Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / థేరగాథా-అట్ఠకథా • Theragāthā-aṭṭhakathā

    ౫. సబ్బమిత్తత్థేరగాథావణ్ణనా

    5. Sabbamittattheragāthāvaṇṇanā

    జనో జనమ్హి సమ్బద్ధోతి ఆయస్మతో సబ్బమిత్తత్థేరస్స గాథా. కా ఉప్పత్తి? అయమ్పి పురిమబుద్ధేసు కతాధికారో తత్థ తత్థ భవే పుఞ్ఞాని ఉపచినన్తో ఇతో ద్వానవుతే కప్పే తిస్సస్స భగవతో కాలే నేసాదకులే నిబ్బత్తిత్వా వనచారికో హుత్వా వనే మిగే వధిత్వా మంసం ఖాదన్తో జీవతి. అథస్స భగవా అనుగ్గణ్హనత్థం వసనట్ఠానసమీపే తీణి పదచేతియాని దస్సేత్వా పక్కామి. సో అతీతకాలే సమ్మాసమ్బుద్ధేసు కతపరిచయత్తా చక్కఙ్కితాని దిస్వా పసన్నమానసో కోరణ్డపుప్ఫేహి పూజం కత్వా తేన పుఞ్ఞకమ్మేన తావతింసభవనే నిబ్బత్తిత్వా అపరాపరం సుగతీసుయేవ సంసరన్తో ఇమస్మిం బుద్ధుప్పాదే సావత్థినగరే బ్రాహ్మణకులే నిబ్బత్తి, సబ్బమిత్తోతిస్స నామం అహోసి. సో విఞ్ఞుతం పత్తో జేతవనపటిగ్గహణే బుద్ధానుభావం దిస్వా పటిలద్ధసద్ధో పబ్బజిత్వా కమ్మట్ఠానం గహేత్వా అరఞ్ఞే విహరన్తో వస్సం ఉపగన్త్వా వుట్ఠవస్సో భగవన్తం వన్దితుం సావత్థిం గచ్ఛన్తో అన్తరామగ్గే మాగవికేహి ఓడ్డితే పాసే మిగపోతకం బద్ధం అద్దస. మాతా పనస్స మిగీ పాసం అప్పవిట్ఠాపి పుత్తసినేహేన దూరం న గచ్ఛతి, మరణభయేన పాససమీపమ్పి న ఉపగచ్ఛతి మిగపోతకో చ భీతో ఇతో చితో చ పరివత్తేన్తో కరుణం విలపతి, తం దిస్వా థేరో , ‘‘అహో సత్తానం స్నేహహేతుకం దుక్ఖ’’న్తి గచ్ఛన్తో తతో పరం సమ్బహులే చోరే ఏకం పురిసం జీవగాహం గహేత్వా పలాలవేణియా సరీరం వేఠేత్వా ఝాపేన్తే, తఞ్చ మహావిరవం విరవన్తం దిస్వా తదుభయం నిస్సాయ సఞ్జాతసంవేగో తేసం చోరానం సుణన్తానంయేవ –

    Jano janamhi sambaddhoti āyasmato sabbamittattherassa gāthā. Kā uppatti? Ayampi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave puññāni upacinanto ito dvānavute kappe tissassa bhagavato kāle nesādakule nibbattitvā vanacāriko hutvā vane mige vadhitvā maṃsaṃ khādanto jīvati. Athassa bhagavā anuggaṇhanatthaṃ vasanaṭṭhānasamīpe tīṇi padacetiyāni dassetvā pakkāmi. So atītakāle sammāsambuddhesu kataparicayattā cakkaṅkitāni disvā pasannamānaso koraṇḍapupphehi pūjaṃ katvā tena puññakammena tāvatiṃsabhavane nibbattitvā aparāparaṃ sugatīsuyeva saṃsaranto imasmiṃ buddhuppāde sāvatthinagare brāhmaṇakule nibbatti, sabbamittotissa nāmaṃ ahosi. So viññutaṃ patto jetavanapaṭiggahaṇe buddhānubhāvaṃ disvā paṭiladdhasaddho pabbajitvā kammaṭṭhānaṃ gahetvā araññe viharanto vassaṃ upagantvā vuṭṭhavasso bhagavantaṃ vandituṃ sāvatthiṃ gacchanto antarāmagge māgavikehi oḍḍite pāse migapotakaṃ baddhaṃ addasa. Mātā panassa migī pāsaṃ appaviṭṭhāpi puttasinehena dūraṃ na gacchati, maraṇabhayena pāsasamīpampi na upagacchati migapotako ca bhīto ito cito ca parivattento karuṇaṃ vilapati, taṃ disvā thero , ‘‘aho sattānaṃ snehahetukaṃ dukkha’’nti gacchanto tato paraṃ sambahule core ekaṃ purisaṃ jīvagāhaṃ gahetvā palālaveṇiyā sarīraṃ veṭhetvā jhāpente, tañca mahāviravaṃ viravantaṃ disvā tadubhayaṃ nissāya sañjātasaṃvego tesaṃ corānaṃ suṇantānaṃyeva –

    ౧౪౯.

