| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / សំយុត្តនិកាយ (ដីកា) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
៤. សតុល្លបកាយិកវគ្គោ
4. Satullapakāyikavaggo
១. សព្ភិសុត្តវណ្ណនា
1. Sabbhisuttavaṇṇanā
៣១. សតំ សាធូនំ សរណគមនសីលាទិភេទស្ស ធម្មស្ស ឧល្លបនតោ, អត្តនោ វា បុព្ពេនិវាសានុស្សតិយា តស្ស ធម្មស្ស ឧល្លបនតោ កថនតោ សតុល្លបា, ទេវតា, តាសំ កាយោ សមូហោ, តត្ថ ភវាតិ សតុល្លបកាយិកា។ តេនាហ ‘‘សតំ ធម្ម’’ន្តិអាទិ។ សមាទានវសេន ឧល្លបេត្វា, ន វណ្ណនាកថនមត្តេន តត្រាតិ តស្មិំ តាសំ ទេវតានំ សតុល្លបកាយិកភាវេ។ ឥទំ វត្ថូតិ ឥទំ ការណំ។ សមុទ្ទវាណិជាតិ សំយត្តិកា។ ខិត្តសរវេគេនាតិ ជិយាមុត្តសរសទិសវេគេន, សីឃឱឃេនាតិ អត្ថោ។ ឧប្បតតីតិ ឧប្បាតោ។ ឧប្បាតេ ភវំ ព្យសនំ ឧប្បាតិកំ។ បតិដ្ឋាតិ ហិតបតិដ្ឋា។ បរលោកេ ហិតសុខាវហំ អភយការណំ។ ជង្ឃសតន្តិ មនុស្សសតំ។ ជង្ឃាសីសេន ហិ មនុស្សេ វទតិ សហចារិភាវតោ។ អគ្គហេសិ បញ្ចសីលានិ។ អាសន្នានាសន្នេសុ អាសន្នស្សេវ បឋមំ វិបច្ចនតោ ‘‘អាសន្នកាលេ គហិតសីលំ និស្សាយា’’តិ វុត្តំ។ ឃដាវសេនាតិ សមូហវសេន។
31. Sataṃ sādhūnaṃ saraṇagamanasīlādibhedassa dhammassa ullapanato, attano vā pubbenivāsānussatiyā tassa dhammassa ullapanato kathanato satullapā, devatā, tāsaṃ kāyo samūho, tattha bhavāti satullapakāyikā. Tenāha ‘‘sataṃ dhamma’’ntiādi. Samādānavasena ullapetvā, na vaṇṇanākathanamattena tatrāti tasmiṃ tāsaṃ devatānaṃ satullapakāyikabhāve. Idaṃ vatthūti idaṃ kāraṇaṃ. Samuddavāṇijāti saṃyattikā. Khittasaravegenāti jiyāmuttasarasadisavegena, sīghaoghenāti attho. Uppatatīti uppāto. Uppāte bhavaṃ byasanaṃ uppātikaṃ. Patiṭṭhāti hitapatiṭṭhā. Paraloke hitasukhāvahaṃ abhayakāraṇaṃ. Jaṅghasatanti manussasataṃ. Jaṅghāsīsena hi manusse vadati sahacāribhāvato. Aggahesi pañcasīlāni. Āsannānāsannesu āsannasseva paṭhamaṃ vipaccanato ‘‘āsannakāle gahitasīlaṃ nissāyā’’ti vuttaṃ. Ghaṭāvasenāti samūhavasena.
សព្ភីតិ សាធូហិ។ តេ ហិ សបរហិតសាធនតោ បាសំសតាយ សន្តគុណតាយ ច សន្តោតិ វុច្ចតិ។ តេ បន យស្មា បណ្ឌិតលក្ខណេហិ សមន្នាគតា ហោន្តិ, តស្មា ‘‘បណ្ឌិតេហី’’តិ អាហ។ សមាសេថាតិ សំវសេថាតិ អយមេត្ថ អធិប្បាយោតិ អាហ ‘‘សព្ពឥរិយាបថេ’’តិអាទិ។ មិត្តសន្ថវន្តិ មេត្តិសន្ធានំ។ សត្តានំ ហិតេសិតាលក្ខណា ហិ មេត្តិ, សា ច ញាណសហិតា ញាណបុព្ពង្គមាវាតិ មិត្តសន្ថវោ អសំកិលិដ្ឋោ, ឥតរោ សំកិលិដ្ឋោតិ អាហ ‘‘ន កេនចិ សទ្ធិំ កាតព្ពោ’’តិ។ សទ្ធម្មន្តិ ទិដ្ឋធម្មិកាទិហិតាវហំ សុន្ទរធម្មំ។ សេយ្យោតិ ហិតវឌ្ឍនតាទិ វុត្តន្តិ អាហ ‘‘វឌ្ឍី’’តិ។
Sabbhīti sādhūhi. Te hi saparahitasādhanato pāsaṃsatāya santaguṇatāya ca santoti vuccati. Te pana yasmā paṇḍitalakkhaṇehi samannāgatā honti, tasmā ‘‘paṇḍitehī’’ti āha. Samāsethāti saṃvasethāti ayamettha adhippāyoti āha ‘‘sabbairiyāpathe’’tiādi. Mittasanthavanti mettisandhānaṃ. Sattānaṃ hitesitālakkhaṇā hi metti, sā ca ñāṇasahitā ñāṇapubbaṅgamāvāti mittasanthavo asaṃkiliṭṭho, itaro saṃkiliṭṭhoti āha ‘‘na kenaci saddhiṃ kātabbo’’ti. Saddhammanti diṭṭhadhammikādihitāvahaṃ sundaradhammaṃ. Seyyoti hitavaḍḍhanatādi vuttanti āha ‘‘vaḍḍhī’’ti.
