| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / สโมฺมหวิโนทนี-อฎฺฐกถา • Sammohavinodanī-aṭṭhakathā |
๑๘. ธมฺมหทยวิภโงฺค
18. Dhammahadayavibhaṅgo
๑. สพฺพสงฺคาหิกวารวณฺณนา
1. Sabbasaṅgāhikavāravaṇṇanā
๙๗๘. อิทานิ ตทนนฺตเร ธมฺมหทยวิภเงฺค ปาฬิปริเจฺฉโท ตาว เอวํ เวทิตโพฺพ – เอตฺถ หิ อาทิโตว ขนฺธาทีนํ ทฺวาทสนฺนํ โกฎฺฐาสานํ วเสน สพฺพสงฺคาหิกวาโร นาม วุโตฺตฯ ทุติโย เตสํเยว ธมฺมานํ กามธาตุอาทีสุ อุปฺปตฺตานุปฺปตฺติทสฺสนวาโร นามฯ ตติโย ตเตฺถว ปริยาปนฺนาปริยาปนฺนทสฺสนวาโร นามฯ จตุโตฺถ ตีสุ ภูมีสุ อุปฺปตฺติกฺขเณ วิชฺชมานาวิชฺชมานธมฺมทสฺสนวาโร นามฯ ปญฺจโม เตสํ ธมฺมานํ ภูมนฺตรวเสน ทสฺสนวาโร นามฯ ฉโฎฺฐ คตีสุ อุปฺปาทกกมฺมอายุปฺปมาณทสฺสนวาโร นามฯ สตฺตโม อภิเญฺญยฺยาทิวาโร นามฯ อฎฺฐโม สารมฺมณานารมฺมณวาโร นามฯ นวโม เตสํ ขนฺธาทิธมฺมานํ ทิฎฺฐสุตาทิวเสน สงฺคเหตฺวา ทสฺสนวาโร นามฯ ทสโม กุสลตฺติกาทิวเสน สงฺคเหตฺวา ทสฺสนวาโร นามฯ
978. Idāni tadanantare dhammahadayavibhaṅge pāḷiparicchedo tāva evaṃ veditabbo – ettha hi āditova khandhādīnaṃ dvādasannaṃ koṭṭhāsānaṃ vasena sabbasaṅgāhikavāro nāma vutto. Dutiyo tesaṃyeva dhammānaṃ kāmadhātuādīsu uppattānuppattidassanavāro nāma. Tatiyo tattheva pariyāpannāpariyāpannadassanavāro nāma. Catuttho tīsu bhūmīsu uppattikkhaṇe vijjamānāvijjamānadhammadassanavāro nāma. Pañcamo tesaṃ dhammānaṃ bhūmantaravasena dassanavāro nāma. Chaṭṭho gatīsu uppādakakammaāyuppamāṇadassanavāro nāma. Sattamo abhiññeyyādivāro nāma. Aṭṭhamo sārammaṇānārammaṇavāro nāma. Navamo tesaṃ khandhādidhammānaṃ diṭṭhasutādivasena saṅgahetvā dassanavāro nāma. Dasamo kusalattikādivasena saṅgahetvā dassanavāro nāma.
๙๗๙. เอวํ ทสหิ วาเรหิ ปริจฺฉินฺนาย ปาฬิยา ปฐเม ตาว สพฺพสงฺคาหิกวาเร ‘‘อวีจิโต ยาว ภวคฺคํ เอตฺถนฺตเร กติ ขนฺธา’’ติ ปุจฺฉิเต ‘‘เอโกติ วา…เป.… จตฺตาโรติ วา ฉาติ วา อวตฺวา ปญฺจาติ วตฺตุํ สมโตฺถ อโญฺญ นตฺถี’’ติ อตฺตโน ญาณพลํ ทีเปโนฺต ปญฺจกฺขนฺธาติ ปุจฺฉานุรูปํ วิสฺสชฺชนํ อาหฯ ยถาปุจฺฉํ วิสฺสชฺชนญฺหิ สพฺพญฺญุพฺยากรณํ นามาติ วุจฺจติฯ ทฺวาทสายตนานีติอาทีสุปิ เอเสว นโยฯ รูปกฺขนฺธาทีนํ ปเภโท ขนฺธวิภงฺคาทีสุ วุตฺตนเยเนว เวทิตโพฺพฯ
979. Evaṃ dasahi vārehi paricchinnāya pāḷiyā paṭhame tāva sabbasaṅgāhikavāre ‘‘avīcito yāva bhavaggaṃ etthantare kati khandhā’’ti pucchite ‘‘ekoti vā…pe… cattāroti vā chāti vā avatvā pañcāti vattuṃ samattho añño natthī’’ti attano ñāṇabalaṃ dīpento pañcakkhandhāti pucchānurūpaṃ vissajjanaṃ āha. Yathāpucchaṃ vissajjanañhi sabbaññubyākaraṇaṃ nāmāti vuccati. Dvādasāyatanānītiādīsupi eseva nayo. Rūpakkhandhādīnaṃ pabhedo khandhavibhaṅgādīsu vuttanayeneva veditabbo.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / อภิธมฺมปิฎก • Abhidhammapiṭaka / วิภงฺคปาฬิ • Vibhaṅgapāḷi / ๑๘. ธมฺมหทยวิภโงฺค • 18. Dhammahadayavibhaṅgo
ฎีกา • Tīkā / อภิธมฺมปิฎก (ฎีกา) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / วิภงฺค-มูลฎีกา • Vibhaṅga-mūlaṭīkā / ๑๘. ธมฺมหทยวิภโงฺค • 18. Dhammahadayavibhaṅgo
ฎีกา • Tīkā / อภิธมฺมปิฎก (ฎีกา) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / วิภงฺค-อนุฎีกา • Vibhaṅga-anuṭīkā / ๑๘. ธมฺมหทยวิภโงฺค • 18. Dhammahadayavibhaṅgo