    149.

    ‘‘జనో జనమ్హి సమ్బద్ధో, జనమేవస్సితో జనో;

    ‘‘Jano janamhi sambaddho, janamevassito jano;

    జనో జనేన హేఠీయతి, హేఠేతి చ జనో జనం.

    Jano janena heṭhīyati, heṭheti ca jano janaṃ.

    ౧౫౦.

    150.

    ‘‘కో హి తస్స జనేనత్థో, జనేన జనితేన వా;

    ‘‘Ko hi tassa janenattho, janena janitena vā;

    జనం ఓహాయ గచ్ఛం తం, హేఠయిత్వా బహుం జన’’న్తి. – గాథాద్వయం అభాసి;

    Janaṃ ohāya gacchaṃ taṃ, heṭhayitvā bahuṃ jana’’nti. – gāthādvayaṃ abhāsi;

    తత్థ జనోతి అన్ధబాలజనో. జనమ్హీతి అఞ్ఞే జనే. సమ్బద్ధోతి తణ్హాబన్ధనేన బద్ధో. ‘‘అయం మే పుత్తో, మాతా’’తిఆదినా పటిబద్ధో. అయమేవ వా పాఠో, ‘‘ఇమే మం పోసేన్తి, అహం ఇమే నిస్సాయ జీవామీ’’తి పటిబద్ధచిత్తోతి అత్థో. జనమేవస్సితో జనోతి ‘‘అయం మే పుత్తో, ధీతా’’తిఆదినా అఞ్ఞమేవ జనం అఞ్ఞో జనో అస్సితో తణ్హాయ అల్లీనో పరిగ్గయ్హ ఠితో. జనో జనేన హేఠీయతి, హేఠేతి చ జనో జనన్తి కమ్మస్సకతాయ యథాభూతావబోధస్స చ అభావతో అజ్ఝుపేక్ఖనం అకత్వా లోభవసేన యథా జనో జనం అస్సితో, ఏవం దోసవసేన జనో జనేన హేఠీయతి విబాధీయతి. ‘‘తయిదం మయ్హంవ ఉపరి హేఠనఫలవసేన పరిపతిస్సతీ’’తి అజానన్తో హేఠేతి చ జనో జనం.

    Tattha janoti andhabālajano. Janamhīti aññe jane. Sambaddhoti taṇhābandhanena baddho. ‘‘Ayaṃ me putto, mātā’’tiādinā paṭibaddho. Ayameva vā pāṭho, ‘‘ime maṃ posenti, ahaṃ ime nissāya jīvāmī’’ti paṭibaddhacittoti attho. Janamevassito janoti ‘‘ayaṃ me putto, dhītā’’tiādinā aññameva janaṃ añño jano assito taṇhāya allīno pariggayha ṭhito. Jano janena heṭhīyati, heṭheti ca jano jananti kammassakatāya yathābhūtāvabodhassa ca abhāvato ajjhupekkhanaṃ akatvā lobhavasena yathā jano janaṃ assito, evaṃ dosavasena jano janena heṭhīyati vibādhīyati. ‘‘Tayidaṃ mayhaṃva upari heṭhanaphalavasena paripatissatī’’ti ajānanto heṭheti ca jano janaṃ.

    కో హి తస్స జనేనత్థోతి తస్స అఞ్ఞజనస్స అఞ్ఞేన జనేన తణ్హావసేన అస్సితేన దోసవసేన హేఠితేన వా కో అత్థో. జనేన జనితేన వాతి మాతాపితా హుత్వా తేన అఞ్ఞేన జనేన జనితేన వా కో అత్థో. జనం ఓహాయ గచ్ఛం తం, హేఠయిత్వా బహుం జనన్తి యస్మా సంసారే చరతో జనస్స అయమేవానురూపా పటిపత్తి, తస్మా తం జనం, తస్స చ బాధికా యా సా తణ్హా చ, యో చ సో దోసో ఏవ బహుం జనం బాధయిత్వా ఠితో, తఞ్చ ఓహాయ సబ్బసో పహాయ పరిచ్చజిత్వా గచ్ఛం, తేహి అనుపద్దుతం ఠానం గచ్ఛేయ్యం పాపుణేయ్యన్తి అత్థో. ఏవం పన వత్వా థేరో తావదేవ విపస్సనం ఉస్సుక్కాపేత్వా అరహత్తమపాపుణి. తేన వుత్తం అపదానే (అప॰ థేర ౨.౫౦.౧౫-౨౪) –

