| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / सुत्तनिपातपाळि • Suttanipātapāḷi |
६. सभियसुत्तं
6. Sabhiyasuttaṃ
एवं मे सुतं – एकं समयं भगवा राजगहे विहरति वेळुवने कलन्दकनिवापे। तेन खो पन समयेन सभियस्स परिब्बाजकस्स पुराणसालोहिताय देवताय पञ्हा उद्दिट्ठा होन्ति – ‘‘यो ते, सभिय, समणो वा ब्राह्मणो वा इमे पञ्हे पुट्ठो ब्याकरोति तस्स सन्तिके ब्रह्मचरियं चरेय्यासी’’ति।
Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā rājagahe viharati veḷuvane kalandakanivāpe. Tena kho pana samayena sabhiyassa paribbājakassa purāṇasālohitāya devatāya pañhā uddiṭṭhā honti – ‘‘yo te, sabhiya, samaṇo vā brāhmaṇo vā ime pañhe puṭṭho byākaroti tassa santike brahmacariyaṃ careyyāsī’’ti.
अथ खो सभियो परिब्बाजको तस्सा देवताय सन्तिके ते पञ्हे उग्गहेत्वा ये ते समणब्राह्मणा सङ्घिनो गणिनो गणाचरिया ञाता यसस्सिनो तित्थकरा साधुसम्मता बहुजनस्स, सेय्यथिदं – पूरणो कस्सपो मक्खलिगोसालो अजितो केसकम्बलो पकुधो 1 कच्चानो सञ्चयो 2 बेलट्ठपुत्तो 3 निगण्ठो नाटपुत्तो 4, ते उपसङ्कमित्वा ते पञ्हे पुच्छति। ते सभियेन परिब्बाजकेन पञ्हे पुट्ठा न सम्पायन्ति; असम्पायन्ता कोपञ्च दोसञ्च अप्पच्चयञ्च पातुकरोन्ति। अपि च सभियं येव परिब्बाजकं पटिपुच्छन्ति।
Atha kho sabhiyo paribbājako tassā devatāya santike te pañhe uggahetvā ye te samaṇabrāhmaṇā saṅghino gaṇino gaṇācariyā ñātā yasassino titthakarā sādhusammatā bahujanassa, seyyathidaṃ – pūraṇo kassapo makkhaligosālo ajito kesakambalo pakudho 5 kaccāno sañcayo 6 belaṭṭhaputto 7 nigaṇṭho nāṭaputto 8, te upasaṅkamitvā te pañhe pucchati. Te sabhiyena paribbājakena pañhe puṭṭhā na sampāyanti; asampāyantā kopañca dosañca appaccayañca pātukaronti. Api ca sabhiyaṃ yeva paribbājakaṃ paṭipucchanti.
अथ खो सभियस्स परिब्बाजकस्स एतदहोसि – ‘‘ये खो ते भोन्तो समणब्राह्मणा सङ्घिनो गणिनो गणाचरिया ञाता यसस्सिनो तित्थकरा साधुसम्मता बहुजनस्स, सेय्यथिदं – पूरणो कस्सपो…पे॰… निगण्ठो नाटपुत्तो, ते मया पञ्हे पुट्ठा न सम्पायन्ति, असम्पायन्ता कोपञ्च दोसञ्च अप्पच्चयञ्च पातुकरोन्ति; अपि च मञ्ञेवेत्थ पटिपुच्छन्ति। यन्नून्नाहं हीनायावत्तित्वा कामे परिभुञ्जेय्य’’न्ति।
Atha kho sabhiyassa paribbājakassa etadahosi – ‘‘ye kho te bhonto samaṇabrāhmaṇā saṅghino gaṇino gaṇācariyā ñātā yasassino titthakarā sādhusammatā bahujanassa, seyyathidaṃ – pūraṇo kassapo…pe… nigaṇṭho nāṭaputto, te mayā pañhe puṭṭhā na sampāyanti, asampāyantā kopañca dosañca appaccayañca pātukaronti; api ca maññevettha paṭipucchanti. Yannūnnāhaṃ hīnāyāvattitvā kāme paribhuñjeyya’’nti.
