| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / ឥតិវុត្តក-អដ្ឋកថា • Itivuttaka-aṭṭhakathā |
៧. សព្ពបរិញ្ញាសុត្តវណ្ណនា
7. Sabbapariññāsuttavaṇṇanā
៧. សត្តមេ សព្ពន្តិ អនវសេសំ។ អនវសេសវាចកោ ហិ អយំ សព្ព-សទ្ទោ។ សោ យេន យេន សម្ពន្ធំ គច្ឆតិ, តស្ស តស្ស អនវសេសតំ ទីបេតិ; យថា ‘‘សព្ពំ រូបំ, សព្ពា វេទនា, សព្ពសក្កាយបរិយាបន្នេសុ ធម្មេសូ’’តិ។ សោ បនាយំ សព្ព-សទ្ទោ សប្បទេសនិប្បទេសវិសយតាយ ទុវិធោ។ តថា ហេស សព្ពសព្ពំ, បទេសសព្ពំ, អាយតនសព្ពំ, សក្កាយសព្ពន្តិ ចតូសុ វិសយេសុ ទិដ្ឋប្បយោគោ។ តត្ថ ‘‘សព្ពេ ធម្មា សព្ពាការេន ពុទ្ធស្ស ភគវតោ ញាណមុខេ អាបាថមាគច្ឆន្តី’’តិអាទីសុ (ចូឡនិ. មោឃរាជមាណវបុច្ឆានិទ្ទេស ៨៥) សព្ពសព្ពស្មិំ អាគតោ។ ‘‘សព្ពេសំ វោ, សារិបុត្តា, សុភាសិតំ បរិយាយេនា’’តិអាទីសុ (ម. និ. ១.៣៤៥) បទេសសព្ពស្មិំ។ ‘‘សព្ពំ វោ, ភិក្ខវេ, ទេសេស្សាមិ, ចក្ខុញ្ចេវ រូបញ្ច…បេ.…។ មនញ្ចេវ ធម្មេ ចា’’តិ (សំ. និ. ៤.២៣-២៥) ឯត្ថ អាយតនសព្ពស្មិំ។ ‘‘សព្ពធម្មមូលបរិយាយំ វោ, ភិក្ខវេ, ទេសេស្សាមី’’តិអាទីសុ (ម. និ. ១.១) សក្កាយសព្ពស្មិំ។ តត្ថ សព្ពសព្ពស្មិំ អាគតោ និប្បទេសវិសយោ, ឥតរេសុ តីសុបិ អាគតោ សប្បទេសវិសយោ ។ ឥធ បន សក្កាយសព្ពស្មិំ វេទិតព្ពោ។ វិបស្សនាយ អារម្មណភូតា តេភូមកធម្មា ហិ ឥធ ‘‘សព្ព’’ន្តិ អនវសេសតោ គហិតា។
7. Sattame sabbanti anavasesaṃ. Anavasesavācako hi ayaṃ sabba-saddo. So yena yena sambandhaṃ gacchati, tassa tassa anavasesataṃ dīpeti; yathā ‘‘sabbaṃ rūpaṃ, sabbā vedanā, sabbasakkāyapariyāpannesu dhammesū’’ti. So panāyaṃ sabba-saddo sappadesanippadesavisayatāya duvidho. Tathā hesa sabbasabbaṃ, padesasabbaṃ, āyatanasabbaṃ, sakkāyasabbanti catūsu visayesu diṭṭhappayogo. Tattha ‘‘sabbe dhammā sabbākārena buddhassa bhagavato ñāṇamukhe āpāthamāgacchantī’’tiādīsu (cūḷani. mogharājamāṇavapucchāniddesa 85) sabbasabbasmiṃ āgato. ‘‘Sabbesaṃ vo, sāriputtā, subhāsitaṃ pariyāyenā’’tiādīsu (ma. ni. 1.345) padesasabbasmiṃ. ‘‘Sabbaṃ vo, bhikkhave, desessāmi, cakkhuñceva rūpañca…pe…. Manañceva dhamme cā’’ti (saṃ. ni. 4.23-25) ettha āyatanasabbasmiṃ. ‘‘Sabbadhammamūlapariyāyaṃ vo, bhikkhave, desessāmī’’tiādīsu (ma. ni. 1.1) sakkāyasabbasmiṃ. Tattha sabbasabbasmiṃ āgato nippadesavisayo, itaresu tīsupi āgato sappadesavisayo . Idha pana sakkāyasabbasmiṃ veditabbo. Vipassanāya ārammaṇabhūtā tebhūmakadhammā hi idha ‘‘sabba’’nti anavasesato gahitā.
