ? อามนฺตา ฯ อรหา เตน โทเสน สโทโสติ? น เหวํ วตฺตเพฺพ…เป.… อรหโต อตีโต โมโห อตฺถีติ? อามนฺตาฯ อรหา เตน โมเหน สโมโหติ? น เหวํ วตฺตเพฺพ…เป.… อรหโต อตีโต มาโน อตฺถีติ? อามนฺตาฯ อรหา เตน มาเนน สมาโนติ? น เหวํ วตฺตเพฺพ…เป.… อรหโต อตีตา ทิฎฺฐิ อตฺถีติ? อามนฺตาฯ อรหา ตาย ทิฎฺฐิยา สทิฎฺฐิโกติ? น เหวํ วตฺตเพฺพ…เป.… อรหโต อตีตา วิจิกิจฺฉา อตฺถีติ? อามนฺตาฯ อรหา ตาย วิจิกิจฺฉาย สวิจิกิโจฺฉติ? น เหวํ วตฺตเพฺพ…เป.… อรหโต อตีตํ ถินํ อตฺถีติ? อามนฺตาฯ อรหา เตน ถิเนน สถิโนติ? น เหวํ วตฺตเพฺพ…เป.… อรหโต อตีตํ อุทฺธจฺจํ อตฺถีติ? อามนฺตาฯ อรหา เตน อุทฺธเจฺจน สอุทฺธโจฺจติ? น เหวํ วตฺตเพฺพ…เป.… อรหโต อตีตํ อหิริกํ อตฺถีติ? อามนฺตาฯ อรหา เตน อหิริเกน สอหิริโกติ? น เหวํ วตฺตเพฺพ…เป.… อรหโต อตีตํ อโนตฺตปฺปํ อตฺถีติ? อามนฺตาฯ อรหา เตน อโนตฺตเปฺปน สอโนตฺตปฺปีติ? น เหวํ วตฺตเพฺพ…เป.…ฯ
291. Arahato atīto rāgo atthīti? Āmantā. Arahā tena rāgena sarāgoti? Na hevaṃ vattabbe…pe… arahato atīto doso atthīti? Āmantā . Arahā tena dosena sadosoti? Na hevaṃ vattabbe…pe… arahato atīto moho atthīti? Āmantā. Arahā tena mohena samohoti? Na hevaṃ vattabbe…pe… arahato atīto māno atthīti? Āmantā. Arahā tena mānena samānoti? Na hevaṃ vattabbe…pe… arahato atītā diṭṭhi atthīti? Āmantā. Arahā tāya diṭṭhiyā sadiṭṭhikoti? Na hevaṃ vattabbe…pe… arahato atītā vicikicchā atthīti? Āmantā. Arahā tāya vicikicchāya savicikicchoti? Na hevaṃ vattabbe…pe… arahato atītaṃ thinaṃ atthīti? Āmantā. Arahā tena thinena sathinoti? Na hevaṃ vattabbe…pe… arahato atītaṃ uddhaccaṃ atthīti? Āmantā. Arahā tena uddhaccena sauddhaccoti? Na hevaṃ vattabbe…pe… arahato atītaṃ ahirikaṃ atthīti? Āmantā. Arahā tena ahirikena saahirikoti? Na hevaṃ vattabbe…pe… arahato atītaṃ anottappaṃ atthīti? Āmantā. Arahā tena anottappena saanottappīti? Na hevaṃ vattabbe…pe….
อนาคามิสฺส อตีตา สกฺกายทิฎฺฐิ อตฺถีติ? อามนฺตา ฯ อนาคามี ตาย ทิฎฺฐิยา สทิฎฺฐิโกติ? น เหวํ วตฺตเพฺพ…เป.… อนาคามิสฺส อตีตา วิจิกิจฺฉา อตฺถิ… อตีโต สีลพฺพตปรามาโส อตฺถิ… อตีโต อณุสหคโต กามราโค อตฺถิ… อตีโต อณุสหคโต พฺยาปาโท อตฺถีติ? อามนฺตาฯ อนาคามี เตน พฺยาปาเทน พฺยาปนฺนจิโตฺตติ? น เหวํ วตฺตเพฺพ…เป.…ฯ
Anāgāmissa atītā sakkāyadiṭṭhi atthīti? Āmantā . Anāgāmī tāya diṭṭhiyā sadiṭṭhikoti? Na hevaṃ vattabbe…pe… anāgāmissa atītā vicikicchā atthi… atīto sīlabbataparāmāso atthi… atīto aṇusahagato kāmarāgo atthi… atīto aṇusahagato byāpādo atthīti? Āmantā. Anāgāmī tena byāpādena byāpannacittoti? Na hevaṃ vattabbe…pe….
สกทาคามิสฺส อตีตา สกฺกายทิฎฺฐิ อตฺถีติ? อามนฺตาฯ สกทาคามี ตาย ทิฎฺฐิยา สทิฎฺฐิโกติ? น เหวํ วตฺตเพฺพ…เป.… สกทาคามิสฺส อตีตา วิจิกิจฺฉา อตฺถิ… อตีโต สีลพฺพตปรามาโส อตฺถิ… อตีโต โอฬาริโก กามราโค อตฺถิ… อตีโต โอฬาริโก พฺยาปาโท อตฺถีติ? อามนฺตาฯ สกทาคามี เตน พฺยาปาเทน พฺยาปนฺนจิโตฺตติ? น เหวํ วตฺตเพฺพ…เป.…ฯ
Sakadāgāmissa atītā sakkāyadiṭṭhi atthīti? Āmantā. Sakadāgāmī tāya diṭṭhiyā sadiṭṭhikoti? Na hevaṃ vattabbe…pe… sakadāgāmissa atītā vicikicchā atthi… atīto sīlabbataparāmāso atthi… atīto oḷāriko kāmarāgo atthi… atīto oḷāriko byāpādo atthīti? Āmantā. Sakadāgāmī tena byāpādena byāpannacittoti? Na hevaṃ vattabbe…pe….
โสตาปนฺนสฺส อตีตา สกฺกายทิฎฺฐิ อตฺถีติ? อามนฺตาฯ โสตาปโนฺน ตาย ทิฎฺฐิยา สทิฎฺฐิโกติ? น เหวํ วตฺตเพฺพ…เป.… โสตาปนฺนสฺส อตีตา วิจิกิจฺฉา อตฺถิ… อตีโต สีลพฺพตปรามาโส อตฺถิ… อตีโต อปายคมนีโย ราโค อตฺถิ… อตีโต อปายคมนีโย โทโส อตฺถิ… อตีโต อปายคมนีโย โมโห อตฺถีติ? อามนฺตาฯ โสตาปโนฺน เตน โมเหน สโมโหติ? น เหวํ วตฺตเพฺพ…เป.…ฯ
Sotāpannassa atītā sakkāyadiṭṭhi atthīti? Āmantā. Sotāpanno tāya diṭṭhiyā sadiṭṭhikoti? Na hevaṃ vattabbe…pe… sotāpannassa atītā vicikicchā atthi… atīto sīlabbataparāmāso atthi… atīto apāyagamanīyo rāgo atthi… atīto apāyagamanīyo doso atthi… atīto apāyagamanīyo moho atthīti? Āmantā. Sotāpanno tena mohena samohoti? Na hevaṃ vattabbe…pe….
๒๙๒. ปุถุชฺชนสฺส อตีโต ราโค อตฺถิ, ปุถุชฺชโน เตน ราเคน สราโคติ? อามนฺตาฯ อรหโต อตีโต ราโค อตฺถิ, อรหา เตน ราเคน สราโคติ? น เหวํ วตฺตเพฺพ…เป.… ปุถุชฺชนสฺส อตีโต โทโส อตฺถิ…เป.… อตีตํ อโนตฺตปฺปํ อตฺถิ ปุถุชฺชโน เตน อโนตฺตเปฺปน อโนตฺตปฺปีติ? อามนฺตาฯ อรหโต อตีตํ อโนตฺตปฺปํ อตฺถิ, อรหา เตน อโนตฺตเปฺปน อโนตฺตปฺปีติ? น เหวํ วตฺตเพฺพ…เป.…ฯ
292. Puthujjanassa atīto rāgo atthi, puthujjano tena rāgena sarāgoti? Āmantā. Arahato atīto rāgo atthi, arahā tena rāgena sarāgoti? Na hevaṃ vattabbe…pe… puthujjanassa atīto doso atthi…pe… atītaṃ anottappaṃ atthi puthujjano tena anottappena anottappīti? Āmantā. Arahato atītaṃ anottappaṃ atthi, arahā tena anottappena anottappīti? Na hevaṃ vattabbe…pe….
