Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / သုတ္တနိပာတပာဠိ • Suttanipātapāḷi |
၆. သဘိယသုတ္တံ
6. Sabhiyasuttaṃ
ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝာ ရာဇဂဟေ ဝိဟရတိ ဝေဠုဝနေ ကလန္ဒကနိဝာပေ။ တေန ခော ပန သမယေန သဘိယသ္သ ပရိဗ္ဗာဇကသ္သ ပုရာဏသာလောဟိတာယ ဒေဝတာယ ပဉ္ဟာ ဥဒ္ဒိဋ္ဌာ ဟောန္တိ – ‘‘ယော တေ, သဘိယ, သမဏော ဝာ ဗ္ရာဟ္မဏော ဝာ ဣမေ ပဉ္ဟေ ပုဋ္ဌော ဗ္ယာကရောတိ တသ္သ သန္တိကေ ဗ္ရဟ္မစရိယံ စရေယ္ယာသီ’’တိ။
Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā rājagahe viharati veḷuvane kalandakanivāpe. Tena kho pana samayena sabhiyassa paribbājakassa purāṇasālohitāya devatāya pañhā uddiṭṭhā honti – ‘‘yo te, sabhiya, samaṇo vā brāhmaṇo vā ime pañhe puṭṭho byākaroti tassa santike brahmacariyaṃ careyyāsī’’ti.
အထ ခော သဘိယော ပရိဗ္ဗာဇကော တသ္သာ ဒေဝတာယ သန္တိကေ တေ ပဉ္ဟေ ဥဂ္ဂဟေတ္ဝာ ယေ တေ သမဏဗ္ရာဟ္မဏာ သင္ဃိနော ဂဏိနော ဂဏာစရိယာ ဉာတာ ယသသ္သိနော တိတ္ထကရာ သာဓုသမ္မတာ ဗဟုဇနသ္သ, သေယ္ယထိဒံ – ပူရဏော ကသ္သပော မက္ခလိဂောသာလော အဇိတော ကေသကမ္ဗလော ပကုဓော 1 ကစ္စာနော သဉ္စယော 2 ဗေလဋ္ဌပုတ္တော 3 နိဂဏ္ဌော နာဋပုတ္တော 4, တေ ဥပသင္ကမိတ္ဝာ တေ ပဉ္ဟေ ပုစ္ဆတိ။ တေ သဘိယေန ပရိဗ္ဗာဇကေန ပဉ္ဟေ ပုဋ္ဌာ န သမ္ပာယန္တိ; အသမ္ပာယန္တာ ကောပဉ္စ ဒောသဉ္စ အပ္ပစ္စယဉ္စ ပာတုကရောန္တိ။ အပိ စ သဘိယံ ယေဝ ပရိဗ္ဗာဇကံ ပဋိပုစ္ဆန္တိ။
Atha kho sabhiyo paribbājako tassā devatāya santike te pañhe uggahetvā ye te samaṇabrāhmaṇā saṅghino gaṇino gaṇācariyā ñātā yasassino titthakarā sādhusammatā bahujanassa, seyyathidaṃ – pūraṇo kassapo makkhaligosālo ajito kesakambalo pakudho 5 kaccāno sañcayo 6 belaṭṭhaputto 7 nigaṇṭho nāṭaputto 8, te upasaṅkamitvā te pañhe pucchati. Te sabhiyena paribbājakena pañhe puṭṭhā na sampāyanti; asampāyantā kopañca dosañca appaccayañca pātukaronti. Api ca sabhiyaṃ yeva paribbājakaṃ paṭipucchanti.
အထ ခော သဘိယသ္သ ပရိဗ္ဗာဇကသ္သ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ယေ ခော တေ ဘောန္တော သမဏဗ္ရာဟ္မဏာ သင္ဃိနော ဂဏိနော ဂဏာစရိယာ ဉာတာ ယသသ္သိနော တိတ္ထကရာ သာဓုသမ္မတာ ဗဟုဇနသ္သ, သေယ္ယထိဒံ – ပူရဏော ကသ္သပော။ပေ.။ နိဂဏ္ဌော နာဋပုတ္တော, တေ မယာ ပဉ္ဟေ ပုဋ္ဌာ န သမ္ပာယန္တိ, အသမ္ပာယန္တာ ကောပဉ္စ ဒောသဉ္စ အပ္ပစ္စယဉ္စ ပာတုကရောန္တိ; အပိ စ မညေဝေတ္ထ ပဋိပုစ္ဆန္တိ။ ယန္နူန္နာဟံ ဟီနာယာဝတ္တိတ္ဝာ ကာမေ ပရိဘုဉ္ဇေယ္ယ’’န္တိ။
Atha kho sabhiyassa paribbājakassa etadahosi – ‘‘ye kho te bhonto samaṇabrāhmaṇā saṅghino gaṇino gaṇācariyā ñātā yasassino titthakarā sādhusammatā bahujanassa, seyyathidaṃ – pūraṇo kassapo…pe… nigaṇṭho nāṭaputto, te mayā pañhe puṭṭhā na sampāyanti, asampāyantā kopañca dosañca appaccayañca pātukaronti; api ca maññevettha paṭipucchanti. Yannūnnāhaṃ hīnāyāvattitvā kāme paribhuñjeyya’’nti.