អនភិជានន្តិ ‘‘ឥមេ ធម្មា កុសលា, ឥមេ អកុសលា, ឥមេ សាវជ្ជា, ឥមេ អនវជ្ជា’’តិអាទិនា ‘‘ឥមេ បញ្ចក្ខន្ធា, ឥមានិ ទ្វាទសាយតនានិ, ឥមា អដ្ឋារស ធាតុយោ, ឥទំ ទុក្ខំ អរិយសច្ចំ, អយំ ទុក្ខសមុទយោ អរិយសច្ច’’ន្តិ ច អាទិនា សព្ពេ អភិញ្ញេយ្យេ ធម្មេ អវិបរីតសភាវតោ អនភិជានន្តោ អភិវិសិដ្ឋេន ញាណេន ន ជានន្តោ។ អបរិជានន្តិ ន បរិជានន្តោ។ យោ ហិ សព្ពំ តេភូមកធម្មជាតំ បរិជានាតិ, សោ តីហិ បរិញ្ញាហិ បរិជានាតិ – ញាតបរិញ្ញាយ, តីរណបរិញ្ញាយ, បហានបរិញ្ញាយ។ តត្ថ កតមា ញាតបរិញ្ញា? សព្ពំ តេភូមកំ នាមរូបំ – ‘‘ឥទំ រូបំ, ឯត្តកំ រូបំ, ន ឥតោ ភិយ្យោ។ ឥទំ នាមំ, ឯត្តកំ នាមំ, ន ឥតោ ភិយ្យោ’’តិ ភូតប្បសាទាទិប្បភេទំ រូបំ, ផស្សាទិប្បភេទំ នាមញ្ច, លក្ខណរសបច្ចុបដ្ឋានបទដ្ឋានតោ វវត្ថបេតិ។ តស្ស អវិជ្ជាទិកញ្ច បច្ចយំ បរិគ្គណ្ហាតិ។ អយំ ញាតបរិញ្ញា។ កតមា តីរណបរិញ្ញា? ឯវំ ញាតំ កត្វា តំ សព្ពំ តីរេតិ អនិច្ចតោ ទុក្ខតោ រោគតោតិ ទ្វាចត្តាលីសាយ អាការេហិ។ អយំ តីរណបរិញ្ញា។ កតមា បហានបរិញ្ញា? ឯវំ តីរយិត្វា អគ្គមគ្គេន សព្ពស្មិំ ឆន្ទរាគំ បជហតិ។ អយំ បហានបរិញ្ញា។
Anabhijānanti ‘‘ime dhammā kusalā, ime akusalā, ime sāvajjā, ime anavajjā’’tiādinā ‘‘ime pañcakkhandhā, imāni dvādasāyatanāni, imā aṭṭhārasa dhātuyo, idaṃ dukkhaṃ ariyasaccaṃ, ayaṃ dukkhasamudayo ariyasacca’’nti ca ādinā sabbe abhiññeyye dhamme aviparītasabhāvato anabhijānanto abhivisiṭṭhena ñāṇena na jānanto. Aparijānanti na parijānanto. Yo hi sabbaṃ tebhūmakadhammajātaṃ parijānāti, so tīhi pariññāhi parijānāti – ñātapariññāya, tīraṇapariññāya, pahānapariññāya. Tattha katamā ñātapariññā? Sabbaṃ tebhūmakaṃ nāmarūpaṃ – ‘‘idaṃ rūpaṃ, ettakaṃ rūpaṃ, na ito bhiyyo. Idaṃ nāmaṃ, ettakaṃ nāmaṃ, na ito bhiyyo’’ti bhūtappasādādippabhedaṃ rūpaṃ, phassādippabhedaṃ nāmañca, lakkhaṇarasapaccupaṭṭhānapadaṭṭhānato vavatthapeti. Tassa avijjādikañca paccayaṃ pariggaṇhāti. Ayaṃ ñātapariññā. Katamā tīraṇapariññā? Evaṃ ñātaṃ katvā taṃ sabbaṃ tīreti aniccato dukkhato rogatoti dvācattālīsāya ākārehi. Ayaṃ tīraṇapariññā. Katamā pahānapariññā? Evaṃ tīrayitvā aggamaggena sabbasmiṃ chandarāgaṃ pajahati. Ayaṃ pahānapariññā.