ปุถุชฺชนสฺส อตีตา สกฺกายทิฎฺฐิ อตฺถิ, ปุถุชฺชโน ตาย ทิฎฺฐิยา สทิฎฺฐิโกติ? อามนฺตาฯ อนาคามิสฺส อตีตา สกฺกายทิฎฺฐิ อตฺถิ, อนาคามี ตาย ทิฎฺฐิยา สทิฎฺฐิโกติ? น เหวํ วตฺตเพฺพ…เป.… ปุถุชฺชนสฺส อตีตา วิจิกิจฺฉา อตฺถิ…เป.… อตีโต อณุสหคโต พฺยาปาโท อตฺถิ, ปุถุชฺชโน เตน พฺยาปาเทน พฺยาปนฺนจิโตฺตติ? อามนฺตาฯ อนาคามิสฺส อตีโต อณุสหคโต พฺยาปาโท อตฺถิ, อนาคามี เตน พฺยาปาเทน พฺยาปนฺนจิโตฺตติ? น เหวํ วตฺตเพฺพ…เป.…ฯ
Puthujjanassa atītā sakkāyadiṭṭhi atthi, puthujjano tāya diṭṭhiyā sadiṭṭhikoti? Āmantā. Anāgāmissa atītā sakkāyadiṭṭhi atthi, anāgāmī tāya diṭṭhiyā sadiṭṭhikoti? Na hevaṃ vattabbe…pe… puthujjanassa atītā vicikicchā atthi…pe… atīto aṇusahagato byāpādo atthi, puthujjano tena byāpādena byāpannacittoti? Āmantā. Anāgāmissa atīto aṇusahagato byāpādo atthi, anāgāmī tena byāpādena byāpannacittoti? Na hevaṃ vattabbe…pe….
ปุถุชฺชนสฺส อตีตา สกฺกายทิฎฺฐิ อตฺถิ, ปุถุชฺชโน ตาย ทิฎฺฐิยา สทิฎฺฐิโกติ? อามนฺตาฯ สกทาคามิสฺส อตีตา สกฺกายทิฎฺฐิ อตฺถิ, สกทาคามี ตาย ทิฎฺฐิยา สทิฎฺฐิโกติ? น เหวํ วตฺตเพฺพ…เป.… ปุถุชฺชนสฺส อตีตา วิจิกิจฺฉา อตฺถิ… อตีโต โอฬาริโก พฺยาปาโท อตฺถิ, ปุถุชฺชโน เตน พฺยาปาเทน พฺยาปนฺนจิโตฺตติ ? อามนฺตาฯ สกทาคามิสฺส อตีโต โอฬาริโก พฺยาปาโท อตฺถิ, สกทาคามี เตน พฺยาปาเทน พฺยาปนฺนจิโตฺตติ? น เหวํ วตฺตเพฺพ…เป.…ฯ
Puthujjanassa atītā sakkāyadiṭṭhi atthi, puthujjano tāya diṭṭhiyā sadiṭṭhikoti? Āmantā. Sakadāgāmissa atītā sakkāyadiṭṭhi atthi, sakadāgāmī tāya diṭṭhiyā sadiṭṭhikoti? Na hevaṃ vattabbe…pe… puthujjanassa atītā vicikicchā atthi… atīto oḷāriko byāpādo atthi, puthujjano tena byāpādena byāpannacittoti ? Āmantā. Sakadāgāmissa atīto oḷāriko byāpādo atthi, sakadāgāmī tena byāpādena byāpannacittoti? Na hevaṃ vattabbe…pe….
ปุถุชฺชนสฺส อตีตา สกฺกายทิฎฺฐิ อตฺถิ, ปุถุชฺชโน ตาย ทิฎฺฐิยา สทิฎฺฐิโกติ? อามนฺตาฯ โสตาปนฺนสฺส อตีตา สกฺกายทิฎฺฐิ อตฺถิ, โสตาปโนฺน ตาย ทิฎฺฐิยา สทิฎฺฐิโกติ? น เหวํ วตฺตเพฺพ…เป.… ปุถุชฺชนสฺส อตีตา วิจิกิจฺฉา อตฺถิ…เป.… อตีโต อปายคมนีโย โมโห อตฺถิ, ปุถุชฺชโน เตน โมเหน สโมโหติ? อามนฺตาฯ โสตาปนฺนสฺส อตีโต อปายคมนีโย โมโห อตฺถิ, โสตาปโนฺน เตน โมเหน สโมโหติ? น เหวํ วตฺตเพฺพ…เป.…ฯ
Puthujjanassa atītā sakkāyadiṭṭhi atthi, puthujjano tāya diṭṭhiyā sadiṭṭhikoti? Āmantā. Sotāpannassa atītā sakkāyadiṭṭhi atthi, sotāpanno tāya diṭṭhiyā sadiṭṭhikoti? Na hevaṃ vattabbe…pe… puthujjanassa atītā vicikicchā atthi…pe… atīto apāyagamanīyo moho atthi, puthujjano tena mohena samohoti? Āmantā. Sotāpannassa atīto apāyagamanīyo moho atthi, sotāpanno tena mohena samohoti? Na hevaṃ vattabbe…pe….
อรหโต อตีโต ราโค อตฺถิ, น จ อรหา เตน ราเคน สราโคติ? อามนฺตาฯ ปุถุชฺชนสฺส อตีโต ราโค อตฺถิ, น จ ปุถุชฺชโน เตน ราเคน สราโคติ? น เหวํ วตฺตเพฺพ…เป.… อรหโต อตีโต โทโส อตฺถิ…เป.… อตีตํ อโนตฺตปฺปํ อตฺถิ, น จ อรหา เตน อโนตฺตเปฺปน อโนตฺตปฺปีติ? อามนฺตาฯ ปุถุชฺชนสฺส อตีตํ อโนตฺตปฺปํ อตฺถิ, น จ ปุถุชฺชโน เตน อโนตฺตเปฺปน อโนตฺตปฺปีติ? น เหวํ วตฺตเพฺพ…เป.…ฯ
Arahato atīto rāgo atthi, na ca arahā tena rāgena sarāgoti? Āmantā. Puthujjanassa atīto rāgo atthi, na ca puthujjano tena rāgena sarāgoti? Na hevaṃ vattabbe…pe… arahato atīto doso atthi…pe… atītaṃ anottappaṃ atthi, na ca arahā tena anottappena anottappīti? Āmantā. Puthujjanassa atītaṃ anottappaṃ atthi, na ca puthujjano tena anottappena anottappīti? Na hevaṃ vattabbe…pe….
อนาคามิสฺส อตีตา สกฺกายทิฎฺฐิ อตฺถิ, น จ อนาคามี ตาย ทิฎฺฐิยา สทิฎฺฐิโกติ? อามนฺตาฯ ปุถุชฺชนสฺส อตีตา สกฺกายทิฎฺฐิ อตฺถิ, น จ ปุถุชฺชโน ตาย ทิฎฺฐิยา สทิฎฺฐิโกติ? น เหวํ วตฺตเพฺพ…เป.… อนาคามิสฺส อตีตา วิจิกิจฺฉา อตฺถิ…เป.… อตีโต อณุสหคโต พฺยาปาโท อตฺถิ, น จ อนาคามี เตน พฺยาปาเทน พฺยาปนฺนจิโตฺตติ ? อามนฺตาฯ ปุถุชฺชนสฺส อตีโต อณุสหคโต พฺยาปาโท อตฺถิ, น จ ปุถุชฺชโน เตน พฺยาปาเทน พฺยาปนฺนจิโตฺตติ? น เหวํ วตฺตเพฺพ…เป.…ฯ
Anāgāmissa atītā sakkāyadiṭṭhi atthi, na ca anāgāmī tāya diṭṭhiyā sadiṭṭhikoti? Āmantā. Puthujjanassa atītā sakkāyadiṭṭhi atthi, na ca puthujjano tāya diṭṭhiyā sadiṭṭhikoti? Na hevaṃ vattabbe…pe… anāgāmissa atītā vicikicchā atthi…pe… atīto aṇusahagato byāpādo atthi, na ca anāgāmī tena byāpādena byāpannacittoti ? Āmantā. Puthujjanassa atīto aṇusahagato byāpādo atthi, na ca puthujjano tena byāpādena byāpannacittoti? Na hevaṃ vattabbe…pe….