अथ खो सभियस्स परिब्बाजकस्स एतदहोसि – ‘‘अयम्पि खो समणो गोतमो सङ्घी चेव गणी च गणाचरियो च ञातो यसस्सी तित्थकरो साधुसम्मतो बहुजनस्स; यंनूनाहं समणं गोतमं उपसङ्कमित्वा इमे पञ्हे पुच्छेय्य’’न्ति।
Atha kho sabhiyassa paribbājakassa etadahosi – ‘‘ayampi kho samaṇo gotamo saṅghī ceva gaṇī ca gaṇācariyo ca ñāto yasassī titthakaro sādhusammato bahujanassa; yaṃnūnāhaṃ samaṇaṃ gotamaṃ upasaṅkamitvā ime pañhe puccheyya’’nti.
अथ खो सभियस्स परिब्बाजकस्स एतदहोसि – ‘‘येपि खो ते 9 भोन्तो समणब्राह्मणा जिण्णा वुड्ढा महल्लका अद्धगता वयोअनुप्पत्ता थेरा रत्तञ्ञू चिरपब्बजिता सङ्घिनो गणिनो गणाचरिया ञाता यसस्सिनो तित्थकरा साधुसम्मता बहुजनस्स, सेय्यथिदं – पूरणो कस्सपो…पे॰ … निगण्ठो नाटपुत्तो, तेपि मया पञ्हे पुट्ठा न सम्पायन्ति, असम्पायन्ता कोपञ्च दोसञ्च अप्पच्चयञ्च पातुकरोन्ति, अपि च मञ्ञेवेत्थ पटिपुच्छन्ति; किं पन मे समणो गोतमो इमे पञ्हे पुट्ठो ब्याकरिस्सति! समणो हि गोतमो दहरो चेव जातिया, नवो च पब्बज्जाया’’ति।
Atha kho sabhiyassa paribbājakassa etadahosi – ‘‘yepi kho te 10 bhonto samaṇabrāhmaṇā jiṇṇā vuḍḍhā mahallakā addhagatā vayoanuppattā therā rattaññū cirapabbajitā saṅghino gaṇino gaṇācariyā ñātā yasassino titthakarā sādhusammatā bahujanassa, seyyathidaṃ – pūraṇo kassapo…pe. … nigaṇṭho nāṭaputto, tepi mayā pañhe puṭṭhā na sampāyanti, asampāyantā kopañca dosañca appaccayañca pātukaronti, api ca maññevettha paṭipucchanti; kiṃ pana me samaṇo gotamo ime pañhe puṭṭho byākarissati! Samaṇo hi gotamo daharo ceva jātiyā, navo ca pabbajjāyā’’ti.
अथ खो सभियस्स परिब्बाजकस्स एतदहोसि – ‘‘समणो खो 11 दहरोति न उञ्ञातब्बो न परिभोतब्बो। दहरोपि चेस समणो गोतमो महिद्धिको होति महानुभावो, यंनूनाहं समणं गोतमं उपसङ्कमित्वा इमे पञ्हे पुच्छेय्य’’न्ति।
Atha kho sabhiyassa paribbājakassa etadahosi – ‘‘samaṇo kho 12 daharoti na uññātabbo na paribhotabbo. Daharopi cesa samaṇo gotamo mahiddhiko hoti mahānubhāvo, yaṃnūnāhaṃ samaṇaṃ gotamaṃ upasaṅkamitvā ime pañhe puccheyya’’nti.
अथ खो सभियो परिब्बाजको येन राजगहं तेन चारिकं पक्कामि। अनुपुब्बेन चारिकं चरमानो येन राजगहं वेळुवनं कलन्दकनिवापो, येन भगवा तेनुपसङ्कमि; उपसङ्कमित्वा भगवता सद्धिं सम्मोदि। सम्मोदनीयं कथं सारणीयं वीतिसारेत्वा एकमन्तं निसीदि। एकमन्तं निसिन्नो खो सभियो परिब्बाजको भगवन्तं गाथाय अज्झभासि –
Atha kho sabhiyo paribbājako yena rājagahaṃ tena cārikaṃ pakkāmi. Anupubbena cārikaṃ caramāno yena rājagahaṃ veḷuvanaṃ kalandakanivāpo, yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavatā saddhiṃ sammodi. Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho sabhiyo paribbājako bhagavantaṃ gāthāya ajjhabhāsi –
५१५.
515.
‘‘कङ्खी वेचिकिच्छी आगमं, (इति सभियो)
‘‘Kaṅkhī vecikicchī āgamaṃ, (iti sabhiyo)
पञ्हे पुच्छितुं अभिकङ्खमानो।
Pañhe pucchituṃ abhikaṅkhamāno;
अनुपुब्बं अनुधम्मं ब्याकरोहि मे’’॥
Anupubbaṃ anudhammaṃ byākarohi me’’.
५१६.
516.
‘‘दूरतो आगतोसि सभिय, (इति भगवा)
‘‘Dūrato āgatosi sabhiya, (iti bhagavā)
पञ्हे पुच्छितुं अभिकङ्खमानो।
Pañhe pucchituṃ abhikaṅkhamāno;
अनुपुब्बं अनुधम्मं ब्याकरोमि ते॥
Anupubbaṃ anudhammaṃ byākaromi te.
५१७.
517.
‘‘पुच्छ मं सभिय पञ्हं, यं किञ्चि मनसिच्छसि।
‘‘Puccha maṃ sabhiya pañhaṃ, yaṃ kiñci manasicchasi;
तस्स तस्सेव पञ्हस्स, अहं अन्तं करोमि ते’’ति॥
Tassa tasseva pañhassa, ahaṃ antaṃ karomi te’’ti.
अथ खो सभियस्स परिब्बाजकस्स एतदहोसि – ‘‘अच्छरियं वत, भो, अब्भुतं वत, भो! यं वताहं अञ्ञेसु समणब्राह्मणेसु ओकासकम्ममत्तम्पि 17 नालत्थं तं मे इदं समणेन गोतमेन ओकासकम्मं कत’’न्ति। अत्तमनो पमुदितो उदग्गो पीतिसोमनस्सजातो भगवन्तं पञ्हं अपुच्छि –
Atha kho sabhiyassa paribbājakassa etadahosi – ‘‘acchariyaṃ vata, bho, abbhutaṃ vata, bho! Yaṃ vatāhaṃ aññesu samaṇabrāhmaṇesu okāsakammamattampi 18 nālatthaṃ taṃ me idaṃ samaṇena gotamena okāsakammaṃ kata’’nti. Attamano pamudito udaggo pītisomanassajāto bhagavantaṃ pañhaṃ apucchi –
५१८.
518.
‘‘किं पत्तिनमाहु भिक्खुनं, (इति सभियो)
‘‘Kiṃ pattinamāhu bhikkhunaṃ, (iti sabhiyo)
सोरतं केन कथञ्च दन्तमाहु।
Sorataṃ kena kathañca dantamāhu;
बुद्धोति कथं पवुच्चति,
Buddhoti kathaṃ pavuccati,
पुट्ठो मे भगवा ब्याकरोहि’’॥
Puṭṭho me bhagavā byākarohi’’.
५१९.
519.
‘‘पज्जेन कतेन अत्तना, (सभियाति भगवा)
‘‘Pajjena katena attanā, (sabhiyāti bhagavā)
परिनिब्बानगतो वितिण्णकङ्खो।
Parinibbānagato vitiṇṇakaṅkho;
विभवञ्च भवञ्च विप्पहाय,
Vibhavañca bhavañca vippahāya,
वुसितवा खीणपुनब्भवो स भिक्खु॥
Vusitavā khīṇapunabbhavo sa bhikkhu.
५२०.
520.
‘‘सब्बत्थ उपेक्खको सतिमा, न सो हिंसति कञ्चि सब्बलोके।
‘‘Sabbattha upekkhako satimā, na so hiṃsati kañci sabbaloke;
तिण्णो समणो अनाविलो, उस्सदा यस्स न सन्ति सोरतो सो॥
Tiṇṇo samaṇo anāvilo, ussadā yassa na santi sorato so.
५२१.
521.
‘‘यस्सिन्द्रियानि भावितानि, अज्झत्तं बहिद्धा च सब्बलोके।
‘‘Yassindriyāni bhāvitāni, ajjhattaṃ bahiddhā ca sabbaloke;
निब्बिज्झ इमं परञ्च लोकं, कालं कङ्खति भावितो स दन्तो॥
Nibbijjha imaṃ parañca lokaṃ, kālaṃ kaṅkhati bhāvito sa danto.
५२२.
522.
‘‘कप्पानि विचेय्य केवलानि, संसारं दुभयं चुतूपपातं।
‘‘Kappāni viceyya kevalāni, saṃsāraṃ dubhayaṃ cutūpapātaṃ;
विगतरजमनङ्गणं विसुद्धं, पत्तं जातिखयं तमाहु बुद्ध’’न्ति॥
Vigatarajamanaṅgaṇaṃ visuddhaṃ, pattaṃ jātikhayaṃ tamāhu buddha’’nti.
अथ खो सभियो परिब्बाजको भगवतो भासितं अभिनन्दित्वा अनुमोदित्वा अत्तमनो पमुदितो उदग्गो पीतिसोमनस्सजातो भगवन्तं उत्तरिं 19 पञ्हं अपुच्छि –
Atha kho sabhiyo paribbājako bhagavato bhāsitaṃ abhinanditvā anumoditvā attamano pamudito udaggo pītisomanassajāto bhagavantaṃ uttariṃ 20 pañhaṃ apucchi –
५२३.
523.
‘‘किं पत्तिनमाहु ब्राह्मणं, (इति सभियो)
‘‘Kiṃ pattinamāhu brāhmaṇaṃ, (iti sabhiyo)
समणं केन कथञ्च न्हातकोति।
Samaṇaṃ kena kathañca nhātakoti;
नागोति कथं पवुच्चति,
Nāgoti kathaṃ pavuccati,
पुट्ठो मे भगवा ब्याकरोहि’’॥
Puṭṭho me bhagavā byākarohi’’.
५२४.
524.
‘‘बाहित्वा सब्बपापकानि, (सभियाति भगवा)
‘‘Bāhitvā sabbapāpakāni, (sabhiyāti bhagavā)
विमलो साधुसमाहितो ठितत्तो।
Vimalo sādhusamāhito ṭhitatto;
संसारमतिच्च केवली सो,
Saṃsāramaticca kevalī so,
असितो तादि पवुच्चते स ब्रह्मा॥
Asito tādi pavuccate sa brahmā.
५२५.
525.
‘‘समितावि पहाय पुञ्ञपापं, विरजो ञत्वा इमं परञ्च लोकं।
‘‘Samitāvi pahāya puññapāpaṃ, virajo ñatvā imaṃ parañca lokaṃ;
जातिमरणं उपातिवत्तो, समणो तादि पवुच्चते तथत्ता॥
Jātimaraṇaṃ upātivatto, samaṇo tādi pavuccate tathattā.
५२६.
526.
‘‘निन्हाय 21 सब्बपापकानि, अज्झत्तं बहिद्धा च सब्बलोके।
‘‘Ninhāya 22 sabbapāpakāni, ajjhattaṃ bahiddhā ca sabbaloke;
देवमनुस्सेसु कप्पियेसु, कप्पं नेति तमाहु न्हातको’’ति॥
Devamanussesu kappiyesu, kappaṃ neti tamāhu nhātako’’ti.
५२७.
527.
‘‘आगुं न करोति किञ्चि लोके, सब्बसंयोगे 23 विसज्ज बन्धनानि।
‘‘Āguṃ na karoti kiñci loke, sabbasaṃyoge 24 visajja bandhanāni;
सब्बत्थ न सज्जती विमुत्तो, नागो तादि पवुच्चते तथत्ता’’ति॥
Sabbattha na sajjatī vimutto, nāgo tādi pavuccate tathattā’’ti.
अथ खो सभियो परिब्बाजको…पे॰… भगवन्तं उत्तरिं पञ्हं अपुच्छि –
Atha kho sabhiyo paribbājako…pe… bhagavantaṃ uttariṃ pañhaṃ apucchi –
५२८.
528.
