| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / पञ्चपकरण-अट्ठकथा • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā |
३. सब्बमिदं कम्मतोतिकथावण्णना
3. Sabbamidaṃ kammatotikathāvaṇṇanā
७८३. इदानि सब्बमिदं कम्मतोतिकथा नाम होति। तत्थ ‘‘कम्मुना वत्तति लोको’’ति सुत्तं निस्साय ‘‘सब्बमिदं कम्मकिलेसविपाकवट्टं कम्मतोव होती’’ति येसं लद्धि , सेय्यथापि राजगिरिकानञ्चेव सिद्धत्थिकानञ्च; ते सन्धाय सब्बमिदन्ति पुच्छा सकवादिस्स, पटिञ्ञा इतरस्स। अथ नं ‘‘एवं सन्ते कम्मम्पि कम्मतो आपज्जती’’ति चोदेतुं कम्मम्पि कम्मतोति आह। इतरो यदि कम्मम्पि कम्मतोव नाम तं कम्मं विपाकोयेव सियाति पटिक्खिपति। पुब्बेकतहेतूति ‘‘यदि सब्बमिदं कम्मतो, पुब्बेकतहेतुना तेन भवितब्ब’’न्ति चोदेतुं पुच्छति, इतरो पुब्बेकतहेतुवादभयेन पटिक्खिपति।
783. Idāni sabbamidaṃ kammatotikathā nāma hoti. Tattha ‘‘kammunā vattati loko’’ti suttaṃ nissāya ‘‘sabbamidaṃ kammakilesavipākavaṭṭaṃ kammatova hotī’’ti yesaṃ laddhi , seyyathāpi rājagirikānañceva siddhatthikānañca; te sandhāya sabbamidanti pucchā sakavādissa, paṭiññā itarassa. Atha naṃ ‘‘evaṃ sante kammampi kammato āpajjatī’’ti codetuṃ kammampi kammatoti āha. Itaro yadi kammampi kammatova nāma taṃ kammaṃ vipākoyeva siyāti paṭikkhipati. Pubbekatahetūti ‘‘yadi sabbamidaṃ kammato, pubbekatahetunā tena bhavitabba’’nti codetuṃ pucchati, itaro pubbekatahetuvādabhayena paṭikkhipati.
७८४. कम्मविपाकतोति ‘‘यदि सब्बमिदं कम्मतो, यं अतीतभवे पवत्तस्स हेतुभूतं कम्मं, तम्पि पुरिमतरे भवे कम्मतोति कम्मविपाको सम्पज्जति, तेन ते सब्बमिदं कम्मविपाकतो आपज्जती’’ति चोदेतुं पुच्छति। इतरो बीजतो अंकुरस्सेव पच्चुप्पन्नपवत्तस्स कम्मतो निब्बत्तिं सन्धाय पटिक्खिपति। दुतियं पुट्ठो तस्सापि कम्मस्स बीजस्स पुरिमबीजतो विय पुरिमकम्मतो पवत्तत्ता पटिजानाति। पाणं हनेय्यातिआदि ‘‘यदि सब्बं कम्मविपाकतो, पाणातिपातादीनि कम्मविपाकेनेव करेय्या’’ति चोदेतुं वुत्तं। इतरो दुस्सील्यचेतनापि पुरिमकम्मनिब्बत्ता एकेन परियायेन विपाकोयेवाति लद्धिया पटिजानाति। अथ नं ‘‘यदि ते पाणातिपातो कम्मविपाकतो निब्बत्तति, पाणातिपातो विय विपाकोपि सफलो आपज्जती’’ति चोदेतुं सफलोति आह। इतरो पाणातिपातस्स निरयसंवत्तनिकादिभावतो सफलतं पस्सन्तो पटिजानाति। कम्मविपाकस्स पन इदं नाम फलन्ति वुत्तट्ठानं अपस्सन्तो पटिक्खिपति। अदिन्नादानादीसुपि एसेव नयो। गिलानपच्चयभेसज्जपरिक्खारो सफलोति देय्यधम्मवसेन दानफलं पुच्छति। कम्मुना वत्ततीति सुत्तं ‘‘नत्थि कम्म’’न्ति अकम्मवादितं पटिक्खिपित्वा ‘‘अत्थि कम्म’’न्ति कम्मवादितं कम्मस्सकतं दीपेति। न सब्बस्सेव कम्मतो निब्बत्तिं, तस्मा असाधकन्ति।
784. Kammavipākatoti ‘‘yadi sabbamidaṃ kammato, yaṃ atītabhave pavattassa hetubhūtaṃ kammaṃ, tampi purimatare bhave kammatoti kammavipāko sampajjati, tena te sabbamidaṃ kammavipākato āpajjatī’’ti codetuṃ pucchati. Itaro bījato aṃkurasseva paccuppannapavattassa kammato nibbattiṃ sandhāya paṭikkhipati. Dutiyaṃ puṭṭho tassāpi kammassa bījassa purimabījato viya purimakammato pavattattā paṭijānāti. Pāṇaṃ haneyyātiādi ‘‘yadi sabbaṃ kammavipākato, pāṇātipātādīni kammavipākeneva kareyyā’’ti codetuṃ vuttaṃ. Itaro dussīlyacetanāpi purimakammanibbattā ekena pariyāyena vipākoyevāti laddhiyā paṭijānāti. Atha naṃ ‘‘yadi te pāṇātipāto kammavipākato nibbattati, pāṇātipāto viya vipākopi saphalo āpajjatī’’ti codetuṃ saphaloti āha. Itaro pāṇātipātassa nirayasaṃvattanikādibhāvato saphalataṃ passanto paṭijānāti. Kammavipākassa pana idaṃ nāma phalanti vuttaṭṭhānaṃ apassanto paṭikkhipati. Adinnādānādīsupi eseva nayo. Gilānapaccayabhesajjaparikkhāro saphaloti deyyadhammavasena dānaphalaṃ pucchati. Kammunā vattatīti suttaṃ ‘‘natthi kamma’’nti akammavāditaṃ paṭikkhipitvā ‘‘atthi kamma’’nti kammavāditaṃ kammassakataṃ dīpeti. Na sabbasseva kammato nibbattiṃ, tasmā asādhakanti.
सब्बमिदं कम्मतोतिकथावण्णना।
Sabbamidaṃ kammatotikathāvaṇṇanā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / अभिधम्मपिटक • Abhidhammapiṭaka / कथावत्थुपाळि • Kathāvatthupāḷi / (१६८) ३. सब्बमिदं कम्मतोतिकथा • (168) 3. Sabbamidaṃ kammatotikathā
टीका • Tīkā / अभिधम्मपिटक (टीका) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / पञ्चपकरण-मूलटीका • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ३. सब्बमिदंकम्मतोतिकथावण्णना • 3. Sabbamidaṃkammatotikathāvaṇṇanā
टीका • Tīkā / अभिधम्मपिटक (टीका) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / पञ्चपकरण-अनुटीका • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / ३. सब्बमिदंकम्मतोतिकथावण्णना • 3. Sabbamidaṃkammatotikathāvaṇṇanā
