Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / పాచిత్యాదియోజనాపాళి • Pācityādiyojanāpāḷi |
౩. సభోజనసిక్ఖాపదం
3. Sabhojanasikkhāpadaṃ
౨౭౯. తతియే ‘‘సయనియఘరే’’తి వత్తబ్బే యకారలోపం కత్వా ‘‘సయనిఘరే’’తి వుత్తన్తి ఆహ ‘‘సయనిఘరే’’తి. యతోతి ఏత్థ తోసద్దో పఠమాదీసు అత్థేసు దిస్సతి. ‘‘యతోనిదాన’’న్తిఆదీసు (సు॰ ని॰ ౨౭౫) పఠమత్థే. ‘‘అన్తరాయే అసేసతో’’తిఆదీసు (ధ॰ స॰ అట్ఠ॰ గన్థారమ్భకథా ౭) దుతియత్థే . ‘‘అనిచ్చతో’’తిఆదీసు (పట్ఠా॰ ౧.౧.౪౦౯) తతియత్థే. ‘‘మాతితో పితితో’’తిఆదీసు (దీ॰ ని॰ ౧.౩౧౧) పఞ్చమ్యత్థే. ‘‘యం పరతో దానపచ్చయా’’తిఆదీసు (జా॰ ౨.౨౨.౫౮౫) ఛట్ఠ్యత్థే. ‘‘పురతో పచ్ఛతో’’తిఆదీసు (పాచి॰ ౫౭౬) సత్తమ్యత్థే. ‘‘పదమతో’’తిఆదీసు కారణత్థే దిస్సతి. ఇధాపి కారణత్థేయేవాతి ఆహ ‘‘యస్మా’’తి. యస్మా కారణా అయ్యస్స భిక్ఖా దిన్నా, తస్మా గచ్ఛథ భన్తే తుమ్హేతి అత్థో. యన్తి భిక్ఖం. వోతి తుమ్హేహి. అధిప్పాయోతి పురిసస్స అజ్ఝాసయో. ‘‘పరియుట్ఠితో’’తి సామఞ్ఞతో వుత్తేపి అత్థపకరణాదితో రాగపరియుట్ఠితోవాధిప్పేతోతి ఆహ ‘‘రాగపరియుట్ఠితో’’తి, రాగేన పరిభవిత్వా ఉట్ఠితోతి అత్థో.
279. Tatiye ‘‘sayaniyaghare’’ti vattabbe yakāralopaṃ katvā ‘‘sayanighare’’ti vuttanti āha ‘‘sayanighare’’ti. Yatoti ettha tosaddo paṭhamādīsu atthesu dissati. ‘‘Yatonidāna’’ntiādīsu (su. ni. 275) paṭhamatthe. ‘‘Antarāye asesato’’tiādīsu (dha. sa. aṭṭha. ganthārambhakathā 7) dutiyatthe . ‘‘Aniccato’’tiādīsu (paṭṭhā. 1.1.409) tatiyatthe. ‘‘Mātito pitito’’tiādīsu (dī. ni. 1.311) pañcamyatthe. ‘‘Yaṃ parato dānapaccayā’’tiādīsu (jā. 2.22.585) chaṭṭhyatthe. ‘‘Purato pacchato’’tiādīsu (pāci. 576) sattamyatthe. ‘‘Padamato’’tiādīsu kāraṇatthe dissati. Idhāpi kāraṇattheyevāti āha ‘‘yasmā’’ti. Yasmā kāraṇā ayyassa bhikkhā dinnā, tasmā gacchatha bhante tumheti attho. Yanti bhikkhaṃ. Voti tumhehi. Adhippāyoti purisassa ajjhāsayo. ‘‘Pariyuṭṭhito’’ti sāmaññato vuttepi atthapakaraṇādito rāgapariyuṭṭhitovādhippetoti āha ‘‘rāgapariyuṭṭhito’’ti, rāgena paribhavitvā uṭṭhitoti attho.