‘‘कं खेत्तजिनं वदन्ति बुद्धा, (इति सभियो)
‘‘Kaṃ khettajinaṃ vadanti buddhā, (iti sabhiyo)
कुसलं केन कथञ्च पण्डितोति।
Kusalaṃ kena kathañca paṇḍitoti;
मुनि नाम कथं पवुच्चति,
Muni nāma kathaṃ pavuccati,
पुट्ठो मे भगवा ब्याकरोहि’’॥
Puṭṭho me bhagavā byākarohi’’.
५२९.
529.
‘‘खेत्तानि विचेय्य केवलानि, (सभियाति भगवा)
‘‘Khettāni viceyya kevalāni, (sabhiyāti bhagavā)
दिब्बं मानुसकञ्च ब्रह्मखेत्तं।
Dibbaṃ mānusakañca brahmakhettaṃ;
सब्बखेत्तमूलबन्धना पमुत्तो,
Sabbakhettamūlabandhanā pamutto,
खेत्तजिनो तादि पवुच्चते तथत्ता॥
Khettajino tādi pavuccate tathattā.
५३०.
530.
‘‘कोसानि विचेय्य केवलानि, दिब्बं मानुसकञ्च ब्रह्मकोसं।
‘‘Kosāni viceyya kevalāni, dibbaṃ mānusakañca brahmakosaṃ;
सब्बकोसमूलबन्धना पमुत्तो, कुसलो तादि पवुच्चते तथत्ता॥
Sabbakosamūlabandhanā pamutto, kusalo tādi pavuccate tathattā.
५३१.
531.
‘‘दुभयानि विचेय्य पण्डरानि, अज्झत्तं बहिद्धा च सुद्धिपञ्ञो।
‘‘Dubhayāni viceyya paṇḍarāni, ajjhattaṃ bahiddhā ca suddhipañño;
कण्हं सुक्कं उपातिवत्तो, पण्डितो तादि पवुच्चते तथत्ता॥
Kaṇhaṃ sukkaṃ upātivatto, paṇḍito tādi pavuccate tathattā.
५३२.
532.
‘‘असतञ्च सतञ्च ञत्वा धम्मं, अज्झत्तं बहिद्धा च सब्बलोके।
‘‘Asatañca satañca ñatvā dhammaṃ, ajjhattaṃ bahiddhā ca sabbaloke;
देवमनुस्सेहि पूजनीयो, सङ्गं जालमतिच्च सो मुनी’’ति॥
Devamanussehi pūjanīyo, saṅgaṃ jālamaticca so munī’’ti.
अथ खो सभियो परिब्बाजको…पे॰… भगवन्तं उत्तरिं पञ्हं अपुच्छि –
Atha kho sabhiyo paribbājako…pe… bhagavantaṃ uttariṃ pañhaṃ apucchi –
५३३.
533.
‘‘किं पत्तिनमाहु वेदगुं, (इति सभियो)
‘‘Kiṃ pattinamāhu vedaguṃ, (iti sabhiyo)
अनुविदितं केन कथञ्च वीरियवाति।
Anuviditaṃ kena kathañca vīriyavāti;
आजानियो किन्ति नाम होति,
Ājāniyo kinti nāma hoti,
पुट्ठो मे भगवा ब्याकरोहि’’॥
Puṭṭho me bhagavā byākarohi’’.
५३४.
534.
‘‘वेदानि विचेय्य केवलानि, (सभियाति भगवा)
‘‘Vedāni viceyya kevalāni, (sabhiyāti bhagavā)
सब्बवेदनासु वीतरागो,
Sabbavedanāsu vītarāgo,
सब्बं वेदमतिच्च वेदगू सो॥
Sabbaṃ vedamaticca vedagū so.
५३५.
535.
‘‘अनुविच्च पपञ्चनामरूपं, अज्झत्तं बहिद्धा च रोगमूलं।
‘‘Anuvicca papañcanāmarūpaṃ, ajjhattaṃ bahiddhā ca rogamūlaṃ;
सब्बरोगमूलबन्धना पमुत्तो, अनुविदितो तादि पवुच्चते तथत्ता॥
Sabbarogamūlabandhanā pamutto, anuvidito tādi pavuccate tathattā.
५३६.
536.