အထ ခော သဘိယသ္သ ပရိဗ္ဗာဇကသ္သ ဧတဒဟောသိ – ‘‘အယမ္ပိ ခော သမဏော ဂောတမော သင္ဃီ စေဝ ဂဏီ စ ဂဏာစရိယော စ ဉာတော ယသသ္သီ တိတ္ထကရော သာဓုသမ္မတော ဗဟုဇနသ္သ; ယံနူနာဟံ သမဏံ ဂောတမံ ဥပသင္ကမိတ္ဝာ ဣမေ ပဉ္ဟေ ပုစ္ဆေယ္ယ’’န္တိ။
Atha kho sabhiyassa paribbājakassa etadahosi – ‘‘ayampi kho samaṇo gotamo saṅghī ceva gaṇī ca gaṇācariyo ca ñāto yasassī titthakaro sādhusammato bahujanassa; yaṃnūnāhaṃ samaṇaṃ gotamaṃ upasaṅkamitvā ime pañhe puccheyya’’nti.
အထ ခော သဘိယသ္သ ပရိဗ္ဗာဇကသ္သ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ယေပိ ခော တေ 9 ဘောန္တော သမဏဗ္ရာဟ္မဏာ ဇိဏ္ဏာ ဝုဍ္ဎာ မဟလ္လကာ အဒ္ဓဂတာ ဝယောအနုပ္ပတ္တာ ထေရာ ရတ္တညူ စိရပဗ္ဗဇိတာ သင္ဃိနော ဂဏိနော ဂဏာစရိယာ ဉာတာ ယသသ္သိနော တိတ္ထကရာ သာဓုသမ္မတာ ဗဟုဇနသ္သ, သေယ္ယထိဒံ – ပူရဏော ကသ္သပော။ပေ. ။ နိဂဏ္ဌော နာဋပုတ္တော, တေပိ မယာ ပဉ္ဟေ ပုဋ္ဌာ န သမ္ပာယန္တိ, အသမ္ပာယန္တာ ကောပဉ္စ ဒောသဉ္စ အပ္ပစ္စယဉ္စ ပာတုကရောန္တိ, အပိ စ မညေဝေတ္ထ ပဋိပုစ္ဆန္တိ; ကိံ ပန မေ သမဏော ဂောတမော ဣမေ ပဉ္ဟေ ပုဋ္ဌော ဗ္ယာကရိသ္သတိ! သမဏော ဟိ ဂောတမော ဒဟရော စေဝ ဇာတိယာ, နဝော စ ပဗ္ဗဇ္ဇာယာ’’တိ။
Atha kho sabhiyassa paribbājakassa etadahosi – ‘‘yepi kho te 10 bhonto samaṇabrāhmaṇā jiṇṇā vuḍḍhā mahallakā addhagatā vayoanuppattā therā rattaññū cirapabbajitā saṅghino gaṇino gaṇācariyā ñātā yasassino titthakarā sādhusammatā bahujanassa, seyyathidaṃ – pūraṇo kassapo…pe. … nigaṇṭho nāṭaputto, tepi mayā pañhe puṭṭhā na sampāyanti, asampāyantā kopañca dosañca appaccayañca pātukaronti, api ca maññevettha paṭipucchanti; kiṃ pana me samaṇo gotamo ime pañhe puṭṭho byākarissati! Samaṇo hi gotamo daharo ceva jātiyā, navo ca pabbajjāyā’’ti.
အထ ခော သဘိယသ္သ ပရိဗ္ဗာဇကသ္သ ဧတဒဟောသိ – ‘‘သမဏော ခော 11 ဒဟရောတိ န ဥညာတဗ္ဗော န ပရိဘောတဗ္ဗော။ ဒဟရောပိ စေသ သမဏော ဂောတမော မဟိဒ္ဓိကော ဟောတိ မဟာနုဘာဝော, ယံနူနာဟံ သမဏံ ဂောတမံ ဥပသင္ကမိတ္ဝာ ဣမေ ပဉ္ဟေ ပုစ္ဆေယ္ယ’’န္တိ။
Atha kho sabhiyassa paribbājakassa etadahosi – ‘‘samaṇo kho 12 daharoti na uññātabbo na paribhotabbo. Daharopi cesa samaṇo gotamo mahiddhiko hoti mahānubhāvo, yaṃnūnāhaṃ samaṇaṃ gotamaṃ upasaṅkamitvā ime pañhe puccheyya’’nti.
အထ ခော သဘိယော ပရိဗ္ဗာဇကော ယေန ရာဇဂဟံ တေန စာရိကံ ပက္ကာမိ။ အနုပုဗ္ဗေန စာရိကံ စရမာနော ယေန ရာဇဂဟံ ဝေဠုဝနံ ကလန္ဒကနိဝာပော, ယေန ဘဂဝာ တေနုပသင္ကမိ; ဥပသင္ကမိတ္ဝာ ဘဂဝတာ သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိ။ သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတ္ဝာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခော သဘိယော ပရိဗ္ဗာဇကော ဘဂဝန္တံ ဂာထာယ အဇ္ဈဘာသိ –
Atha kho sabhiyo paribbājako yena rājagahaṃ tena cārikaṃ pakkāmi. Anupubbena cārikaṃ caramāno yena rājagahaṃ veḷuvanaṃ kalandakanivāpo, yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavatā saddhiṃ sammodi. Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho sabhiyo paribbājako bhagavantaṃ gāthāya ajjhabhāsi –
၅၁၅.