สกทาคามิสฺส อตีตา สกฺกายทิฎฺฐิ อตฺถิ, น จ สกทาคามี ตาย ทิฎฺฐิยา สทิฎฺฐิโกติ? อามนฺตาฯ ปุถุชฺชนสฺส อตีตา สกฺกายทิฎฺฐิ อตฺถิ, น จ ปุถุชฺชโน ตาย ทิฎฺฐิยา สทิฎฺฐิโกติ? น เหวํ วตฺตเพฺพ…เป.… สกทาคามิสฺส อตีตา วิจิกิจฺฉา อตฺถิ…เป.… อตีโต โอฬาริโก พฺยาปาโท อตฺถิ, น จ สกทาคามี เตน พฺยาปาเทน พฺยาปนฺนจิโตฺตติ? อามนฺตาฯ ปุถุชฺชนสฺส อตีโต โอฬาริโก พฺยาปาโท อตฺถิ, น จ ปุถุชฺชโน เตน พฺยาปาเทน พฺยาปนฺนจิโตฺตติ? น เหวํ วตฺตเพฺพ…เป.…ฯ
Sakadāgāmissa atītā sakkāyadiṭṭhi atthi, na ca sakadāgāmī tāya diṭṭhiyā sadiṭṭhikoti? Āmantā. Puthujjanassa atītā sakkāyadiṭṭhi atthi, na ca puthujjano tāya diṭṭhiyā sadiṭṭhikoti? Na hevaṃ vattabbe…pe… sakadāgāmissa atītā vicikicchā atthi…pe… atīto oḷāriko byāpādo atthi, na ca sakadāgāmī tena byāpādena byāpannacittoti? Āmantā. Puthujjanassa atīto oḷāriko byāpādo atthi, na ca puthujjano tena byāpādena byāpannacittoti? Na hevaṃ vattabbe…pe….
โสตาปนฺนสฺส อตีตา สกฺกายทิฎฺฐิ อตฺถิ, น จ โสตาปโนฺน ตาย ทิฎฺฐิยา สทิฎฺฐิโกติ? อามนฺตาฯ ปุถุชฺชนสฺส อตีตา สกฺกายทิฎฺฐิ อตฺถิ, น จ ปุถุชฺชโน ตาย ทิฎฺฐิยา สทิฎฺฐิโกติ? น เหวํ วตฺตเพฺพ…เป.… โสตาปนฺนสฺส อตีตา วิจิกิจฺฉา อตฺถิ…เป.… อตีโต อปายคมนีโย โมโห อตฺถิ, น จ โสตาปโนฺน เตน โมเหน สโมโหติ? อามนฺตาฯ ปุถุชฺชนสฺส อตีโต อปายคมนีโย โมโห อตฺถิ, น จ ปุถุชฺชโน เตน โมเหน สโมโหติ? น เหวํ วตฺตเพฺพ…เป.…ฯ
Sotāpannassa atītā sakkāyadiṭṭhi atthi, na ca sotāpanno tāya diṭṭhiyā sadiṭṭhikoti? Āmantā. Puthujjanassa atītā sakkāyadiṭṭhi atthi, na ca puthujjano tāya diṭṭhiyā sadiṭṭhikoti? Na hevaṃ vattabbe…pe… sotāpannassa atītā vicikicchā atthi…pe… atīto apāyagamanīyo moho atthi, na ca sotāpanno tena mohena samohoti? Āmantā. Puthujjanassa atīto apāyagamanīyo moho atthi, na ca puthujjano tena mohena samohoti? Na hevaṃ vattabbe…pe….
อตีตหตฺถาทิกถา
Atītahatthādikathā
๒๙๓. อตีตา หตฺถา อตฺถีติ? อามนฺตาฯ อตีเตสุ หเตฺถสุ สติ อาทานนิเกฺขปนํ ปญฺญายตีติ? น เหวํ วตฺตเพฺพ…เป.… อตีตา ปาทา อตฺถีติ? อามนฺตาฯ อตีเตสุ ปาเทสุ สติ อภิกฺกมปฎิกฺกโม ปญฺญายตีติ? น เหวํ วตฺตเพฺพ…เป.… อตีตา ปพฺพา อตฺถีติ? อามนฺตาฯ อตีเตสุ ปเพฺพสุ สติ สมิญฺชนปสารณํ ปญฺญายตีติ? น เหวํ วตฺตเพฺพ…เป.… อตีโต กุจฺฉิ อตฺถีติ? อามนฺตาฯ อตีตสฺมิํ กุจฺฉิสฺมิํ สติ ชิฆจฺฉา ปิปาสา ปญฺญายตีติ? น เหวํ วตฺตเพฺพ…เป.…ฯ
293. Atītā hatthā atthīti? Āmantā. Atītesu hatthesu sati ādānanikkhepanaṃ paññāyatīti? Na hevaṃ vattabbe…pe… atītā pādā atthīti? Āmantā. Atītesu pādesu sati abhikkamapaṭikkamo paññāyatīti? Na hevaṃ vattabbe…pe… atītā pabbā atthīti? Āmantā. Atītesu pabbesu sati samiñjanapasāraṇaṃ paññāyatīti? Na hevaṃ vattabbe…pe… atīto kucchi atthīti? Āmantā. Atītasmiṃ kucchismiṃ sati jighacchā pipāsā paññāyatīti? Na hevaṃ vattabbe…pe….
อตีโต กาโย อตฺถีติ? อามนฺตาฯ อตีโต กาโย ปคฺคหนิคฺคหุปโค เฉทนเภทนุปโค กาเกหิ คิเชฺฌหิ กุลเลหิ สาธารโณติ? น เหวํ วตฺตเพฺพ…เป.… อตีเต กาเย วิสํ กเมยฺย , สตฺถํ กเมยฺย, อคฺคิ กเมยฺยาติ? น เหวํ วตฺตเพฺพ…เป.… ลพฺภา อตีโต กาโย อทฺทุพนฺธเนน พนฺธิตุํ, รชฺชุพนฺธเนน พนฺธิตุํ, สงฺขลิกพนฺธเนน พนฺธิตุํ, คามพนฺธเนน พนฺธิตุํ, นิคมพนฺธเนน พนฺธิตุํ, นครพนฺธเนน พนฺธิตุํ, ชนปทพนฺธเนน พนฺธิตุํ, กณฺฐปญฺจเมหิ พนฺธเนหิ พนฺธิตุนฺติ? น เหวํ วตฺตเพฺพ…เป.…ฯ
Atīto kāyo atthīti? Āmantā. Atīto kāyo paggahaniggahupago chedanabhedanupago kākehi gijjhehi kulalehi sādhāraṇoti? Na hevaṃ vattabbe…pe… atīte kāye visaṃ kameyya , satthaṃ kameyya, aggi kameyyāti? Na hevaṃ vattabbe…pe… labbhā atīto kāyo addubandhanena bandhituṃ, rajjubandhanena bandhituṃ, saṅkhalikabandhanena bandhituṃ, gāmabandhanena bandhituṃ, nigamabandhanena bandhituṃ, nagarabandhanena bandhituṃ, janapadabandhanena bandhituṃ, kaṇṭhapañcamehi bandhanehi bandhitunti? Na hevaṃ vattabbe…pe….
อตีโต อาโป อตฺถีติ? อามนฺตาฯ เตน อาเปน อาปกรณียํ กโรตีติ? น เหวํ วตฺตเพฺพ…เป.… อตีโต เตโช อตฺถีติ? อามนฺตาฯ เตน เตเชน เตชกรณียํ กโรตีติ? น เหวํ วตฺตเพฺพ…เป.… อตีโต วาโย อตฺถีติ? อามนฺตาฯ เตน วาเยน วายกรณียํ กโรตีติ? น เหวํ วตฺตเพฺพ…เป.…ฯ
Atīto āpo atthīti? Āmantā. Tena āpena āpakaraṇīyaṃ karotīti? Na hevaṃ vattabbe…pe… atīto tejo atthīti? Āmantā. Tena tejena tejakaraṇīyaṃ karotīti? Na hevaṃ vattabbe…pe… atīto vāyo atthīti? Āmantā. Tena vāyena vāyakaraṇīyaṃ karotīti? Na hevaṃ vattabbe…pe….