ទិដ្ឋិវិសុទ្ធិកង្ខាវិតរណវិសុទ្ធិយោបិ ញាតបរិញ្ញា។ មគ្គាមគ្គបដិបទាញាណទស្សនវិសុទ្ធិយោ កលាបសម្មសនាទិអនុលោមបរិយោសានា វា បញ្ញា តីរណបរិញ្ញា។ អរិយមគ្គេន បជហនំ បហានបរិញ្ញា។ យោ សព្ពំ បរិជានាតិ, សោ ឥមាហិ តីហិ បរិញ្ញាហិ បរិជានាតិ។ ឥធ បន វិរាគប្បហានានំ បដិក្ខេបវសេន វិសុំ គហិតត្តា ញាតបរិញ្ញាយ តីរណបរិញ្ញាយ ច វសេន បរិជាននា វេទិតព្ពា។ យោ បនេវំ ន បរិជានាតិ, តំ សន្ធាយ វុត្តំ ‘‘អបរិជាន’’ន្តិ។
Diṭṭhivisuddhikaṅkhāvitaraṇavisuddhiyopi ñātapariññā. Maggāmaggapaṭipadāñāṇadassanavisuddhiyo kalāpasammasanādianulomapariyosānā vā paññā tīraṇapariññā. Ariyamaggena pajahanaṃ pahānapariññā. Yo sabbaṃ parijānāti, so imāhi tīhi pariññāhi parijānāti. Idha pana virāgappahānānaṃ paṭikkhepavasena visuṃ gahitattā ñātapariññāya tīraṇapariññāya ca vasena parijānanā veditabbā. Yo panevaṃ na parijānāti, taṃ sandhāya vuttaṃ ‘‘aparijāna’’nti.
តត្ថ ចិត្តំ អវិរាជយន្តិ តស្មិំ អភិញ្ញេយ្យវិសេសេ បរិញ្ញេយ្យេ អត្តនោ ចិត្តសន្តានំ ន វិរាជយំ, ន វិរជ្ជន្តោ; យថា តត្ថ រាគោ ន ហោតិ, ឯវំ វិរាគានុបស្សនំ ន ឧប្បាទេន្តោតិ អត្ថោ។ អប្បជហន្តិ វិបស្សនាបញ្ញាសហិតាយ មគ្គបញ្ញាយ តត្ថ បហាតព្ពយុត្តកំ កិលេសវដ្ដំ អនវសេសតោ ន បជហន្តោ។ យថា ចេតំ, ឯវំ អភិជាននាទយោបិ មិស្សកមគ្គវសេន វេទិតព្ពា។ បុព្ពភាគេ ហិ នានាចិត្តវសេន ញាតតីរណបហានបរិញ្ញាហិ កមេន អភិជាននាទីនិ សម្បាទេត្វា មគ្គកាលេ ឯកក្ខណេនេវ កិច្ចវសេន តំ សព្ពំ និប្ផាទេន្តំ ឯកមេវ ញាណំ បវត្តតីតិ។ អភព្ពោ ទុក្ខក្ខយាយាតិ និព្ពានាយ សកលស្ស វដ្ដទុក្ខស្ស ខេបនាយ ន ភព្ពោ, នាលំ ន សមត្ថោតិ អត្ថោ។
Tattha cittaṃ avirājayanti tasmiṃ abhiññeyyavisese pariññeyye attano cittasantānaṃ na virājayaṃ, na virajjanto; yathā tattha rāgo na hoti, evaṃ virāgānupassanaṃ na uppādentoti attho. Appajahanti vipassanāpaññāsahitāya maggapaññāya tattha pahātabbayuttakaṃ kilesavaṭṭaṃ anavasesato na pajahanto. Yathā cetaṃ, evaṃ abhijānanādayopi missakamaggavasena veditabbā. Pubbabhāge hi nānācittavasena ñātatīraṇapahānapariññāhi kamena abhijānanādīni sampādetvā maggakāle ekakkhaṇeneva kiccavasena taṃ sabbaṃ nipphādentaṃ ekameva ñāṇaṃ pavattatīti. Abhabbo dukkhakkhayāyāti nibbānāya sakalassa vaṭṭadukkhassa khepanāya na bhabbo, nālaṃ na samatthoti attho.