515.
‘‘ကင္ခီ ဝေစိကိစ္ဆီ အာဂမံ၊ (ဣတိ သဘိယော)
‘‘Kaṅkhī vecikicchī āgamaṃ, (iti sabhiyo)
ပဉ္ဟေ ပုစ္ဆိတုံ အဘိကင္ခမာနော။
Pañhe pucchituṃ abhikaṅkhamāno;
အနုပုဗ္ဗံ အနုဓမ္မံ ဗ္ယာကရောဟိ မေ’’။
Anupubbaṃ anudhammaṃ byākarohi me’’.
၅၁၆.
516.
‘‘ဒူရတော အာဂတောသိ သဘိယ၊ (ဣတိ ဘဂဝာ)
‘‘Dūrato āgatosi sabhiya, (iti bhagavā)
ပဉ္ဟေ ပုစ္ဆိတုံ အဘိကင္ခမာနော။
Pañhe pucchituṃ abhikaṅkhamāno;
အနုပုဗ္ဗံ အနုဓမ္မံ ဗ္ယာကရောမိ တေ။
Anupubbaṃ anudhammaṃ byākaromi te.
၅၁၇.
517.
‘‘ပုစ္ဆ မံ သဘိယ ပဉ္ဟံ၊ ယံ ကိဉ္စိ မနသိစ္ဆသိ။
‘‘Puccha maṃ sabhiya pañhaṃ, yaṃ kiñci manasicchasi;
တသ္သ တသ္သေဝ ပဉ္ဟသ္သ၊ အဟံ အန္တံ ကရောမိ တေ’’တိ။
Tassa tasseva pañhassa, ahaṃ antaṃ karomi te’’ti.
အထ ခော သဘိယသ္သ ပရိဗ္ဗာဇကသ္သ ဧတဒဟောသိ – ‘‘အစ္ဆရိယံ ဝတ, ဘော, အဗ္ဘုတံ ဝတ, ဘော! ယံ ဝတာဟံ အညေသု သမဏဗ္ရာဟ္မဏေသု ဩကာသကမ္မမတ္တမ္ပိ 17 နာလတ္ထံ တံ မေ ဣဒံ သမဏေန ဂောတမေန ဩကာသကမ္မံ ကတ’’န္တိ။ အတ္တမနော ပမုဒိတော ဥဒဂ္ဂော ပီတိသောမနသ္သဇာတော ဘဂဝန္တံ ပဉ္ဟံ အပုစ္ဆိ –
Atha kho sabhiyassa paribbājakassa etadahosi – ‘‘acchariyaṃ vata, bho, abbhutaṃ vata, bho! Yaṃ vatāhaṃ aññesu samaṇabrāhmaṇesu okāsakammamattampi 18 nālatthaṃ taṃ me idaṃ samaṇena gotamena okāsakammaṃ kata’’nti. Attamano pamudito udaggo pītisomanassajāto bhagavantaṃ pañhaṃ apucchi –
၅၁၈.
518.
‘‘ကိံ ပတ္တိနမာဟု ဘိက္ခုနံ၊ (ဣတိ သဘိယော)
‘‘Kiṃ pattinamāhu bhikkhunaṃ, (iti sabhiyo)
သောရတံ ကေန ကထဉ္စ ဒန္တမာဟု။
Sorataṃ kena kathañca dantamāhu;
ဗုဒ္ဓောတိ ကထံ ပဝုစ္စတိ၊
Buddhoti kathaṃ pavuccati,
ပုဋ္ဌော မေ ဘဂဝာ ဗ္ယာကရောဟိ’’။
Puṭṭho me bhagavā byākarohi’’.
၅၁၉.
519.
‘‘ပဇ္ဇေန ကတေန အတ္တနာ၊ (သဘိယာတိ ဘဂဝာ)
‘‘Pajjena katena attanā, (sabhiyāti bhagavā)
ပရိနိဗ္ဗာနဂတော ဝိတိဏ္ဏကင္ခော။
Parinibbānagato vitiṇṇakaṅkho;
ဝိဘဝဉ္စ ဘဝဉ္စ ဝိပ္ပဟာယ၊
Vibhavañca bhavañca vippahāya,
ဝုသိတဝာ ခီဏပုနဗ္ဘဝော သ ဘိက္ခု။
Vusitavā khīṇapunabbhavo sa bhikkhu.
၅၂၀.
520.
‘‘သဗ္ဗတ္ထ ဥပေက္ခကော သတိမာ၊ န သော ဟိံသတိ ကဉ္စိ သဗ္ဗလောကေ။
‘‘Sabbattha upekkhako satimā, na so hiṃsati kañci sabbaloke;
တိဏ္ဏော သမဏော အနာဝိလော၊ ဥသ္သဒာ ယသ္သ န သန္တိ သောရတော သော။
Tiṇṇo samaṇo anāvilo, ussadā yassa na santi sorato so.
၅၂၁.
521.
‘‘ယသ္သိန္ဒ္ရိယာနိ ဘာဝိတာနိ၊ အဇ္ဈတ္တံ ဗဟိဒ္ဓာ စ သဗ္ဗလောကေ။
‘‘Yassindriyāni bhāvitāni, ajjhattaṃ bahiddhā ca sabbaloke;
နိဗ္ဗိဇ္ဈ ဣမံ ပရဉ္စ လောကံ၊ ကာလံ ကင္ခတိ ဘာဝိတော သ ဒန္တော။
Nibbijjha imaṃ parañca lokaṃ, kālaṃ kaṅkhati bhāvito sa danto.
၅၂၂.
522.
‘‘ကပ္ပာနိ ဝိစေယ္ယ ကေဝလာနိ၊ သံသာရံ ဒုဘယံ စုတူပပာတံ။
‘‘Kappāni viceyya kevalāni, saṃsāraṃ dubhayaṃ cutūpapātaṃ;
ဝိဂတရဇမနင္ဂဏံ ဝိသုဒ္ဓံ၊ ပတ္တံ ဇာတိခယံ တမာဟု ဗုဒ္ဓ’’န္တိ။
Vigatarajamanaṅgaṇaṃ visuddhaṃ, pattaṃ jātikhayaṃ tamāhu buddha’’nti.
အထ ခော သဘိယော ပရိဗ္ဗာဇကော ဘဂဝတော ဘာသိတံ အဘိနန္ဒိတ္ဝာ အနုမောဒိတ္ဝာ အတ္တမနော ပမုဒိတော ဥဒဂ္ဂော ပီတိသောမနသ္သဇာတော ဘဂဝန္တံ ဥတ္တရိံ 19 ပဉ္ဟံ အပုစ္ဆိ –
Atha kho sabhiyo paribbājako bhagavato bhāsitaṃ abhinanditvā anumoditvā attamano pamudito udaggo pītisomanassajāto bhagavantaṃ uttariṃ 20 pañhaṃ apucchi –
၅၂၃.
523.
‘‘ကိံ ပတ္တိနမာဟု ဗ္ရာဟ္မဏံ၊ (ဣတိ သဘိယော)
‘‘Kiṃ pattinamāhu brāhmaṇaṃ, (iti sabhiyo)
သမဏံ ကေန ကထဉ္စ န္ဟာတကောတိ။
Samaṇaṃ kena kathañca nhātakoti;
နာဂောတိ ကထံ ပဝုစ္စတိ၊
Nāgoti kathaṃ pavuccati,
ပုဋ္ဌော မေ ဘဂဝာ ဗ္ယာကရောဟိ’’။
Puṭṭho me bhagavā byākarohi’’.
၅၂၄.
524.
‘‘ဗာဟိတ္ဝာ သဗ္ဗပာပကာနိ၊ (သဘိယာတိ ဘဂဝာ)
‘‘Bāhitvā sabbapāpakāni, (sabhiyāti bhagavā)
ဝိမလော သာဓုသမာဟိတော ဌိတတ္တော။
Vimalo sādhusamāhito ṭhitatto;
သံသာရမတိစ္စ ကေဝလီ သော၊
Saṃsāramaticca kevalī so,
အသိတော တာဒိ ပဝုစ္စတေ သ ဗ္ရဟ္မာ။
Asito tādi pavuccate sa brahmā.
၅၂၅.
525.
‘‘သမိတာဝိ ပဟာယ ပုညပာပံ၊ ဝိရဇော ဉတ္ဝာ ဣမံ ပရဉ္စ လောကံ။
‘‘Samitāvi pahāya puññapāpaṃ, virajo ñatvā imaṃ parañca lokaṃ;
ဇာတိမရဏံ ဥပာတိဝတ္တော၊ သမဏော တာဒိ ပဝုစ္စတေ တထတ္တာ။
Jātimaraṇaṃ upātivatto, samaṇo tādi pavuccate tathattā.
၅၂၆.
526.
‘‘နိန္ဟာယ 21 သဗ္ဗပာပကာနိ၊ အဇ္ဈတ္တံ ဗဟိဒ္ဓာ စ သဗ္ဗလောကေ။
‘‘Ninhāya 22 sabbapāpakāni, ajjhattaṃ bahiddhā ca sabbaloke;
ဒေဝမနုသ္သေသု ကပ္ပိယေသု၊ ကပ္ပံ နေတိ တမာဟု န္ဟာတကော’’တိ။
Devamanussesu kappiyesu, kappaṃ neti tamāhu nhātako’’ti.
၅၂၇.
527.
‘‘အာဂုံ န ကရောတိ ကိဉ္စိ လောကေ၊ သဗ္ဗသံယောဂေ 23 ဝိသဇ္ဇ ဗန္ဓနာနိ။
‘‘Āguṃ na karoti kiñci loke, sabbasaṃyoge 24 visajja bandhanāni;
သဗ္ဗတ္ထ န သဇ္ဇတီ ဝိမုတ္တော၊ နာဂော တာဒိ ပဝုစ္စတေ တထတ္တာ’’တိ။
Sabbattha na sajjatī vimutto, nāgo tādi pavuccate tathattā’’ti.
အထ ခော သဘိယော ပရိဗ္ဗာဇကော။ပေ.။ ဘဂဝန္တံ ဥတ္တရိံ ပဉ္ဟံ အပုစ္ဆိ –
Atha kho sabhiyo paribbājako…pe… bhagavantaṃ uttariṃ pañhaṃ apucchi –
၅၂၈.
528.
‘‘ကံ ခေတ္တဇိနံ ဝဒန္တိ ဗုဒ္ဓာ၊ (ဣတိ သဘိယော)
‘‘Kaṃ khettajinaṃ vadanti buddhā, (iti sabhiyo)
ကုသလံ ကေန ကထဉ္စ ပဏ္ဍိတောတိ။
Kusalaṃ kena kathañca paṇḍitoti;
မုနိ နာမ ကထံ ပဝုစ္စတိ၊
Muni nāma kathaṃ pavuccati,
ပုဋ္ဌော မေ ဘဂဝာ ဗ္ယာကရောဟိ’’။
Puṭṭho me bhagavā byākarohi’’.
၅၂၉.
529.
‘‘ခေတ္တာနိ ဝိစေယ္ယ ကေဝလာနိ၊ (သဘိယာတိ ဘဂဝာ)
‘‘Khettāni viceyya kevalāni, (sabhiyāti bhagavā)
ဒိဗ္ဗံ မာနုသကဉ္စ ဗ္ရဟ္မခေတ္တံ။
Dibbaṃ mānusakañca brahmakhettaṃ;
သဗ္ဗခေတ္တမူလဗန္ဓနာ ပမုတ္တော၊
Sabbakhettamūlabandhanā pamutto,
ခေတ္တဇိနော တာဒိ ပဝုစ္စတေ တထတ္တာ။
Khettajino tādi pavuccate tathattā.
၅၃၀.
530.
‘‘ကောသာနိ ဝိစေယ္ယ ကေဝလာနိ၊ ဒိဗ္ဗံ မာနုသကဉ္စ ဗ္ရဟ္မကောသံ။
‘‘Kosāni viceyya kevalāni, dibbaṃ mānusakañca brahmakosaṃ;
သဗ္ဗကောသမူလဗန္ဓနာ ပမုတ္တော၊ ကုသလော တာဒိ ပဝုစ္စတေ တထတ္တာ။
Sabbakosamūlabandhanā pamutto, kusalo tādi pavuccate tathattā.
၅၃၁.
531.
‘‘ဒုဘယာနိ ဝိစေယ္ယ ပဏ္ဍရာနိ၊ အဇ္ဈတ္တံ ဗဟိဒ္ဓာ စ သုဒ္ဓိပညော။
‘‘Dubhayāni viceyya paṇḍarāni, ajjhattaṃ bahiddhā ca suddhipañño;
ကဏ္ဟံ သုက္ကံ ဥပာတိဝတ္တော၊ ပဏ္ဍိတော တာဒိ ပဝုစ္စတေ တထတ္တာ။
Kaṇhaṃ sukkaṃ upātivatto, paṇḍito tādi pavuccate tathattā.
၅၃၂.
532.
‘‘အသတဉ္စ သတဉ္စ ဉတ္ဝာ ဓမ္မံ၊ အဇ္ဈတ္တံ ဗဟိဒ္ဓာ စ သဗ္ဗလောကေ။
‘‘Asatañca satañca ñatvā dhammaṃ, ajjhattaṃ bahiddhā ca sabbaloke;
ဒေဝမနုသ္သေဟိ ပူဇနီယော၊ သင္ဂံ ဇာလမတိစ္စ သော မုနီ’’တိ။
Devamanussehi pūjanīyo, saṅgaṃ jālamaticca so munī’’ti.
အထ ခော သဘိယော ပရိဗ္ဗာဇကော။ပေ.။ ဘဂဝန္တံ ဥတ္တရိံ ပဉ္ဟံ အပုစ္ဆိ –
Atha kho sabhiyo paribbājako…pe… bhagavantaṃ uttariṃ pañhaṃ apucchi –
၅၃၃.
533.
‘‘ကိံ ပတ္တိနမာဟု ဝေဒဂုံ၊ (ဣတိ သဘိယော)
‘‘Kiṃ pattinamāhu vedaguṃ, (iti sabhiyo)
အနုဝိဒိတံ ကေန ကထဉ္စ ဝီရိယဝာတိ။
Anuviditaṃ kena kathañca vīriyavāti;
အာဇာနိယော ကိန္တိ နာမ ဟောတိ၊
Ājāniyo kinti nāma hoti,
ပုဋ္ဌော မေ ဘဂဝာ ဗ္ယာကရောဟိ’’။
Puṭṭho me bhagavā byākarohi’’.
၅၃၄.
534.
‘‘ဝေဒာနိ ဝိစေယ္ယ ကေဝလာနိ၊ (သဘိယာတိ ဘဂဝာ)
‘‘Vedāni viceyya kevalāni, (sabhiyāti bhagavā)
သဗ္ဗဝေဒနာသု ဝီတရာဂော၊
Sabbavedanāsu vītarāgo,
သဗ္ဗံ ဝေဒမတိစ္စ ဝေဒဂူ သော။
Sabbaṃ vedamaticca vedagū so.
၅၃၅.
535.
‘‘အနုဝိစ္စ ပပဉ္စနာမရူပံ၊ အဇ္ဈတ္တံ ဗဟိဒ္ဓာ စ ရောဂမူလံ။
‘‘Anuvicca papañcanāmarūpaṃ, ajjhattaṃ bahiddhā ca rogamūlaṃ;
သဗ္ဗရောဂမူလဗန္ဓနာ ပမုတ္တော၊ အနုဝိဒိတော တာဒိ ပဝုစ္စတေ တထတ္တာ။
Sabbarogamūlabandhanā pamutto, anuvidito tādi pavuccate tathattā.
၅၃၆.