សតំ សាធូនំ, បណ្ឌិតានន្តិ អយមេត្ថ អត្ថោ។ តប្បដិយោគវិសយត្តា អញ្ញ-សទ្ទស្ស វុត្តំ ‘‘អញ្ញតោ អន្ធពាលតោ’’តិ។ សោកនិមិត្តំ សោកការណំ ឧត្តរបទលោបេន ឥធ សោកសទ្ទេន គហិតន្តិ អាហ ‘‘សោកវត្ថូន’’ន្តិអាទិ។ សោកវត្ថូនិ នាម ចោរាទយោ អច្ឆិន្ទនាទិវសេន បរេសំ សោកករណតោ។ សោកានុគតា សោកប្បត្តា។
Sataṃ sādhūnaṃ, paṇḍitānanti ayamettha attho. Tappaṭiyogavisayattā añña-saddassa vuttaṃ ‘‘aññatoandhabālato’’ti. Sokanimittaṃ sokakāraṇaṃ uttarapadalopena idha sokasaddena gahitanti āha ‘‘sokavatthūna’’ntiādi. Sokavatthūni nāma corādayo acchindanādivasena paresaṃ sokakaraṇato. Sokānugatā sokappattā.
ថេរស្សាតិ សំកិច្ចត្ថេរស្ស។ អត្តនោ ភគិនិយា ជេដ្ឋត្តា ‘‘តុម្ហេ’’តិ អាហ។ អយំ ‘‘ឥធ ចោរា បដិបជ្ជិំសូ’’តិ អម្ហេ តិណាយបិ ន មញ្ញតីតិ ចិន្តេត្វា ឯកច្ចេ ‘‘មារេម ន’’ន្តិ អាហំសុ។ ករុណាយ ឯកច្ចេ ‘‘វិស្សជ្ជេមា’’តិ អាហំសុ។ មន្តេត្វាតិ ភាសេត្វា។
Therassāti saṃkiccattherassa. Attano bhaginiyā jeṭṭhattā ‘‘tumhe’’ti āha. Ayaṃ ‘‘idha corā paṭipajjiṃsū’’ti amhe tiṇāyapi na maññatīti cintetvā ekacce ‘‘mārema na’’nti āhaṃsu. Karuṇāya ekacce ‘‘vissajjemā’’ti āhaṃsu. Mantetvāti bhāsetvā.
អហុ អហោសិ, ភូតបុព្ពន្តិ អត្ថោ។ អរញ្ញស្មិំ ព្រហាវនេតិ តាទិសេ ព្រហាវនេ, មហារញ្ញេ និវាសីតិ អត្ថោ ចេតោតិ ព្យាធោ។ កូដានីតិ វាកុរាទយោ។ ឱឌ្ឌេត្វាតិ សជ្ជេត្វា។ សសកន្តិ បេលកំ ឧព្ពិគ្គាតិ ភីតតសិតា។ ឯករត្តិន្តិ ឯករត្តេនេវ។ ធនជានីតិ បរិព្ពយវសេន អទ្ធិកេហិ លទ្ធព្ពធនតោ ហានិ, ‘‘សមណម្បិ នាម ហន្តិ, កិំ អម្ហេសុ លជ្ជិស្សតី’’តិ អទ្ធិកានំ អនាគមនតោ ឯកទិវសំ លទ្ធព្ពបរិព្ពយម្បិ ន លភិស្សន្តីតិ អធិប្បាយោ។
Ahu ahosi, bhūtapubbanti attho. Araññasmiṃ brahāvaneti tādise brahāvane, mahāraññe nivāsīti attho cetoti byādho. Kūṭānīti vākurādayo. Oḍḍetvāti sajjetvā. Sasakanti pelakaṃ ubbiggāti bhītatasitā. Ekarattinti ekaratteneva. Dhanajānīti paribbayavasena addhikehi laddhabbadhanato hāni, ‘‘samaṇampi nāma hanti, kiṃ amhesu lajjissatī’’ti addhikānaṃ anāgamanato ekadivasaṃ laddhabbaparibbayampi na labhissantīti adhippāyo.