‘‘विरतो इध सब्बपापकेहि, निरयदुक्खं अतिच्च वीरियवा सो।
‘‘Virato idha sabbapāpakehi, nirayadukkhaṃ aticca vīriyavā so;
सो वीरियवा पधानवा, धीरो तादि पवुच्चते तथत्ता॥
So vīriyavā padhānavā, dhīro tādi pavuccate tathattā.
५३७.
537.
‘‘यस्सस्सु लुनानि बन्धनानि, अज्झत्तं बहिद्धा च सङ्गमूलं।
‘‘Yassassu lunāni bandhanāni, ajjhattaṃ bahiddhā ca saṅgamūlaṃ;
सब्बसङ्गमूलबन्धना पमुत्तो, आजानियो तादि पवुच्चते तथत्ता’’ति॥
Sabbasaṅgamūlabandhanā pamutto, ājāniyo tādi pavuccate tathattā’’ti.
अथ खो सभियो परिब्बाजको…पे॰… भगवन्तं उत्तरिं पञ्हं अपुच्छि –
Atha kho sabhiyo paribbājako…pe… bhagavantaṃ uttariṃ pañhaṃ apucchi –
५३८.
538.
‘‘किं पत्तिनमाहु सोत्तियं, (इति सभियो)
‘‘Kiṃ pattinamāhu sottiyaṃ, (iti sabhiyo)
अरियं केन कथञ्च चरणवाति।
Ariyaṃ kena kathañca caraṇavāti;
परिब्बाजको किन्ति नाम होति,
Paribbājako kinti nāma hoti,
पुट्ठो मे भगवा ब्याकरोहि’’॥
Puṭṭho me bhagavā byākarohi’’.
५३९.
539.
‘‘सुत्वा सब्बधम्मं अभिञ्ञाय लोके, (सभियाति भगवा)
‘‘Sutvā sabbadhammaṃ abhiññāya loke, (sabhiyāti bhagavā)
सावज्जानवज्जं यदत्थि किञ्चि।
Sāvajjānavajjaṃ yadatthi kiñci;
अभिभुं अकथंकथिं विमुत्तं,
Abhibhuṃ akathaṃkathiṃ vimuttaṃ,
अनिघं सब्बधिमाहु सोत्तियोति॥
Anighaṃ sabbadhimāhu sottiyoti.
५४०.
540.
‘‘छेत्वा आसवानि आलयानि, विद्वा सो न उपेति गब्भसेय्यं।
‘‘Chetvā āsavāni ālayāni, vidvā so na upeti gabbhaseyyaṃ;
सञ्ञं तिविधं पनुज्ज पङ्कं, कप्पं नेति तमाहु अरियोति॥
Saññaṃ tividhaṃ panujja paṅkaṃ, kappaṃ neti tamāhu ariyoti.
५४१.
541.
‘‘यो इध चरणेसु पत्तिपत्तो, कुसलो सब्बदा आजानाति 27 धम्मं।
‘‘Yo idha caraṇesu pattipatto, kusalo sabbadā ājānāti 28 dhammaṃ;
सब्बत्थ न सज्जति विमुत्तचित्तो 29, पटिघा यस्स न सन्ति चरणवा सो॥
Sabbattha na sajjati vimuttacitto 30, paṭighā yassa na santi caraṇavā so.
५४२.
542.
‘‘दुक्खवेपक्कं यदत्थि कम्मं, उद्धमधो तिरियं वापि 31 मज्झे।
‘‘Dukkhavepakkaṃ yadatthi kammaṃ, uddhamadho tiriyaṃ vāpi 32 majjhe;
परिब्बाजयित्वा परिञ्ञचारी, मायं मानमथोपि लोभकोधं।
Paribbājayitvā pariññacārī, māyaṃ mānamathopi lobhakodhaṃ;
परियन्तमकासि नामरूपं, तं परिब्बाजकमाहु पत्तिपत्त’’न्ति॥
Pariyantamakāsi nāmarūpaṃ, taṃ paribbājakamāhu pattipatta’’nti.
अथ खो सभियो परिब्बाजको भगवतो भासितं अभिनन्दित्वा अनुमोदित्वा अत्तमनो पमुदितो उदग्गो पीतिसोमनस्सजातो उट्ठायासना एकंसं उत्तरासङ्गं करित्वा येन भगवा तेनञ्जलिं पणामेत्वा भगवन्तं सम्मुखा सारुप्पाहि गाथाहि अभित्थवि –
Atha kho sabhiyo paribbājako bhagavato bhāsitaṃ abhinanditvā anumoditvā attamano pamudito udaggo pītisomanassajāto uṭṭhāyāsanā ekaṃsaṃ uttarāsaṅgaṃ karitvā yena bhagavā tenañjaliṃ paṇāmetvā bhagavantaṃ sammukhā sāruppāhi gāthāhi abhitthavi –
५४३.
543.
‘‘यानि च तीणि यानि च सट्ठि, समणप्पवादसितानि 33 भूरिपञ्ञ।
‘‘Yāni ca tīṇi yāni ca saṭṭhi, samaṇappavādasitāni 34 bhūripañña;
सञ्ञक्खरसञ्ञनिस्सितानि, ओसरणानि विनेय्य ओघतमगा॥
Saññakkharasaññanissitāni, osaraṇāni vineyya oghatamagā.
५४४.
544.
‘‘अन्तगूसि पारगू 35 दुक्खस्स, अरहासि सम्मासम्बुद्धो खीणासवं तं मञ्ञे।
‘‘Antagūsi pāragū 36 dukkhassa, arahāsi sammāsambuddho khīṇāsavaṃ taṃ maññe;
जुतिमा मुतिमा पहूतपञ्ञो, दुक्खस्सन्तकरं अतारेसि मं॥
Jutimā mutimā pahūtapañño, dukkhassantakaraṃ atāresi maṃ.
५४५.
545.
‘‘यं मे कङ्खितमञ्ञासि, विचिकिच्छा मं तारयि नमो ते।
‘‘Yaṃ me kaṅkhitamaññāsi, vicikicchā maṃ tārayi namo te;
मुनि मोनपथेसु पत्तिपत्त, अखिल आदिच्चबन्धु सोरतोसि॥
Muni monapathesu pattipatta, akhila ādiccabandhu soratosi.
५४६.
546.
‘‘या मे कङ्खा पुरे आसि, तं मे ब्याकासि चक्खुमा।
‘‘Yā me kaṅkhā pure āsi, taṃ me byākāsi cakkhumā;
अद्धा मुनीसि सम्बुद्धो, नत्थि नीवरणा तव॥
Addhā munīsi sambuddho, natthi nīvaraṇā tava.
५४७.
547.
‘‘उपायासा च ते सब्बे, विद्धस्ता विनळीकता।
‘‘Upāyāsā ca te sabbe, viddhastā vinaḷīkatā;
सीतिभूतो दमप्पत्तो, धितिमा सच्चनिक्कमो॥
Sītibhūto damappatto, dhitimā saccanikkamo.
५४८.
548.
‘‘तस्स ते नागनागस्स, महावीरस्स भासतो।
‘‘Tassa te nāganāgassa, mahāvīrassa bhāsato;
सब्बे देवानुमोदन्ति, उभो नारदपब्बता॥
Sabbe devānumodanti, ubho nāradapabbatā.
५४९.
549.
‘‘नमो ते पुरिसाजञ्ञ, नमो ते पुरिसुत्तम।
‘‘Namo te purisājañña, namo te purisuttama;
सदेवकस्मिं लोकस्मिं, नत्थि ते पटिपुग्गलो॥
Sadevakasmiṃ lokasmiṃ, natthi te paṭipuggalo.
५५०.
550.
‘‘तुवं बुद्धो तुवं सत्था, तुवं माराभिभू मुनि।
‘‘Tuvaṃ buddho tuvaṃ satthā, tuvaṃ mārābhibhū muni;
तुवं अनुसये छेत्वा, तिण्णो तारेसि मं पजं॥
Tuvaṃ anusaye chetvā, tiṇṇo tāresi maṃ pajaṃ.
५५१.
551.
‘‘उपधी ते समतिक्कन्ता, आसवा ते पदालिता।
‘‘Upadhī te samatikkantā, āsavā te padālitā;
सीहोसि अनुपादानो, पहीनभयभेरवो॥
Sīhosi anupādāno, pahīnabhayabheravo.
५५२.
552.
