| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / ปาจิตฺยาทิโยชนาปาฬิ • Pācityādiyojanāpāḷi |
๓. สโภชนสิกฺขาปทํ
3. Sabhojanasikkhāpadaṃ
๒๗๙. ตติเย ‘‘สยนิยฆเร’’ติ วตฺตเพฺพ ยการโลปํ กตฺวา ‘‘สยนิฆเร’’ติ วุตฺตนฺติ อาห ‘‘สยนิฆเร’’ติฯ ยโตติ เอตฺถ โตสโทฺท ปฐมาทีสุ อเตฺถสุ ทิสฺสติฯ ‘‘ยโตนิทาน’’นฺติอาทีสุ (สุ. นิ. ๒๗๕) ปฐมเตฺถฯ ‘‘อนฺตราเย อเสสโต’’ติอาทีสุ (ธ. ส. อฎฺฐ. คนฺถารมฺภกถา ๗) ทุติยเตฺถ ฯ ‘‘อนิจฺจโต’’ติอาทีสุ (ปฎฺฐา. ๑.๑.๔๐๙) ตติยเตฺถฯ ‘‘มาติโต ปิติโต’’ติอาทีสุ (ที. นิ. ๑.๓๑๑) ปญฺจมฺยเตฺถฯ ‘‘ยํ ปรโต ทานปจฺจยา’’ติอาทีสุ (ชา. ๒.๒๒.๕๘๕) ฉฎฺฐฺยเตฺถฯ ‘‘ปุรโต ปจฺฉโต’’ติอาทีสุ (ปาจิ. ๕๗๖) สตฺตมฺยเตฺถฯ ‘‘ปทมโต’’ติอาทีสุ การณเตฺถ ทิสฺสติฯ อิธาปิ การณเตฺถเยวาติ อาห ‘‘ยสฺมา’’ติฯ ยสฺมา การณา อยฺยสฺส ภิกฺขา ทินฺนา, ตสฺมา คจฺฉถ ภเนฺต ตุเมฺหติ อโตฺถฯ ยนฺติ ภิกฺขํฯ โวติ ตุเมฺหหิฯ อธิปฺปาโยติ ปุริสสฺส อชฺฌาสโยฯ ‘‘ปริยุฎฺฐิโต’’ติ สามญฺญโต วุเตฺตปิ อตฺถปกรณาทิโต ราคปริยุฎฺฐิโตวาธิเปฺปโตติ อาห ‘‘ราคปริยุฎฺฐิโต’’ติ, ราเคน ปริภวิตฺวา อุฎฺฐิโตติ อโตฺถฯ
279. Tatiye ‘‘sayaniyaghare’’ti vattabbe yakāralopaṃ katvā ‘‘sayanighare’’ti vuttanti āha ‘‘sayanighare’’ti. Yatoti ettha tosaddo paṭhamādīsu atthesu dissati. ‘‘Yatonidāna’’ntiādīsu (su. ni. 275) paṭhamatthe. ‘‘Antarāye asesato’’tiādīsu (dha. sa. aṭṭha. ganthārambhakathā 7) dutiyatthe . ‘‘Aniccato’’tiādīsu (paṭṭhā. 1.1.409) tatiyatthe. ‘‘Mātito pitito’’tiādīsu (dī. ni. 1.311) pañcamyatthe. ‘‘Yaṃ parato dānapaccayā’’tiādīsu (jā. 2.22.585) chaṭṭhyatthe. ‘‘Purato pacchato’’tiādīsu (pāci. 576) sattamyatthe. ‘‘Padamato’’tiādīsu kāraṇatthe dissati. Idhāpi kāraṇattheyevāti āha ‘‘yasmā’’ti. Yasmā kāraṇā ayyassa bhikkhā dinnā, tasmā gacchatha bhante tumheti attho. Yanti bhikkhaṃ. Voti tumhehi. Adhippāyoti purisassa ajjhāsayo. ‘‘Pariyuṭṭhito’’ti sāmaññato vuttepi atthapakaraṇādito rāgapariyuṭṭhitovādhippetoti āha ‘‘rāgapariyuṭṭhito’’ti, rāgena paribhavitvā uṭṭhitoti attho.
