Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਪਾਚਿਤ੍ਯਾਦਿਯੋਜਨਾਪਾਲ਼ਿ • Pācityādiyojanāpāḷi |
੩. ਸਭੋਜਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ
3. Sabhojanasikkhāpadaṃ
੨੭੯. ਤਤਿਯੇ ‘‘ਸਯਨਿਯਘਰੇ’’ਤਿ વਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ਯਕਾਰਲੋਪਂ ਕਤ੍વਾ ‘‘ਸਯਨਿਘਰੇ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਆਹ ‘‘ਸਯਨਿਘਰੇ’’ਤਿ। ਯਤੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਤੋਸਦ੍ਦੋ ਪਠਮਾਦੀਸੁ ਅਤ੍ਥੇਸੁ ਦਿਸ੍ਸਤਿ। ‘‘ਯਤੋਨਿਦਾਨ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ (ਸੁ॰ ਨਿ॰ ੨੭੫) ਪਠਮਤ੍ਥੇ। ‘‘ਅਨ੍ਤਰਾਯੇ ਅਸੇਸਤੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਧ॰ ਸ॰ ਅਟ੍ਠ॰ ਗਨ੍ਥਾਰਮ੍ਭਕਥਾ ੭) ਦੁਤਿਯਤ੍ਥੇ । ‘‘ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਪਟ੍ਠਾ॰ ੧.੧.੪੦੯) ਤਤਿਯਤ੍ਥੇ। ‘‘ਮਾਤਿਤੋ ਪਿਤਿਤੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਦੀ॰ ਨਿ॰ ੧.੩੧੧) ਪਞ੍ਚਮ੍ਯਤ੍ਥੇ। ‘‘ਯਂ ਪਰਤੋ ਦਾਨਪਚ੍ਚਯਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਜਾ॰ ੨.੨੨.੫੮੫) ਛਟ੍ਠ੍ਯਤ੍ਥੇ। ‘‘ਪੁਰਤੋ ਪਚ੍ਛਤੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਪਾਚਿ॰ ੫੭੬) ਸਤ੍ਤਮ੍ਯਤ੍ਥੇ। ‘‘ਪਦਮਤੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਕਾਰਣਤ੍ਥੇ ਦਿਸ੍ਸਤਿ। ਇਧਾਪਿ ਕਾਰਣਤ੍ਥੇਯੇવਾਤਿ ਆਹ ‘‘ਯਸ੍ਮਾ’’ਤਿ। ਯਸ੍ਮਾ ਕਾਰਣਾ ਅਯ੍ਯਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖਾ ਦਿਨ੍ਨਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਗਚ੍ਛਥ ਭਨ੍ਤੇ ਤੁਮ੍ਹੇਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਯਨ੍ਤਿ ਭਿਕ੍ਖਂ। વੋਤਿ ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ। ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋਤਿ ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਅਜ੍ਝਾਸਯੋ। ‘‘ਪਰਿਯੁਟ੍ਠਿਤੋ’’ਤਿ ਸਾਮਞ੍ਞਤੋ વੁਤ੍ਤੇਪਿ ਅਤ੍ਥਪਕਰਣਾਦਿਤੋ ਰਾਗਪਰਿਯੁਟ੍ਠਿਤੋવਾਧਿਪ੍ਪੇਤੋਤਿ ਆਹ ‘‘ਰਾਗਪਰਿਯੁਟ੍ਠਿਤੋ’’ਤਿ, ਰਾਗੇਨ ਪਰਿਭવਿਤ੍વਾ ਉਟ੍ਠਿਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।
279. Tatiye ‘‘sayaniyaghare’’ti vattabbe yakāralopaṃ katvā ‘‘sayanighare’’ti vuttanti āha ‘‘sayanighare’’ti. Yatoti ettha tosaddo paṭhamādīsu atthesu dissati. ‘‘Yatonidāna’’ntiādīsu (su. ni. 275) paṭhamatthe. ‘‘Antarāye asesato’’tiādīsu (dha. sa. aṭṭha. ganthārambhakathā 7) dutiyatthe . ‘‘Aniccato’’tiādīsu (paṭṭhā. 1.1.409) tatiyatthe. ‘‘Mātito pitito’’tiādīsu (dī. ni. 1.311) pañcamyatthe. ‘‘Yaṃ parato dānapaccayā’’tiādīsu (jā. 2.22.585) chaṭṭhyatthe. ‘‘Purato pacchato’’tiādīsu (pāci. 576) sattamyatthe. ‘‘Padamato’’tiādīsu kāraṇatthe dissati. Idhāpi kāraṇattheyevāti āha ‘‘yasmā’’ti. Yasmā kāraṇā ayyassa bhikkhā dinnā, tasmā gacchatha bhante tumheti attho. Yanti bhikkhaṃ. Voti tumhehi. Adhippāyoti purisassa ajjhāsayo. ‘‘Pariyuṭṭhito’’ti sāmaññato vuttepi atthapakaraṇādito rāgapariyuṭṭhitovādhippetoti āha ‘‘rāgapariyuṭṭhito’’ti, rāgena paribhavitvā uṭṭhitoti attho.
੨੮੦. ਸਭੋਜਨਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਸਕਾਰੋ ਸਹਸਦ੍ਦਕਾਰਿਯੋ ਚ ਅਕਾਰੁਕਾਰਾਨਂ ਅਸਰੂਪਤ੍ਤਾ ਅਕਾਰਤੋ ਉਕਾਰਸ੍ਸ ਲੋਪੋ ਚ ਤੀਸੁ ਪਦੇਸੁ ਪਚ੍ਛਿਮਾਨਂ ਦ੍વਿਨ੍ਨਂ ਪਦਾਨਂ ਤੁਲ੍ਯਤ੍ਥਨਿਸ੍ਸਿਤਸਮਾਸੋ ਚ ਪੁਬ੍ਬਪਦੇਨ ਸਹ ਭੇਦਨਿਸ੍ਸਿਤਬਾਹਿਰਤ੍ਥਸਮਾਸੋ ਚ ਹੋਤਿ, ਇਤਿ ਇਮਮਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਸਹ ਉਭੋਹਿ ਜਨੇਹੀ’’ਤਿ। ਅਥ વਾ ਭੁਞ੍ਜਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਭੋਜਨਂ, ਸਂ વਿਜ੍ਜਤਿ ਭੋਜਨਂ ਅਸ੍ਮਿਂ ਕੁਲੇਤਿ ਸਭੋਜਨਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਅਥ વਾ’’ਤਿਆਦਿ। ਹੀਤਿ ਸਚ੍ਚਂ। ਤੇਨੇવਾਤਿ ਤੇਨੇવ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਭੁਞ੍ਜਿਤਬ੍ਬਤ੍ਤਾ। ਅਸ੍ਸਾਤਿ ‘‘ਸਭੋਜਨੇ’’ਤਿਪਦਸ੍ਸ। ਘਰੇਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪੁਬ੍ਬੋ ਸਯਨਿਸਦ੍ਦੋ ਲੋਪੋਤਿ ਆਹ ‘‘ਸਯਨਿਘਰੇ’’ਤਿ। ਇਮਿਨਾ ‘‘ਦਤ੍ਤੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ વਿਯ ਪੁਬ੍ਬਪਦਲੋਪਸਮਾਸਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਪਿਟ੍ਠਸਙ੍ਘਾਟਸ੍ਸਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਿਟ੍ਠਸਙ੍ਘਾਟੋ ਨਾਮ ਨ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਯਸ੍ਸ ਕਸ੍ਸਚਿ, ਅਥ ਖੋ ਸਯਨਿਘਰਗਬ੍ਭਸ੍ਸੇવਾਤਿ ਆਹ ‘‘ਤਸ੍ਸ ਸਯਨਿਘਰਗਬ੍ਭਸ੍ਸਾ’’ਤਿ। ਯਥਾ વਾ ਤਥਾ વਾਤਿ ਯੇਨ વਾ ਤੇ ਨ વਾ ਆਕਾਰੇਨ। ਕਤਸ੍ਸਾਤਿ ਪਿਟ੍ਠਿવਂਸਂ ਆਰੋਪੇਤ੍વਾ વਾ ਅਨਾਰੋਪੇਤ੍વਾ વਾ ਕਤਸ੍ਸਾਤਿ। ਤਤਿਯਂ।
280.Sabhojananti ettha sakāro sahasaddakāriyo ca akārukārānaṃ asarūpattā akārato ukārassa lopo ca tīsu padesu pacchimānaṃ dvinnaṃ padānaṃ tulyatthanissitasamāso ca pubbapadena saha bhedanissitabāhiratthasamāso ca hoti, iti imamatthaṃ dassento āha ‘‘saha ubhohi janehī’’ti. Atha vā bhuñjitabbanti bhojanaṃ, saṃ vijjati bhojanaṃ asmiṃ kuleti sabhojananti dassento āha ‘‘atha vā’’tiādi. Hīti saccaṃ. Tenevāti teneva aññamaññaṃ bhuñjitabbattā. Assāti ‘‘sabhojane’’tipadassa. Ghareti ettha pubbo sayanisaddo lopoti āha ‘‘sayanighare’’ti. Iminā ‘‘datto’’tiādīsu viya pubbapadalopasamāsaṃ dasseti. Piṭṭhasaṅghāṭassāti ettha piṭṭhasaṅghāṭo nāma na aññassa yassa kassaci, atha kho sayanigharagabbhassevāti āha ‘‘tassa sayanigharagabbhassā’’ti. Yathā vā tathā vāti yena vā te na vā ākārena. Katassāti piṭṭhivaṃsaṃ āropetvā vā anāropetvā vā katassāti. Tatiyaṃ.
੨੮੪. ਚਤੁਤ੍ਥਪਞ੍ਚਮੇਸੁ ਯਥਾ ਚ ਸਭੋਜਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਪਠਮਪਾਰਾਜਿਕਸਮੁਟ੍ਠਾਨਂ, ਏવਮੇવ ਤਾਨਿਪੀਤਿ ਯੋਜਨਾਤਿ। ਚਤੁਤ੍ਥਪਞ੍ਚਮਾਨਿ।
284. Catutthapañcamesu yathā ca sabhojanasikkhāpadaṃ paṭhamapārājikasamuṭṭhānaṃ, evameva tānipīti yojanāti. Catutthapañcamāni.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / વਿਨਯਪਿਟਕ • Vinayapiṭaka / ਮਹਾવਿਭਙ੍ਗ • Mahāvibhaṅga / ੫. ਅਚੇਲਕવਗ੍ਗੋ • 5. Acelakavaggo
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਮਹਾવਿਭਙ੍ਗ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ੩. ਸਭੋਜਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ • 3. Sabhojanasikkhāpadavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨੀ-ਟੀਕਾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ੩. ਸਭੋਜਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ • 3. Sabhojanasikkhāpadavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿ-ਟੀਕਾ • Vajirabuddhi-ṭīkā
੩. ਸਭੋਜਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ • 3. Sabhojanasikkhāpadavaṇṇanā
੪. ਰਹੋਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ • 4. Rahopaṭicchannasikkhāpadavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વਿਮਤਿવਿਨੋਦਨੀ-ਟੀਕਾ • Vimativinodanī-ṭīkā / ੩. ਸਭੋਜਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ • 3. Sabhojanasikkhāpadavaṇṇanā