ញាតយោបិ មាតាបិតុភាតុភគិនិអាទិកេ ញាតកេ។ តេ កិរ អធិមុត្តស្ស ភគិនិយា សន្តិកំ ឧបគច្ឆន្តា អន្តរាមគ្គេ តេន សមាគតា, អធិមុត្តោ សច្ចវាចំ អនុរក្ខន្តោ ចោរភយំ តេសំ នារោចេសិ។ តេន វុត្តំ ‘‘តេសម្បី’’តិអាទិ។ តំ និស្សាយ បព្ពជិតត្តា ‘‘អធិមុត្តសាមណេរស្ស សន្តិកេ’’តិ វុត្តំ, ន ឧបសម្បទាចរិយោ ហុត្វា។ តេនាហ ‘‘អត្តនោ អន្តេវាសិកេ កត្វា’’តិ។ សច្ចានុរក្ខណេន អនុត្តរគុណាធិគមេន ច ញាតិមជ្ឈេ វិរោចតិ។
Ñātayopi mātāpitubhātubhaginiādike ñātake. Te kira adhimuttassa bhaginiyā santikaṃ upagacchantā antarāmagge tena samāgatā, adhimutto saccavācaṃ anurakkhanto corabhayaṃ tesaṃ nārocesi. Tena vuttaṃ ‘‘tesampī’’tiādi. Taṃ nissāya pabbajitattā ‘‘adhimuttasāmaṇerassa santike’’ti vuttaṃ, na upasampadācariyo hutvā. Tenāha ‘‘attano antevāsike katvā’’ti. Saccānurakkhaṇena anuttaraguṇādhigamena ca ñātimajjhe virocati.
សាតតន្តិ សតតំ។ ស-សទ្ទស្ស ហិ ឥធ សាភាវោ យថា ‘‘សារាគោ’’តិអាទីសុ។ សាតភាវោ វា សាតតន្តិ អាហ ‘‘សុខំ វា’’តិ។ ការណេនាតិ តេន តេន ការណេន។ សព្ពាសំ តាសំ វចនំ សុភាសិតំ, ភគវតោ បន ឧក្កំសគតំ សុភាសិតមេវ។ ស្វាយមត្ថោ តំតំគាថាបទេនេវ វិញ្ញាយតីតិ តំ នីហរិត្វា ទស្សេតុំ ‘‘ន កេវល’’ន្តិអាទិ វុត្តំ។ តេន សប្បុរិសូបសំសេវសទ្ធម្មាភិយោគោ យថា សត្តានំ វឌ្ឍិយា បញ្ញាបដិលាភស្ស ឯកន្តិកំ ការណំ, ឯវំ សោកបច្ចយេ សតិ វិសោកភាវស្ស, ញាតិមជ្ឈេ សោភាយ, សុគតិគមនស្ស, ចិរំ សុខដ្ឋានស្ស, វដ្ដទុក្ខមោចនស្សបិ អញ្ញាសាធារណំ ហោតីតិ វុត្តមេវាតិ ទដ្ឋព្ពំ។
Sātatanti satataṃ. Sa-saddassa hi idha sābhāvo yathā ‘‘sārāgo’’tiādīsu. Sātabhāvo vā sātatanti āha ‘‘sukhaṃ vā’’ti. Kāraṇenāti tena tena kāraṇena. Sabbāsaṃ tāsaṃ vacanaṃ subhāsitaṃ, bhagavato pana ukkaṃsagataṃ subhāsitameva. Svāyamattho taṃtaṃgāthāpadeneva viññāyatīti taṃ nīharitvā dassetuṃ ‘‘na kevala’’ntiādi vuttaṃ. Tena sappurisūpasaṃsevasaddhammābhiyogo yathā sattānaṃ vaḍḍhiyā paññāpaṭilābhassa ekantikaṃ kāraṇaṃ, evaṃ sokapaccaye sati visokabhāvassa, ñātimajjhe sobhāya, sugatigamanassa, ciraṃ sukhaṭṭhānassa, vaṭṭadukkhamocanassapi aññāsādhāraṇaṃ hotīti vuttamevāti daṭṭhabbaṃ.
សព្ភិសុត្តវណ្ណនា និដ្ឋិតា។
Sabbhisuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / សំយុត្តនិកាយ • Saṃyuttanikāya / ១. សព្ភិសុត្តំ • 1. Sabbhisuttaṃ
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / សុត្តបិដក (អដ្ឋកថា) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / សំយុត្តនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ១. សព្ភិសុត្តវណ្ណនា • 1. Sabbhisuttavaṇṇanā