อตีตกฺขนฺธาทิสโมธานกถา
Atītakkhandhādisamodhānakathā
๒๙๔. อตีโต รูปกฺขโนฺธ อตฺถิ, อนาคโต รูปกฺขโนฺธ อตฺถิ, ปจฺจุปฺปโนฺน รูปกฺขโนฺธ อตฺถีติ? อามนฺตาฯ ตโย รูปกฺขนฺธาติ? น เหวํ วตฺตเพฺพ …เป.… อตีตา ปญฺจกฺขนฺธา อตฺถิ, อนาคตา ปญฺจกฺขนฺธา อตฺถิ, ปจฺจุปฺปนฺนา ปญฺจกฺขนฺธา อตฺถีติ? อามนฺตาฯ ปนฺนรสกฺขนฺธาติ? น เหวํ วตฺตเพฺพ…เป.…ฯ
294. Atīto rūpakkhandho atthi, anāgato rūpakkhandho atthi, paccuppanno rūpakkhandho atthīti? Āmantā. Tayo rūpakkhandhāti? Na hevaṃ vattabbe …pe… atītā pañcakkhandhā atthi, anāgatā pañcakkhandhā atthi, paccuppannā pañcakkhandhā atthīti? Āmantā. Pannarasakkhandhāti? Na hevaṃ vattabbe…pe….
อตีตํ จกฺขายตนํ อตฺถิ, อนาคตํ จกฺขายตนํ อตฺถิ, ปจฺจุปฺปนฺนํ จกฺขายตนํ อตฺถีติ? อามนฺตาฯ ตีณิ จกฺขายตนานีติ? น เหวํ วตฺตเพฺพ…เป.… อตีตานิ ทฺวาทสายตนานิ อตฺถิ, อนาคตานิ ทฺวาทสายตนานิ อตฺถิ, ปจฺจุปฺปนฺนานิ ทฺวาทสายตนานิ อตฺถีติ? อามนฺตาฯ ฉตฺติํสายตนานีติ? น เหวํ วตฺตเพฺพ…เป.…ฯ
Atītaṃ cakkhāyatanaṃ atthi, anāgataṃ cakkhāyatanaṃ atthi, paccuppannaṃ cakkhāyatanaṃ atthīti? Āmantā. Tīṇi cakkhāyatanānīti? Na hevaṃ vattabbe…pe… atītāni dvādasāyatanāni atthi, anāgatāni dvādasāyatanāni atthi, paccuppannāni dvādasāyatanāni atthīti? Āmantā. Chattiṃsāyatanānīti? Na hevaṃ vattabbe…pe….
อตีตา จกฺขุธาตุ อตฺถิ, อนาคตา จกฺขุธาตุ อตฺถิ, ปจฺจุปฺปนฺนา จกฺขุธาตุ อตฺถีติ? อามนฺตาฯ ติโสฺส จกฺขุธาตุโยติ? น เหวํ วตฺตเพฺพ…เป.… อตีตา อฎฺฐารส ธาตุโย อตฺถิ, อนาคตา อฎฺฐารส ธาตุโย อตฺถิ, ปจฺจุปฺปนฺนา อฎฺฐารส ธาตุโย อตฺถีติ? อามนฺตาฯ จตุปญฺญาส ธาตุโยติ? น เหวํ วตฺตเพฺพ…เป.…ฯ
Atītā cakkhudhātu atthi, anāgatā cakkhudhātu atthi, paccuppannā cakkhudhātu atthīti? Āmantā. Tisso cakkhudhātuyoti? Na hevaṃ vattabbe…pe… atītā aṭṭhārasa dhātuyo atthi, anāgatā aṭṭhārasa dhātuyo atthi, paccuppannā aṭṭhārasa dhātuyo atthīti? Āmantā. Catupaññāsa dhātuyoti? Na hevaṃ vattabbe…pe….
อตีตํ จกฺขุนฺทฺริยํ อตฺถิ, อนาคตํ จกฺขุนฺทฺริยํ อตฺถิ, ปจฺจุปฺปนฺนํ จกฺขุนฺทฺริยํ อตฺถีติ ? อามนฺตาฯ ตีณิ จกฺขุนฺทฺริยานีติ? น เหวํ วตฺตเพฺพ…เป.… อตีตานิ พาวีสตินฺทฺริยานิ อตฺถิ, อนาคตานิ พาวีสตินฺทฺริยานิ อตฺถิ, ปจฺจุปฺปนฺนานิ พาวีสตินฺทฺริยานิ อตฺถีติ? อามนฺตาฯ ฉสฎฺฐินฺทฺริยานีติ? น เหวํ วตฺตเพฺพ…เป.…ฯ
Atītaṃ cakkhundriyaṃ atthi, anāgataṃ cakkhundriyaṃ atthi, paccuppannaṃ cakkhundriyaṃ atthīti ? Āmantā. Tīṇi cakkhundriyānīti? Na hevaṃ vattabbe…pe… atītāni bāvīsatindriyāni atthi, anāgatāni bāvīsatindriyāni atthi, paccuppannāni bāvīsatindriyāni atthīti? Āmantā. Chasaṭṭhindriyānīti? Na hevaṃ vattabbe…pe….
อตีโต ราชา จกฺกวตฺตี อตฺถิ, อนาคโต ราชา จกฺกวตฺตี อตฺถิ, ปจฺจุปฺปโนฺน ราชา จกฺกวตฺตี อตฺถีติ? อามนฺตาฯ ติณฺณนฺนํ ราชูนํ จกฺกวตฺตีนํ สมฺมุขีภาโว โหตีติ? น เหวํ วตฺตเพฺพ…เป.…ฯ
Atīto rājā cakkavattī atthi, anāgato rājā cakkavattī atthi, paccuppanno rājā cakkavattī atthīti? Āmantā. Tiṇṇannaṃ rājūnaṃ cakkavattīnaṃ sammukhībhāvo hotīti? Na hevaṃ vattabbe…pe….
อตีโต สมฺมาสมฺมุโทฺธ อตฺถิ, อนาคโต สมฺมาสมฺพุโทฺธ อตฺถิ, ปจฺจุปฺปโนฺน สมฺมาสมฺพุโทฺธ อตฺถีติ? อามนฺตาฯ ติณฺณนฺนํ สมฺมาสมฺพุทฺธานํ สมฺมุขีภาโว โหตีติ? น เหวํ วตฺตเพฺพ…เป.…ฯ
Atīto sammāsammuddho atthi, anāgato sammāsambuddho atthi, paccuppanno sammāsambuddho atthīti? Āmantā. Tiṇṇannaṃ sammāsambuddhānaṃ sammukhībhāvo hotīti? Na hevaṃ vattabbe…pe….
ปทโสธนกถา
Padasodhanakathā
๒๙๕. อตีตํ อตฺถีติ? อามนฺตา ฯ อตฺถิ อตีตนฺติ? อตฺถิ สิยา อตีตํ, สิยา นฺวาตีตนฺติฯ
295. Atītaṃ atthīti? Āmantā . Atthi atītanti? Atthi siyā atītaṃ, siyā nvātītanti.
อาชานาหิ นิคฺคหํฯ หญฺจิ อตีตํ อตฺถิ, อตฺถิ สิยา อตีตํ, สิยา นฺวาตีตํ, เตนาตีตํ นฺวาตีตํ, นฺวาตีตํ อตีตนฺติฯ ยํ ตตฺถ วเทสิ – ‘‘วตฺตเพฺพ โข – ‘อตีตํ อตฺถิ อตฺถิ สิยา อตีตํ, สิยา นฺวาตีตํ, เตนาตีตํ นฺวาตีตํ, นฺวาตีตํ อตีต’’’นฺติ มิจฺฉาฯ
Ājānāhi niggahaṃ. Hañci atītaṃ atthi, atthi siyā atītaṃ, siyā nvātītaṃ, tenātītaṃ nvātītaṃ, nvātītaṃ atītanti. Yaṃ tattha vadesi – ‘‘vattabbe kho – ‘atītaṃ atthi atthi siyā atītaṃ, siyā nvātītaṃ, tenātītaṃ nvātītaṃ, nvātītaṃ atīta’’’nti micchā.