សព្ពញ្ច ខោតិ ឯត្ថ ច-សទ្ទោ ព្យតិរេកេ, ខោ-សទ្ទោ អវធារណេ។ តទុភយេន អភិជាននាទិតោ លទ្ធព្ពំ វិសេសំ ទុក្ខក្ខយស្ស ច ឯកន្តការណំ ទីបេតិ។ អភិជាននាទីសុ យំ វត្តព្ពំ, តំ វុត្តមេវ។ តត្ថ បន បដិក្ខេបវសេន វុត្តំ, ឥធ វិធានវសេន វេទិតព្ពំ។ អយមេវ វិសេសោ។ អបិច អភិជានន្តិ ឧបាទានក្ខន្ធបញ្ចកសង្ខាតំ សក្កាយសព្ពំ សរូបតោ បច្ចយតោ ច ញាណស្ស អភិមុខីករណវសេន អភិជានន្តោ ហុត្វា អភាវាការាទិបរិគ្គហេន តំ អនិច្ចាទិលក្ខណេហិ បរិច្ឆិជ្ជមានវសេន បរិជានន្តោ។ វិរាជយន្តិ សម្មទេវស្ស អនិច្ចតាទិអវពោធេន ឧប្បន្នភយាទីនវនិព្ពិទាទិញាណានុភាវេន អត្តនោ ចិត្តំ វិរត្តំ ករោន្តោ តត្ថ អណុមត្តម្បិ រាគំ អនុប្បាទេន្តោ។ បជហន្តិ វុដ្ឋានគាមិនិវិបស្សនាសហិតាយ មគ្គបញ្ញាយ សមុទយបក្ខិយំ កិលេសវដ្ដំ បជហន្តោ សមុច្ឆិន្ទន្តោ។ ភព្ពោ ទុក្ខក្ខយាយាតិ ឯវំ កិលេសមលប្បហានេនេវ សព្ពស្ស កម្មវដ្ដស្ស បរិក្ខីណត្តា អនវសេសវិបាកវដ្ដខេបនាយ សកលសំសារវដ្ដទុក្ខបរិក្ខយភូតាយ វា អនុបាទិសេសាយ និព្ពានធាតុយា ភព្ពោ ឯកន្តេនេតំ បាបុណិតុន្តិ ឯវមេត្ថ អត្ថោ ទដ្ឋព្ពោ។
Sabbañca khoti ettha ca-saddo byatireke, kho-saddo avadhāraṇe. Tadubhayena abhijānanādito laddhabbaṃ visesaṃ dukkhakkhayassa ca ekantakāraṇaṃ dīpeti. Abhijānanādīsu yaṃ vattabbaṃ, taṃ vuttameva. Tattha pana paṭikkhepavasena vuttaṃ, idha vidhānavasena veditabbaṃ. Ayameva viseso. Apica abhijānanti upādānakkhandhapañcakasaṅkhātaṃ sakkāyasabbaṃ sarūpato paccayato ca ñāṇassa abhimukhīkaraṇavasena abhijānanto hutvā abhāvākārādipariggahena taṃ aniccādilakkhaṇehi paricchijjamānavasena parijānanto. Virājayanti sammadevassa aniccatādiavabodhena uppannabhayādīnavanibbidādiñāṇānubhāvena attano cittaṃ virattaṃ karonto tattha aṇumattampi rāgaṃ anuppādento. Pajahanti vuṭṭhānagāminivipassanāsahitāya maggapaññāya samudayapakkhiyaṃ kilesavaṭṭaṃ pajahanto samucchindanto. Bhabbo dukkhakkhayāyāti evaṃ kilesamalappahāneneva sabbassa kammavaṭṭassa parikkhīṇattā anavasesavipākavaṭṭakhepanāya sakalasaṃsāravaṭṭadukkhaparikkhayabhūtāya vā anupādisesāya nibbānadhātuyā bhabbo ekantenetaṃ pāpuṇitunti evamettha attho daṭṭhabbo.