౨౮౦. సభోజనన్తి ఏత్థ సకారో సహసద్దకారియో చ అకారుకారానం అసరూపత్తా అకారతో ఉకారస్స లోపో చ తీసు పదేసు పచ్ఛిమానం ద్విన్నం పదానం తుల్యత్థనిస్సితసమాసో చ పుబ్బపదేన సహ భేదనిస్సితబాహిరత్థసమాసో చ హోతి, ఇతి ఇమమత్థం దస్సేన్తో ఆహ ‘‘సహ ఉభోహి జనేహీ’’తి. అథ వా భుఞ్జితబ్బన్తి భోజనం, సం విజ్జతి భోజనం అస్మిం కులేతి సభోజనన్తి దస్సేన్తో ఆహ ‘‘అథ వా’’తిఆది. హీతి సచ్చం. తేనేవాతి తేనేవ అఞ్ఞమఞ్ఞం భుఞ్జితబ్బత్తా. అస్సాతి ‘‘సభోజనే’’తిపదస్స. ఘరేతి ఏత్థ పుబ్బో సయనిసద్దో లోపోతి ఆహ ‘‘సయనిఘరే’’తి. ఇమినా ‘‘దత్తో’’తిఆదీసు వియ పుబ్బపదలోపసమాసం దస్సేతి. పిట్ఠసఙ్ఘాటస్సాతి ఏత్థ పిట్ఠసఙ్ఘాటో నామ న అఞ్ఞస్స యస్స కస్సచి, అథ ఖో సయనిఘరగబ్భస్సేవాతి ఆహ ‘‘తస్స సయనిఘరగబ్భస్సా’’తి. యథా వా తథా వాతి యేన వా తే న వా ఆకారేన. కతస్సాతి పిట్ఠివంసం ఆరోపేత్వా వా అనారోపేత్వా వా కతస్సాతి. తతియం.
280.Sabhojananti ettha sakāro sahasaddakāriyo ca akārukārānaṃ asarūpattā akārato ukārassa lopo ca tīsu padesu pacchimānaṃ dvinnaṃ padānaṃ tulyatthanissitasamāso ca pubbapadena saha bhedanissitabāhiratthasamāso ca hoti, iti imamatthaṃ dassento āha ‘‘saha ubhohi janehī’’ti. Atha vā bhuñjitabbanti bhojanaṃ, saṃ vijjati bhojanaṃ asmiṃ kuleti sabhojananti dassento āha ‘‘atha vā’’tiādi. Hīti saccaṃ. Tenevāti teneva aññamaññaṃ bhuñjitabbattā. Assāti ‘‘sabhojane’’tipadassa. Ghareti ettha pubbo sayanisaddo lopoti āha ‘‘sayanighare’’ti. Iminā ‘‘datto’’tiādīsu viya pubbapadalopasamāsaṃ dasseti. Piṭṭhasaṅghāṭassāti ettha piṭṭhasaṅghāṭo nāma na aññassa yassa kassaci, atha kho sayanigharagabbhassevāti āha ‘‘tassa sayanigharagabbhassā’’ti. Yathā vā tathā vāti yena vā te na vā ākārena. Katassāti piṭṭhivaṃsaṃ āropetvā vā anāropetvā vā katassāti. Tatiyaṃ.
౨౮౪. చతుత్థపఞ్చమేసు యథా చ సభోజనసిక్ఖాపదం పఠమపారాజికసముట్ఠానం, ఏవమేవ తానిపీతి యోజనాతి. చతుత్థపఞ్చమాని.
284. Catutthapañcamesu yathā ca sabhojanasikkhāpadaṃ paṭhamapārājikasamuṭṭhānaṃ, evameva tānipīti yojanāti. Catutthapañcamāni.
Related texts:
తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / వినయపిటక • Vinayapiṭaka / మహావిభఙ్గ • Mahāvibhaṅga / ౫. అచేలకవగ్గో • 5. Acelakavaggo
అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / వినయపిటక (అట్ఠకథా) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / మహావిభఙ్గ-అట్ఠకథా • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ౩. సభోజనసిక్ఖాపదవణ్ణనా • 3. Sabhojanasikkhāpadavaṇṇanā
టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / సారత్థదీపనీ-టీకా • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ౩. సభోజనసిక్ఖాపదవణ్ణనా • 3. Sabhojanasikkhāpadavaṇṇanā
టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / వజిరబుద్ధి-టీకా • Vajirabuddhi-ṭīkā
౩. సభోజనసిక్ఖాపదవణ్ణనా • 3. Sabhojanasikkhāpadavaṇṇanā
౪. రహోపటిచ్ఛన్నసిక్ఖాపదవణ్ణనా • 4. Rahopaṭicchannasikkhāpadavaṇṇanā
టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / విమతివినోదనీ-టీకా • Vimativinodanī-ṭīkā / ౩. సభోజనసిక్ఖాపదవణ్ణనా • 3. Sabhojanasikkhāpadavaṇṇanā