โน เจ ปน อตีตํ นฺวาตีตํ นฺวาตีตํ อตีตนฺติ, โน จ วต เร วตฺตเพฺพ – ‘‘อตีตํ อตฺถิ อตฺถิ สิยา อตีตํ, สิยา นฺวาตีต’’นฺติฯ ยํ ตตฺถ วเทสิ – ‘‘วตฺตเพฺพ โข – ‘อตีตํ อตฺถิ อตฺถิ สิยา อตีตํ, สิยา นฺวาตีตํ, เตนาตีตํ นฺวาตีตํ, นฺวาตีตํ อตีต’’’นฺติ มิจฺฉาฯ
No ce pana atītaṃ nvātītaṃ nvātītaṃ atītanti, no ca vata re vattabbe – ‘‘atītaṃ atthi atthi siyā atītaṃ, siyā nvātīta’’nti. Yaṃ tattha vadesi – ‘‘vattabbe kho – ‘atītaṃ atthi atthi siyā atītaṃ, siyā nvātītaṃ, tenātītaṃ nvātītaṃ, nvātītaṃ atīta’’’nti micchā.
อนาคตํ อตฺถีติ? อามนฺตาฯ อตฺถิ อนาคตนฺติ? อตฺถิ สิยา อนาคตํ, สิยา นฺวานาคตนฺติฯ
Anāgataṃ atthīti? Āmantā. Atthi anāgatanti? Atthi siyā anāgataṃ, siyā nvānāgatanti.
อาชานาหิ นิคฺคหํฯ หญฺจิ อนาคตํ อตฺถิ อตฺถิ สิยา อนาคตํ สิยา นฺวานาคตํ, เตนานาคตํ นฺวานาคตํ, นฺวานาคตํ อนาคตนฺติฯ ยํ ตตฺถ วเทสิ – ‘‘วตฺตเพฺพ โข – ‘อนาคตํ อตฺถิ อตฺถิ สิยา อนาคตํ, สิยา นฺวานาคตํ, เตนานาคตํ นฺวานาคตํ, นฺวานาคตํ อนาคต’’’นฺติ มิจฺฉาฯ
Ājānāhi niggahaṃ. Hañci anāgataṃ atthi atthi siyā anāgataṃ siyā nvānāgataṃ, tenānāgataṃ nvānāgataṃ, nvānāgataṃ anāgatanti. Yaṃ tattha vadesi – ‘‘vattabbe kho – ‘anāgataṃ atthi atthi siyā anāgataṃ, siyā nvānāgataṃ, tenānāgataṃ nvānāgataṃ, nvānāgataṃ anāgata’’’nti micchā.
โน เจ ปนานาคตํ นฺวานาคตํ นฺวานาคตํ อนาคตนฺติ, โน จ วต เร วตฺตเพฺพ – ‘‘อนาคตํ อตฺถิ อตฺถิ สิยา อนาคตํ, สิยา นฺวานาคต’’นฺติฯ ยํ ตตฺถ วเทสิ – ‘‘วตฺตเพฺพ โข – ‘อนาคตํ อตฺถิ อตฺถิ สิยา อนาคตํ, สิยา นฺวานาคตํ, เตนานาคตํ นฺวานาคตํ, นฺวานาคตํ อนาคต’’’นฺติ มิจฺฉาฯ
No ce panānāgataṃ nvānāgataṃ nvānāgataṃ anāgatanti, no ca vata re vattabbe – ‘‘anāgataṃ atthi atthi siyā anāgataṃ, siyā nvānāgata’’nti. Yaṃ tattha vadesi – ‘‘vattabbe kho – ‘anāgataṃ atthi atthi siyā anāgataṃ, siyā nvānāgataṃ, tenānāgataṃ nvānāgataṃ, nvānāgataṃ anāgata’’’nti micchā.
ปจฺจุปฺปนฺนํ อตฺถีติ, อามนฺตาฯ อตฺถิ ปจฺจุปฺปนฺนนฺติ? อตฺถิ สิยา ปจฺจุปฺปนฺนํ, สิยา โน ปจฺจุปฺปนฺนนฺติฯ
Paccuppannaṃ atthīti, āmantā. Atthi paccuppannanti? Atthi siyā paccuppannaṃ, siyā no paccuppannanti.
อาชานาหิ นิคฺคหํฯ หญฺจิ ปจฺจุปฺปนฺนํ อตฺถิ อตฺถิ สิยา ปจฺจุปฺปนฺนํ, สิยา โน ปจฺจุปฺปนฺนํ, เตน ปจฺจุปฺปนฺนํ, โน ปจฺจุปฺปนฺนํ, โน ปจฺจุปฺปนฺนํ ปจฺจุปฺปนฺนนฺติฯ ยํ ตตฺถ วเทสิ – ‘‘วตฺตเพฺพ โข – ‘ปจฺจุปฺปนฺนํ อตฺถิ อตฺถิ สิยา ปจฺจุปฺปนฺนํ, สิยา โน ปจฺจุปฺปนฺนํ, เตน ปจฺจุปฺปนฺนํ โน ปจฺจุปฺปนฺนํ, โน ปจฺจุปฺปนฺนํ ปจฺจุปฺปนฺน’’’นฺติ มิจฺฉาฯ
Ājānāhi niggahaṃ. Hañci paccuppannaṃ atthi atthi siyā paccuppannaṃ, siyā no paccuppannaṃ, tena paccuppannaṃ, no paccuppannaṃ, no paccuppannaṃ paccuppannanti. Yaṃ tattha vadesi – ‘‘vattabbe kho – ‘paccuppannaṃ atthi atthi siyā paccuppannaṃ, siyā no paccuppannaṃ, tena paccuppannaṃ no paccuppannaṃ, no paccuppannaṃ paccuppanna’’’nti micchā.
โน เจ ปน ปจฺจุปฺปนฺนํ โน ปจฺจุปฺปนฺนํ, โน ปจฺจุปฺปนฺนํ ปจฺจุปฺปนฺนนฺติ, โน จ วต เร วตฺตเพฺพ – ‘‘ปจฺจุปฺปนฺนํ อตฺถิ อตฺถิ สิยา ปจฺจุปฺปนฺนํ, สิยา โน ปจฺจุปฺปนฺน’’นฺติฯ ยํ ตตฺถ วเทสิ – ‘‘วตฺตเพฺพ โข – ‘ปจฺจุปฺปนฺนํ อตฺถิ อตฺถิ สิยา ปจฺจุปฺปนฺนํ, สิยา โน ปจฺจุปฺปนฺนํ, เตน ปจฺจุปฺปนฺนํ โน ปจฺจุปฺปนฺนํ, โน ปจฺจุปฺปนฺนํ ปจฺจุปฺปนฺน’’’นฺติ มิจฺฉาฯ
No ce pana paccuppannaṃ no paccuppannaṃ, no paccuppannaṃ paccuppannanti, no ca vata re vattabbe – ‘‘paccuppannaṃ atthi atthi siyā paccuppannaṃ, siyā no paccuppanna’’nti. Yaṃ tattha vadesi – ‘‘vattabbe kho – ‘paccuppannaṃ atthi atthi siyā paccuppannaṃ, siyā no paccuppannaṃ, tena paccuppannaṃ no paccuppannaṃ, no paccuppannaṃ paccuppanna’’’nti micchā.
นิพฺพานํ อตฺถีติ? อามนฺตาฯ อตฺถิ นิพฺพานนฺติ? อตฺถิ สิยา นิพฺพานํ สิยา โน นิพฺพานนฺติฯ
Nibbānaṃ atthīti? Āmantā. Atthi nibbānanti? Atthi siyā nibbānaṃ siyā no nibbānanti.