एवं पुञ्ञे च पापे च, उभये त्वं न लिम्पसि।
Evaṃ puññe ca pāpe ca, ubhaye tvaṃ na limpasi;
पादे वीर पसारेहि, सभियो वन्दति सत्थुनो’’ति॥
Pāde vīra pasārehi, sabhiyo vandati satthuno’’ti.
अथ खो सभियो परिब्बाजको भगवतो पादेसु सिरसा निपतित्वा भगवन्तं एतदवोच – ‘‘अभिक्कन्तं, भन्ते…पे॰… एसाहं भगवन्तं सरणं गच्छामि धम्मञ्च भिक्खुसङ्घञ्च; लभेय्याहं, भन्ते, भगवतो सन्तिके पब्बज्जं, लभेय्यं उपसम्पद’’न्ति ।
Atha kho sabhiyo paribbājako bhagavato pādesu sirasā nipatitvā bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘abhikkantaṃ, bhante…pe… esāhaṃ bhagavantaṃ saraṇaṃ gacchāmi dhammañca bhikkhusaṅghañca; labheyyāhaṃ, bhante, bhagavato santike pabbajjaṃ, labheyyaṃ upasampada’’nti .
‘‘यो खो, सभिय, अञ्ञतित्थियपुब्बो इमस्मिं धम्मविनये आकङ्खति पब्बज्जं, आकङ्खति उपसम्पदं, सो चत्तारो मासे परिवसति; चतुन्नं मासानं अच्चयेन आरद्धचित्ता भिक्खू पब्बाजेन्ति, उपसम्पादेन्ति भिक्खुभावाय। अपि च मेत्थ पुग्गलवेमत्तता विदिता’’ति।
‘‘Yo kho, sabhiya, aññatitthiyapubbo imasmiṃ dhammavinaye ākaṅkhati pabbajjaṃ, ākaṅkhati upasampadaṃ, so cattāro māse parivasati; catunnaṃ māsānaṃ accayena āraddhacittā bhikkhū pabbājenti, upasampādenti bhikkhubhāvāya. Api ca mettha puggalavemattatā viditā’’ti.
‘‘सचे, भन्ते, अञ्ञतित्थियपुब्बा इमस्मिं धम्मविनये आकङ्खन्ता पब्बज्जं, आकङ्खन्ता उपसम्पदं चत्तारो मासे परिवसन्ति, चतुन्नं मासानं अच्चयेन आरद्धचित्ता भिक्खू पब्बाजेन्ति, उपसम्पादेन्ति भिक्खुभावाय, अहं चत्तारि वस्सानि परिवसिस्सामि; चतुन्नं वस्सानं अच्चयेन आरद्धचित्ता भिक्खू पब्बाजेन्तु उपसम्पादेन्तु भिक्खुभावाया’’ति। अलत्थ खो सभियो परिब्बाजको भगवतो सन्तिके पब्बज्जं अलत्थ उपसम्पदं…पे॰… अञ्ञतरो खो पनायस्मा सभियो अरहतं अहोसीति।
‘‘Sace, bhante, aññatitthiyapubbā imasmiṃ dhammavinaye ākaṅkhantā pabbajjaṃ, ākaṅkhantā upasampadaṃ cattāro māse parivasanti, catunnaṃ māsānaṃ accayena āraddhacittā bhikkhū pabbājenti, upasampādenti bhikkhubhāvāya, ahaṃ cattāri vassāni parivasissāmi; catunnaṃ vassānaṃ accayena āraddhacittā bhikkhū pabbājentu upasampādentu bhikkhubhāvāyā’’ti. Alattha kho sabhiyo paribbājako bhagavato santike pabbajjaṃ alattha upasampadaṃ…pe… aññataro kho panāyasmā sabhiyo arahataṃ ahosīti.
सभियसुत्तं छट्ठं निट्ठितं।
Sabhiyasuttaṃ chaṭṭhaṃ niṭṭhitaṃ.
Footnotes:
Related texts:
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / खुद्दकनिकाय (अट्ठकथा) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / सुत्तनिपात-अट्ठकथा • Suttanipāta-aṭṭhakathā / ६. सभियसुत्तवण्णना • 6. Sabhiyasuttavaṇṇanā