๒๘๐. สโภชนนฺติ เอตฺถ สกาโร สหสทฺทการิโย จ อการุการานํ อสรูปตฺตา อการโต อุการสฺส โลโป จ ตีสุ ปเทสุ ปจฺฉิมานํ ทฺวินฺนํ ปทานํ ตุลฺยตฺถนิสฺสิตสมาโส จ ปุพฺพปเทน สห เภทนิสฺสิตพาหิรตฺถสมาโส จ โหติ, อิติ อิมมตฺถํ ทเสฺสโนฺต อาห ‘‘สห อุโภหิ ชเนหี’’ติฯ อถ วา ภุญฺชิตพฺพนฺติ โภชนํ, สํ วิชฺชติ โภชนํ อสฺมิํ กุเลติ สโภชนนฺติ ทเสฺสโนฺต อาห ‘‘อถ วา’’ติอาทิฯ หีติ สจฺจํฯ เตเนวาติ เตเนว อญฺญมญฺญํ ภุญฺชิตพฺพตฺตาฯ อสฺสาติ ‘‘สโภชเน’’ติปทสฺสฯ ฆเรติ เอตฺถ ปุโพฺพ สยนิสโทฺท โลโปติ อาห ‘‘สยนิฆเร’’ติฯ อิมินา ‘‘ทโตฺต’’ติอาทีสุ วิย ปุพฺพปทโลปสมาสํ ทเสฺสติฯ ปิฎฺฐสงฺฆาฎสฺสาติ เอตฺถ ปิฎฺฐสงฺฆาโฎ นาม น อญฺญสฺส ยสฺส กสฺสจิ, อถ โข สยนิฆรคพฺภเสฺสวาติ อาห ‘‘ตสฺส สยนิฆรคพฺภสฺสา’’ติฯ ยถา วา ตถา วาติ เยน วา เต น วา อากาเรนฯ กตสฺสาติ ปิฎฺฐิวํสํ อาโรเปตฺวา วา อนาโรเปตฺวา วา กตสฺสาติฯ ตติยํฯ
280.Sabhojananti ettha sakāro sahasaddakāriyo ca akārukārānaṃ asarūpattā akārato ukārassa lopo ca tīsu padesu pacchimānaṃ dvinnaṃ padānaṃ tulyatthanissitasamāso ca pubbapadena saha bhedanissitabāhiratthasamāso ca hoti, iti imamatthaṃ dassento āha ‘‘saha ubhohi janehī’’ti. Atha vā bhuñjitabbanti bhojanaṃ, saṃ vijjati bhojanaṃ asmiṃ kuleti sabhojananti dassento āha ‘‘atha vā’’tiādi. Hīti saccaṃ. Tenevāti teneva aññamaññaṃ bhuñjitabbattā. Assāti ‘‘sabhojane’’tipadassa. Ghareti ettha pubbo sayanisaddo lopoti āha ‘‘sayanighare’’ti. Iminā ‘‘datto’’tiādīsu viya pubbapadalopasamāsaṃ dasseti. Piṭṭhasaṅghāṭassāti ettha piṭṭhasaṅghāṭo nāma na aññassa yassa kassaci, atha kho sayanigharagabbhassevāti āha ‘‘tassa sayanigharagabbhassā’’ti. Yathā vā tathā vāti yena vā te na vā ākārena. Katassāti piṭṭhivaṃsaṃ āropetvā vā anāropetvā vā katassāti. Tatiyaṃ.
๒๘๔. จตุตฺถปญฺจเมสุ ยถา จ สโภชนสิกฺขาปทํ ปฐมปาราชิกสมุฎฺฐานํ, เอวเมว ตานิปีติ โยชนาติฯ จตุตฺถปญฺจมานิฯ
284. Catutthapañcamesu yathā ca sabhojanasikkhāpadaṃ paṭhamapārājikasamuṭṭhānaṃ, evameva tānipīti yojanāti. Catutthapañcamāni.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / วินยปิฎก • Vinayapiṭaka / มหาวิภงฺค • Mahāvibhaṅga / ๕. อเจลกวโคฺค • 5. Acelakavaggo
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / วินยปิฎก (อฎฺฐกถา) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / มหาวิภงฺค-อฎฺฐกถา • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ๓. สโภชนสิกฺขาปทวณฺณนา • 3. Sabhojanasikkhāpadavaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / สารตฺถทีปนี-ฎีกา • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ๓. สโภชนสิกฺขาปทวณฺณนา • 3. Sabhojanasikkhāpadavaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / วชิรพุทฺธิ-ฎีกา • Vajirabuddhi-ṭīkā
๓. สโภชนสิกฺขาปทวณฺณนา • 3. Sabhojanasikkhāpadavaṇṇanā
๔. รโหปฎิจฺฉนฺนสิกฺขาปทวณฺณนา • 4. Rahopaṭicchannasikkhāpadavaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / วิมติวิโนทนี-ฎีกา • Vimativinodanī-ṭīkā / ๓. สโภชนสิกฺขาปทวณฺณนา • 3. Sabhojanasikkhāpadavaṇṇanā