    Ko hi tassa janenatthoti tassa aññajanassa aññena janena taṇhāvasena assitena dosavasena heṭhitena vā ko attho. Janena janitena vāti mātāpitā hutvā tena aññena janena janitena vā ko attho. Janaṃ ohāya gacchaṃ taṃ, heṭhayitvā bahuṃ jananti yasmā saṃsāre carato janassa ayamevānurūpā paṭipatti, tasmā taṃ janaṃ, tassa ca bādhikā yā sā taṇhā ca, yo ca so doso eva bahuṃ janaṃ bādhayitvā ṭhito, tañca ohāya sabbaso pahāya pariccajitvā gacchaṃ, tehi anupaddutaṃ ṭhānaṃ gaccheyyaṃ pāpuṇeyyanti attho. Evaṃ pana vatvā thero tāvadeva vipassanaṃ ussukkāpetvā arahattamapāpuṇi. Tena vuttaṃ apadāne (apa. thera 2.50.15-24) –

    ‘‘వనకమ్మికో పురే ఆసిం, పితుమాతుమతేనహం;

    ‘‘Vanakammiko pure āsiṃ, pitumātumatenahaṃ;

    పసుమారేన జీవామి, కుసలం మే న విజ్జతి.

    Pasumārena jīvāmi, kusalaṃ me na vijjati.

    ‘‘మమ ఆసయసామన్తా, తిస్సో లోకగ్గనాయకో;

    ‘‘Mama āsayasāmantā, tisso lokagganāyako;

    పదాని తీణి దస్సేసి, అనుకమ్పాయ చక్ఖుమా.

    Padāni tīṇi dassesi, anukampāya cakkhumā.

    ‘‘అక్కన్తే చ పదే దిస్వా, తిస్సనామస్స సత్థునో;

    ‘‘Akkante ca pade disvā, tissanāmassa satthuno;

    హట్ఠో హట్ఠేన చిత్తేన, పదే చిత్తం పసాదయిం.

    Haṭṭho haṭṭhena cittena, pade cittaṃ pasādayiṃ.

    ‘‘కోరణ్డం పుప్ఫితం దిస్వా, పాదపం ధరణీరుహం;

    ‘‘Koraṇḍaṃ pupphitaṃ disvā, pādapaṃ dharaṇīruhaṃ;

    సకోసకం గహేత్వాన, పదసేట్ఠమపూజయిం.

    Sakosakaṃ gahetvāna, padaseṭṭhamapūjayiṃ.

    ‘‘తేన కమ్మేన సుకతేన, చేతనాపణిధీహి చ;

    ‘‘Tena kammena sukatena, cetanāpaṇidhīhi ca;

    జహిత్వా మానుసం దేహం, తావతింసమగచ్ఛహం.

    Jahitvā mānusaṃ dehaṃ, tāvatiṃsamagacchahaṃ.

    ‘‘యం యం యోనుపపజ్జామి, దేవత్తం అథ మానుసం;

    ‘‘Yaṃ yaṃ yonupapajjāmi, devattaṃ atha mānusaṃ;

    కోరణ్డకఛవి హోమి, సుప్పభాసో భవామహం.

    Koraṇḍakachavi homi, suppabhāso bhavāmahaṃ.

    ‘‘ద్వేనవుతే ఇతో కప్పే, యం కమ్మమకరిం తదా;

    ‘‘Dvenavute ito kappe, yaṃ kammamakariṃ tadā;

    దుగ్గతిం నాభిజానామి, పదపూజాయిదం ఫలం.

    Duggatiṃ nābhijānāmi, padapūjāyidaṃ phalaṃ.

    ‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే॰… కతం బుద్ధస్స సాసన’’న్తి.

    ‘‘Kilesā jhāpitā mayhaṃ…pe… kataṃ buddhassa sāsana’’nti.

    తే పన చోరా థేరస్స సన్తికే ధమ్మం సుత్వా సంవేగజాతా పబ్బజిత్వా ధమ్మానుధమ్మం పటిపజ్జింసూతి.

    Te pana corā therassa santike dhammaṃ sutvā saṃvegajātā pabbajitvā dhammānudhammaṃ paṭipajjiṃsūti.

    సబ్బమిత్తత్థేరగాథావణ్ణనా నిట్ఠితా.

    Sabbamittattheragāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / సుత్తపిటక • Suttapiṭaka / ఖుద్దకనికాయ • Khuddakanikāya / థేరగాథాపాళి • Theragāthāpāḷi / ౫. సబ్బమిత్తత్థేరగాథా • 5. Sabbamittattheragāthā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact