| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / महावग्ग-अट्ठकथा • Mahāvagga-aṭṭhakathā |
सब्बनीलिकादिपटिक्खेपकथा
Sabbanīlikādipaṭikkhepakathā
२४६. सब्बनीलिकाति सब्बाव नीलिका। एस नयो सब्बपीतिकादीसुपि। तत्थ च नीलिका उमापुप्फवण्णा होति, पीतिका कणिकारपुप्फवण्णा, लोहितिका जयसुमनपुप्फवण्णा , मञ्जिट्ठिका मञ्जिट्ठवण्णा एव, कण्हा अद्दारिट्ठकवण्णा, महारङ्गरत्ता सतपदिपिट्ठिवण्णा, महानामरत्ता सम्भिन्नवण्णा होति पण्डुपलासवण्णा। कुरुन्दियं पन ‘‘पदुमपुप्फवण्णा’’ति वुत्ता। एतासु यंकिञ्चि लभित्वा रजनं चोळकेन पुञ्छित्वा वण्णं भिन्दित्वा धारेतुं वट्टति। अप्पमत्तकेपि भिन्ने वट्टतियेव।
246.Sabbanīlikāti sabbāva nīlikā. Esa nayo sabbapītikādīsupi. Tattha ca nīlikā umāpupphavaṇṇā hoti, pītikā kaṇikārapupphavaṇṇā, lohitikā jayasumanapupphavaṇṇā , mañjiṭṭhikā mañjiṭṭhavaṇṇā eva, kaṇhā addāriṭṭhakavaṇṇā, mahāraṅgarattā satapadipiṭṭhivaṇṇā, mahānāmarattā sambhinnavaṇṇā hoti paṇḍupalāsavaṇṇā. Kurundiyaṃ pana ‘‘padumapupphavaṇṇā’’ti vuttā. Etāsu yaṃkiñci labhitvā rajanaṃ coḷakena puñchitvā vaṇṇaṃ bhinditvā dhāretuṃ vaṭṭati. Appamattakepi bhinne vaṭṭatiyeva.
नीलकवद्धिकाति यासं वद्धायेव नीला। एसेव नयो सब्बत्थ। एतापि वण्णभेदं कत्वा धारेतब्बा। खल्लकबद्धाति पण्हिपिधानत्थं तले खल्लकं बन्धित्वा कता। पुटबद्धाति योनकउपाहना वुच्चति, या यावजङ्घतो सब्बपादं पटिच्छादेति। पालिगुण्ठिमाति पलिगुण्ठित्वा कता; या उपरि पादमत्तमेव पटिच्छादेति, न जङ्घं। तूलपुण्णिकाति तूलपिचुना पूरेत्वा कता। तित्तिरपत्तिकाति तित्तिरपत्तसदिसा विचित्तबद्धा। मेण्डविसाणवद्धिकाति कण्णिकट्ठाने मेण्डकसिङ्गसण्ठाने वद्धे योजेत्वा कता। अजविसाणवद्धिकादीसुपि एसेव नयो। विच्छिकाळिकापि तत्थेव विच्छिकनङ्गुट्ठसण्ठाने वद्धे योजेत्वा कता। मोरपिञ्छपरिसिब्बिताति तलेसु वा वद्धेसु वा मोरपिञ्छेहि सुत्तकसदिसेहि परिसिब्बिता। चित्राति विचित्रा; एतासु यंकिञ्चि लभित्वा, सचे तानि खल्लकादीनि अपनेत्वा सक्का होन्ति वळञ्जितुं, वळञ्जेतब्बा। तेसु पन सति वळञ्जन्तस्स दुक्कटं। सीहचम्मपरिक्खटा नाम परियन्तेसु चीवरे अनुवातं विय सीहचम्मं योजेत्वा कता। लूवकचम्मपरिक्खटाति पक्खिबिळालचम्मपरिक्खटा । एतासुपि या काचि लभित्वा तं चम्मं अपनेत्वा धारेतब्बा।
Nīlakavaddhikāti yāsaṃ vaddhāyeva nīlā. Eseva nayo sabbattha. Etāpi vaṇṇabhedaṃ katvā dhāretabbā. Khallakabaddhāti paṇhipidhānatthaṃ tale khallakaṃ bandhitvā katā. Puṭabaddhāti yonakaupāhanā vuccati, yā yāvajaṅghato sabbapādaṃ paṭicchādeti. Pāliguṇṭhimāti paliguṇṭhitvā katā; yā upari pādamattameva paṭicchādeti, na jaṅghaṃ. Tūlapuṇṇikāti tūlapicunā pūretvā katā. Tittirapattikāti tittirapattasadisā vicittabaddhā. Meṇḍavisāṇavaddhikāti kaṇṇikaṭṭhāne meṇḍakasiṅgasaṇṭhāne vaddhe yojetvā katā. Ajavisāṇavaddhikādīsupi eseva nayo. Vicchikāḷikāpi tattheva vicchikanaṅguṭṭhasaṇṭhāne vaddhe yojetvā katā. Morapiñchaparisibbitāti talesu vā vaddhesu vā morapiñchehi suttakasadisehi parisibbitā. Citrāti vicitrā; etāsu yaṃkiñci labhitvā, sace tāni khallakādīni apanetvā sakkā honti vaḷañjituṃ, vaḷañjetabbā. Tesu pana sati vaḷañjantassa dukkaṭaṃ. Sīhacammaparikkhaṭā nāma pariyantesu cīvare anuvātaṃ viya sīhacammaṃ yojetvā katā. Lūvakacammaparikkhaṭāti pakkhibiḷālacammaparikkhaṭā . Etāsupi yā kāci labhitvā taṃ cammaṃ apanetvā dhāretabbā.
२४७. ओमुक्कन्ति पटिमुञ्चित्वा अपनीतं। नवाति अपरिभुत्ता।
247.Omukkanti paṭimuñcitvā apanītaṃ. Navāti aparibhuttā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / विनयपिटक • Vinayapiṭaka / महावग्गपाळि • Mahāvaggapāḷi
१४९. सब्बनीलिकादिपटिक्खेपो • 149. Sabbanīlikādipaṭikkhepo
१५०. ओमुक्कगुणङ्गुणूपाहनानुजानना • 150. Omukkaguṇaṅguṇūpāhanānujānanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / सारत्थदीपनी-टीका • Sāratthadīpanī-ṭīkā / सब्बनीलिकादिपटिक्खेपकथावण्णना • Sabbanīlikādipaṭikkhepakathāvaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / वजिरबुद्धि-टीका • Vajirabuddhi-ṭīkā / सब्बनीलिकादिपटिक्खेपकथावण्णना • Sabbanīlikādipaṭikkhepakathāvaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / विमतिविनोदनी-टीका • Vimativinodanī-ṭīkā / दिगुणादिउपाहनपटिक्खेपकथावण्णना • Diguṇādiupāhanapaṭikkhepakathāvaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / पाचित्यादियोजनापाळि • Pācityādiyojanāpāḷi / १४९. सब्बनीलिकादिपटिक्खेपकथा • 149. Sabbanīlikādipaṭikkhepakathā