อาชานาหิ นิคฺคหํฯ หญฺจิ นิพฺพานํ อตฺถิ อตฺถิ สิยา นิพฺพานํ, สิยา โน นิพฺพานํ, เตน นิพฺพานํ โน นิพฺพานํ, โน นิพฺพานํ นิพฺพานนฺติฯ ยํ ตตฺถ วเทสิ – ‘‘วตฺตเพฺพ โข – ‘นิพฺพานํ อตฺถิ อตฺถิ สิยา นิพฺพานํ, สิยา โน นิพฺพานํ, เตน นิพฺพานํ โน นิพฺพานํ, โน นิพฺพานํ นิพฺพาน’’’นฺติ มิจฺฉาฯ
Ājānāhi niggahaṃ. Hañci nibbānaṃ atthi atthi siyā nibbānaṃ, siyā no nibbānaṃ, tena nibbānaṃ no nibbānaṃ, no nibbānaṃ nibbānanti. Yaṃ tattha vadesi – ‘‘vattabbe kho – ‘nibbānaṃ atthi atthi siyā nibbānaṃ, siyā no nibbānaṃ, tena nibbānaṃ no nibbānaṃ, no nibbānaṃ nibbāna’’’nti micchā.
โน เจ ปน นิพฺพานํ โน นิพฺพานํ, โน นิพฺพานํ นิพฺพานนฺติ, โน จ วต เร วตฺตเพฺพ – ‘‘นิพฺพานํ อตฺถิ อตฺถิ สิยา นิพฺพานํ, สิยา โน นิพฺพาน’’นฺติฯ ยํ ตตฺถ วเทสิ – ‘‘วตฺตเพฺพ โข – ‘นิพฺพานํ อตฺถิ อตฺถิ สิยา นิพฺพานํ, สิยา โน นิพฺพานํ, เตน นิพฺพานํ โน นิพฺพานํ, โน นิพฺพานํ นิพฺพาน’’’นฺติ มิจฺฉาฯ
No ce pana nibbānaṃ no nibbānaṃ, no nibbānaṃ nibbānanti, no ca vata re vattabbe – ‘‘nibbānaṃ atthi atthi siyā nibbānaṃ, siyā no nibbāna’’nti. Yaṃ tattha vadesi – ‘‘vattabbe kho – ‘nibbānaṃ atthi atthi siyā nibbānaṃ, siyā no nibbānaṃ, tena nibbānaṃ no nibbānaṃ, no nibbānaṃ nibbāna’’’nti micchā.
สุตฺตสาธนํ
Suttasādhanaṃ
๒๙๖. น วตฺตพฺพํ – ‘‘อตีตํ อตฺถิ, อนาคตํ อตฺถี’’ติ? อามนฺตาฯ นนุ วุตฺตํ ภควตา – ‘‘ยํ กิญฺจิ, ภิกฺขเว, รูปํ อตีตานาคตปจฺจุปฺปนฺนํ อชฺฌตฺตํ วา พหิทฺธา วา โอฬาริกํ วา สุขุมํ วา หีนํ วา ปณีตํ วา ยํ ทูเร สนฺติเก วา – อยํ วุจฺจติ รูปกฺขโนฺธฯ ยา กาจิ เวทนา… ยา กาจิ สญฺญา… เย เกจิ สงฺขารา… ยํ กิญฺจิ วิญฺญาณํ อตีตานาคตปจฺจุปฺปนฺนํ อชฺฌตฺตํ วา พหิทฺธา วา โอฬาริกํ วา สุขุมํ วา หีนํ วา ปณีตํ วา ยํ ทูเร สนฺติเก วา – อยํ วุจฺจติ วิญฺญาณกฺขโนฺธ’’ติ 31ฯ อเตฺถว สุตฺตโนฺตติ? อามนฺตาฯ เตน หิ อตีตํ อตฺถิ, อนาคตํ อตฺถีติฯ
296. Na vattabbaṃ – ‘‘atītaṃ atthi, anāgataṃ atthī’’ti? Āmantā. Nanu vuttaṃ bhagavatā – ‘‘yaṃ kiñci, bhikkhave, rūpaṃ atītānāgatapaccuppannaṃ ajjhattaṃ vā bahiddhā vā oḷārikaṃ vā sukhumaṃ vā hīnaṃ vā paṇītaṃ vā yaṃ dūre santike vā – ayaṃ vuccati rūpakkhandho. Yā kāci vedanā… yā kāci saññā… ye keci saṅkhārā… yaṃ kiñci viññāṇaṃ atītānāgatapaccuppannaṃ ajjhattaṃ vā bahiddhā vā oḷārikaṃ vā sukhumaṃ vā hīnaṃ vā paṇītaṃ vā yaṃ dūre santike vā – ayaṃ vuccati viññāṇakkhandho’’ti 32. Attheva suttantoti? Āmantā. Tena hi atītaṃ atthi, anāgataṃ atthīti.
อตีตํ อตฺถิ, อนาคตํ อตฺถีติ? อามนฺตาฯ นนุ วุตฺตํ ภควตา – ‘‘ตโยเม, ภิกฺขเว, นิรุตฺติปถา อธิวจนปถา ปญฺญตฺติปถา อสงฺกิณฺณา อสงฺกิณฺณปุพฺพา น สงฺกิยนฺติ น สงฺกิยิสฺสนฺติ อปฺปฎิกุฎฺฐา สมเณหิ พฺราหฺมเณหิ วิญฺญูหิฯ กตเม ตโย? ยํ, ภิกฺขเว, รูปํ อตีตํ นิรุทฺธํ วิคตํ วิปริณตํ ‘อโหสี’ติ ตสฺส สงฺขา, ‘อโหสี’ติ ตสฺส สมญฺญา, ‘อโหสี’ติ ตสฺส ปญฺญตฺติ; น ตสฺส สงฺขา ‘อตฺถี’ติ, น ตสฺส สงฺขา ‘ภวิสฺสตี’ติฯ ยา เวทนา…เป.… ยา สญฺญา… เย สงฺขารา… ยํ วิญฺญาณํ อตีตํ นิรุทฺธํ วิคตํ วิปริณตํ ‘อโหสี’ติ ตสฺส สงฺขา, ‘อโหสี’ติ ตสฺส สมญฺญา, ‘อโหสี’ติ ตสฺส ปญฺญตฺติ; น ตสฺส สงฺขา ‘อตฺถี’ติ, น ตสฺส สงฺขา ‘ภวิสฺสตี’ติฯ
Atītaṃ atthi, anāgataṃ atthīti? Āmantā. Nanu vuttaṃ bhagavatā – ‘‘tayome, bhikkhave, niruttipathā adhivacanapathā paññattipathā asaṅkiṇṇā asaṅkiṇṇapubbā na saṅkiyanti na saṅkiyissanti appaṭikuṭṭhā samaṇehi brāhmaṇehi viññūhi. Katame tayo? Yaṃ, bhikkhave, rūpaṃ atītaṃ niruddhaṃ vigataṃ vipariṇataṃ ‘ahosī’ti tassa saṅkhā, ‘ahosī’ti tassa samaññā, ‘ahosī’ti tassa paññatti; na tassa saṅkhā ‘atthī’ti, na tassa saṅkhā ‘bhavissatī’ti. Yā vedanā…pe… yā saññā… ye saṅkhārā… yaṃ viññāṇaṃ atītaṃ niruddhaṃ vigataṃ vipariṇataṃ ‘ahosī’ti tassa saṅkhā, ‘ahosī’ti tassa samaññā, ‘ahosī’ti tassa paññatti; na tassa saṅkhā ‘atthī’ti, na tassa saṅkhā ‘bhavissatī’ti.
‘‘ยํ, ภิกฺขเว, รูปํ อชาตํ อปาตุภูตํ ‘ภวิสฺสตี’ติ ตสฺส สงฺขา, ‘ภวิสฺสตี’ติ ตสฺส สมญฺญา, ‘ภวิสฺสตี’ติ ตสฺส ปญฺญตฺติ; น ตสฺส สงฺขา ‘อตฺถี’ติ, น ตสฺส สงฺขา ‘อโหสี’ติฯ ยา เวทนา…เป.… ยา สญฺญา… เย สงฺขารา… ยํ วิญฺญาณํ อชาตํ อปาตุภูตํ ‘ภวิสฺสตี’ติ ตสฺส สงฺขา, ‘ภวิสฺสตี’ติ ตสฺส สมญฺญา, ‘ภวิสฺสตี’ติ ตสฺส ปญฺญตฺติ; น ตสฺส สงฺขา ‘อตฺถี’ติ, น ตสฺส สงฺขา ‘อโหสี’ติฯ
‘‘Yaṃ, bhikkhave, rūpaṃ ajātaṃ apātubhūtaṃ ‘bhavissatī’ti tassa saṅkhā, ‘bhavissatī’ti tassa samaññā, ‘bhavissatī’ti tassa paññatti; na tassa saṅkhā ‘atthī’ti, na tassa saṅkhā ‘ahosī’ti. Yā vedanā…pe… yā saññā… ye saṅkhārā… yaṃ viññāṇaṃ ajātaṃ apātubhūtaṃ ‘bhavissatī’ti tassa saṅkhā, ‘bhavissatī’ti tassa samaññā, ‘bhavissatī’ti tassa paññatti; na tassa saṅkhā ‘atthī’ti, na tassa saṅkhā ‘ahosī’ti.