536.
‘‘ဝိရတော ဣဓ သဗ္ဗပာပကေဟိ၊ နိရယဒုက္ခံ အတိစ္စ ဝီရိယဝာ သော။
‘‘Virato idha sabbapāpakehi, nirayadukkhaṃ aticca vīriyavā so;
သော ဝီရိယဝာ ပဓာနဝာ၊ ဓီရော တာဒိ ပဝုစ္စတေ တထတ္တာ။
So vīriyavā padhānavā, dhīro tādi pavuccate tathattā.
၅၃၇.
537.
‘‘ယသ္သသ္သု လုနာနိ ဗန္ဓနာနိ၊ အဇ္ဈတ္တံ ဗဟိဒ္ဓာ စ သင္ဂမူလံ။
‘‘Yassassu lunāni bandhanāni, ajjhattaṃ bahiddhā ca saṅgamūlaṃ;
သဗ္ဗသင္ဂမူလဗန္ဓနာ ပမုတ္တော၊ အာဇာနိယော တာဒိ ပဝုစ္စတေ တထတ္တာ’’တိ။
Sabbasaṅgamūlabandhanā pamutto, ājāniyo tādi pavuccate tathattā’’ti.
အထ ခော သဘိယော ပရိဗ္ဗာဇကော။ပေ.။ ဘဂဝန္တံ ဥတ္တရိံ ပဉ္ဟံ အပုစ္ဆိ –
Atha kho sabhiyo paribbājako…pe… bhagavantaṃ uttariṃ pañhaṃ apucchi –
၅၃၈.
538.
‘‘ကိံ ပတ္တိနမာဟု သောတ္တိယံ၊ (ဣတိ သဘိယော)
‘‘Kiṃ pattinamāhu sottiyaṃ, (iti sabhiyo)
အရိယံ ကေန ကထဉ္စ စရဏဝာတိ။
Ariyaṃ kena kathañca caraṇavāti;
ပရိဗ္ဗာဇကော ကိန္တိ နာမ ဟောတိ၊
Paribbājako kinti nāma hoti,
ပုဋ္ဌော မေ ဘဂဝာ ဗ္ယာကရောဟိ’’။
Puṭṭho me bhagavā byākarohi’’.
၅၃၉.
539.
‘‘သုတ္ဝာ သဗ္ဗဓမ္မံ အဘိညာယ လောကေ၊ (သဘိယာတိ ဘဂဝာ)
‘‘Sutvā sabbadhammaṃ abhiññāya loke, (sabhiyāti bhagavā)
သာဝဇ္ဇာနဝဇ္ဇံ ယဒတ္ထိ ကိဉ္စိ။
Sāvajjānavajjaṃ yadatthi kiñci;
အဘိဘုံ အကထံကထိံ ဝိမုတ္တံ၊
Abhibhuṃ akathaṃkathiṃ vimuttaṃ,
အနိဃံ သဗ္ဗဓိမာဟု သောတ္တိယောတိ။
Anighaṃ sabbadhimāhu sottiyoti.
၅၄၀.
540.
‘‘ဆေတ္ဝာ အာသဝာနိ အာလယာနိ၊ ဝိဒ္ဝာ သော န ဥပေတိ ဂဗ္ဘသေယ္ယံ။
‘‘Chetvā āsavāni ālayāni, vidvā so na upeti gabbhaseyyaṃ;
သညံ တိဝိဓံ ပနုဇ္ဇ ပင္ကံ၊ ကပ္ပံ နေတိ တမာဟု အရိယောတိ။
Saññaṃ tividhaṃ panujja paṅkaṃ, kappaṃ neti tamāhu ariyoti.
၅၄၁.
541.
‘‘ယော ဣဓ စရဏေသု ပတ္တိပတ္တော၊ ကုသလော သဗ္ဗဒာ အာဇာနာတိ 27 ဓမ္မံ။
‘‘Yo idha caraṇesu pattipatto, kusalo sabbadā ājānāti 28 dhammaṃ;
သဗ္ဗတ္ထ န သဇ္ဇတိ ဝိမုတ္တစိတ္တော 29၊ ပဋိဃာ ယသ္သ န သန္တိ စရဏဝာ သော။
Sabbattha na sajjati vimuttacitto 30, paṭighā yassa na santi caraṇavā so.
၅၄၂.
542.
‘‘ဒုက္ခဝေပက္ကံ ယဒတ္ထိ ကမ္မံ၊ ဥဒ္ဓမဓော တိရိယံ ဝာပိ 31 မဇ္ဈေ။
‘‘Dukkhavepakkaṃ yadatthi kammaṃ, uddhamadho tiriyaṃ vāpi 32 majjhe;
ပရိဗ္ဗာဇယိတ္ဝာ ပရိညစာရီ၊ မာယံ မာနမထောပိ လောဘကောဓံ။
Paribbājayitvā pariññacārī, māyaṃ mānamathopi lobhakodhaṃ;
ပရိယန္တမကာသိ နာမရူပံ၊ တံ ပရိဗ္ဗာဇကမာဟု ပတ္တိပတ္တ’’န္တိ။
Pariyantamakāsi nāmarūpaṃ, taṃ paribbājakamāhu pattipatta’’nti.