យោ សព្ពំ សព្ពតោ ញត្វាតិ យោ យុត្តយោគោ អារទ្ធវិបស្សកោ សព្ពំ តេភូមកធម្មជាតំ សព្ពតោ សព្ពភាគេន កុសលាទិក្ខន្ធាទិវិភាគតោ ទុក្ខាទិបីឡនាទិវិភាគតោ ច។ អថ វា សព្ពតោតិ សព្ពស្មា កក្ខឡផុសនាទិលក្ខណាទិតោ អនិច្ចាទិតោ ចាតិ សព្ពាការតោ ជានិត្វា វិបស្សនាបុព្ពង្គមេន មគ្គញាណេន បដិវិជ្ឈិត្វា, វិបស្សនាញាណេនេវ វា ជាននហេតុ។ សព្ពត្ថេសុ ន រជ្ជតីតិ សព្ពេសុ អតីតាទិវសេន អនេកភេទភិន្នេសុ សក្កាយធម្មេសុ ន រជ្ជតិ, អរិយមគ្គាធិគមេន រាគំ ន ជនេតិ។ ឥមិនាស្ស តណ្ហាគាហស្ស អភាវំ ទស្សេន្តោ តំ និមិត្តត្តា ទិដ្ឋមានគ្គាហានំ ‘‘ឯតំ មម ឯសោហមស្មិ, ឯសោ មេ អត្តា’’តិ ឥមស្ស មិច្ឆាគាហត្តយស្សបិ អភាវំ ទស្សេតិ។ ស វេតិ ឯត្ថ ស-ឥតិ និបាតមត្តំ។ វេ-តិ ព្យត្តំ, ឯកំសេនាតិ វា ឯតស្មិំ អត្ថេ និបាតោ។ សព្ពបរិញ្ញាតិ សព្ពបរិជាននតោ, យថាវុត្តស្ស សព្ពស្ស អភិសមយវសេន បរិជាននតោ។ សោតិ យថាវុត្តោ យោគាវចរោ, អរិយោ ឯវ វា។ សព្ពទុក្ខមុបច្ចគាតិ សព្ពំ វដ្ដទុក្ខំ អច្ចគា អតិក្កមិ, សមតិក្កមីតិ អត្ថោ។
Yo sabbaṃ sabbato ñatvāti yo yuttayogo āraddhavipassako sabbaṃ tebhūmakadhammajātaṃ sabbato sabbabhāgena kusalādikkhandhādivibhāgato dukkhādipīḷanādivibhāgato ca. Atha vā sabbatoti sabbasmā kakkhaḷaphusanādilakkhaṇādito aniccādito cāti sabbākārato jānitvā vipassanāpubbaṅgamena maggañāṇena paṭivijjhitvā, vipassanāñāṇeneva vā jānanahetu. Sabbatthesu na rajjatīti sabbesu atītādivasena anekabhedabhinnesu sakkāyadhammesu na rajjati, ariyamaggādhigamena rāgaṃ na janeti. Imināssa taṇhāgāhassa abhāvaṃ dassento taṃ nimittattā diṭṭhamānaggāhānaṃ ‘‘etaṃ mama esohamasmi, eso me attā’’ti imassa micchāgāhattayassapi abhāvaṃ dasseti. Sa veti ettha sa-iti nipātamattaṃ. Ve-ti byattaṃ, ekaṃsenāti vā etasmiṃ atthe nipāto. Sabbapariññāti sabbaparijānanato, yathāvuttassa sabbassa abhisamayavasena parijānanato. Soti yathāvutto yogāvacaro, ariyo eva vā. Sabbadukkhamupaccagāti sabbaṃ vaṭṭadukkhaṃ accagā atikkami, samatikkamīti attho.
សត្តមសុត្តវណ្ណនា និដ្ឋិតា។
Sattamasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / ខុទ្ទកនិកាយ • Khuddakanikāya / ឥតិវុត្តកបាឡិ • Itivuttakapāḷi / ៧. សព្ពបរិញ្ញាសុត្តំ • 7. Sabbapariññāsuttaṃ