‘‘ยํ, ภิกฺขเว, รูปํ ชาตํ ปาตุภูตํ ‘อตฺถี’ติ ตสฺส สงฺขา, ‘อตฺถี’ติ ตสฺส สมญฺญา, ‘อตฺถี’ติ ตสฺส ปญฺญตฺติ; น ตสฺส สงฺขา ‘อโหสี’ติ, น ตสฺส สงฺขา ‘ภวิสฺสตี’ติฯ ยา เวทนา…เป.… ยา สญฺญา… เย สงฺขารา… ยํ วิญฺญาณํ ชาตํ ปาตุภูตํ ‘อตฺถี’ติ ตสฺส สงฺขา, ‘อตฺถี’ติ ตสฺส สมญฺญา, ‘อตฺถี’ติ ตสฺส ปญฺญตฺติ; น ตสฺส สงฺขา ‘อโหสี’ติ, น ตสฺส สงฺขา ‘ภวิสฺสตี’ติฯ อิเม โข, ภิกฺขเว, ตโย นิรุตฺติปถา อธิวจนปถา ปญฺญตฺติปถา อสงฺกิณฺณา อสงฺกิณฺณปุพฺพา น สงฺกิยนฺติ น สงฺกิยิสฺสนฺติ อปฺปฎิกุฎฺฐา สมเณหิ พฺราหฺมเณหิ วิญฺญูหิฯ
‘‘Yaṃ, bhikkhave, rūpaṃ jātaṃ pātubhūtaṃ ‘atthī’ti tassa saṅkhā, ‘atthī’ti tassa samaññā, ‘atthī’ti tassa paññatti; na tassa saṅkhā ‘ahosī’ti, na tassa saṅkhā ‘bhavissatī’ti. Yā vedanā…pe… yā saññā… ye saṅkhārā… yaṃ viññāṇaṃ jātaṃ pātubhūtaṃ ‘atthī’ti tassa saṅkhā, ‘atthī’ti tassa samaññā, ‘atthī’ti tassa paññatti; na tassa saṅkhā ‘ahosī’ti, na tassa saṅkhā ‘bhavissatī’ti. Ime kho, bhikkhave, tayo niruttipathā adhivacanapathā paññattipathā asaṅkiṇṇā asaṅkiṇṇapubbā na saṅkiyanti na saṅkiyissanti appaṭikuṭṭhā samaṇehi brāhmaṇehi viññūhi.
‘‘เยปิ เต, ภิกฺขเว, อเหสุํ อุกฺกลา วสฺสภญฺญา อเหตุกวาทา อกิริยวาทา นตฺถิกวาทา, เตปิเม ตโย นิรุตฺติปเถ อธิวจนปเถ ปญฺญตฺติปเถ น ครหิตพฺพํ น ปฎิโกฺกสิตพฺพํ อมญฺญิํสุฯ ตํ กิสฺส เหตุ? นินฺทาพฺยาโรสอุปารมฺภภยา’’ติ 33ฯ อเตฺถว สุตฺตโนฺตติ? อามนฺตาฯ เตน หิ น วตฺตพฺพํ – ‘‘อตีตํ อตฺถิ, อนาคตํ อตฺถี’’ติฯ
‘‘Yepi te, bhikkhave, ahesuṃ ukkalā vassabhaññā ahetukavādā akiriyavādā natthikavādā, tepime tayo niruttipathe adhivacanapathe paññattipathe na garahitabbaṃ na paṭikkositabbaṃ amaññiṃsu. Taṃ kissa hetu? Nindābyārosaupārambhabhayā’’ti 34. Attheva suttantoti? Āmantā. Tena hi na vattabbaṃ – ‘‘atītaṃ atthi, anāgataṃ atthī’’ti.
อตีตํ อตฺถีติ? อามนฺตาฯ นนุ อายสฺมา ผคฺคุโน ภควนฺตํ เอตทโวจ – ‘‘อตฺถิ นุ โข ตํ, ภเนฺต, จกฺขุํ เยน จกฺขุนา อตีเต พุเทฺธ ปรินิพฺพุเต ฉินฺนปปเญฺจ ฉินฺนวฎุเม ปริยาทินฺนวเฎฺฎ สพฺพทุกฺขวีติวเตฺต ปญฺญาปยมาโน ปญฺญาเปยฺยาติฯ อตฺถิ นุ โข สา, ภเนฺต, ชิวฺหา…เป.… อตฺถิ นุ โข โส, ภเนฺต, มโน เยน มเนน อตีเต พุเทฺธ ปรินิพฺพุเต ฉินฺนปปเญฺจ ฉินฺนวฎุเม ปริยาทินฺนวเฎฺฎ สพฺพทุกฺขวีติวเตฺต ปญฺญาปยมาโน ปญฺญาเปยฺยา’’ติฯ
Atītaṃ atthīti? Āmantā. Nanu āyasmā phagguno bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘atthi nu kho taṃ, bhante, cakkhuṃ yena cakkhunā atīte buddhe parinibbute chinnapapañce chinnavaṭume pariyādinnavaṭṭe sabbadukkhavītivatte paññāpayamāno paññāpeyyāti. Atthi nu kho sā, bhante, jivhā…pe… atthi nu kho so, bhante, mano yena manena atīte buddhe parinibbute chinnapapañce chinnavaṭume pariyādinnavaṭṭe sabbadukkhavītivatte paññāpayamāno paññāpeyyā’’ti.
‘‘นตฺถิ โข ตํ, ผคฺคุน, จกฺขุํ เยน จกฺขุนา อตีเต พุเทฺธ ปรินิพฺพุเต ฉินฺนปปเญฺจ ฉินฺนวฎุเม ปริยาทินฺนวเฎฺฎ สพฺพทุกฺขวีติวเตฺต ปญฺญาปยมาโน ปญฺญาเปยฺยฯ นตฺถิ โข สา, ผคฺคุน, ชิวฺหา…เป.… นตฺถิ นุ โข โส, ผคฺคุน, มโน เยน มเนน อตีเต พุเทฺธ ปรินิพฺพุเต ฉินฺนปปเญฺจ ฉินฺนวฎุเม ปริยาทินฺนวเฎฺฎ สพฺพทุกฺขวีติวเตฺต ปญฺญาปยมาโน ปญฺญาเปยฺยา’’ติ 35ฯ อเตฺถว สุตฺตโนฺตติ? อามนฺตาฯ เตน หิ น วตฺตพฺพํ – ‘‘อตีตํ อตฺถี’’ติฯ
‘‘Natthi kho taṃ, phagguna, cakkhuṃ yena cakkhunā atīte buddhe parinibbute chinnapapañce chinnavaṭume pariyādinnavaṭṭe sabbadukkhavītivatte paññāpayamāno paññāpeyya. Natthi kho sā, phagguna, jivhā…pe… natthi nu kho so, phagguna, mano yena manena atīte buddhe parinibbute chinnapapañce chinnavaṭume pariyādinnavaṭṭe sabbadukkhavītivatte paññāpayamāno paññāpeyyā’’ti 36. Attheva suttantoti? Āmantā. Tena hi na vattabbaṃ – ‘‘atītaṃ atthī’’ti.