အထ ခော သဘိယော ပရိဗ္ဗာဇကော ဘဂဝတော ဘာသိတံ အဘိနန္ဒိတ္ဝာ အနုမောဒိတ္ဝာ အတ္တမနော ပမုဒိတော ဥဒဂ္ဂော ပီတိသောမနသ္သဇာတော ဥဋ္ဌာယာသနာ ဧကံသံ ဥတ္တရာသင္ဂံ ကရိတ္ဝာ ယေန ဘဂဝာ တေနဉ္ဇလိံ ပဏာမေတ္ဝာ ဘဂဝန္တံ သမ္မုခာ သာရုပ္ပာဟိ ဂာထာဟိ အဘိတ္ထဝိ –
Atha kho sabhiyo paribbājako bhagavato bhāsitaṃ abhinanditvā anumoditvā attamano pamudito udaggo pītisomanassajāto uṭṭhāyāsanā ekaṃsaṃ uttarāsaṅgaṃ karitvā yena bhagavā tenañjaliṃ paṇāmetvā bhagavantaṃ sammukhā sāruppāhi gāthāhi abhitthavi –
၅၄၃.
543.
‘‘ယာနိ စ တီဏိ ယာနိ စ သဋ္ဌိ၊ သမဏပ္ပဝာဒသိတာနိ 33 ဘူရိပည။
‘‘Yāni ca tīṇi yāni ca saṭṭhi, samaṇappavādasitāni 34 bhūripañña;
သညက္ခရသညနိသ္သိတာနိ၊ ဩသရဏာနိ ဝိနေယ္ယ ဩဃတမဂာ။
Saññakkharasaññanissitāni, osaraṇāni vineyya oghatamagā.
၅၄၄.
544.
‘‘အန္တဂူသိ ပာရဂူ 35 ဒုက္ခသ္သ၊ အရဟာသိ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓော ခီဏာသဝံ တံ မညေ။
‘‘Antagūsi pāragū 36 dukkhassa, arahāsi sammāsambuddho khīṇāsavaṃ taṃ maññe;
ဇုတိမာ မုတိမာ ပဟူတပညော၊ ဒုက္ခသ္သန္တကရံ အတာရေသိ မံ။
Jutimā mutimā pahūtapañño, dukkhassantakaraṃ atāresi maṃ.
၅၄၅.
545.
‘‘ယံ မေ ကင္ခိတမညာသိ၊ ဝိစိကိစ္ဆာ မံ တာရယိ နမော တေ။
‘‘Yaṃ me kaṅkhitamaññāsi, vicikicchā maṃ tārayi namo te;
မုနိ မောနပထေသု ပတ္တိပတ္တ၊ အခိလ အာဒိစ္စဗန္ဓု သောရတောသိ။
Muni monapathesu pattipatta, akhila ādiccabandhu soratosi.
၅၄၆.
546.
‘‘ယာ မေ ကင္ခာ ပုရေ အာသိ၊ တံ မေ ဗ္ယာကာသိ စက္ခုမာ။
‘‘Yā me kaṅkhā pure āsi, taṃ me byākāsi cakkhumā;
အဒ္ဓာ မုနီသိ သမ္ဗုဒ္ဓော၊ နတ္ထိ နီဝရဏာ တဝ။
Addhā munīsi sambuddho, natthi nīvaraṇā tava.
၅၄၇.
547.
‘‘ဥပာယာသာ စ တေ သဗ္ဗေ၊ ဝိဒ္ဓသ္တာ ဝိနဠီကတာ။
‘‘Upāyāsā ca te sabbe, viddhastā vinaḷīkatā;
သီတိဘူတော ဒမပ္ပတ္တော၊ ဓိတိမာ သစ္စနိက္ကမော။
Sītibhūto damappatto, dhitimā saccanikkamo.
၅၄၈.
548.
‘‘တသ္သ တေ နာဂနာဂသ္သ၊ မဟာဝီရသ္သ ဘာသတော။
‘‘Tassa te nāganāgassa, mahāvīrassa bhāsato;
သဗ္ဗေ ဒေဝာနုမောဒန္တိ၊ ဥဘော နာရဒပဗ္ဗတာ။
Sabbe devānumodanti, ubho nāradapabbatā.
၅၄၉.
549.
‘‘နမော တေ ပုရိသာဇည၊ နမော တေ ပုရိသုတ္တမ။
‘‘Namo te purisājañña, namo te purisuttama;
သဒေဝကသ္မိံ လောကသ္မိံ၊ နတ္ထိ တေ ပဋိပုဂ္ဂလော။
Sadevakasmiṃ lokasmiṃ, natthi te paṭipuggalo.
၅၅၀.
550.
‘‘တုဝံ ဗုဒ္ဓော တုဝံ သတ္ထာ၊ တုဝံ မာရာဘိဘူ မုနိ။
‘‘Tuvaṃ buddho tuvaṃ satthā, tuvaṃ mārābhibhū muni;
တုဝံ အနုသယေ ဆေတ္ဝာ၊ တိဏ္ဏော တာရေသိ မံ ပဇံ။
Tuvaṃ anusaye chetvā, tiṇṇo tāresi maṃ pajaṃ.
၅၅၁.
551.
‘‘ဥပဓီ တေ သမတိက္ကန္တာ၊ အာသဝာ တေ ပဒာလိတာ။
‘‘Upadhī te samatikkantā, āsavā te padālitā;
သီဟောသိ အနုပာဒာနော၊ ပဟီနဘယဘေရဝော။
Sīhosi anupādāno, pahīnabhayabheravo.