อตีตํ อตฺถีติ? อามนฺตาฯ นนุ อายสฺมา นนฺทโก เอตทโวจ – ‘‘อหุ ปุเพฺพ โลโภ ตทหุ อกุสลํ, โส เอตรหิ นตฺถิ, อิเจฺจตํ กุสลํฯ อหุ ปุเพฺพ โทโส… อหุ ปุเพฺพ โมโห, ตทหุ อกุสลํ, โส เอตรหิ นตฺถิ, อิเจฺจตํ กุสล’’นฺติ 37ฯ อเตฺถว สุตฺตโนฺตติ? อามนฺตาฯ เตน หิ น วตฺตพฺพํ – ‘‘อตีตํ อตฺถี’’ติฯ
Atītaṃ atthīti? Āmantā. Nanu āyasmā nandako etadavoca – ‘‘ahu pubbe lobho tadahu akusalaṃ, so etarahi natthi, iccetaṃ kusalaṃ. Ahu pubbe doso… ahu pubbe moho, tadahu akusalaṃ, so etarahi natthi, iccetaṃ kusala’’nti 38. Attheva suttantoti? Āmantā. Tena hi na vattabbaṃ – ‘‘atītaṃ atthī’’ti.
น วตฺตพฺพํ – ‘‘อนาคตํ อตฺถี’’ติ? อามนฺตาฯ นนุ วุตฺตํ ภควตา – ‘‘กพฬีกาเร เจ, ภิกฺขเว, อาหาเร อตฺถิ ราโค, อตฺถิ นนฺที, อตฺถิ ตณฺหา; ปติฎฺฐิตํ ตตฺถ วิญฺญาณํ วิรูฬฺหํฯ ยตฺถ ปติฎฺฐิตํ วิญฺญาณํ วิรูฬฺหํ, อตฺถิ ตตฺถ นามรูปสฺส อวกฺกนฺติฯ ยตฺถ อตฺถิ นามรูปสฺส อวกฺกนฺติ, อตฺถิ ตตฺถ สงฺขารานํ วุทฺธิฯ ยตฺถ อตฺถิ สงฺขารานํ วุทฺธิ, อตฺถิ ตตฺถ อายติํ ปุนพฺภวาภินิพฺพตฺติฯ ยตฺถ อตฺถิ อายติํ ปุนพฺภวาภินิพฺพตฺติ, อตฺถิ ตตฺถ อายติํ ชาติชรามรณํฯ ยตฺถ อตฺถิ อายติํ ชาติชรามรณํ, สโสกํ ตํ, ภิกฺขเว, สรชํ 39 สอุปายาสนฺติ วทามิฯ
Na vattabbaṃ – ‘‘anāgataṃ atthī’’ti? Āmantā. Nanu vuttaṃ bhagavatā – ‘‘kabaḷīkāre ce, bhikkhave, āhāre atthi rāgo, atthi nandī, atthi taṇhā; patiṭṭhitaṃ tattha viññāṇaṃ virūḷhaṃ. Yattha patiṭṭhitaṃ viññāṇaṃ virūḷhaṃ, atthi tattha nāmarūpassa avakkanti. Yattha atthi nāmarūpassa avakkanti, atthi tattha saṅkhārānaṃ vuddhi. Yattha atthi saṅkhārānaṃ vuddhi, atthi tattha āyatiṃ punabbhavābhinibbatti. Yattha atthi āyatiṃ punabbhavābhinibbatti, atthi tattha āyatiṃ jātijarāmaraṇaṃ. Yattha atthi āyatiṃ jātijarāmaraṇaṃ, sasokaṃ taṃ, bhikkhave, sarajaṃ 40 saupāyāsanti vadāmi.
‘‘ผเสฺส เจ, ภิกฺขเว, อาหาเร… มโนสเญฺจตนาย เจ, ภิกฺขเว, อาหาเร… วิญฺญาเณ เจ, ภิกฺขเว, อาหาเร อตฺถิ ราโค, อตฺถิ นนฺที…เป.… สรชํ สอุปายาสนฺติ วทามี’’ติ 41ฯ อเตฺถว สุตฺตโนฺตติ? อามนฺตา ฯ เตน หิ อนาคตํ อตฺถีติฯ
‘‘Phasse ce, bhikkhave, āhāre… manosañcetanāya ce, bhikkhave, āhāre… viññāṇe ce, bhikkhave, āhāre atthi rāgo, atthi nandī…pe… sarajaṃ saupāyāsanti vadāmī’’ti 42. Attheva suttantoti? Āmantā . Tena hi anāgataṃ atthīti.
อนาคตํ อตฺถีติ? อามนฺตาฯ นนุ วุตฺตํ ภควตา – ‘‘กพฬีกาเร เจ, ภิกฺขเว, อาหาเร นตฺถิ ราโค, นตฺถิ นนฺที, นตฺถิ ตณฺหา; อปฺปติฎฺฐิตํ ตตฺถ วิญฺญาณํ อวิรูฬฺหํฯ ยตฺถ วิญฺญาณํ อปฺปติฎฺฐิตํ อวิรูฬฺหํ, นตฺถิ ตตฺถ นามรูปสฺส อวกฺกนฺติฯ ยตฺถ นตฺถิ นามรูปสฺส อวกฺกนฺติ, นตฺถิ ตตฺถ สงฺขารานํ วุทฺธิฯ ยตฺถ นตฺถิ สงฺขารานํ วุทฺธิ, นตฺถิ ตตฺถ อายติํ ปุนพฺภวาภินิพฺพตฺติฯ ยตฺถ นตฺถิ อายติํ ปุนพฺภวาภินิพฺพตฺติ, นตฺถิ ตตฺถ อายติํ ชาติชรามรณํฯ ยตฺถ นตฺถิ อายติํ ชาติชรามรณํ, อโสกํ ตํ, ภิกฺขเว, อรชํ อนุปายาสนฺติ วทามิฯ
Anāgataṃ atthīti? Āmantā. Nanu vuttaṃ bhagavatā – ‘‘kabaḷīkāre ce, bhikkhave, āhāre natthi rāgo, natthi nandī, natthi taṇhā; appatiṭṭhitaṃ tattha viññāṇaṃ avirūḷhaṃ. Yattha viññāṇaṃ appatiṭṭhitaṃ avirūḷhaṃ, natthi tattha nāmarūpassa avakkanti. Yattha natthi nāmarūpassa avakkanti, natthi tattha saṅkhārānaṃ vuddhi. Yattha natthi saṅkhārānaṃ vuddhi, natthi tattha āyatiṃ punabbhavābhinibbatti. Yattha natthi āyatiṃ punabbhavābhinibbatti, natthi tattha āyatiṃ jātijarāmaraṇaṃ. Yattha natthi āyatiṃ jātijarāmaraṇaṃ, asokaṃ taṃ, bhikkhave, arajaṃ anupāyāsanti vadāmi.
‘‘ผเสฺส เจ, ภิกฺขเว, อาหาเร… มโนสเญฺจตนาย เจ, ภิกฺขเว, อาหาเร… วิญฺญาเณ เจ, ภิกฺขเว, อาหาเร นตฺถิ ราโค, นตฺถิ นนฺที…เป.… อรชํ อนุปายาสนฺติ วทามี’’ติ 43ฯ อเตฺถว สุตฺตโนฺตติ? อามนฺตาฯ เตน หิ น วตฺตพฺพํ – ‘‘อนาคตํ อตฺถี’’ติฯ
‘‘Phasse ce, bhikkhave, āhāre… manosañcetanāya ce, bhikkhave, āhāre… viññāṇe ce, bhikkhave, āhāre natthi rāgo, natthi nandī…pe… arajaṃ anupāyāsanti vadāmī’’ti 44. Attheva suttantoti? Āmantā. Tena hi na vattabbaṃ – ‘‘anāgataṃ atthī’’ti.
สพฺพมตฺถีติกถา นิฎฺฐิตาฯ
Sabbamatthītikathā niṭṭhitā.
Footnotes:
Related texts:
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / อภิธมฺมปิฎก (อฎฺฐกถา) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / ปญฺจปกรณ-อฎฺฐกถา • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā / ๕. สพฺพมตฺถีติกถา • 5. Sabbamatthītikathā
ฎีกา • Tīkā / อภิธมฺมปิฎก (ฎีกา) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ปญฺจปกรณ-มูลฎีกา • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ๕. สพฺพมตฺถีติกถา • 5. Sabbamatthītikathā
ฎีกา • Tīkā / อภิธมฺมปิฎก (ฎีกา) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ปญฺจปกรณ-อนุฎีกา • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / ๕. สพฺพมตฺถีติกถาวณฺณนา • 5. Sabbamatthītikathāvaṇṇanā