၅၅၂.
552.
ဧဝံ ပုညေ စ ပာပေ စ၊ ဥဘယေ တ္ဝံ န လိမ္ပသိ။
Evaṃ puññe ca pāpe ca, ubhaye tvaṃ na limpasi;
ပာဒေ ဝီရ ပသာရေဟိ၊ သဘိယော ဝန္ဒတိ သတ္ထုနော’’တိ။
Pāde vīra pasārehi, sabhiyo vandati satthuno’’ti.
အထ ခော သဘိယော ပရိဗ္ဗာဇကော ဘဂဝတော ပာဒေသု သိရသာ နိပတိတ္ဝာ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝောစ – ‘‘အဘိက္ကန္တံ, ဘန္တေ။ပေ.။ ဧသာဟံ ဘဂဝန္တံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိ ဓမ္မဉ္စ ဘိက္ခုသင္ဃဉ္စ; လဘေယ္ယာဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတော သန္တိကေ ပဗ္ဗဇ္ဇံ, လဘေယ္ယံ ဥပသမ္ပဒ’’န္တိ ။
Atha kho sabhiyo paribbājako bhagavato pādesu sirasā nipatitvā bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘abhikkantaṃ, bhante…pe… esāhaṃ bhagavantaṃ saraṇaṃ gacchāmi dhammañca bhikkhusaṅghañca; labheyyāhaṃ, bhante, bhagavato santike pabbajjaṃ, labheyyaṃ upasampada’’nti .
‘‘ယော ခော, သဘိယ, အညတိတ္ထိယပုဗ္ဗော ဣမသ္မိံ ဓမ္မဝိနယေ အာကင္ခတိ ပဗ္ဗဇ္ဇံ, အာကင္ခတိ ဥပသမ္ပဒံ, သော စတ္တာရော မာသေ ပရိဝသတိ; စတုန္နံ မာသာနံ အစ္စယေန အာရဒ္ဓစိတ္တာ ဘိက္ခူ ပဗ္ဗာဇေန္တိ, ဥပသမ္ပာဒေန္တိ ဘိက္ခုဘာဝာယ။ အပိ စ မေတ္ထ ပုဂ္ဂလဝေမတ္တတာ ဝိဒိတာ’’တိ။
‘‘Yo kho, sabhiya, aññatitthiyapubbo imasmiṃ dhammavinaye ākaṅkhati pabbajjaṃ, ākaṅkhati upasampadaṃ, so cattāro māse parivasati; catunnaṃ māsānaṃ accayena āraddhacittā bhikkhū pabbājenti, upasampādenti bhikkhubhāvāya. Api ca mettha puggalavemattatā viditā’’ti.
‘‘သစေ, ဘန္တေ, အညတိတ္ထိယပုဗ္ဗာ ဣမသ္မိံ ဓမ္မဝိနယေ အာကင္ခန္တာ ပဗ္ဗဇ္ဇံ, အာကင္ခန္တာ ဥပသမ္ပဒံ စတ္တာရော မာသေ ပရိဝသန္တိ, စတုန္နံ မာသာနံ အစ္စယေန အာရဒ္ဓစိတ္တာ ဘိက္ခူ ပဗ္ဗာဇေန္တိ, ဥပသမ္ပာဒေန္တိ ဘိက္ခုဘာဝာယ, အဟံ စတ္တာရိ ဝသ္သာနိ ပရိဝသိသ္သာမိ; စတုန္နံ ဝသ္သာနံ အစ္စယေန အာရဒ္ဓစိတ္တာ ဘိက္ခူ ပဗ္ဗာဇေန္တု ဥပသမ္ပာဒေန္တု ဘိက္ခုဘာဝာယာ’’တိ။ အလတ္ထ ခော သဘိယော ပရိဗ္ဗာဇကော ဘဂဝတော သန္တိကေ ပဗ္ဗဇ္ဇံ အလတ္ထ ဥပသမ္ပဒံ။ပေ.။ အညတရော ခော ပနာယသ္မာ သဘိယော အရဟတံ အဟောသီတိ။
‘‘Sace, bhante, aññatitthiyapubbā imasmiṃ dhammavinaye ākaṅkhantā pabbajjaṃ, ākaṅkhantā upasampadaṃ cattāro māse parivasanti, catunnaṃ māsānaṃ accayena āraddhacittā bhikkhū pabbājenti, upasampādenti bhikkhubhāvāya, ahaṃ cattāri vassāni parivasissāmi; catunnaṃ vassānaṃ accayena āraddhacittā bhikkhū pabbājentu upasampādentu bhikkhubhāvāyā’’ti. Alattha kho sabhiyo paribbājako bhagavato santike pabbajjaṃ alattha upasampadaṃ…pe… aññataro kho panāyasmā sabhiyo arahataṃ ahosīti.
သဘိယသုတ္တံ ဆဋ္ဌံ နိဋ္ဌိတံ။
Sabhiyasuttaṃ chaṭṭhaṃ niṭṭhitaṃ.
Footnotes:
Related texts:
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / သုတ္တပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ခုဒ္ဒကနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / သုတ္တနိပာတ-အဋ္ဌကထာ • Suttanipāta-aṭṭhakathā / ၆. သဘိယသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 6. Sabhiyasuttavaṇṇanā